Vakai ʻa e Tohi Tapú
Kuo Pau Ke Ke ʻAlu ki ha Temipale, Feituʻu Toputapu, pe Fale Lotu ke Lotu Ai ki he ʻOtuá?
KO E kakai tokolahi ʻoku nau ʻalu maʻu pē ki ha faʻahinga fale faiʻanga lotu ke lotu ai ki he ʻOtuá. ʻOku fai ʻe he niʻihi ʻa e ngaahi fononga fakapilikimi lōloa ki he ngaahi feituʻu peheé. ʻOkú ke ongoʻi kuo pau ke ke ʻalu ki ha temipale, feituʻu toputapu, pe fale lotu ke lotu ai ki he ʻOtuá? Pe ʻokú ke ongoʻi ʻe lava ke ke lea kiate ia ʻi ha taimi pē pe ʻi ha feituʻu pē? Ko e hā e lau ʻa e Tohi Tapú?
ʻI he kamataʻanga ʻo e hisitōlia ʻo e tangatá, naʻe ʻikai ke ʻi ai ha ngaahi fale faiʻanga lotu. Ko e ʻapi ʻa ʻetau muʻaki ongo mātuʻá ko ha ngoue fakaʻofoʻofa. (Sēnesi 2:8) Naʻe malava ke na fetuʻutaki mei ai mo hona Tokotaha-Fakatupú, ʻa Sihova ko e ʻOtuá. Ki mui ai, ʻi he tupu ʻo tokolahi ʻa e fāmili ʻo e tangatá, ko e kau tangata māʻoniʻoni, hangē ko Noá, ‘naʻa nau takaua mo e ʻOtuá’—ʻo fai kotoa ia ʻo ʻikai ha tokoni ki ai ʻa ha ngaahi fale faiʻanga lotu. (Sēnesi 6:9) Ko e kau tangata kinautolu ʻo e lotu naʻa nau ʻofa kia Sihova pea tuha mo ʻene hōifuá.
ʻOku ʻIkai ke ʻAfio ʻa e ʻOtuá ʻi he Ngaahi Fale Naʻe Ngaohi ʻe he Nimá
Ko e kau tangata faitōnunga ʻo e kuonga muʻá naʻa nau ʻiloʻi ko e Tokotaha-Fakatupu ʻo e māmaní mo e ʻuniveesi kāfakafá ʻoku ʻikai ke ʻafio ia ʻi he ngaahi fale naʻe ngaohi ʻe he nimá. “ʻE nonofo moʻoni koa ʻa e ʻOtua mo e tangata ʻi mamani?” ko e fehuʻi ia ʻa e Tuʻi poto ko Solomoné. “Vakai, naʻa mo e langi, ʻio mo e langi ʻo e ngaahi langi, ka ʻoku ʻikai hao ai ʻa e ʻAfiona,” ko ʻene fakahaaʻi moʻoní ia. (2 Kalonikali 6:18) Ko ia ai, ko e kau ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá naʻe ʻi ai honau tāpanekale pea ki mui ai ko ha temipale ʻa ia naʻa nau fakatahataha ai ki he ngaahi kātoanga fakalotu fakataʻú ʻo fakatatau ki he Lao ʻa e ʻOtuá. (ʻEkisoto 23:14-17) Neongo ia, naʻe lava ke nau lotu ki he ʻOtuá ʻi ha faʻahinga taimi pē—ʻi heʻenau tauhi ʻenau ngaahi tākangá, ngāue ʻi heʻenau ngaahi ngoueʻangá, fakamoleki ʻa e taimi fakataha ʻi he tuʻunga ko ha fāmilí, pe fiefia ʻi ha ngaahi mōmeniti ʻo e nofo tokotaha.—Saame 65:2; Mātiu 6:6.
ʻI he founga tatau, ʻe lava ke tau lotu ki he ʻOtuá ʻi ha feituʻu pē ʻi ha faʻahinga taimi pē. Ko hotau faʻifaʻitakiʻangá, ʻa Sīsū Kalaisi, naʻá ne faʻa ʻalu ki ha ngaahi feituʻu lōngonoa, mo fakaeia pē ke lotu ai. (Maʻake 1:35) Ko e fakatātaá, ʻi he taimi ʻe taha “naʻá ne ʻalu atu ki he moʻungá ke lotu, pea naʻá ne hokohoko atu ʻi he pō kakato ʻene lotu ki he ʻOtuá.”—Luke 6:12.
Ko e moʻoni, ʻi he tuʻunga ko ha Siú, naʻe maʻu faitōnunga ʻe Sīsū ʻa e ngaahi kātoanga fakalotu ʻi he temipale ʻi Selusalemá. (Sione 2:13, 14) Kae kehe, naʻá ne tomuʻa tala ha taimi ʻa ia heʻikai kei hoko ai ʻa e temipalé ko e senitā ia ʻo e lotu moʻoní. ʻI heʻene talanoa mo ha fefine Samēlia ʻi ha moʻunga ofi ʻi Samēlia, ʻa ia naʻe ʻi ai ʻa e temipale ʻa hono kakaí, naʻe pehē ʻe Sīsū: “ʻOku hoko mai ʻa e houa ʻa ia ʻe ʻikai te mou lotu ai ki he Tamaí ʻi he moʻungá ni pe ʻi Selusalema.” Pea naʻá ne hoko atu ʻo pehē ko e kau lotu moʻoní te nau “lotu ki he Tamaí ʻi he laumālie mo e moʻoni.”—Sione 4:21, 23.
