LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 1/08 p. 19-21
  • ʻOku Fekauʻaki ʻa e Tohi Tapú mo e Hā?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Fekauʻaki ʻa e Tohi Tapú mo e Hā?
  • ʻĀ Hake!—2008
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ʻOku Ui ʻa e ʻOtuá ko ha Tokotaha-Loi mo ha Pule Kovi
  • Founga Hono Fakamāʻoniʻoniʻi ʻe he ʻOtuá Hono Huafá
  • Fakaleleiʻanga ʻa e ʻOtuá—Ko e Puleʻangá
  • Akonaki ʻAonga ki Hotau ʻAhó Ni
  • Ko ha “Tohi” mei Heʻetau Tamai Hēvaní
  • Puleʻanga ʻo e ʻOtuá​—Ko e Tuʻunga-Pule Foʻou ki he Māmaní
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
  • ʻUhinga ʻOku Hokohoko Atu Ai ʻa e Fulikivanú
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • “Vakai! ʻOku Ou Fakafoʻou ʻa e Meʻa Kotoa Pe”
    “Vakai! ʻOku Ou Fakafoʻou ʻa e Meʻa Kotoa Pe”
  • Ko e Hā ʻa e Taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he Māmaní?
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2008
g 1/08 p. 19-21

ʻOku Fekauʻaki ʻa e Tohi Tapú mo e Hā?

ʻOKU vakai ʻa e niʻihi ki he Tohi Tapú ko ha tohi ia ʻo e hisitōlia, koeʻuhi ko ʻene ʻomai ʻa e fakamatala fekauʻaki mo e ngaahi feangainga ʻa e ʻOtuá mo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he laui afeʻi taʻu. ʻOku toe vakai ki ai ʻa e niʻihi ko ha tohi ia ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakaeʻulungāanga. ʻOku nau tuhu ki he ngaahi lao mo e tuʻutuʻuni laka hake he 600 ki he faifakamāú, fāmilí, ʻulungāangá mo e lotu ʻa ia naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá ki he puleʻanga ʻIsilelí. Ka ʻoku fakakaukau ʻa e niʻihi kehe ia ko e Tohi Tapú ko ha tataki fakalaumālie ia ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e fakakaukau ʻa e ʻOtuá.

Ko hono moʻoní, ko e ngaahi fakamatala kotoa ko ení ʻoku tonu. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo ia tonu: “Ko e potu Folofola kotoa pe ne fakamanava mei he ʻOtua, ʻoku ʻaonga foki ki he akonaki, ki he fakaʻilo hala, ki he fakatonutonu, ki he ngaohia ke maʻoniʻoni: koeʻuhiā ke tuʻu kakato ʻa e tangata fakaʻotua, kuo ʻosi sāuni ki he ngāue lelei fulipe.” (2 Timote 3:16, 17) Ko e moʻoni, ko e meʻa kotoa pē ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá—ʻo kau ai ʻa e ngaahi fakamatala fakahisitōliá, ngaahi laó mo e akonaki fakalaumālié—ʻoku mahuʻinga.

Kae kehe, ko e Tohi Tapú ʻoku ʻikai ʻaupito ko ha tānekinga pē ia ʻo ha ngaahi fakamatala ʻaonga. ʻI heʻene laulōtahá, ko e Tohi Tapú ko ha meʻa fakahā ia meia Sihova ko e ʻOtuá. ʻOku ʻomai ai ʻa e akonaki ʻaonga mo fakamānavaʻi fakaʻotua ki he moʻui fakaʻahó. ʻOku toe fakaeʻa ai ʻa e taumuʻa ʻa Sihova ki he foʻi māmaní mo e faʻahinga ʻo e tangatá, pea pehē ki heʻene fakahaaʻi ʻa e founga te ne fakangata ʻosi ai ʻa e ngaahi tupuʻanga ʻo e faingataʻaʻia ʻa e tangatá. Ko e meʻa ʻoku mahuʻinga tahá, ʻoku fakamatala ʻa e Tohi Tapú kuo fakafofongahalaʻi ʻosi fakakaukauʻi ʻa e ʻOtuá pea ʻoku tala ai ʻa e founga te ne fakaleleiʻi ʻaki ʻa e pole lahi ko ení.

