Fakamatala Fakalahi
Ko ha Pōpoaki ki he Ngaahi Mātuʻa Kalisitiané:
ʻI he tuʻunga ko ha mātuʻá, ʻokú ke holi ke tokoniʻi hoʻo fānau ʻofeiná ke nau ʻofa kia Sihova pea fakatapui kinautolu kiate ia. Ko e hā ʻe lava ke ke fai ke tokoni ke teuʻi ai kinautolu ki he papitaisó? Ko e hā ʻa e taimi te nau mateuteu ai ki he sitepu mahuʻinga ko ení?
Naʻe fakahinohino ʻe Sīsū ki hono kau muimuí: “Ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻo papitaiso kinautolu.” (Māt. 28:19) Fakatatau ki he meʻá ni, ko e fiemaʻu tefito ki he papitaisó ko e hoko ko ha ākonga—ko ha taha ʻoku ʻikai ke ne mahinoʻi mo tui pē ki he ngaahi akonaki ʻa Kalaisí kae toe muimui ofi foki ki ai. Ko ha meʻa eni ʻe lava ke fai naʻa mo e fānau kei īkí.
Fokotuʻu ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki hoʻo fānaú, pea faʻa akonakiʻaki kiate kinautolu ʻa e ngaahi akonaki ʻa Sihová. (Teu. 6:6-9) ʻOku kau heni hono ngāueʻaki ʻa e fakamatala ʻi he tohi Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata! ke akoʻi kiate kinautolu ʻa e ngaahi moʻoni tefito ʻo e Tohi Tapú pea teuʻi kinautolu ke fakaʻuhinga mo moʻuiʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau malava ʻo fakamatalaʻi ʻenau ngaahi tuí ʻi he lea pē ʻa kinautolu. (1 Pita 3:15) Ko e ʻilo mo e fakalototoʻa te nau maʻu meiate koé pea mei he ako fakafoʻituituí, ako fakafāmilí, ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá, mo e ngaahi feohi leleí te ne tokoniʻi kinautolu ke nau fakalakalaka ki he papitaisó pea hokohoko atu ai pē. Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa fakalaumālie kia kinautolu.
ʻOku pehē ʻe he Palōveepi 20:11: “Naʻa mo ha kiʻi tama ʻoku ʻiloʻi ia ʻi heʻene ngaahi ngāué, pe ko ʻene tōʻongá ʻoku maʻa mo totonu.” Ko e hā ʻa e ngaahi ngāue te ne fakahaaʻi ai ko ha kiʻi tama, ko ha tamasiʻi pe taʻahine, kuo hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi pea mateuteu ki he papitaisó?
Ko ha kiʻi tama ʻoku fakalakalaka atu ki he papitaisó ʻoku totonu ke ne talangofua ki heʻene (ongo) mātuʻá. (Ngā. 5:29; Kol. 3:20) ʻI he taʻu 12 ʻa Sīsuú, ʻoku pehē ʻe he Tohi Tapú: “Naʻe hokohoko atu ʻene anganofo [ki heʻene ongo mātuʻá].” (Luke 2:51) Ko e moʻoni, heʻikai lava ke ke ʻamanekina ʻe haohaoa hoʻo kiʻi tamá. Ka ko ha taha ʻoku holi ke papitaiso te ne feinga ke muimui ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú pea ʻiloʻi ʻa ʻene anganofo ki heʻene ongo mātuʻá.
Te ne toe fakahāhā foki ha mahuʻingaʻia ʻi hono ako ʻa e ngaahi moʻoni Fakatohitapú. (Luke 2:46) ʻOku loto ʻa hoʻo kiʻi tamá ke maʻu ʻa e ngaahi fakatahá pea kau ki ai? (Saame 122:1) ʻOkú ne holi moʻoni ke lau mo ako fakafoʻituitui maʻu pē ʻa e Tohi Tapú?—Māt. 4:4.
Ko ha kiʻi tama ʻoku fakalakalaka atu ki he papitaisó ʻokú ne feinga ke fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá. (Māt. 6:33) ʻOkú ne lāuʻilo ki hono fatongia ke vahevahe atu ʻene tuí ki he niʻihi kehé. ʻOkú ne kau ʻi he ngaahi tafaʻaki kehekehe ʻo e ngāue fakafaifekaú pea ʻoku ʻikai mā ʻi hono ʻai ke ʻiloʻi ʻe he kau faiakó mo e kaungāakó ko e taha ia ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻOkú ne tokanga fakamātoato ki heʻene ngaahi konga ʻi he Fakataha ki he Moʻuí mo e Ngāue Fakafaifekaú.
