LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w91 9/1 p. 16-21
  • Faʻifaʻitaki ki he Meesi ʻa e ʻOtuá he ʻAhó Ni

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Faʻifaʻitaki ki he Meesi ʻa e ʻOtuá he ʻAhó Ni
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1991
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Fakamolemolé, ko e Fatongia Faka-Kalisitiane
  • Toe Foki kia Sihova
  • Ko e Toe Tokoni ʻi he Fai Meesi
  • Fakahāhā ʻa e Mateaki Faka-Kalisitiané ʻi he Taimi ʻOku Tuʻusi Ai ha Kāingá
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2002
  • Tōʻongafai ki ha Tokotaha Kuo Tuʻusi
    Tauhi Kimoutolu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá
  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2013
  • ʻI he Mavahe ha Taha ʻOfeina meia Sihova
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2021
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1991
w91 9/1 p. 16-21

Faʻifaʻitaki ki he Meesi ʻa e ʻOtuá he ʻAhó Ni

“Tau to muʻa ki he nima ʻo e ʻEiki; he ʻoku lahi haʻana ʻaloʻofa [meesi, “NW”].”​—2 SAMIUELA 24:14.

1. Naʻe fēfē ʻa e ongoʻi ʻe Tēvita ʻo kau ki he meesi ʻa e ʻOtuá, pea ko e hā hono ʻuhingá?

NAʻE ʻilo ʻe he Tuʻi ko Tēvitá mei he meʻa naʻá ne hokosiá ʻoku lahi ange ʻa e meesi ʻa Sihová ʻi ha tangata. ʻI heʻene falala pau ko e ngaahi founga pe ngaahi hala ʻa e ʻOtuá ko e lelei tahá ia, naʻe holi ʻa Tēvita ke ne ako ki Heʻene ngaahi foungá mo ʻaʻeva ʻi Heʻene moʻoní. (1 Kalonikali 21:13; Sāme 25:​4, 5) ʻOku hangē hoʻo ongoʻí ko e ongoʻi ko ia ʻa Tēvitá?

2. Ko e hā ʻa e akonaki naʻe fai ʻe Sīsū ʻia Mātiu 18:​15-17 ʻo kau ki hono fakaleleiʻi ha angahala mamafa?

2 ʻOku foaki mai ʻe he Tohitapú kiate kitautolu ʻa e mahino ki he fakakaukau ʻa e ʻOtuá, ʻo aʻu ki he ngaahi meʻa ʻoku totonu ke tau fai ʻo kapau ʻe fai angahala mai ha taha kiate kitautolu. Naʻe fakahā ʻe Sīsū ki heʻene kau ʻapositoló, ʻa ia te nau hoko ʻamui ko e kau ʻovasia Kalisitiane: “Pea kapau ʻe fai hala ʻe ho tokoua, mole pe koe ʻo fakamahino kiate ia, fakaekimoua pe: kapau te ne tokanga kiate koe, kuo ke maʻu mai ho tokoua.” Ko e hala ko eni naʻe hokó ʻoku ʻikai ko ha kiʻi tōnounou fakaekita pē ka ko e angahala mamafa, ʻo hangē ha kākā pe ko ha lauʻikovi. Naʻe pehē ʻe Sīsū kapau ʻe ʻikai ke fakaleleiʻi ʻa e meʻá ʻi hono fai ʻa e ngāue ko ení pea kapau ʻoku malava ke ʻi ai ha kau fakamoʻoni, ko e tokotaha naʻe fai ki ai ʻa e angahalá ʻoku totonu ke ne ʻoatu kinautolu ke fakamoʻoniʻi naʻe ʻi ai ʻa e hala naʻe hoko. Ko e meʻa fakaʻosi ia ke fai? ʻIkai. “Pea kapau te ne taʻetokai kinautolu, tala ki he fakataha: pea kapau te ne taʻetokaʻi mo e fakataha foki, pea ke ne tatau kiate koe mo ha Senitaile pe ko ha popilikane [tānaki tukuhau, NW].”​—Mātiu 18:​15-17.

3. Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻa Sīsū ʻi heʻene pehē ko ha tokotaha faihala taʻe fakatomala ke ne hangē ha “Senitaile pe ko ha tānaki tukuhau”?

3 ʻI he tuʻunga ko e kau Siú ʻe mahino ki he kau ʻapositoló ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻa ke fai ki he tokotaha angahala ko “ha Senitaile pe ko ha tānaki tukuhau.” Naʻe fakaʻehiʻehi ʻa e kakai Siú mei he feohi mo e kakai ʻo e ngaahi puleʻangá, pea nau taʻetokaʻi mo e kakai Siu naʻa nau ngāue ko e kau tānaki tukuhau ki he kakai Lomá.a (Sione 4:9; Ngāue 10:28) Ko ia, naʻe akonakiʻi ʻe Sīsū ʻa e kau ākongá kapau ʻe kapusi ʻe he fakatahaʻangá ha taha angahala, te nau taʻofi kinautolu mei he feohi mo e tokotaha ko iá. Kae fēfē, ʻa e fehoanaki ʻa e meʻá ni mo e faʻa ʻia Sīsū ʻi he ngaahi taimi ʻa e kau tānaki tukuhaú?

