ʻAʻEVA ʻI HE HALA ʻO E FIEFIÁ
ʻAmanaki
“[ʻOku ou maʻu ʻa e] ngaahi fakakaukau ʻo e melino, ʻo ʻikai ko ha kovi, ke ʻoatu kiate kimoutolu ha kahaʻu pea mo ha ʻamanaki.”—Selemaia 29:11.
“KO E ʻAMANAKÍ . . . KO HA KONGA MAHUʻINGA ʻO ʻETAU MOʻUI FAKALAUMĀLIÉ,” ko e lau ia ʻa e tohi Hope in the Age of Anxiety. “Pea ko e faitoʻo lelei taha ia ke ikuʻi ʻaki ʻa e ongoʻi siva ʻa e ʻamanakí, liʻekiná mo e ilifiá.”
Ko ʻetau fiemaʻu ha ʻamanakí ʻoku fakaeʻa mai ia ʻi he Tohi Tapú, ʻa ia ʻoku toe fakatokanga mai ai fekauʻaki mo e ngaahi ʻamanaki loí. “ʻOua naʻa tuku hoʻomou falalá ʻi he kau houʻeikí pe ʻi he foha ʻo e tangatá, ʻa ia ʻoku ʻikai lava ke ne ʻomi ha fakamoʻuí,” ko e lau ia ʻa e Saame 146:3. ʻI he ʻikai falala ki he ngaahi feinga ʻa e tangatá ke fakamoʻui kitautolú, ʻoku fakapotopoto ke tau falala ki hotau Tokotaha-Fakatupú, ʻa ia ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ke fakahoko ʻene ngaahi talaʻofá kotoa. Ko e hā kuó ne talaʻofa maí? Fakakaukau ki he ngaahi meʻa hono hokó.
FAKANGATA ʻA E FULIKIVANÚ; ʻE MAʻU LEVA ʻE HE MĀʻONIʻONÍ E MELINO TUʻULOA: “ʻOku toe siʻi pē, pea ʻe ʻikai toe ʻi ai ʻa e kau fulikivanú . . . Ka ko e anga-vaivaí te nau maʻu ʻa e māmaní, pea te nau maʻu ʻa e fiefia lahi ʻi he melino hulu fau,” ko e lau ia ʻa e Saame 37:10, 11. ʻOku toe pehē ʻi he veesi 29 “ko e kau māʻoniʻoní . . . te nau nofo . . . ʻo taʻengata” ʻi he māmaní.
FAKANGATA ʻA E TAÚ: “[Ko] Sihová . . . ʻokú ne fakangata ʻa e ngaahi taú ʻi he māmaní kotoa. ʻOkú ne fesiʻi ʻa e kaufaná peá ne tutuʻu ʻa e taó; ʻokú ne tutu ʻa e ngaahi saliote taú ʻaki ʻa e afi.”—Saame 46:8, 9.
ʻIKAI KE TOE ʻI AI HA PUKE, FAINGATAʻAʻIA PE MATE: “Ko e tēniti ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻi he faʻahinga ʻo e tangatá . . . Te ne holoholo ʻa e loʻimata kotoa pē mei honau matá, pea ʻe ʻikai ke toe ʻi ai ha mate, pe ha mamahi pe ha tangi pe ha langa.”—Fakahā 21:3, 4.
FEʻUNGAʻĀNOA ʻA E MEʻAKAÍ: “ʻE lahi fau ʻa e uité ʻi he māmaní; ʻe mahutafea ʻa e tumutumu ʻo e ngaahi moʻungá.”—Saame 72:16.
FOUNGA-PULE FAITOTONU PĒ TAHA HE MĀMANÍ—ʻA E PULEʻANGA ʻO KALAISÍ: “Naʻe ʻoange [kia Sīsū Kalaisi] ʻa e tuʻunga-pule, mo e lāngilangi, mo ha puleʻanga, koeʻuhí ke tauhi kotoa kiate ia ʻa e ngaahi kakai, ngaahi puleʻanga mo e ngaahi kakai lea kehekehe. Ko hono tuʻunga-pulé ko ha tuʻunga-pule taʻengata ʻa ia ʻe ʻikai ke mole atu, pea ko hono puleʻangá ʻe ʻikai ke fakaʻauha.”—Taniela 7:14.