ʻOku Ui ʻa e ʻOtuá ko ha Tokotaha-Loi mo ha Pule Kovi

ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú naʻe fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻa e muʻaki ongo meʻa fakaetangatá, ʻa ʻĀtama mo ʻIvi, ʻo haohaoa ʻi he ʻatamai mo e sino pea tuku kinaua ki ha ʻātakai haohaoa. Naʻá ne tuku ke na tokangaʻi ʻa e foʻi māmaní mo e fanga manú. (Senesi 1:28) ʻI he tuʻunga ko e fānau ʻa e ʻOtuá, naʻe maʻu ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e faingamālie ke moʻui taʻengata ʻi he māmaní, ʻo fakatuʻunga ʻi heʻena talangofua ki heʻena Tamai fakahēvaní. Naʻá ne fokotuʻu ʻa e fakangatangata pē ʻe taha kia kinaua. “ʻE lelei ʻaupito hoʻo kai mei he ngahi ʻakau kehekehe ʻo e ngoue,” ko e folofola ia ʻa Sihová, “ka ko e ʻAkau ʻo e ʻIlo-ʻo-e-lelei-mo-e-kovi ʻe ʻikai te ke kai mei ai: he ko e ʻaho te ke kai mei ai kuo pau te ke mate.”—Senesi 2:16, 17.

Kae kehe, ko ha meʻamoʻui laumālie ʻoku fakahaaʻi ʻi he Tohi Tapú ko Sētane ko e Tēvoló naʻá ne leaʻaki ʻa e meʻa fehangahangai tofu pē: “ʻE ʻikai ʻaupito te mo mate.” (Senesi 3:1-5) ʻI hono fakafepakiʻi taʻeilifia ʻa e ʻOtuá, naʻe ʻikai ngata pē ʻi hono ui ʻe Sētane ʻa e Tokotaha-Fakatupú ko ha tokotaha-loí kae toe fakahuʻunga foki ko ʻEne founga pulé ʻoku hala—ʻe lelei ange ʻa e tangatá taʻekau ai ʻa e ʻOtuá. Naʻe fakatuipauʻi ʻe Sētane kia ʻIvi ko e talangataʻa ki he ʻOtuá ʻe ʻomai ai ʻa e tauʻatāina mo e faʻifaʻiteliha fakaeʻulungāanga. Naʻe pehē ʻe Sētane te ne “hange ko e ʻOtua”! Ko ia naʻe lauʻikoviʻi ai ʻe Sētane ʻa e huafa lelei ʻo Sihová mo ʻene taumuʻá.

Ko e fetalanoaʻaki ko iá naʻe ʻi ai hono ngaahi nunuʻa lahi. Ko hono moʻoní, ko e taumuʻa ʻa Sihova ke fakamāʻoniʻoniʻi hono huafá mo hono ongoongó ʻa e kaveinga tefito ʻo e Tohi Tapú. ʻOku fakanounou ia ʻi he sīpinga lotu ʻa Sīsū—ʻa ia ʻoku faʻa ui ko e Lotu ʻa e ʻEikí pe ko ʻEmau Tamaí. Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻa hono kau muimuí ke nau lotu: ‘Ko ʻemau Tamai ʻoku ʻi Hēvani, ke kei toputapu ai pē ho Huafá, ke hoko mai ho Puleʻangá. Ke fai ho finangaló ʻi māmani.’—Mātiu 6:9, 10, Tl.

