Founga ʻo e Ngāue ʻa e Kau ʻOvasia Fefonongaʻakí ko e Kau Setuata Anga-Tonu
“Ke mou fetauhiʻaki kimoutolu ʻaki ʻa e mafai fakalaumalie ne mou taki taha maʻu, ʻi he ʻalunga o ʻene maʻu, ʻo tāu mo ha kau setuata lelei ʻo e kelesi faifio [“ʻofa maʻataʻatā,” NW] ʻa e ʻOtua.”—1 PITA 4:10.
1, 2. (a) ʻE anga-fēfē hoʻo fakamatalaʻi ʻa e foʻi lea ko e “setuata”? (e) Ko hai ʻoku kau atu ki he kau setuata ʻoku ngāueʻaki ʻe he ʻOtuá?
ʻOKU ngāueʻaki ʻe Sihova ʻa e kau Kalisitiane anga-tonu kotoa pē ʻi he tuʻunga ko e kau setuata. ʻOku faʻa hoko ha setuata ko ha sevāniti pule ia ʻi ha ʻapi nofoʻanga. ʻOkú ne puleʻi nai foki ʻa e ngaahi meʻa fakapisinisi ʻa hono takí. (Luke 16:1-3; Kalētia 4:1, 2) Naʻe ui ʻe Sīsū ʻa ʻene kulupu ʻo e kau pani mateaki ʻi he māmaní ko e “setuata anga-tonu.” Kuó ne tuku ki he setuatá ni ʻa “ʻene meʻa kotoa pē,” ʻo kau ai ʻa e ngaahi ngāue fakamalanga ʻo e Puleʻangá.—Luke 12:42-44, NW; Mātiu 24:14, 45, PM.
2 Naʻe pehē ʻe he ʻaposetolo ko Pitá ko e kau Kalisitiane kotoa pē ko e kau setuata ʻo e ʻofa maʻataʻatā ʻa e ʻOtuá ʻoku fakahaaʻi ʻi he ngaahi founga kehekehe. ʻOku maʻu ʻe he tokotaha Kalisitiane taki taha ha tuʻunga ʻa ia ʻe lava ke ne fakahoko ai ha ngāue fakasetuata anga-tonu. (1 Pita 4:10) Ko e kau mātuʻa Kalisitiane kuo fakanofó ko e kau setuata, pea ʻoku ʻi honau lotolotongá ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻaki. (Taitusi 1:7) ʻOku totonu ke fēfē ʻa e anga ʻo e vakai ki he kau mātuʻa fefonongaʻakí? Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi taumuʻa ʻoku totonu ke nau maʻú? Pea ʻoku malava fēfē ke nau lavaʻi ʻa e lelei tahá?
Houngaʻia ʻi Heʻenau Ngāué
3. Ko e hā ʻoku lava ai ke ui ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ko e “kau setuata lelei”?
3 ʻI hono fai ha tohi ki ha ʻovasia fefonongaʻaki mo hono uaifí, naʻe pehē ai ʻe ha hoa mali ʻe taha: “ʻOkú ma loto ke fakahaaʻi atu ʻa ʻema houngaʻia ki he taimi kotoa mo e ʻofa kuó mo ʻomai kiate kimauá. ʻI he tuʻunga ko ha fāmilí, kuo mau maʻu ʻa e ʻaonga lahi ʻaupito mei hoʻomo fakalototoʻá mo hoʻomo faleʻí. ʻOku mau ʻilo kuo pau ke hokohoko atu ʻemau tupu fakalaumālié, ka ʻi he tokoni ʻa Sihová pea mo e ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfine ʻo hangē ko kimouá, ʻoku hoko ʻo faingofua ange ai ʻa e ngaahi ongoʻi mafasiá.” ʻOku māʻunga hoko ʻa e ngaahi lea peheé koeʻuhi ko e kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻoku nau mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻi he ngaahi kaungā-tuí, ʻo hangē tofu pē ko e tokanga lelei ʻoku fai ʻe ha setuata ki ha ngaahi fiemaʻu ʻa ha ʻapi nofoʻanga. Ko e niʻihi ko e kau fakahoko malanga tuʻu-ki-muʻa. ʻOku lelei ʻaupito ʻa e tokolahi ʻi he ngāue fakamalangá, lolotonga iá ʻoku ʻiloa ʻa e niʻihi kehe ʻi heʻenau loto-māfana mo e manavaʻofá. ʻI hono fakatupu mo ngāueʻaki ʻa e ngaahi meʻaʻofa peheé ʻi he ngāue ki he niʻihi kehé, ʻoku totonu ai ʻa hono ui ʻo e kau ʻovasia fefonongaʻakí ko e “kau setuata lelei.”