4. Neongo ʻene ngaahi lea ʻia Mātiu 18:​17, ko e hā naʻe malava ai ke fai ʻe Sīsū ha feangai mo ha faʻahinga ʻo e kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá?

4 ʻOku pehē ʻia Luke 15:​1, PM: “Bea nae feunuʻi atu ai kiate ia ae kau tanaki tukuhau moe kau agahala kotoabe, ke fanogo kiate ia.” Naʻe ʻikai ke ʻi ai ʻa e kau tānaki tukuhau pe kau angahalá kotoa, ka ko e “kotoabe” ko e ʻuhinga ki he tokolahi. (Fehoanaki mo Luke 4:40.) Ko e faʻahinga fē eni? Ko kinautolu naʻa nau mahuʻingaʻia ke fakamolemoleʻi ʻenau ngaahi angahalá. Ko e faʻahinga pehē naʻa nau fuofua fakaofiofi kia Sione ko e Papitaisó ʻi heʻene fanongonongo ʻa e fakatomalá. (Luke 3:12; 7:29) Ko ia ʻi he ōmai ʻa e niʻihi kia Sīsuú, ko ʻene malanga kiate kinautolú naʻe ʻikai ke maumauʻi ai ʻene akonaki ko ia ʻia Mātiu 18:17. Fakatokangaʻi ko e “toko lahi ae tanaki tukuhau moe agahala [naʻa nau fanongo kia Sīsū] nae muimui iate ia.” (Maʻake 2:​15, PM) Naʻe ʻikai ko e faʻahinga ʻeni naʻa nau saiʻia ke hokohoko atu ʻi he ngaahi founga hala ʻo e moʻuí, ʻo nau fakafisi ki ha tokoni. Ka, naʻa nau fanongo ki he pōpoaki ʻa Sīsuú pea aʻu ki honau lotó. Neongo kapau naʻa nau kei fai angahala, naʻa nau feinga nai ke liliu, naʻe faʻifaʻitaki ʻa e “tauhi lelei” ki heʻene Tamai meesí ʻi heʻene malanga kiate kinautolú.​—Sione 10:14.

Fakamolemolé, ko e Fatongia Faka-Kalisitiane

5. Ko e hā ʻa e tuʻunga tefito ʻo e ʻOtuá ki he fakamolemolé?

5 Kuo tau maʻu ʻa e fakapapauʻi māfana ko eni ʻa e loto-lelei ʻa ʻetau Tamaí ke fakamolemole: “Kabau te tau vete e tau gaahi agahala, oku mooni mo agatonu ia ke fakamolemolea e tau gaahi agahala, mo fakamaa akitautolu mei he taemaonioni kotoabe.” “Oku ou tohi ae gaahi mea ni kiate kimoutolu, ke oua naa mou agahala. Bea kabau e agahala ha taha, oku ai ho tau fakalelei ki he Tamai, ko Jisu Kalaisi koe maonioni.” (1 Sione 1:9; 2:1, PM) ʻOku malava ʻa e fakamolemolé ki he tokotaha kuo tuʻusí?

6. ʻE fēfē ke toe lava hano fakamolemoleʻi pea toe fakafoki mai ha taha kuo tuʻusi?

6 ʻIo. ʻI he taimi naʻe fai ai ʻa e tuʻusi ʻo ha taha koeʻuhi ko e fai hala pea ʻikai ke fakatomalá, ko e kau mātuʻa ʻoku nau fakafofongaʻi ʻa e fakatahaʻangá ʻoku nau fakamatala kiate ia ʻe toe malava pē ke ne fakatomala pea toe maʻu ʻa e fakamolemole mei he ʻOtuá. Te ne lava nai ke ʻalu ki he ngaahi fakataha ʻi he Kingdom Hall, ʻa ia te ne malava ai ke fanongo ki he ngaahi fakahinohino faka-Tohitapu ʻe malava ʻo tokoni kiate ia ke fakatomala. (Fehoanaki mo 1 Kolinitō 14:​23-25.) ʻI he faai atu ʻa e taimí ʻoku malava ke ne feinga ke toe fakafoki ia ki he fakatahaʻanga maʻá. Pea ʻi he fakataha ʻa e kau mātuʻá mo iá, te nau feinga ke fakapapauʻi pe kuó ne fakatomala pea liʻaki ʻa e founga angahala naʻá ne faí. (Mātiu 18:18) Pea kapau kuó ne fai pehē, ʻe lava nai ke toe fakafoki ia, ʻo fakatatau mo e sīpinga ko ia ʻoku ʻasi ʻia 2 Kolinitō 2:​5-8. Kapau kuo tuʻusi ia ʻi ha ngaahi taʻu lahi, ʻe fiemaʻu ke ne fai ha feinga lahi ke laka ki muʻa. Te ne toe fiemaʻu nai ha tokoni lahi ke langa hake ai ʻene ʻilo ki he Tohitapú mo ʻene houngaʻia koeʻuhi ke hoko ko ha Kalisitiane mālohi fakalaumālie.

