Kau Fai ki he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻOku Nau Maʻu ʻa e Fiefiá
“ʻOku tau ʻiloʻi ko e fakataha-lahí ni ko e toe taha ia ʻo e ngaahi tokonaki ʻa Sihova ke teuteuʻi kitautolu ki ha ngāue lahi ange ʻo e Puleʻangá,” ko e lea ia ʻa ha taha ʻo e kau malangá ki muʻa ʻi he Fakataha-Lahi Fakavahe “Kau Fai ki he Folofola ʻa e ʻOtuá” ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Naʻá ne hoko atu: “Kuo tau mateuteu ke akoʻi kitautolu ki he moʻui fakafāmili fiefiá, ke fakalototoʻaʻi ke nofo ofi ki he kautaha ʻa Sihová, ke ueʻi ke tau tauhi maʻu ʻetau faivelenga ʻi he ngāue ʻo e Puleʻangá, pea ke fakamanatu mai ʻa e fiemaʻu ke hanganaki ʻāʻaá.”
MEI HE konga ki mui ʻo Mē 2000, naʻe fakatahataha ai ʻa e laui miliona ʻo e kau fai ki he folofola ʻa e ʻOtuá pea mo honau ngaahi kaungāmeʻá ki he laui afe ʻo e ngaahi feituʻu takatakai ʻi he māmaní ke maʻu ha ako faka-Tohitapu mātuʻaki mahuʻinga. Ko e hā naʻa nau ako lolotonga ʻa e fakataha-lahi ʻaho tolú?
ʻAho ʻUluakí—ʻOua Naʻa Ngalo ʻa e Ngaahi Ngāue ʻa Sihová
ʻI he malanga fakaavá, naʻe fakaafeʻi ai ʻe he tokotaha seá ʻa e kau fanongó ke nau hokosia ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku haʻu mei he lotu fāʻūtaha ʻa Sihová ʻi he ngaahi fakataha-lahí. Naʻe fakapapauʻi ai ki he kau maʻu fakatahá ʻe tupulekina ʻenau tuí pea ko honau vahaʻangatae fakafoʻituitui mo Sihová ʻe fakaivimālohiʻi.
“Ko e ʻOtua ʻo e fiefiá,” ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e meʻa ʻoku tau fiemaʻu ki heʻetau fiefia fakafoʻituituí. (1 Timote 1:11, NW) Ko ia ai, ko e malanga “Ko Hono Fai ʻa e Finangalo ʻo e ʻOtuá ʻOku ʻOmai Ai ʻa e Fiefiá” naʻe fakamamafaʻi ai ko e Folofola ʻa Sihová, ʻa e Tohitapú, ʻokú ne fakamatalaʻi mai ʻa e founga lelei taha ki he moʻuí. (Sione 13:17) Ko ha ngaahi fakaʻekeʻeke ʻo e Kau Fakamoʻoni fuoloa ʻa Sihová naʻe fakahaaʻi mai ai ʻa e founga ʻo hono tānaki mai ʻa e ʻuhinga ki heʻetau moʻuí ʻi hono fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻi he malumalu ʻo e ngaahi tuʻunga kehekehe. Ko e malanga hono hokó, “Hoko ʻo Fiefia ʻi he Anga-Lelei ʻa Sihová,” naʻe fakamamafaʻi ai, ʻi he tuʻunga ko e “kau faʻifaʻitaki ki he ʻOtua,” ʻoku fiemaʻu ʻe he kau Kalisitiané ke fakatupu ʻa e “lelei kotoa pe” ʻi heʻenau moʻuí. (Efeso 4:32; 5:9) Ko e founga tuʻu-ki-muʻa ʻe taha ke fakahoko ai ʻení ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí pea mo e ngaohi-ākongá.—Sāme 145:7.
Ko e lāulea ʻi he “Hokohoko Atu Tuʻumaʻu ʻi he Sio ki he Tokotaha ʻA Ia ʻOku Taʻehāmaí” naʻá ne fakahaaʻi ʻa e founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe he tui mālohí ke tau “sio” ki he ʻOtua taʻehāmaí. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he tokotaha malangá ʻa e founga ʻoku lāuʻilo ai ʻa e kakai fakalaumālié ki he ngaahi ʻulungaanga ʻo e ʻOtuá, ʻo kau ai ʻene malava ke ʻafioʻi naʻa mo e meʻa ʻoku tau fakakaukauʻí. (Palovepi 5:21) Naʻe lave ʻa e faʻahinga naʻe fakaʻekeʻeké ki he ngaahi sitepu naʻa nau laka ai koeʻuhí ke fakatupulekina ha tui mālohi ange pea mo fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi meʻa mahuʻinga fakalaumālié ʻi heʻenau moʻuí.