Founga Hono Fakamāʻoniʻoniʻi ʻe he ʻOtuá Hono Huafá

Naʻe langaʻi ʻe Sētane ha ngaahi ʻīsiu tefito: Ko hai naʻá ne tala ʻa e moʻoní—ko Sihova pe ko Sētane? Ko e pule ʻa Sihova ki heʻene meʻa fakatupú ʻoku totonu mo lelei? ʻOkú ne maʻu ʻa e totonu ke ʻamanekina ʻe talangofua ange ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá kiate ia? Ko e moʻoni ʻe lelei ange ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi heʻenau pule pē kia kinautolú? Koeʻuhi ke maʻu ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi ko iá, naʻe fakaʻatā fakataimi ʻe Sihova ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ke nau pule pē kia kinautolu.

Ko e hā ʻa e olá? Talu mei he ʻuluaki loi ʻi ʻĪtení mo e fonu ʻa e hisitōlia ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he faingataʻa mo e mamahi, ʻo fakamoʻoniʻi ai ko Sētané ko ha tokotaha-loi fakaʻulia pea ko e tauʻatāina mei he ʻOtuá ʻoku iku atu pē ia ki he fakatamaki. Kae kehe, ko Sihova ʻi heʻene ʻofá mo e poto taʻefakangatangatá ʻokú ne taumuʻa ke fakamāʻoniʻoniʻi hono huafá ʻaki hono fakangata ʻa e ngaahi faingataʻa kotoa pē naʻe kamata ʻi ʻĪtení. Te ne fai ia fakafou ʻi he Puleʻanga faka-Mīsaiá. Ko e hā ʻa e Puleʻanga ko iá?

Fakaleleiʻanga ʻa e ʻOtuá—Ko e Puleʻangá

ʻOku lau maʻuloto maʻu pē ʻe he kakai ʻe laui miliona ʻa e Lotu ʻa e ʻEikí. Fēfē ke ke vaheʻi ha mōmeniti ke fakakaukauloto ai ki hono ʻuhingá. Fakakaukau angé ki he ngaahi lea: “Ke hoko mai ho Puleʻangá.” (Mātiu 6:10, Tl) Ko e Puleʻanga ko iá ʻoku ʻikai ko ha tuʻunga pē ia ʻo e lotó, ʻo hangē ko e fakamulituku ʻa e niʻihi. ʻI hono kehé, hangē ko ia ʻoku fakahuʻunga mai ʻe he foʻi lea “tuʻi,” ko ha founga-pule ia—ko ha founga-pule fakahēvani ʻi he nima ʻo Sīsū Kalaisi, ko e “Tuʻi ʻo e ngaahi tuʻi.” (Fakahā 19:13, 16; Taniela 2:44; 7:13, 14) ʻOku akoʻi ʻe he Tohi Tapú te ne pule mai ki he māmaní kotoa, ʻo fokotuʻu ai ʻa e melino mo e feongoongoi tuʻuloa ʻi he lotolotonga ʻo e kakai kotoa pē pea toʻo atu mei he māmaní ʻa e fulikivanu kotoa pē. (Aisea 9:6, 7 [Aisea 9:5, 6, PM]; 2 Tesalonaika 1:6-10) ʻI he foungá ni, ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá—ʻo ʻikai ko ha founga-pule fakaetangata pē—te ne fakahoko ʻa e ngaahi lea ʻa Sīsū: “Ke fai ho finangaló ʻi māmani.”

Ke fakapapauʻi ʻa e fakahoko ʻo e ngaahi lea ko iá, naʻe foaki ʻe Sīsū ʻa ʻene moʻuí ko ha huhuʻi, ʻi hono huhuʻi ʻa e hako ʻo ʻĀtamá mei he angahalá mo e maté. (Sione 3:16; Loma 6:23) Ko ia ai, ʻi he malumalu ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, ko e faʻahinga kotoa ʻoku nau fakahaaʻi ʻa e tui ki he feilaulau ʻa Kalaisí te nau sio ki hono fakafoki ʻo e ngaahi nunuʻa ʻo e angahala ʻa ʻĀtamá mo e fakafoki māmālie mai ʻo e tuʻunga haohaoa fakaetangatá. (Sāme 37:11, 29) Heʻikai leva toe ʻi ai ʻa e tuʻunga ngāvaivai ʻokú ne fakamamahiʻi kitautolu, tautefito lolotonga ʻa e taʻumotuʻá. Naʻa mo e mamahi fakaeongo ʻoku ʻomai ʻe he puké mo e maté ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻe “mole atu” ia.—Fakahā 21:4.

ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ʻe fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻene ngaahi talaʻofá? Ko e ʻuhinga ʻe taha, ko hono moʻoní ko e laui ngeau ʻo e ngaahi kikite ʻoku maʻu ʻi he Tohi Tapú kuo ʻosi hoko moʻoni. (Sio ki he peesi 9.) ʻOku hā mahino leva, ko e tui ki he Tohi Tapú ʻoku ʻikai ko e tuingofua taʻetoefehuʻia ia pe ko ha fakaʻānaua ka ʻoku makatuʻunga ia ʻi he ʻuhinga mo e fakamoʻoni lahi fau.—Hepelu 11:1.

Akonaki ʻAonga ki Hotau ʻAhó Ni

Tuku kehe hono ʻomai kia kitautolu ha makatuʻunga fefeka ki he ʻamanaki ki he kahaʻú, ʻoku toe tokoniʻi kitautolu ʻe he Tohi Tapú ke tau maʻu ha moʻui fiefia ange he ʻahó ni. Hangē ko ení, ʻoku ʻomai ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e faleʻi ʻaonga taʻehanotatau ki he nofo malí, moʻui fakafāmilí, ngaahi vahaʻangatae fakaetangatá, ki hono maʻu ʻo e fiefiá mo e ngaahi kaveinga lahi kehe. Fakakaukau angé ki ha ngaahi fakatātā siʻi.

◼ Fakakaukau ki muʻa ke ke leá. “ʻOku ai ha taha ko ʻene faʻa lau ʻoku hange ko e hokohokai ha heleta: Ka ko e ʻelelo ʻo e poto ko e meʻa faitoʻo.”—Palovepi 12:18.

◼ Fakaʻehiʻehi mei he meheka taʻeʻuhingá. “Ko e loto ʻoku toka ko e moʻuiʻanga ʻo e sino kotoa: Ka ko e meheka, ko e popo tofu pe ʻoku totolo ʻi hoku ngaahi hui.”—Palovepi 14:30.

◼ Akonekina hoʻo fānaú. “ʻAtu ako ki ha tamasiʻi, ʻo tāu mo hono ʻalunga, Talaatu ʻo ka ne ka motuʻa ʻe ʻikai te ne hiki mei ai.” “Ko e tamasiʻi ʻoku tukuange noa ʻoku ne fakamaaʻi ʻene faʻe.”—Palovepi 22:6; 29:15.

◼ Faʻa fakamolemole. Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Monūʻiaā ka ko kinautolu ʻoku manavaʻofa: he ʻe fai manavaʻofa kiate kinautolu.” (Mātiu 5:7) Naʻe tohi ʻe he tuʻi poto ko Solomoné: “Ko e ʻofa ʻoku ne fakakofu ʻa e faʻahinga angahala kotoa pe.” (Palovepi 10:12) Kapau ʻoku mafatukituki ha faiangahala ʻa ha taha kiate koe ʻo ʻikai pē lava ia ke ke fakamolemoleʻi mo fakangaloʻi, ʻoku faleʻi mai ʻa e Tohi Tapú: “Mole pe koe ʻo fakamahino kiate ia, fakaekimoua pe.”—Mātiu 18:15.