Toe Foki kia Sihova

7, 8. Ko e hā ʻa e sīpinga naʻe fokotuʻu ʻe he ʻOtuá ʻi he fekauʻaki mo ʻene kakai naʻe taki pōpulá?

7 Ka ʻe lava nai ki he kau mātuʻá ke nau tomuʻa fai ha fakaofiofi ki he tokotaha kuo tuʻusí? ʻIo. ʻOku fakahā ʻe he Tohitapú ko e meesí ʻoku ʻikai ke ngata pē hono fakahā ʻi hono taʻofi ʻo e tauteá ka ʻoku toe fakahā ia ʻi he ngaahi ngāue pau. ʻOku tau maʻu ʻa e faʻifaʻitakiʻanga meia Sihova. Ki muʻa ke ne tuku atu hono kakai taʻe angatonú ke taki pōpulaʻí, naʻá ne fokotuʻu fakaekikite atu ʻa e ʻamanaki ki haʻanau toe foki: “Manatu ki he meʻa ko ia, ʻe Sekope mo Isileli; he ko ʻeku sevaniti koe: . . . . Kuo u tamateʻi hoʻo ngaahi angahala hange ha ʻao, mo hoʻo ngaahi hia hange ha loa: foki kiate au: he kuo u huhuʻi koe.”​—ʻAisea 44:​21, 22.

8 Pea lolotonga ʻa e nofo pōpulá, naʻe fai ʻe Sihova ha ngaahi meʻa lahi ange, ʻo ne ngāue ʻi ha founga pau. Naʻá ne fekau atu ʻa e kau palōfitá, ko hono kau fakafofonga, ke fakaafeʻi ʻa e kakai ʻIsilelí ke ‘kumi kiate ia ʻo maʻu ia.’ (Selemaia 29:​1, 10-14) ʻIa ʻIsikeli 34:16 naʻá ne fakatatauʻi ai ia ko ha tauhi-sipi pea ko e kakai ʻo e puleʻanga ʻo ʻIsilelí ko e fanga sipi kuo mole: “Ko ia kuo mole te u kumia, pea ko ia ne seseʻe te u fakafoki mai.” ʻI he tohi Selemaia 31:10 naʻe toe ngāueʻaki ʻe Sihova ʻa e fakatātā ko ia ko e tauhi-sipi ʻo e kakai ʻIsilelí. Naʻe ʻikai te ne fakamatalaʻi ia ko ha tauhi-sipi ʻi ha tākanga fanga sipi ʻa ia ʻoku talitali ki he tokotaha ʻoku molé ke foki mai; ka, naʻá ne fakahaaʻi ia ko e tauhi-sipi ʻoku fekumi ki he sipi kuo molé. Fakatokangaʻi, naʻa mo e taimi naʻe taʻe fakatomala mo nofo pōpula ai ʻa e kakaí fakalūkufua, naʻe kamata ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi feinga ke fekumi ke nau toe foki. Pea fakatatau ki he Malakai 3:​6, ʻe ʻikai toe liliu ʻe he ʻOtuá ʻene foungá ʻi heʻene feangai mo e fokotuʻutuʻu ki he Kalisitiané.

9. Naʻe fēfē ʻa e muimui ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e ʻOtuá ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané?

9 ʻIkai ʻoku fakahā ʻe he meʻá ni ʻe malava ke ʻi ai ha ʻuhinga ke tomuʻa fai ha ngaahi meʻa kiate kinautolu kuo tuʻusí pea kuo nau fakatomala nai he taimi ní? Manatuʻi, naʻe hanga ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻo ʻomai ʻa e fakahinohino ke toʻo ʻa e tangata faihala mei he fakatahaʻanga ʻi Kolinitoó. Ki mui mai, naʻá ne enginaki ʻa e fakatahaʻangá ke fakapapauʻi ʻenau ʻofa ki he tangata ko iá koeʻuhi ko ʻene fakatomala, ʻo taki atu ai ki hono toe fakafoki ki he fakatahaʻangá.​—1 Kolinitō 5:​9-13; 2 Kolinitō 2:​5-11.

10. (a) Ko e hā ʻa e taumuʻa ʻoku totonu ke ne ueʻi ha ngaahi feinga ke fetuʻutaki mo ha faʻahinga kuo tuʻusi? (e) Ko e hā ʻoku ʻikai ko e ngaahi kāinga Kalisitiané ai ke nau tomuʻa fai ʻa e fetuʻutakí?