Te ne toe feinga ke nofoʻaki maʻa fakaeʻulungaanga ʻaki ʻa e fakaʻehiʻehi mei he ngaahi feohi koví. (Pal. 13:20; 1 Kol. 15:33) ʻE tapua atu eni ʻi heʻene ngaahi saiʻia fekauʻaki mo e ngaahi fasí, faivá, polokalama televīsoné, keimi vitioó mo hono ngāueʻaki ʻa e ʻInitanetí.
Kuo tali ʻe he tokolahi ʻa e ngaahi feinga tōtōivi ʻenau ngaahi mātuʻá, ʻi hono ʻai ʻa e moʻoní ko ʻenau meʻa, pea taau ke papitaiso ʻi heʻenau kei talavoú. ʻOfa ke tāpuakiʻi koe ʻe Sihova ʻi hono tokoniʻi hoʻo fānaú ke aʻu ki he maka-maile mahuʻinga ko eni ʻi honau vahaʻangatae mo Sihová.
Ko ha Pōpoaki ki he Tokotaha Malanga Teʻeki Papitaisó:
Ko ha monū ia ke ngāue fakataha mo e fakatahaʻangá ʻi he tuʻunga ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso. ʻOku fakaongoongoleleiʻi koe ʻi he fakalakalaka fakalaumālie kuó ke aʻusiá. Kuó ke hoko ʻo ʻiloʻi ʻa e ʻOtuá fakafou ʻi hono ako ʻene Folofolá mo ngāueʻi ʻa e tui ki heʻene ngaahi talaʻofá.—Sione 17:3; Hep. 11:6.
Ki muʻa ke ke kamata ako mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, naʻá ke feohi nai ʻi ha founga mo ha kautaha lotu kehe pe naʻe ʻikai ʻaupito ke ke kau nai ki ha lotu. Mahalo naʻá ke kau ʻi ha ngāue kehe ʻoku ʻikai fehoanaki mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Ka ʻi he taimi ní kuó ke fakahāhā hoʻo tuí ʻaki ʻa e fakatomala, ʻa ia ʻoku ʻuhingá ko e fakaʻiseʻisa moʻoni ʻi ha faihala ʻi he kuohilí pea tafoki, ʻa ia ʻoku ʻuhingá ko hono siʻaki ha ʻalunga hala pea fakapapauʻi ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú ʻi he ʻafio mai ʻa e ʻOtuá.—Ngā. 3:19.
ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, mahalo kuó ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tohi māʻoniʻoní “talu mei hoʻo kei valevalé.” Kuó ke malu ai mei he kau ʻi he tōʻonga taʻefakakalisitiané mo e faihala mamafá. (2 Tīm. 3:15) Kuó ke ako ke talitekeʻi ʻa e tenge mei he toʻumeʻá mo e ngaahi fakatauele kehe ke fai ʻa e meʻa ʻoku kovi ʻi he ʻafio mai ʻa Sihová. Kuó ke fakahāhā ʻa e tuí ʻaki hono pouaki ʻa e lotu moʻoní pea vahevahe atu hoʻo tuí ki he niʻihi kehé. Kuo akoʻi koe ʻi he ngāue fakafaifekau faka-Kalisitiané. Kuó ke fai he taimí ni ha fili fakafoʻituitui ke tauhi kia Sihova ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso.
Ko e hā pē ʻa e tuʻungá pe naʻá ke toki ʻiloʻi pē ʻa Sihova ki muí ni mai ʻi hoʻo moʻuí pe naʻá ke ako ʻa e ngaahi founga ʻa Sihová talu mei hoʻo kei valevalé, ʻokú ke fakakaukauloto nai ʻi he taimí ni ki he toe sitepu ʻe ua ʻi hoʻo fakalakalaka fakalaumālié—ko e fakatapuí mo e papitaisó. ʻOkú ke fai ha fakatapui kia Sihova ʻaki hoʻo fakaofiofi kiate ia ʻi he lotu ʻo fakahā hoʻo fili fakafoʻituitui ke ʻoatu kiate ia ʻa e anga-līʻoa maʻataʻataá ʻo taʻengata. (Māt. 16:24) ʻOkú ke fakahāhā hoʻo fakatapuí ʻaki hoʻo papitaiso ʻi he vaí. (Māt. 28:19, 20) Fakafou ʻi he fakatapuí mo e papitaisó, ʻokú ke hoko ai ko ha faifekau fakanofo ʻa Sihova ko e ʻOtuá. Ko ha monū mātuʻaki lelei moʻoni ia!