4. Ko e hā ʻa e fehuʻi te tau fakakaukau leva ki aí?
4 “ʻOku fai ʻi heni foki ʻa e sivi ʻo e kau setuata; koeʻuhi ke ha ʻa e fai totonu ʻa ha taha,” ko e tohi ia ʻa e ʻaposetolo ko Paulá. (1 Kolinitō 4:2) Ko e ngāue ki he kaungā-Kalisitiane ʻi ha fakatahaʻanga kehe ʻi he uike ki he uike ko ha monū makehe mo fakafiefia ia. Ka neongo ia, ko ha toe fatongia mamafa ia. Ko ia ai, ʻe lava fēfē ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻo fakahoko totonu mo lavameʻa ʻenau ngāue fakasetuatá?
Fakahoko Lavameʻa ʻEnau Ngāue Fakasetuatá
5, 6. Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e falala faʻa lotu kia Sihová ʻi he moʻui ʻa ha ʻovasia fefonongaʻaki?
5 Ko e falala faʻa lotu kia Sihová ʻoku mātuʻaki fiemaʻu ia kae lava ke hoko ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ko ha kau setuata lavameʻa. Koeʻuhi ko ʻenau taimi-tēpilé mo e lahi honau ngaahi fatongiá, ʻoku malava ai ke nau ongoʻi mafasia ʻi he taimi ʻe niʻihi. (Fakafehoanaki mo 2 Kolinitō 5:4.) Ko ia ʻoku fiemaʻu ai ke nau ngāue ʻo fehoanaki mo e hiva ʻa e tokotaha-tohi-sāme ko Tēvitá: “Li hoʻo kavenga kia Sihova, he te ne poupou koe ʻe ia: ʻe ʻikai te ne tuku ʻa e maʻoniʻoni ke ueʻia ʻo taʻengata.” (Sāme 55:22) ʻOku toe fakafiemālie foki ʻa e ngaahi lea ko ʻeni ʻa Tēvitá: “Malo mo Atonai muʻa ʻoku ne fua kavenga maʻatautolu he ʻaho kotoa.”—Sāme 68:19.
6 Naʻe maʻu mei fē ʻe Paula ʻa e mālohi ke tokangaʻiʻaki hono ngaahi fatongia fakalaumālié? “ʻOku ou mafeia ʻa e meʻa kotoa pe ʻiate ia ʻoku ne fakakaukaua au,” ko ʻene tohí ia. (Filipai 4:13) ʻIo, ko e ʻOtua ko Sihová ʻa e Matavai ʻo e mālohi naʻe maʻu ʻe Paulá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, naʻe faleʻi mai ʻe Pita: “Kabau oku tauhi e ha taha, ke tatau ia moe mafai koia oku foaki e he Otua: koeuhi ke ogoogo lelei ae Otua i he mea kotoabe ia Jisu Kalaisi.” (1 Pita 4:11, PM) Ko ha tokoua ʻe taha ʻa ia naʻá ne hoko ko ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻi he ngaahi taʻu lahi naʻá ne fakamamafaʻi ʻa e fiemaʻu ke falala ki he ʻOtuá, ʻo pehē: “Hanga maʻu pē kia Sihova ʻi hono fakaleleiʻi ʻa e ngaahi palopalemá, pea kumi ki he tokoni ʻa ʻene kautahá.”
7. ʻOku anga-fēfē ʻa e kaunga ʻa e mafamafatataú ki he ngāue ʻa ha ʻovasia fefonongaʻaki?
7 ʻOku fiemaʻu ʻa e mafamafatataú ki ha ʻovasia fefonongaʻaki lavameʻa. Hangē pē ko e kau Kalisitiane kehé, ʻokú ne feinga ke ne “ʻilo ʻa e ngaahi meʻa ʻoku lelei lahi.” (Filipai 1:10)a ʻI he taimi ʻoku ʻi ai ai ha ngaahi fehuʻi ʻa e kau mātuʻa ʻi he feituʻú ʻo fekauʻaki mo ha meʻa, ʻoku fakapotopoto kiate kinautolu ke nau fakahā ia ki he ʻovasia fakafeituʻu ʻoku ʻaʻahi maí. (Palōvepi 11:14; 15:22) ʻOku meimei ke hoko ʻo fakamoʻoniʻi ʻe mātuʻaki tokoni ʻa ʻene ngaahi vakai mafamafatataú mo ʻene akonaki Fakatohitapú ʻi he hokohoko atu ʻa e kau mātuʻá ʻa hono fakaleleiʻi ʻa e meʻá ʻi he hili ʻa ʻene mavahe mei he fakatahaʻangá. ʻI he meʻa meimei tatau pē mo ia, naʻe tala ai ʻe Paula kia Tīmote: “Ko e ngaahi meʻa naʻa ke fanongo meiate au ʻi he ʻao ʻo e kau fakamoʻoni tokolahi, ke ke tuku ia ki ha kau tangata ala-falalaʻanga ke tauhi, ko ha niʻihi te nau mafai ke akoʻaki ki ha kakai kehe foki.”—2 Tīmote 2:2.