10 ʻOku pehē ʻe he encyclopedia naʻe lau ki ai ʻi muʻa atú: ‘Ko e ʻuhinga tefito ki he tuʻusí ke maluʻi ʻa e ngaahi tuʻunga ʻo ha falukunga kakai: “ka lave ha meʻi levani ki he takaonga ma, ta ʻoku levani hono kotoa.” (1 Kolinitō 5:6). ʻOku mahino lelei ʻa e tuʻungá ni ʻi he meimei tuʻunga faka-Tohitapu kotoa mo e ngaahi konga tohi kehe, ka ko e tokanga ki he tokotahá, neongo ʻa e ʻosi hono tuʻusí, ko e makatuʻunga ia ʻo e lea ʻa Paula ʻi he 2 Kolinitō 2:​7-10.’ (Fakaʻītali ʻamautolu.) Ko ia, ko e faʻahinga tokanga pehē ʻoku totonu ke fakahā ʻi he ʻaho ni ʻe he kau tauhi ʻo e tākangá. (Ngāue 20:28; 1 Pita 5:2) Ko e ngaahi kaumeʻa ki muʻá mo e kāingá te nau ʻamanaki nai ko e tokotaha ko ia naʻe tuʻusí ʻe toe foki mai; kaekehe ʻi he ʻapasia ki he fekau ʻia 1 Kolinitō 5:11 ʻoku ʻikai te nau feohi mo e tokotaha kuo tuʻusí.b ʻOku nau tuku ia ki he kau tauhi kuo fakanofó ke nau fai fakapotopoto ke sio pe ʻoku toe mahuʻingaʻia ʻa e tokotaha peheé ke toe foki.

11, 12. Ko e faʻahinga fē ʻo kinautolu ʻoku tuʻusi naʻa mo e kau mātuʻa heʻikai ke fiemaʻu ke nau fai ki ai ha fetuʻutaki, ka ko e faʻahinga fēfē ʻe fai ki ai ʻa e ʻaʻahí?

11 Heʻikai ke feʻungamālie naʻa mo e kau mātuʻá ke nau tomuʻa fai ha fakaofiofi ki ha faʻahinga ʻe niʻihi kuo tuʻusi, ʻo hangē ko e kau tafoki mei he moʻoní, ʻa kinautolu ‘ʻoku leaʻaki ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ʻalu kehe ke tohoaki ʻaki ʻa e kau akó ke muimui kiate kinautolu.’ Ko e faʻahinga eni ko e ‘kau akonaki loi te nau feinga ke fakahū mai ʻa e akonaki hē mo e ngāueʻaki ʻa e fakatahaʻanga ke maʻu paʻanga ʻaki ʻa e ngaahi lea momoleʻolunga.’ (Ngāue 20:30; 2 Pita 2:​1, 3) ʻOku ʻikai ke tokonaki mai ʻe he Tohitapú ha tuʻunga ke fai ha kumi kiate kinautolu kuo tuʻusi ʻa ia ʻoku nau anga-mālohi pe longomoʻui ʻi hono fakaʻaiʻai ʻa e faihalá.​—2 Tesalonaika 2:3; 1 Tīmote 4:1; 2 Sione 9-11; Siutasi 4, 11.

12 Kaekehe, ʻoku tokolahi ʻa e faʻahinga kuo tuʻusi ʻoku ʻikai te nau anga pehē. ʻOku ʻi ai nai ha taha kuó ne taʻofi ʻa e faihala mamafa ko ia naʻe tuʻusi ai iá. Ko ha taha nai naʻá ne ngāueʻaki ʻa e tapaká, pe naʻá ne faʻa inu ʻo fuʻu lahi ʻi he kuo hilí, ka ʻi he taimí ni ʻoku ʻikai te ne feinga ke taki ha niʻihi ki he faihalá. Manatuʻi ki muʻa ʻi he teʻeki ai ke tafoki ki he ʻOtuá ʻa e kakai ʻIsileli naʻe taki pōpulá, naʻá ne fekau mai ʻa e kau fakafofonga ke uki kinautolu ke nau foki. ʻOku ʻikai ke fakahā ʻe he Tohitapú pe naʻe tomuʻa fai ʻe Paula pe ko e kau mātuʻa ʻi he fakatahaʻanga Kolinitoó ha fakaofiofi ke vakaiʻi ʻa e tangata ko ia naʻe tuʻusí. Ka ʻi he fakatomala ʻa e tangatá pea taʻofi ʻa e ʻulungaanga taʻetaau naʻá ne faí, naʻe fakahinohino ʻe Paula ʻa e fakatahaʻangá ke toe fakafoki mai ia.