ʻE lava fēfē ke tau tuipau ki he ngaahi talaʻofa ko iá? ʻI he ʻi māmani ʻa Sīsuú, naʻá ne fakamoʻoniʻi ʻa ʻene taau ko ha Tuʻi-Fakanofó. Naʻá ne fakamoʻui ʻa e puké, fafanga ʻa e masivá pea fokotuʻu hake ʻa e maté. Ko e mahuʻinga mamaʻo angé ko ʻene ngaahi akonakí, he ʻoku fakakau ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne ʻai ke malava ʻa e kakaí ʻo moʻui taʻengata ʻi he melino mo e fāʻūtaha. Naʻe toe tomuʻa tala ʻe Sīsū ʻa e ngaahi meʻa ʻe hoko ʻi he kahaʻú, ʻo kau ai ʻa e ngaahi fakaʻilonga ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosi ʻo e māmani lolotongá.
TOMUʻA TŌ MAI ʻA E AFAÁ ʻI HE TAIMI NONGÁ
Naʻe tomuʻa tala ʻe Sīsū ko e ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻe fakaʻilongaʻi ʻo ʻikai ʻaki ʻa e melino mo e malu, ka ko ha meʻa mātuʻaki fehangahangai mo ia! Ko ʻene fakaʻilonga fetuiaki ʻo e “fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá” ʻo kau ai ʻa e tau fakavahaʻapuleʻangá, nounou fakameʻatokoní, mahaki fakaʻauhá mo e mofuike lalahi. (Mātiu 24:3, 7; Luke 21:10, 11; Fakahā 6:3-8) Naʻe toe pehē ʻe Sīsū: “Koeʻuhi ko e fakautuutu ʻa e maumau-laó, ʻe fakaʻaʻau ʻo momoko ʻa e ʻofa ʻa e tokolahi.”—Mātiu 24:12.
ʻOku hā mahino ia ʻi he ngaahi founga lahi, ʻa ia naʻe tomuʻa tala ia ʻe ha tokotaha hiki Tohi Tapu ʻe taha. ʻI he 2 Tīmote 3:1-5, ʻoku tau lau ai ʻi he “ngaahi ʻaho fakaʻosí,” ko e kakaí fakalūkufua ʻe maʻunimā kinautolu ʻe he ʻofa kiate kinautolu pē, paʻangá mo e mālié. Te nau fakafuofuolahi ʻi he hīkisia mo anga-kakaha. Ko e ngaahi fāmilí ʻe ʻikai ke nau maʻu ʻa e ʻofa fakanatulá, pea ko e fānaú te nau talangataʻa ki he mātuʻá. Ko e mālualoi fakalotú ʻe hokolahia.
Ko e ngaahi tuʻunga hangē ha afā ko iá ʻoku fakapapauʻi ai ko e ngaahi ʻaho fakaʻosi eni ʻo e māmaní. ʻOku toe fakapapauʻi mai ai ko e nonga ʻi he malumalu ʻo e pule ʻa e Puleʻangá ʻoku ofi mai. Ko e moʻoni, naʻe fakakau ʻe Sīsū ʻa e fakapapau hono hokó ʻi heʻene kikite fekauʻaki mo e ngaahi ʻaho fakaʻosí: “Ko e ongoongo lelei ko ʻeni ʻo e Puleʻangá ʻe malangaʻi ia ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí ko ha fakamoʻoni ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē, pea ʻe toki hoko mai ʻa e ngataʻangá.”—Mātiu 24:14.
Ko e ongoongo lelei ko iá ʻokú ne ʻoatu ʻa e fakatokanga feʻunga ki he kau faihalá pea mo e ʻamanaki ki he māʻoniʻoní, ʻo fakapapauʻi kiate kinautolu kuo vavé ni ke hoko ʻa e ngaahi talaʻofa ko iá. Te ke fie ako lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi talaʻofa ko iá? Kapau ko ia, kātaki ʻo sio ki he peesi fakamuimui ʻo e makasini ko ení.