8. Ko e hā ʻoku mātuʻaki fiemaʻu ai ʻa e ako ʻo e Tohitapú, fekumí, mo e fakalaulaulotó?
8 Ko e ako Fakatohitapú, fekumí, mo e fakalaulaulotó ko e ngaahi fiemaʻu ia ki hono fai ʻa e akonaki leleí. (Palōvepi 15:28) Naʻe pehē ʻe ha ʻovasia fakavahe ʻe taha: “ʻI hono fai ʻa e fakataha mo e kau mātuʻá, ʻoku totonu ke ʻoua te tau ilifia ʻi hono tala moʻoni ʻoku ʻikai te tau ʻilo ʻa e tali ki ha fehuʻi makehe.” Ko hono fakamuʻomuʻa ʻa e feinga ke maʻu “ʻa e fakakaukau ʻa Kalaisí” ʻi ha meʻa ʻokú ne ʻai ai ke malava ʻo fai ʻa e akonaki makatuʻunga faka-Tohitapu ʻa ia ʻe tokoni ki he niʻihi kehé ke talangofua ki he finangalo ʻo e ʻOtuá. (1 Kolinitō 2:16, NW) ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku fiemaʻu ai ki he ʻovasia fefonongaʻakí ke ne tohi ki he Sōsaieti Taua Leʻó ki ha tataki. ʻI ha faʻahinga tuʻunga pē, ko e tui kia Sihová pea mo e ʻofa ki he moʻoní ʻoku mahuʻinga mamaʻo ange ia ʻi he fakamahaló pe pōtoʻi ngutú. ʻI he ʻikai ke ʻalu mo e “malie oe lea, be i he boto,” naʻe kamata ʻe Paula ia ʻa ʻene ngāue fakafaifekau ʻi Kolinitoó “i he vaivai, moe manavahe, bea i he tetetete lahi.” Naʻe ʻai ʻe he meʻá ni ia ke ʻikai te ne ola lelei? ʻIkai ʻaupito, naʻe tokoniʻi ʻe he meʻá ni ia ʻa e kau Kolinitoó ke nau maʻu ʻa e tui ʻo “oua naa tuu i he boto oe tagata, . . . ka i he malohi oe Otua.”—1 Kolinitō 2:1-5, PM.
Ngaahi ʻUlungaanga Mātuʻaki Mahuʻinga Kehe
9. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ki he kau mātuʻa fefonongaʻakí ʻa e kaungāongoʻí?
9 ʻOku tokoni ʻa e kaungāongoʻí ki he kau ʻovasia fefonongaʻakí ke nau maʻu ʻa e ngaahi ola lelei. Naʻe naʻinaʻi ʻa Pita ki he kau Kalisitiane kotoa pē ke nau “tauʻaki kaungāmamahi,” pe ke nau “ongongofua.” (1 Pita 3:8, NW, fakamatala ʻi lalo) ʻOku ongoʻi ʻe ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha ʻa e fiemaʻu ke ‘mahuʻingaʻia ʻi he tokotaha kotoa pē ʻi he fakatahaʻangá pea hoko ʻo faʻa tokanga moʻoni.’ ʻI ha laumālie meimei tatau, naʻe tohi ʻe Paula: “Fiefia mo kinautolu ʻoku fiefia; tangi mo kinautolu ʻoku tangi.” (Loma 12:15) ʻOku hanga ʻe he faʻahinga ongoʻi peheé ʻo ueʻi ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ke nau fai ha ngaahi feinga tōtōivi ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi palopalema mo e ngaahi tuʻunga ʻo honau ngaahi kaungā-tuí. ʻE lava leva ai ke ne fai ʻa e akonaki Fakatohitapu fakatupu langa haké, ʻa ia ʻoku lava ke aʻusia ai ʻa e lelei moʻoní ʻo ka ngāueʻaki ia. Ko ha ʻovasia ʻoku lelei ʻaupito ʻi hono fakahāhā ʻa e kaungāongoʻí naʻá ne maʻu ʻa e tohi ko ʻení mei ha fakatahaʻanga ofi ki Turin, ʻĪtali: “Kapau ʻokú ke loto ke fai ha mahuʻingaʻia ʻiate koe, hoko ʻo mahuʻingaʻia ʻi he niʻihi kehé; kapau ʻokú ke loto ke fakahōhōʻiaʻi koe, fai ʻa e fakahōhōʻiá; kapau ʻokú ke loto ke ʻofaʻi koe, hoko ʻo ʻofa; kapau ʻokú ke loto ke tokoniʻi koe, mateuteu ke fai ha tokoni. Ko e meʻa ʻeni kuo mau ako meiate koe!”