13, 14. (a) Ko e hā ʻokú ne fakahā ʻe ʻi ai ʻa e faʻahinga kuo kapusi te nau tali ʻa e fakaofiofi atu ʻoku fai ʻi he meesí? (e) ʻE anga-fēfē ʻa e fokotuʻutuʻu ʻe he kulupu ʻo e kau mātuʻá ki hono fai ʻa e fetuʻutakí ni?

13 ʻI he ngaahi taimi mai ki mui ní naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi meʻa naʻe hoko, ʻa ia ne felōngoaki ai ha taha ʻo e kau mātuʻá mo ha tokotaha kuo tuʻusi.c ʻI heʻene feʻungamālié, naʻe fakamatala tātā lalahi pē ʻe he tokotaha tauhí ʻa e ngaahi meʻa ke ne fai kae toe fakafoki mai ai iá. ʻOku ʻi ai ʻa e faʻahinga pehē naʻa nau fakatomala pea kuo ʻosi fakafoki mai. Ko e ola fakafiefia peheé ʻokú ne fakahā ʻoku ʻi ai nai ʻa e faʻahinga ne tuʻusi pe ne nau fakamavaheʻi pē ʻe kinautolu ʻa kinautolu, ʻa ia te nau tali nai ha fakaofiofi ʻi he meesi ʻoku fai mei he kau tauhí. Ka ʻe anga-fēfē hono fai ʻe he kau mātuʻá ʻa e meʻá ni? ʻIkai toe lahi hake he tuʻo taha ʻi he taʻu, ʻoku totonu ki he kulupu ʻo e kau mātuʻá ke nau fakakaukau pe ʻoku ʻi ai ha faʻahinga pehē ʻoku nofo ʻi honau vāhengangāué.d ʻE fakahanga ʻa e tokanga ʻa e kau mātuʻá kiate kinautolu kuo tuʻusi lahi ange ʻi he taʻu ʻe tahá. Fakatatau ki he ngaahi tuʻungá, kapau ʻoku feʻungamālie, te nau fili ha ongo mātuʻa ʻe toko ua (ka faingamālie ko e faʻahinga ʻoku anga-maheni mo e tuʻunga ko ia naʻe hokó) ke ʻaʻahi ki ha taha pehē. Heʻikai ke fai ha ʻaʻahi ki ha taha ʻoku fakamoʻoniʻi ʻoku anga-fakaanga, mo fakakaukau fakatuʻutāmaki pe kuo nau fakahā ʻoku ʻikai te nau toe fiemaʻu ha tokoni.​—Loma 16:​17, 18; 1 Tīmote 1:20; 2 Tīmote 2:​16-18.

14 Ko e toko ua ko ia ʻo e kau mātuʻá te na telefoni nai ʻo kole ʻo kau ki ha ʻaʻahi fuonounou, pe ko ʻena toki ō atu ʻi ha taimi feʻunga. Lolotonga ʻo e ʻaʻahí, ʻe ʻikai ke fiemaʻu ke na anga-fefeka pe anga-momoko, ka ʻoku totonu ke hā māfana ʻena tokanga fai meesí. ʻI he ʻikai ke toe fakamanatu ʻa e tuʻunga naʻe ʻi ai ʻi he kuo hilí, ʻoku malava ke na fai ha fetalanoaʻaki ʻi he ngaahi konga Tohitapu ʻo hangē ko ʻAisea 1:18 mo e 55:​6, 7 mo e Sēmisi 5:20. Kapau ʻoku kei mahuʻingaʻia ʻa e tokotaha ko iá ke foki ki he tākanga ʻa e ʻOtuá, te na fakamatala anga-ʻofa ʻa e ngaahi meʻa ʻoku totonu ke ne faí, ʻo hangē ko hono lau ʻa e Tohitapú mo e ngaahi tohi kuo pulusi ʻe he Watch Tower Society pea maʻu ʻa e ngaahi fakataha ʻi he Kingdom Hall.

15. Ko e hā ʻoku totonu ke manatuʻi ʻe he kau mātuʻa ʻoku nau fai ʻa e fetuʻutaki ki he tokotaha naʻe tuʻusí?

15 ʻOku fiemaʻu ki he ongo mātuʻa ko ení ke na poto mo ʻiloʻilo ke fakapapauʻi pe ʻoku hā mai ha tuʻunga fakatomala pea kapau ʻoku lelei ke toe fai ha ʻaʻahi ki ai. Ko e moʻoni ʻoku totonu ke na manatuʻi kuo ʻi ai ʻa e faʻahinga naʻe tuʻusi heʻikai ke toe malava ‘ke toe fakafoʻou kinautolu ke nau fakatomala.’ (Hepelū 6:​4-6; 2 Pita 2:​20-22) ʻI he ʻosi ʻa e ʻaʻahí, te na toki fakahā ki he Kōmiti Ngāue ʻa e Fakatahaʻangá ha ngaahi fakamatala nounou ʻo kau ki he ʻaʻahí. Pea ʻi heʻenau fakataha hoko maí te na fakahā leva ia ki he kulupu ʻo e kau mātuʻá. ʻE fakahaaʻi ʻe he fakaofiofi ʻi he fai meesi ʻa e kau mātuʻá ʻa e anga ʻo e vakai mai ʻa e ʻOtuá: “Foki mai kiate au, pea te u foki kiate kimoutolu​—ko e folofola ia ʻa Sihova Sapaoti.”​—Malakai 3:7.