Naʻe fakaʻosiʻaki ʻa e konga pongipongí ʻa e malanga he tefitoʻi fakakaukaú, “Fakahīkihikiʻi ʻa Sihova—Ko e Tokotaha Fai ʻo e Ngaahi Meʻa Fakaofo.” Naʻá ne tokoniʻi ʻa e kau fanongó ke nau mahinoʻi ko e lahi ange ʻetau ako fekauʻaki mo Sihová, ko e lahi ange ia ʻa e ngaahi ʻuhinga te tau maʻu ke fakahīkihikiʻi ai ia ʻi hono tuʻunga ko e Tokotaha Fai ʻo e ngaahi meʻa fakaofó. Naʻe pehē ʻe he tokotaha malangá: “ʻI heʻetau fakalaulauloto ki he ngaahi ngāue fakaofo ʻo e fakatupu ʻa e ʻOtuá fakataha mo e ngaahi meʻa lelei kotoa pē ʻokú ne fai maʻa kitautolu he taimi ní, ʻoku ueʻi ai kitautolu ʻe he houngaʻia loto-moʻoní ke tau fakahīkihikiʻi ia. ʻI heʻetau fakakaukauloto atu ki he ngaahi meʻa fakaemana naʻá ne fai ʻi he kuohilí maʻa hono kakaí, ʻoku tau loto ke fakahīkihikiʻi ai ia. Pea ʻi heʻetau fakalaulauloto ki he talaʻofa ʻo e ngaahi meʻa fakaofo ʻe toki fai mai ʻe Sihová, ʻoku tau toe kumi foki ai ki ha ngaahi founga ke fakahaaʻi ai ʻetau houngaʻiá.”
Ko e konga efiafí naʻe kamataʻaki ʻa e malanga “ʻOua ʻe Fiu ʻi he Faileleí,” ʻa ia naʻá ne fakamanatu ki he kotoa ʻo e kau fanongó ko e ngaahi tenge ʻo e māmani ko ʻení ʻokú ne fakapapauʻi mai ʻoku ofi ʻa e ngataʻangá. (2 Timote 3:1) Kae kehe, ʻi he ʻikai foʻí, ʻoku lava ke tau fakamoʻoniʻi ai ko kitautolú “ko e haʻa tui ai pe ke maʻu mai hota laumalie.”—Hepelu 10:39.
Ko e hā ʻa e ngaahi akonaki faka-Tohitapu naʻe ʻomai fekauʻaki mo e moʻui fakafāmilí? Ko e ʻuluaki malanga fakakongokonga ʻo e fakataha-lahí—“Talangofua ki he Folofola ʻa e ʻOtuá”—naʻe kamataʻaki ʻa e konga “ʻI Hono Fili ha Hoa Malí.” Ko hono fili ha hoa malí ko e taha ia ʻi he ngaahi fili mafatukituki taha ʻoku fakahoko ʻe he kakaí. Ko ia, ʻoku loto ʻa e kau Kalisitiané ke tatali ʻa e malí kae ʻoua ke nau matuʻotuʻa, pea ke nau mali “i he Eiki be.” (1 Kolinito 7:39, PM) Ko e konga hono hoko ʻo e malanga fakakongokongá naʻá ne fakamatalaʻi ko e finangalo ʻo Sihová ke lavameʻa ʻa e ngaahi fāmili Kalisitiane kotoa pē ʻi he tuʻunga ko e foʻi fāmili mālohi fakalaumālie, pea naʻe ʻomai ai ʻa e ngaahi founga ʻaonga ʻe lava ke aʻusia ai ʻa e meʻá ni. Ko e konga fakaʻosí naʻe fakamanatu ai ki he ngaahi mātuʻá ko hono akoʻi ʻenau fānaú ke ʻofa ki he ʻOtuá ʻoku kamataʻaki ia ʻa e ʻofa ʻa e ngaahi mātuʻá kiate iá.