10. Ko e hā kuo leaʻaki ʻe he kau ʻovasia fakafeituʻú mo e fakavahé ʻo fekauʻaki mo e hoko ʻo anga-fakatōkilaló, pea ko e hā ʻa e faʻifaʻitakiʻanga naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū ʻi he meʻá ni?
10 Ko e anga-fakatōkilaló mo e anga-faingofuá ʻoku tokoni ia ki he kau ʻovasia fefonongaʻakí ke nau fai ʻa e ngaahi meʻa lelei lahi. Naʻe pehē ʻe ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha: “ʻOku mātuʻaki mahuʻinga ʻaupito ke tauhi ha fakakaukau anga-fakatōkilalo.” Te ne fakatokanga ki he kau ʻovasia fefonongaʻaki kei foʻoú: “ʻOua ʻe fakaʻatā kimoutolu ke tākiekina taʻetotonu ʻe he ngaahi tokoua koloaʻia angé koeʻuhi ko e meʻa ʻoku nau fai nai maʻamoutolú, pea ʻoua ʻe fakangatangata hoʻomou fakakaumeʻá ki he faʻahinga ko iá, kae feinga maʻu pē ke feangai mo e niʻihi kehé ʻo ʻikai filifilimānako.” (2 Kalonikali 19:6, 7) Pea ko ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻoku anga-fakatōkilalo moʻoní ʻe ʻikai te ne maʻu ha fakakaukau fakalahi fekauʻaki mo hono mahuʻinga ʻoʻoná ʻi he tuʻunga ko ha fakafofonga ʻo e Sōsaietí. Naʻe feʻungamālie ʻa e fakamatala ʻa ha ʻovasia fakavahe: “Hoko ʻo anga-fakatōkilalo mo loto-lelei ke fanongo ki he ngaahi tokouá. ʻAi ke anga-faingofua maʻu pē.” ʻI he tuʻunga ko e moʻungaʻi tangata ia ne moʻui maí, naʻe mei lava pē ʻe Sīsū Kalaisi ke ne ʻai ʻa e kakaí ke nau ongoʻi taʻefiemālie, ka naʻá ne mātuʻaki anga-fakatōkilalo mo anga-faingofua he naʻa mo e fānaú naʻa nau ongoʻi fiemālie ʻi heʻene ʻi aí. (Mātiu 18:5; Maʻake 10:13-16) ʻOku fiemaʻu ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻa e fānaú, kau taʻu hongofulu tupú, kau taʻumotuʻá—ko hono moʻoní, ko ha taha pē pea mo e tokotaha kotoa ʻi he fakatahaʻangá—ke nau ongoʻi tauʻatāina ke haʻu kiate kinautolu.
11. ʻI he taimi ʻoku fiemaʻu ai iá, ko e hā ʻoku lava ke hoko ko e ola ia ʻo ha kole fakamolemole?
11 Ko hono moʻoní, “ʻoku lahi ʻa e meʻa ʻoku tau humu ai kotoa pe,” pea ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha ʻovasia fefonongaʻaki ia ʻoku ʻatā mei hono fai ha ngaahi fehālaaki. (Sēmisi 3:2) ʻI he taimi ʻoku nau fai ai ʻa e ngaahi fehālaakí, ʻoku hanga ʻe he kole fakamolemole loto-moʻoní ʻo ʻoange ai ki he kau mātuʻa kehé ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo e anga-fakatōkilaló. Fakatatau ki he Palōvepi 22:4 (PM), “koe totogi oe agavaivai [“anga-fakatōkilaló,” NW] moe manavahe [anga-ʻapasia] kia Jihova koe koloa, moe ogoogolelei, moe moui.” Pea ʻikai ʻoku fiemaʻu ki he kau sevāniti kotoa ʻa e ʻOtuá ke nau ‘taka angavaivai [“anga-fakatōkilalo,” NW, Pulusinga 1960] ʻi heʻenau feangai mo honau ʻOtuá’? (Maika 6:8) ʻI hono ʻeke ange pe ko e hā ʻa e faleʻi te ne fai ki ha tokotaha mātuʻa fefonongaʻaki foʻou, naʻe fakamatala ʻe ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha: “Maʻu ʻa e tokaʻi mo e tokanga māʻolunga ki he ngaahi tokouá kotoa, pea lau ʻoku nau lelei ange kinautolu ʻiate koe. Te ke ako ʻa e meʻa lahi mei he ngaahi tokouá. Anga-fakatōkilalo maʻu pē. ʻAi ho anga totonú. ʻOua ʻe fakangalingali.”—Filipai 2:3.
12. Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e faivelenga ki he ngāue fakafaifekau faka-Kalisitiané?
12 Ko e faivelenga ki he ngāue fakafaifekau faka-Kalisitiané ʻokú ne ʻai ke mohu ʻuhinga ange ʻa e ngaahi lea ʻa ha ʻovasia fefonongaʻaki. Ko hono moʻoní, ʻi heʻene fokotuʻu ʻe ia mo hono uaifí ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo e faivelenga ʻi he ngāue fakaʻevangelioó, ʻoku fakalototoʻaʻi ai ʻa e kau mātuʻá, ko honau ngaahi uaifí, pea mo e toenga ʻo e fakatahaʻangá ke nau fakahāhā ʻa e faivelenga ʻi heʻenau ngāue fakafaifekaú. “Hoko ʻo faivelenga ki he ngāué,” ko e naʻinaʻi mai ia ʻa ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha. Naʻá ne tānaki atu: “Kuó u faʻa ʻiloʻi, ko e lahi ange ʻo e faivelenga ʻa ha fakatahaʻanga ʻi he ngāue fakafaifekaú, ko e siʻisiʻi ange ia ʻa e ngaahi palopalema ʻoku nau hokosiá.” Ko e fakamatala ʻeni ʻa ha toe ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha: “ʻOku ou tui kapau ʻe ngāue ʻa e kau mātuʻá ʻi he ngāue fakamalangá fakataha mo e ngaahi tokouá mo e ngaahi tuofāfiné pea tokoni kiate kinautolu ke nau fiefia ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻe iku atu ʻeni ki he nonga ʻa e fakakaukaú pea mo e fiemālie lahi taha ʻi hono tauhi ʻa Sihová.” Ko e ʻaposetolo ko Paulá ‘naʻe malohi ʻene malangaʻaki ʻa e Kosipeli ʻa e ʻOtuá ki he kau Tesalonaiká, neongo naʻe lahi ʻa e faingataʻá.’ Tā neʻineʻi ke nau manatu ki heʻene ʻaʻahí mo ʻene ngāue fakamalangá mo fakaʻamu ke nau toe sio kiate ia!—1 Tesalonaika 2:1, 2; 3:6.
13. Ko e hā ʻoku fakakaukau ki ai ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻi he taimi ʻokú ne ngāue ai mo e ngaahi kaungā-Kalisitiané ʻi he ngāue fakamalangá?
13 ʻI he ngāue fakataha mo e ngaahi kaungā-Kalisitiané ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻoku fakakaukau atu ʻa e ʻovasia fefonongaʻakí ki honau ngaahi tuʻungá pea mo honau ngaahi ngataʻangá. Neongo ʻoku tokoni lahi nai ʻa ʻene ngaahi fokotuʻú, ʻokú ne ʻiloʻi ʻoku manavasiʻi nai ʻa e niʻihi ʻi he taimi ʻoku nau malanga ai mo ha tokotaha mātuʻa taukei. Ko ia ai, ʻi he ngaahi tuʻunga ʻe niʻihi, ʻe ʻaonga ange nai ʻa e fakalototoʻá ia ʻi he akonakí. ʻI he taimi ʻokú ne ʻalu ai mo ha kau malanga pe kau tāimuʻa ʻi ha ako Tohitapu, ʻoku nau saiʻia ange nai ke ne fai ia. ʻOku hoko nai ʻeni ke nau alāanga ai mo e niʻihi ʻo e ngaahi founga ke fakaleleiange ai ʻenau ngaahi founga faiakó.
14. Ko e hā ʻoku lava ai ke pehē ʻoku hanga ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻaki faivelengá ʻo langaʻi ʻa e faivelenga ʻi he niʻihi kehé?