Ko e Toe Tokoni ʻi he Fai Meesi

16, 17. ʻOku totonu ke fēfē ʻetau sio ki he kāinga Kalisitiane ʻo e tokotaha ko ia kuo tuʻusí?

16 Fēfē ʻa kitautolu ʻoku ʻikai ko e kau ʻovasia pea heʻikai ke tau tomuʻa fai ʻa e fakaofiofi kiate kinautolu kuo tuʻusí? Ko e hā ʻa e meʻa te tau malava ʻo fai ke huʻufataha mo e fokotuʻutuʻu ko ení mo faʻifaʻitaki ai kia Sihova?

17 Lolotonga ʻa e tuʻusi ʻo ha taha pe te ne fakamavaheʻi pe ʻe ia ia, ʻoku fiemaʻu ke tau muimui ki he fakahinohino: “Ka ai ha taha oku ui koe kaiga, ka oku feauaki, be manumanu, be tauhi tamabua, be koe manuki, be koe kona, be koe fakamalohi; oua naa fakataha mo ha taha behe, bea oua naa kai mo ia.” (1 Kolinitō 5:​11, PM) Ka ko e tataki faka-Tohitapu ko ení ʻoku ʻikai ke totonu ke ne uesia ʻa ʻetau sio ki he kau mēmipa ʻo e fāmili Kalisitiane ko ia ʻoku nau nofo mo e tokotaha ʻoku tuʻusí. Naʻe mālohi fau ʻa e ongoʻi ʻa e kakai Siu ʻo e kuo hilí ki he kau tānaki tukuhaú pea toe aʻu atu ʻenau fehiʻá ki he fāmili ʻo e tokotaha tānaki tukuhaú. Naʻe ʻikai ke poupouʻi ia ʻe Sīsū. Naʻá ne pehē ko ha tokotaha angahala kuó ne fakafisi ke fai ange ha tokoni ke kei lau pē ʻoku tatau “mo ha Senitaile pe ko ha tānaki tukuhau”; naʻe ʻikai te ne pehē ʻe fakakau atu ʻa e kau mēmipa ʻa e toenga ʻo e fāmili Kalisitiané ki he tuʻunga ko iá.​—Mātiu 18:17.

18, 19. Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻa ia te tau malava ke fakahā atu ai hotau tuʻunga ko e Kalisitiané kiate kinautolu ko e kāinga angatonu ʻo e tokotaha kuo tuʻusí?

18 ʻOku totonu ke tautefito ʻetau poupouʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmili ko e kau Kalisitiane angatonú. Kuo nau ʻosi maʻu nai ʻa e mamahi mo e faingataʻa koeʻuhi ko e nofo fakataha ʻi ʻapi mo e tokotaha kuo tuʻusí ʻa ia kuo hoko nai ʻo fakalotosiʻi ki heʻenau ngaahi ngāue fakalaumālié. He ʻikai nai ke ne fuʻu saiʻia ki he ngaahi ʻaʻahi atu ʻa e kau Kalisitiané ki he ʻapí; pe kapau te nau ō atu ke vakaiʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻoku kei mateakí, ʻe ʻikai te ne maʻu nai ʻa e anga-ʻaʻapa ke fakamamaʻo meiate kinautolu ʻoku ʻaʻahi atú. Te ne fakafaingataʻaʻiaʻi nai ʻa e ngaahi feinga ʻa e fāmilí ke nau ʻalu ki he ngaahi fakatahá mo e ngaahi fakataha lalahi faka-Kalisitiané. (Fehoanaki mo Mātiu 23:13.) ʻOku mātuʻaki tuha ki he kau Kalisitiane ʻoku fakafaingataʻaʻiaʻi peheé ʻa ʻetau fai meesí.​—2 Kolinitō 1:​3, 4.