Kae kehe, hangē ko ia kuo fakahaaʻi ʻi hoʻo ako ʻa e Tohi Tapú, te ke fetaulaki nai mo e ngaahi pole kehekehe. Manatuʻi, taimi nounou pē hili ʻa e papitaisó, ‘naʻe taki ʻe he laumālié ʻa Sīsū ki he toafá ke ʻahiʻahiʻi ʻe he Tēvoló.’ (Māt. 4:1) Hili hoʻo papitaiso ko ha ākonga ʻa Kalaisí, te ke ʻamanekina nai ha toe ngaahi ʻahiʻahi lahi ange. (Sione 15:20) Te nau hoko mai ʻi he ngaahi founga kehekehe. Te ke fehangahangai nai mo e fakafepaki mei he fāmilí. (Māt. 10:36) ʻE manukiʻi nai koe ʻe he kaungāakó, kaungāngāué mo e niʻihi ne mou feohi ki muʻá. Manatuʻi maʻu pē ʻa e ngaahi lea ʻa Sīsū ʻi he Maʻake 10:29, 30: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻoku ʻikai ha taha kuó ne liʻaki ha fale pe fanga tokoua pe fanga tuofāfine pe ha faʻē pe ha tamai pe ha fānau pe ha ngaahi ngoueʻanga koeʻuhi ko au pea koeʻuhi ko e ongoongo leleí te ne taʻemaʻu ʻo liunga 100 ʻi he taimi ko ení—ha ngaahi fale, fanga tokoua, fanga tuofāfine, ngaahi faʻē, fānau, mo e ngaahi ngoueʻanga fakataha mo e ngaahi fakatanga—pea ʻi he fokotuʻutuʻu ka hoko maí, ko e moʻui taʻengata.” Ko ia hokohoko atu ʻa e ngāue mālohi ke nofo ofi kia Sihova pea moʻui ʻo fakatatau ki heʻene ngaahi tuʻunga māʻoniʻoní.
ʻI he taimi ʻokú ke fie papitaiso aí, ʻai ke ʻiloʻi ia ʻe he sea ʻo e kulupu ʻo e kau mātuʻá. Ko e ngaahi fehuʻi ʻoku hoko mai ʻi he pōpoaki ko ení ʻoku ʻoatu ai ʻa e makatuʻunga ki he ngaahi fetalanoaʻaki ʻa ia ʻe fai ʻe he kau mātuʻá mo koe koeʻuhi ke fakapapauʻi ai pe ʻokú ke taau ki he papitaisó. ʻE lava ke ke kamata fakamanatu fakafoʻituitui ʻa e ngaahi fehuʻí ni ko ha konga tuʻumaʻu ia ʻo hoʻo polokalama ako fakafoʻituituí.
ʻI he teuteu ki he ngaahi fetalanoaʻakí ni, vaheʻi ha taimi ke lau ai mo fakalaulauloto ki he ngaahi konga Tohi Tapu ʻoku ʻasí. Te ke saiʻia nai ke hiki ha ngaahi nouti fakafoʻituitui ʻi he tohí ni pe ʻi ha pepa kehe. ʻE lava ke ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi nouti ko iá pea fakaava ʻa e tohí ni lolotonga hoʻo ngaahi fetalanoaʻaki mo e kau mātuʻá. Kapau ʻokú ke faingataʻaʻia ʻi hono mahinoʻi ha taha ʻo e ngaahi fehuʻí, ongoʻi tauʻatāina ke kole ha tokoni mei he tokotaha ʻa ia ʻoku ako Tohi Tapu mo koé pe mei he kau mātuʻá.
ʻI hoʻo ngaahi fetalanoaʻaki mo e kau mātuʻá, ʻoua ʻe ongoʻi kuo pau ke ke fai ha ngaahi tali lōloa mo fihi ki he ngaahi fehuʻí. Ko ha tali faingofua mo hangatonu ʻi hoʻo lea pē ʻaʻaú ʻe lelei tahá. ʻI he ngaahi fehuʻi lahi, ʻoku toe ʻaonga ke lave ki ha konga Tohi Tapu ʻe taha pe ua ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e makatuʻunga Fakatohitapu ki hoʻo talí.
Kapau kuo teʻeki ai te ke maʻu ha ʻilo feʻunga fekauʻaki mo e ngaahi akonaki tefito Fakatohitapú, ʻe fokotuʻutuʻu ʻe he kau mātuʻá ke ke maʻu ha tokoni koeʻuhi ke ke malava ai ʻo fakahaaʻi ʻi hoʻo lea pē ʻaʻaú ha mahinoʻi totonu ʻo e Tohi Tapú pea taau ai ki he papitaiso ʻi ha taimi ʻamui ange.
Fakamanatu ki he kau mātuʻa he fakatahaʻangá: Ko e ngaahi fakahinohino ki hono fakahoko ʻo e ngaahi fetalanoaʻaki mo e kau teu papitaisó ʻoku hā ia ʻi he peesi 208-212.]