ʻIo, naʻe tokangataha ʻa Sīsū ʻo ʻikai ki he ngaahi fale pilikí mo e simá ka ki he lotu moʻoni naʻe fai mei ha loto-moʻoni. Ka naʻe ʻuhinga iá ko e kau muimui ʻo Sīsuú, ʻa ia naʻe ui ki mui ko e kau Kalisitiané, te nau lotu pē ki he ʻOtuá ʻo ʻikai ngāueʻaki ha ngaahi fale lotu? (Ngāue 11:26) ʻIkai, pea ʻi he ngaahi ʻuhinga lelei.
Ko e Kakai ʻa e ʻOtuá ko ha Fāmili Fakalaumālie
Ko e kau sevāniti moʻoni ʻa e ʻOtuá ko ha fāmili—ko ha fāmili fakalaumālie. (Luke 8:21) Ko ha fāmili lelei ʻoku nau fai fakataha ʻa e ngaahi meʻa lahi, hangē ko hono maʻu ʻo ha meʻakai, pea ʻoku fakaivimālohiʻi ʻe he meʻá ni ʻa e ngaahi haʻi ʻo e fāmilí. ʻOku hoko ʻa e meʻa tatau ʻi ha ʻuhinga fakalaumālie. Ko e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ʻoku hangē ia ko ha kātoanga kai fakalaumālié ʻi hono fafangaʻi ai ʻa e tangata ʻi lotó pea ʻai ke mālohi ʻa e ngaahi haʻi fakalaumālié. Ko e ʻapositolo Kalisitiane ko Paulá naʻá ne tohi: “Tuku ke tau fetokangaʻaki koeʻuhi ke fakaʻaiʻai ai kitautolu ki he ʻofá mo e ngaahi ngāue leleí, ʻo ʻoua ʻe liʻaki ʻa hono fakatahatahaʻi fakataha ʻo kitautolú, ʻo hangē ko ia ʻoku angaʻaki ʻe he niʻihi, kae fefakalototoʻaʻaki.”—Hepelū 10:24, 25.
Ko ia ai, ko e kau lotu moʻoní, ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku fakahoko ʻe he fakatahaʻangá ha ngafa mahuʻinga, he ʻokú ne ʻai ke malava ʻa e mēmipa taki taha ke fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakalaumālié ʻa ia heʻikai lava ke fakatupulekina kakato tokotahá. Ko e ngaahi ʻulungāngá ni ʻoku kau ai ʻa e ʻofa, fakamolemole, anga-lelei, anga-malū, mo e melino.—2 Kolinitō 2:7; Kalētia 5:19-23.
Ko fē naʻe fakatahataha ai ʻa e muʻaki kau Kalisitiané ki he feohí mo e lotú? Naʻa nau faʻa fakataha ʻi he ngaahi ʻapi tāutaha. (Loma 16:5; Kolose 4:15) Ko e fakatātaá, ʻi heʻene tohi ki ha kaungā-Kalisitiane, naʻe toe fai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻene tohí ki he “fakatahaʻanga ʻoku ʻi ho falé.”a—Filimone 1, 2.
Hangē pē ko ia ʻi he ʻaho ní, ko e kakai ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻikai te nau fiemaʻu ha ngaahi fale faiʻanga lotu teuteuʻi lelei, ka ko e ngaahi feituʻu ʻa ia ʻoku fakafiemālie pea malava ke hao ai ʻa e faʻahinga kotoa ʻoku nau kau ki aí. ʻOku ngāueʻaki ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e ngaahi feituʻu pehē, ʻa ia ʻoku nau ui ko e ngaahi Fale Fakatahaʻanga. Ko hono moʻoní, ʻoku malava moʻoni ke ʻi ai ha Fale Fakatahaʻanga ʻi ho feituʻú. Ko e ngaahi langa ko ení ʻoku faʻu ia ke ngāueʻaki pea ʻi he tuʻunga feʻunga, pea ko e ngaahi fakataha ʻoku fai aí ʻoku faingofua—ʻoku kau ki ai ʻa e hiva, lotu, mo e ngaahi fetalanoaʻaki Fakatohitapu.
Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau koloaʻaki ʻa honau ngaahi mōmeniti fakaekinautolu, mo fekoekoeʻi mo e ʻOtuá. Ko ia ai, ʻoku nau ngāueʻaki ʻa e taimi ʻi he ʻaho taki taha ʻi he lotú, fakatouʻosi ʻi he tuʻunga ko e ngaahi fāmilí pea fakaekinautolu ʻi he tuʻunga ko e faʻahinga tāutaha. “ʻUnuʻunu ofi ki he ʻOtuá, pea te ne ʻunuʻunu ofi mai kiate kimoutolu,” ko e lau ia ʻa e Sēmisi 4:8.
[Fakamatala ʻi laló]
a Ko e muʻaki foʻi lea faka-Kalisi ki he “fakatahaʻangá” ʻoku fakalea ia ko e “fale lotu” ʻi he ngaahi Tohi Tapu faka-Pilitānia ʻe niʻihi.
KUÓ KE FIFILI?
● ʻOku ʻafio ʻa e ʻOtuá ʻi he ngaahi fale ngaohi ʻe he nimá?—2 Kalonikali 6:18.
● Ko fē naʻe fakamoleki ai ʻe Sīsū ha pō ʻi he lotú?—Luke 6:12.
● Ko e hā ʻoku fakatahataha fakataha ai ʻa e kau lotu moʻoní?—Hepelū 10:24, 25.
[Fakamatala ʻi he peesi 21]
ʻOku ngalingali ange ʻe fanongoa hoʻo ngaahi lotú ʻi ha ngaahi feituʻu pau?