19 Ko e founga ʻe taha te tau lava ʻo fakahā ai ʻa e ongoʻi meesi ko e ‘lea fakafiemālie’ mo fai ha fetalanoaʻaki fakalototoʻa mo kinautolu ʻi he fāmilí ʻoku angatonú. (1 Tesalonaika 5:​14, NW) ʻOku toe ʻi ai mo e ngaahi faingamālie lelei ke fai ha poupou ʻi he ki muʻa mo e tuku ʻa e ngaahi fakatahá, lolotonga ʻa e ngāue fakamalangá, pe ko e taimi kehe ʻoku fai ai ha feʻiloaki. ʻOku ʻikai toe fiemaʻu ke leaʻaki ʻo kau ki he tuʻusí ka ʻe malava ke fai ha fetalanoaʻaki ʻi ha ngaahi meʻa kehe ʻe langa hake. (Palōvepi 25:11; Kolose 1:​2-4) Neongo ko e kau mātuʻá te nau hoko atu ʻenau fai tauhi ki he kau Kalisitiane ʻi he fāmilí, te tau ʻiloʻi te tau lava mo kitautolu ke ʻaʻahi ʻo ʻikai te tau kau ʻi he feangai mo e tokotaha ʻoku tuʻusí. Kapau ʻoku tau ʻaʻahi pe telefoni ki he ʻapí pea ko e tokotaha ko ia ʻoku tuʻusí ʻokú ne talitalí, ʻe lava ke tau ʻeke pē ʻo kau ki he kāinga Kalisitiane ko ia ʻoku tau fie feʻiloaki mo iá. ʻI he taimi ʻe niʻihi ko e kau mēmipa ʻo e fāmili Kalisitiané te nau tali ke fai atu ha fakaafe ke nau ō mai ki hotau ʻapí ki ha feohi. Ko e meʻa mahuʻingá: Ko kinautolu​—kei talavou mo e taʻumotuʻa​—ko hotau kaungāsevāniti, kau mēmipa feʻofoʻofani ʻo e fakatahaʻanga ʻa e ʻOtuá, ke ʻoua ʻe fakamavaheʻi.​—Sāme 10:14.

20, 21. ʻOku totonu ke fēfē ʻetau ongoʻí mo ʻetau ngāué ʻo kapau kuo toe fakafoki mai ha taha?

20 Ko e toe tafaʻaki ʻe taha ke fakahā atu ai ʻa e meesí ʻoku fakaʻatā ia ʻi he taimi kuo toe fakafoki mai ai ha taha naʻe tuʻusi. ʻOku fakahā ʻe he talanoa fakatātā ʻa Sīsuú ʻa e fiefia ʻi hēvani ʻi he ‘fakatomala ʻa ha foʻi angahala ʻe toko taha.’ (Luke 15:​7, 10) Naʻe tohi ʻa Paula ki he kakai Kolinitoó ʻo kau ki he tangata naʻe tuʻusi: “Fai hono fakamolemole mo hono fakafiemalie, naʻa ʻiloange ʻe fongia ʻaupito ha toko taha pehe, ʻo ka hulu atu ʻene mamahi. Ko ia ʻoku ou enginaki atu ke mou fakapapau hoʻomou ʻofa kiate ia.” (2 Kolinitō 2:​7, 8) Ke tau ngāue anga-ʻofa mo fakamātoato ʻaki ʻa e akonaki ko ení ʻi he ngaahi ʻaho mo e ngaahi uike ʻi he hili ʻo hono fakafoki mai ha taha.

21 Ko e talanoa fakatātā ʻa Sīsū ki he foha maumau koloá ʻokú ne ʻomai ai ha fakatuʻutāmaki ʻa ia ʻoku fiemaʻu kiate kitautolu ke tau fakaʻehiʻehi mei ai. Naʻe ʻikai ke fiefia ʻa e tokoua motuʻa angé ʻi he foki mai ʻa e foha maumau koloá ka naʻá ne loto-mamahi. Ke ʻoua te tau hangē ko iá, ʻo tukulotoʻi ʻa e loto ʻitá koeʻuhi ko e ngaahi faihala ki muʻá pe ʻikai ke fiefia ʻi hono fakafoki mai ʻa e tokotaha ko iá. Ka, ko ʻetau kolo ia ke tau hangē ko e tamaí, ʻa ia naʻá ne fakatātā ʻa e meʻa ʻoku fai ʻe Sihová. Naʻe fiefia ʻa e tamaí he kuo ʻilo pe foki mai ʻo moʻui ʻa hono fohá, ʻa ia naʻe mole pea naʻe hangē kuó ne maté. (Luke 15:​25-32) Ko ia ai, te tau lea tauʻatāina ki he tokoua kuo toe foki maí mo fakalotolahiʻi ia. ʻIo, ʻoku totonu ke tau ʻai ke hā mahino ʻoku tau fakahā ʻa e meesi, ʻo hangē ko ia ʻoku fai ʻe heʻetau Tamai fakahēvani faʻa fakamolemole mo fai meesí.​—Mātiu 5:7.

22. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻoku kau ki heʻetau faʻifaʻitaki ki he ʻOtua ko Sihová?