◼ Fakaʻehiʻehi mei he ʻofa ki he paʻangá. “Ko e ʻofa ki he paʻanga ko e aka ʻoku tupu mei ai ʻa e ngaahi kovi kotoa pe, pea ko e niʻihi ʻi heʻenau ala ki he meʻa ko ia kuo nau . . . hokohokaʻi ʻaki ʻa kinautolu ʻa e ngaahi mamahi lahi.” (1 Timote 6:10) Fakatokangaʻi ʻoku fakahalaiaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e “ʻofa ki he paʻanga,” ʻo ʻikai ko e paʻangá tonu.

Ko ha “Tohi” mei Heʻetau Tamai Hēvaní

Ko e Tohi Tapú leva ʻoku fekauʻaki ia mo e ngaahi meʻa lahi. Hangē ko ia kuo tau vakai ki aí, ʻoku fekauʻaki tefito ia mo e ʻOtuá pea mo ʻene taumuʻá. Ka ʻoku toe fekauʻaki ia mo kitautolu—faʻahinga ʻo e tangatá—mo e founga ʻe lava ke tau moʻui fiefia ai fakatouʻosi he taimí ni pea taʻengata ʻi he malumalu ʻo e tuʻunga-pule ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻI ha ʻuhinga, ʻoku hangē ʻa e Tohi Tapú ko ha tohi mei heʻetau “Tamai ʻoku ʻi Hevani,” ʻa Sihova. (Mātiu 6:9) Fakafou ai, kuo vahevahe mai ʻe Sihova ʻa ʻene ngaahi fakakaukau mahuʻingá kia kitautolu pea kuó ne fakaeʻa fakatouʻosi mai ai ʻa hono finangaló mo hono ʻulungāanga fisifisimuʻá.

ʻI hono lau ʻa e Tohi Tapú pea fakalaulauloto ki aí, ʻoku kamata ai ke tau “sio” ki he ʻOtuá ʻi hono tuʻunga totonú. ʻOku tohoakiʻi ai hotau loto ongongofuá kiate ia ʻi ha haʻi anga-ʻofa ʻo e fāʻūtahá. (Semisi 4:8) Ko hono moʻoní, ko e Tohi Tapú ʻoku fekauʻaki ia mo e meʻa lahi ange ʻi he hisitōliá, kikité mo e ngaahi laó. ʻOku toe fekauʻaki ia mo ha vahaʻangatae fakafoʻituitui—ko hotau vahaʻangatae mo e ʻOtuá. ʻOku ʻai ʻe he meʻa ko iá ʻa e Tohi Tapú ke laulōtaha moʻoni pea mahuʻinga ʻaupito.—1 Sione 4:8, 16.

[Fakamatala ʻi he peesi 19]

Ko e kaveinga ʻo e Tohi Tapú ʻoku fakanounouʻi lelei ia ʻi he ngaahi ʻuluaki sētesi ʻo e sīpinga lotu ʻa Sīsuú

[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 21]

FOUNGA KE LAU AI ʻA E TOHI TAPÚ

Ko e Tohi Tapú ko ha tohi fakamānako ia ke lau. Ko hono moʻoní, ko ʻene ngaahi fakamatalá mo e ngaahi lēsoni fakaeʻulungāangá ʻoku mātuʻaki ʻiloa ʻo faʻuʻaki ia ha konga lahi ʻo e ngaahi tohi ʻoku ala maʻu ʻi he ngaahi lea kehekehe. ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he Tohi Tapú ke tau hoko ai ʻo ʻiloʻi ʻa hotau Tokotaha-Fakatupú, ʻa Sihova ko e ʻOtuá. Ko ha toe matavai lahi foki ia ʻo e poto ʻaonga. ʻOku pehē ʻe he palōveepi Fakatohitapu: “Koe boto koe mea oku fugani hake ia; koia ke ke maʻu ae boto: bea i he mea kotoabe oku ke maʻu, ke ke maʻu moe [mahino].” (Palovepi 4:7, PM) ʻE lava fēfē ke ke maʻu ʻa e ʻaonga lahi taha mei hoʻo lau Tohi Tapú?