14 ʻOku langaʻi ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻaki faivelengá ʻa e faivelenga ʻi he niʻihi kehé. Ko ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha ʻi ʻIukanitā naʻá ne luelue atu ʻi ha houa ʻe taha ʻo fou atu ʻi ha vaotā fihi ke ne ʻalu mo ha tokoua ʻe taha ki ha ako Tohitapu naʻe ʻikai ke loko fakalakalaka. ʻI he lolotonga ʻa ʻena luelué naʻe ʻuha lahi ʻaupito peá na aʻu atú ʻokú na pīponu ʻaupito. ʻI he ʻilo ʻe he toko ono ʻo e kiʻi fāmilí ko e tokotaha naʻe ʻaʻahi ange kiate kinautolú ko ha ʻovasia fefonongaʻakí, naʻe mātuʻaki maongo lahi ia kiate kinautolu. ʻOku nau ʻilo ko e kau faifekau ko ia ʻi honau siasí heʻikai ʻaupito te nau fakahāhā ha mahuʻingaʻia pehē ʻi he tākangá. ʻI he Sāpate hono hokó, ko e ʻuluaki fakataha ia naʻa nau maʻú pea naʻa nau fakahaaʻi ai ha holi ke hoko ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova.
15. Ko e hā ha meʻa lelei naʻe hokosia ʻe ha ʻovasia fakafeituʻu faivelenga ʻi Mekisikou?
15 ʻI he vahe fonua Mekisikou ko Oaxaca, naʻe fai ai ʻe ha ʻovasia fakafeituʻu ha feinga naʻe ʻikai ke ʻamanekina moʻoni meiate ia. Naʻá ne fokotuʻutuʻu ke ne nofo ʻi ha loki ʻi he ʻapi pōpulá ʻi ha pō ʻe fā ke ne ʻaʻahi ki ha kulupu ʻo e kau pōpula ʻe toko fitu ʻa ia naʻa nau ʻosi hoko ko e kau malanga ʻo e Puleʻangá. ʻI ha ngaahi ʻaho siʻi naʻá ne ʻalu ai mo e kau pōpulá ni ʻi heʻenau faifakamoʻoni mei he loki ki he loki mo fakahoko ʻa e ngaahi ako Tohitapu. Koeʻuhi ko e mahuʻingaʻia naʻe hā maí, ko e niʻihi ʻo e ngaahi akó ni naʻe hokohoko lelei atu ʻo aʻu ki he poʻulí. “ʻI he ngataʻanga ʻo e ʻaʻahí, naʻá ku ongoʻi ai mo e kau pōpulá ʻoku mau fonu ʻi he fiefia ʻa ia ko ha ola ia ʻo e fefakalototoʻaʻakí,” ko e tohi ia ʻa e ʻovasia fakafeituʻu faivelenga ko ʻení.
16. Ko e hā ʻoku mātuʻaki ʻaonga ai ʻa hono tokonaki mai ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí mo honau ngaahi uaifí ʻa e fakalototoʻá?
16 ʻOku feinga ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ke nau hoko ko e fakalototoʻa. ʻI he taimi naʻe ʻaʻahi ai ʻa Paula ki he ngaahi fakatahaʻanga ʻi Masitōniá, naʻá ne ‘fai ha tokoni lahi [“fakalototoʻa,” NW] kiate kinautolu.’ (Ngāue 20:1, 2) Ko e ngaahi lea ʻo e fakalototoʻá ʻoku malava ke tokoni lahi ia ki hono fakahanga fakatouʻosi ʻa e taʻusiʻí mo e taʻumotuʻá ki he ngaahi taumuʻa fakalaumālié. ʻI he taha ʻo e ʻōfisi vaʻa lahi ʻo e Sōsaieti Taua Leʻó, naʻe hā ai mei ha savea fakatuʻupakē naʻe fakalototoʻaʻi ʻe he kau ʻovasia fakafeituʻú ʻa e meimei peseti ʻe 20 ʻo e kau ngāue polé ke nau kau ki he ngāue taimi-kakató. ʻI he faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻi he tuʻunga ko ha tokotaha fanongonongo taimi-kakato ʻo e Puleʻangá, ʻoku toe fakamoʻoniʻi ai ʻe he uaifi ʻo e ʻovasia fefonongaʻakí ʻa ʻene hoko ko ha tupuʻanga lahi ʻo e fakalototoʻá.
17. ʻOku anga-fēfē ʻa e ongoʻi ʻa ha ʻovasia fakafeituʻu taʻumotuʻa ʻo fekauʻaki mo hono monū ko hono ʻoatu ʻa e tokoni ki he niʻihi kehé?