22 ʻOku ʻikai ke toe fehuʻia, kapau ʻoku tau fiemaʻu ke faʻifaʻitaki ki hotau ʻOtuá, kuo pau ke tau fakahā ʻa e meesi ke fehoanaki mo ʻene ngaahi fekaú mo ʻene fakamaau totonú. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he tangata-tohi-sāmé ia ʻi he founga ko ení: “Oku agalelei a Jihova, bea fonu i he manavaofa [meesi, NW]; oku toohi hono houhau, bea oku lahi a ene aloofa. Oku agalelei a Jihova ki he kakai kotoabe: bea oku kabui ene gaue kotoabe e he ene gaahi aloofa ogogofua [meesi, NW].” (Sāme 145:​8, 9, PM) Ko ha toki sīpinga anga-ʻofa ē ki he kau Kalisitiané ke nau faʻifaʻitaki ki ai!

[Fakamatala ʻi lalo]

a “Naʻe tautefito ʻa hono taʻetokaʻi ʻe he kakai Siu nofo Palesitainé ʻa e kau tānaki tukuhaú ʻi he ngaahi ʻuhinga kehe: (1) naʻa nau tānaki ʻa e paʻangá ki he mafai māʻolunga muli naʻá ne maʻu ʻa e fonua ʻo e kakai ʻIsilelí, ʻo nau fai ai ʻa e poupou taʻefakahangatonu ki he meʻa fakalilifu ko ení; (2) naʻa nau ongoongoa ʻi he kovi mo e taʻe totonu ʻo e meʻa naʻa nau faí, ko e tupu ʻo nau koloaʻia ʻi he mole ʻa e niʻihi kehe ko honau kakai tonu; mo e (3) naʻe hoko ʻenau ngāué ko ha meʻa ia ke nau fetuʻutaki ai mo e kakai Senitailé, ʻo ʻai kinautolu ke taʻemaʻa fakaeouau. ʻOku maʻu ʻa e paetaku ki he kau tānaki tukuhaú fakatouʻosi ʻi he [Fuakava Foʻou] mo e ngaahi tohi faka-lāpaí . . . Fakatatau ki he tohi faka-lāpaí, naʻe fakalahi atu ʻa e fehiʻá ʻo aʻu ki he fāmili ʻo e tokotaha tānaki tukuhaú.”​—The International Standard Bible Encyclopedia.

b Kapau ʻoku ʻi ai ha kāinga kuo tuʻusi ʻoku nofo ʻi he ʻapi ʻo ha fāmili Kalisitiane, ko e tokotaha ko iá ʻe kei hoko pē ʻo kau he ngāue fakaʻaho mo e ngaahi meʻa ʻoku nau fekauʻaki ʻi heʻenau nofó. ʻE lava ke fakakau atu ki ai ʻene ʻi ai ʻi he taimi ʻoku fai ai ʻa e ngaahi fetalanoaʻaki fakalaumālie fakafāmilí.​—Vakai ki he Ko e Taua Leʻo Sune 1, 1989, peesi 19-20.

c Vakai ki he 1991 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, peesi 53-4.

d Kapau ʻe ʻi ai ha taha Fakamoʻoni te ne ʻalu atu ʻi he ngāue fakamalangá pe ko ha toe founga ʻe taha ʻo ne ʻilo ʻoku nofo ha taha kuo tuʻusi ʻi he vāhengangāué, ʻoku totonu ke ne ʻomai ʻa e fakamatala ko iá ki he kau mātuʻá.

Naʻá Ke Fakatokangaʻi ʻa e Ngaahi Poini Ko ʻEní?

◻ Naʻe fēfē ʻa e feangai ʻa e kakai Siú ki he kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá, ka ko e hā naʻe ʻi ai ai ʻa e feangai ʻa Sīsū mo e niʻihi ʻo kinautolú?

◻ Ko e hā ʻa e tuʻunga faka-Tohitapu ʻoku ʻi ai ki he tomuʻa fai ha fakaofiofi ʻi he meesi ki he tokolahi kuo molé?

◻ ʻE fēfē hono tomuʻa fai ʻe he kulupu ʻo e kau mātuʻá ʻa e fakaofiofi peheé, pea kia hai?

◻ ʻOku totonu ke fēfē ʻetau fakahā ʻa e meesi kiate kinautolu kuo fakafoki maí pea mo e ngaahi fāmili ʻo kinautolu ʻoku tuʻusí?

[Puha ʻi he peesi 19]

Ko ha taha pē naʻe kau ki he fakatahaʻanga maʻa mo fiefia ʻa e ʻOtuá ka ʻi he taimí ni kuo tuʻusi pe fakamavaheʻi pē ʻe ia ia ʻoku ʻikai ke fiemaʻu ke kei nofo ai pē ʻi he tuʻunga ko iá. Ko e tokotaha ko ia te ne lava ʻo fakatomala pea tomuʻa fai ha fetuʻutaki ki he kau mātuʻa ʻo e fakatahaʻangá. ʻOku ʻatā ki ai ʻa e halá ke toe foki mai.

[Maʻuʻanga ʻo e Tā ʻi he peesi 20]

Garo Nalbandian

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share