Feinga ke fakataimitēpileʻi ʻa hoʻo lautohí ʻi he taimi ʻokú ke ʻāʻā lelei taha aí. Pea ʻoua ʻe lau fakavave pē ʻa e fakamatalá. ʻOku totonu ko hoʻo taumuʻá ke fakafonu ho ʻatamaí ʻaki ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa e ʻOtuá pea ke mahinoʻi ia. Hili ha vahaʻa taimi ʻo e lautohí, fakakaukauloto ki he meʻa kuó ke laú, pea fakafehoanaki ia mo e meʻa kuó ke ʻosi ʻiló. ʻE ʻai ʻe he meʻá ni ke lahi ange ai hoʻo mahinó mo e houngaʻiá.—Sāme 143:5.

ʻE fifili nai ʻa e niʻihi, ‘Ko fē ʻi he Tohi Tapú ʻoku totonu ke u kamata lau aí?’ Ko e moʻoni, ʻe lava ke ke kamata pē mei muʻa. Kae kehe, ko e kau lautohi ʻe niʻihi ʻi he ʻuluaki taimí ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku faingofua ange ke nau kamata ʻi he ngaahi Kōsipelí—Mātiu, Maake, Luke mo Sione—ʻa e ngaahi fakamatala ki he moʻui mo e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsuú. ʻOku hoko atu leva ʻa e niʻihi ki he ngaahi tohi fakaemaau kuo fakaʻofoʻofa hono hikí mo fonu ʻi he potó—Sāme, Palōvepi mo e Koheleti. Hili iá, te ke saiʻia leva nai ai ke lau ʻa e ngaahi konga kehe ʻo e Tohi Tapú. (Sio ki lalo.) Pea ʻoua ʻe ohi ʻa e fakakaukau hala ʻoku fiemaʻu pē ke ke lau ʻa e meʻa ʻoku ui anga-maheni ko e Fuakava Foʻoú. Manatuʻi, “ko e potu Folofola kotoa pe ne fakamanava mei he ʻOtua, ʻoku ʻaonga.”—Fakaʻītali ʻamautolu; 2 Timote 3:16.

Ko ha founga ola lelei ʻaupito ke ako ai ʻa e Tohi Tapú ko e fai mei he kaveinga ki he kaveinga. Ko e fakatātaá, ko e tohi tokoni ako Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú? ʻa ia ʻoku ngāueʻaki ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi heʻenau ngāue fakafaifekau ki he kakaí, ʻoku kau ai ʻa e ngaahi kaveinga taimi totonu hangē ko e “Founga ke ʻAi Ai ke Fiefia ʻa Hoʻo Moʻui Fakafāmilí,” “Lotu ʻa Ia ʻOku Hōifua ki Ai ʻa e ʻOtuá,” mo e “ʻOku ʻi Fē ʻa e Kau Maté?”—Sio ki he puha ʻi he peesi 18.

[Puha ʻi he peesi 21]

LAU FAKAKAVEINGA ʻA E TOHI TAPÚ

Ko e tupuʻanga ʻo e moʻuí mo e tō ʻa e tangatá ki he angahalá Senesi

Ko hono fokotuʻu ʻo ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá Ekisoto ki he Teutalonome

Ngaahi fakamatala fakalotomāfana Siosiua kia Eseta

Maau mo e hiva fakaueʻiloto Siope, Sāme, Hiva ʻo e Hiva

Maʻu ʻa e poto ki he moʻuí Palovepi, Koheleti

Kikite mo e tataki fakaeʻulungāanga Aisea kia Malakai mo e Fakahā

Moʻui mo e faiako ʻa Sīsuú Mātiu kia Sione

Ko hono fokotuʻu mo e mafola ʻa e lotu faka-Kalisitiané Ngāue

Ngaahi tohi ki he ngaahi fakatahaʻangá Loma kia Siutasi

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share