17 ʻOku tautefito ki he faʻahinga ʻoku taʻumotuʻa angé pea mo e kau loto-mafasiá ʻa hono fiemaʻu ki ai ʻa e fakalototoʻá. Ko e tohi ʻeni ʻa ha ʻovasia fakafeituʻu taʻumotuʻa: “Ko e tafaʻaki ʻo ʻeku ngāué ʻokú ne fakatupunga ha fiefia ʻi loto ʻoku taʻealafakamatalaʻí, ko e monū ko ia ko hono ʻoatu ha tokoni ki he kau ngāvaivai mo ʻikai longomoʻui ʻi he lotolotonga ʻo e tākanga ʻa e ʻOtuá. Ko e ngaahi lea ʻo e Loma 1:11, 12 ʻoku ʻuhinga makehe kiate au, ʻi heʻeku maʻu ʻa e loto-toʻa lahi fakaʻulia mo e mālohi ʻi hono ‘atu ki he faʻahinga peheé ha foaki fakalaumalie, koe mea ke fakatuu mau ai be kinautolu.’”
Ngaahi Pale ʻo ʻEnau Ngāue Fiefiá
18. Ko e hā ʻa e ngaahi taumuʻa Fakatohitapu ʻoku maʻu ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí?
18 ʻOku mahuʻingaʻia moʻoni ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻi honau ngaahi kaungā-tuí. ʻOku nau loto ke fakaivia ʻa e ngaahi fakatahaʻangá mo langa hake fakalaumālie kinautolu. (Ngāue 15:41) ʻOku ngāue mālohi ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻe taha “ke fai ʻa e fakalototoʻa, tokonaki ʻa e fakaivi foʻou, pea pouaki ha holi ke fakahoko ʻa e ngāue fakafaifekaú mo hokohoko atu ʻa e moʻuiʻaki ʻa e moʻoní.” (3 Sione 3) ʻOku feinga leva ʻa e toe tokotaha ia ke fokotuʻu maʻu ʻa e ngaahi kaungā-tuí ʻi he tuí. (Kolose 2:6, 7) Manatuʻi ko e ʻovasia fefonongaʻakí ko ha “kaungā-toho-palau moʻoni,” ʻikai ko ha pule ia ki he tui ʻa e niʻihi kehé. (Filipai 4:3; 2 Kolinitō 1:24) Ko ʻene ʻaʻahí ko ha taimi ia ki he fakalototoʻa mo e ngāue lahi ange, pea ko ha toe faingamālie ia ki he kulupu ʻo e kau mātuʻá ke vakai ai ki he fakalakalaka kuo faí pea fakakaukau ai ki ha ngaahi taumuʻa ki he kahaʻú. ʻAki ʻa ʻene ngaahi leá mo ʻene faʻifaʻitakiʻangá, ʻoku lava ke ʻamanekina ai ʻe langa hake mo ueʻi ai ʻa e kau malanga ʻi he fakatahaʻangá, kau tāimuʻá, kau sevāniti fakafaifekaú, mo e kau mātuʻá ki he ngāue ʻoku tuʻu mei muʻá. (Fakafehoanaki mo 1 Tesalonaika 5:11.) Ko ia ai, poupouʻi loto-ʻaufuatō ʻa e ngaahi ʻaʻahi ʻa e ʻovasia fakafeituʻú, pea maʻu ʻa e ʻaonga kakato ʻo e ngāue ʻoku fai ʻe he ʻovasia fakavahé.
19, 20. Kuo anga-fēfē ʻa hono fakapaleʻi ʻo e kau ʻovasia fefonongaʻakí mo honau ngaahi uaifí ʻi heʻenau ngāue anga-tonú?
19 ʻOku fakapaleʻi lahi ʻaupito ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí pea mo honau ngaahi uaifí ʻi heʻenau ngāue anga-tonú, pea ʻoku malava ke nau tui pau ʻe tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa kinautolu ʻi he meʻa lelei ʻoku nau faí. (Palōvepi 19:17; ʻEfesō 6:8) Ko Georg mo Magdalena ko ha ongo mātuʻa taʻumotuʻa naʻá na ngāue he ngaahi taʻu lahi ʻi he ngāue fefonongaʻakí. ʻI ha fakataha-lahi ʻi Luxembourg, naʻe haʻu ai ha taha kia Magdalena ʻa ia naʻá ne fai ha fakamoʻoni ki ai ʻi he taʻu ʻe 20 ki muʻá. Ko e mahuʻingaʻia ʻa e fefine Siu ko ʻení naʻe langaʻi ia ʻe he tohi faka-Tohitapu naʻe tuku ai ʻe Magdalena, pea naʻe faai atu pē ʻo ne papitaiso. Naʻe haʻu kia Georg ha tuofefine fakalaumālie, ʻa ia naʻá ne manatuʻi ʻa ʻene ʻaʻahi ange ki hono ʻapí ki muʻa ia ʻi he meimei taʻu ʻe 40 kuo maliu atú. Ko ʻene talaki māfana ʻa e ongoongo leleí naʻá ne toki tataki ia mo hono husepānití ke na tali ʻa e moʻoní. Ko hono moʻoní, naʻe hulu fau ʻa e fiefia fakatouʻosi ʻa Georg mo Magdalena.
20 Ko e ngāue fakafaifekau ola lelei ʻa Paula ʻi ʻEfesoó naʻá ne maʻu ai ʻa e fiefia pea ueʻi nai ai ia ke ne hiki ʻa e ngaahi lea ʻa Sīsuú: “ʻOku te monuʻia [“fiefia,” NW] lahi ʻi he fai ha foaki atu, ʻi heʻete maʻu ha foaki mai.” (Ngāue 20:35) Koeʻuhi ko e ngāue fefonongaʻakí ʻoku kau maʻu pē ai ʻa e foaki atu, ko e faʻahinga ʻoku nau kau ki aí ʻoku nau maʻu ʻa e fiefia, tautefito ʻi he taimi ʻoku nau hoko ai ʻo ʻilo ha ngaahi ola lelei ʻo ʻenau ngāué. Naʻe talaange ʻi ha tohi ki ha ʻovasia fakafeituʻu ʻe taha ʻa ia naʻá ne tokoni ki ha tokotaha mātuʻa naʻe loto-siʻi: “Kuó ke hoko ko ha ‘tokoni fakatupu mālohi’ lahi ki heʻeku moʻui fakalaumālié—ʻo lahi ange ia ʻi hoʻo ʻilo ki aí. . . . ʻE ʻikai ʻaupito te ke ʻiloʻi kakato ʻe koe ʻa hono lahi ʻo e tokoni kuó ke fai ki ha ʻĒsafe ʻi onopooni, ʻa ia ‘naʻe toe siʻi ke humu hono vaʻé.’”—Kolose 4:11; Sāme 73:2.
21. Ko e hā te ke pehē ai ʻoku kaunga ʻa e 1 Kolinitō 15:58 ki he ngaahi ngāue ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí?
21 Ko ha Kalisitiane taʻumotuʻa ʻa ia naʻá ne ʻi he ngāue fakafeituʻú ʻo laui taʻu lahi ʻokú ne saiʻia ke fakakaukau ki he 1 Kolinitō 15:58, ʻa ia naʻe naʻinaʻi mai ai ʻa Paula: “Ke mou tuʻu maʻu, taʻengaūe, ʻo mou tupulekina maʻu ai pe ʻi he ngaue ʻa e ʻEiki: ʻi hoʻomou ʻilo ni, ko e meʻa ki he ʻEiki, ko hoʻomou fakaongosia ʻoku ʻikai ko e laufanō ia.” Ko hono moʻoní, ʻoku lahi ʻa e meʻa ke fai ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí. Pea ko ha houngaʻia lahi ē ka ko kitautolu ki heʻenau ngāue fiefia lahi ʻi he tuʻunga ko e kau setuata anga-tonu ʻo e ʻofa maʻataʻatā ʻa Sihová!
[Fakamatala ʻi lalo]
a Sio ki he kupu “ʻE Lava ke Ke Fiefia ʻi he Lahi ʻa e Meʻa ke Faí?” ʻi he The Watchtower, Mē 15, 1991, peesi 28-31.
Ko e Hā Haʻo Tali ʻe Fai?
◻ Ko e hā ʻoku lava ai ke vakai ki he kau ʻovasia fefonongaʻakí ko e “kau setuata lelei”?
◻ Ko e hā ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tokoni ki he kau ʻovasia fakafeituʻú mo e fakavahé ke nau lavaʻi ha lelei lahi?
◻ Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e anga-fakatōkilaló mo e faivelengá ki he faʻahinga ʻoku nau kau ki he ngāue fefonongaʻakí?
◻ Ko e hā ʻa e ngaahi taumuʻa lelei ʻoku maʻu ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí?
[Fakatātā ʻi he peesi 14]
ʻOku feinga ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ke fakalototoʻaʻi ʻa e ngaahi kaungā-tuí
[Fakatātā ʻi he peesi 15]
ʻOku tatau pē ʻa e kau taʻusiʻí mo e kau taʻumotuʻá ʻi hono maʻu ʻa e ʻaonga mei he feohi mo e kau ʻovasia fefonongaʻakí mo honau ngaahi uaifí
[Fakatātā ʻi he peesi 16]
ʻOku langaʻi ʻe he ngāue fakafaifekau faivelenga ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻakí ʻa e faivelenga ʻi he niʻihi kehé