Ko e ngaahi poini naʻe fakahaaʻi ʻi he malanga “Tokanga Fekauʻaki mo e Ngaahi Muhumuhú pea mo e Laú” naʻe tokoni ia ki he tokotaha kotoa ke ne sio neongo ʻoku hoko ha ngaahi meʻa fakaʻohovale, ʻoku totonu ke tau fai ha tali fakapotopoto, ʻo ʻikai kākaaʻingofua, ʻi heʻetau fanongo ki he ngaahi līpooti fakaueʻilotó. ʻOku ʻi he tuʻunga lelei ange ki he kau Kalisitiané ke nau leaʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku moʻoní—ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. Naʻe ʻiloʻi ʻe he tokolahi ko e malanga hono hokó, “Fekuki mo ha ‘Tolounua i he Kakanó,’” naʻe mātuʻaki fakanonga mo fakatupu langa hake. Naʻá ne tokoniʻi kinautolu ke nau sio neongo ʻa e ngaahi ʻahiʻahi hokohoko ʻoku tau fehangahangai nai mo iá, ʻoku malava ke fakaivimālohiʻi kitautolu ʻe Sihova ʻaki hono laumālie māʻoniʻoní, ʻene Folofolá, pea mo ʻetau fetokouaʻaki faka-Kalisitiané. Naʻe maʻu foki ha fakalototoʻa lahi mei he meʻa naʻe hokosia fakafoʻituitui ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻi he fekauʻaki mo e meʻá ni.—2 Kolinito 12:7-10; Filipai 4:11, 13.
Naʻe fakaʻosiʻaki ʻa e ʻuluaki ʻahó ʻa e malanga “Hanganaki Laka Fakataha mo e Kautaha ʻa Sihová.” Naʻe lāulea ai ki he ngaahi tafaʻaki ʻe tolu ʻoku tautefito ʻa e laka ki muʻa ai ʻa e kautaha ʻa e ʻOtuá: (1) ko hono mahinoʻi fakalakalaka ʻo e maama fakalaumālie meia Sihová, (2) ko e ngāue fakafaifekau kuo tuku mai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolú, mo e (3) ngaahi fengaʻunuʻaki taimi totonu ʻi he ngaahi fokotuʻutuʻu ʻa e kautahá. Naʻe toki fakahaaʻi leva ʻe he tokotaha malangá ʻi he tuipau: “ʻOku tau fiefia ʻi he vakai atu ki he kahaʻú.” Naʻá ne ʻeke: “ʻOku toe ʻi ai ha tālaʻa pe ʻoku tau maʻu ʻa e ʻuhinga kotoa pē ke tauhi ke tuʻumaʻu ai ʻa e loto-falala naʻa tau ʻuluaki maʻú ʻo aʻu ki he ngataʻangá?” (Hepelu 3:14) Naʻe hā mahino ʻa e talí. Naʻe taki atu ai ki hano tukuange ʻo ha polosiua foʻou kuo fakakaveinga ʻE Lava Ke Ke Hoko ko e Kaumeʻa ʻo e ʻOtuá! ʻE ngāueʻaki ia ko ha tokoni fakaeako mālohi ki hono tokoniʻi ʻa e faʻahinga tāutaha ʻoku fakangatangata honau tuʻunga fakaakó pe malava fakaelautohí ke ako kia Sihova.
ʻAho Hono Uá—Hanganaki Talanoa Fekauʻaki mo e Ngaahi Ngāue Fakaofo ʻa e ʻOtuá
Hili ha lāulea ʻi he potutohi fakaʻahó, naʻe hoko atu ʻaki ʻa e ʻaho hono ua ʻo e fakataha-lahí ʻa e malanga fakakongokonga “Kau Faifekau ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá.” Ko e ʻuluaki kongá naʻá ne tohoaki ʻa e tokangá ki he lavameʻa he lolotongá ni ʻa ʻetau ngāue fakamalanga ʻi māmani lahí. Kae kehe, ko ʻetau kītaki ʻi he ngāué ni, ʻoku poleʻi ia ʻe he tokolahi taha, ʻa ia ʻoku nau talitekeʻi ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá. Ko ha kau malanga fuoloa ʻe niʻihi naʻa nau fakamatala ki he founga kuo nau kei tauhi maʻu ai ʻenau fiefia ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻaki hono fakaivimālohiʻi honau ʻatamaí mo e lotó ke fekuki mo e pole ʻo e loto-noá pe fakafepakí. Ko e konga hono uá naʻá ne fakamanatu ki he kau maʻu fakataha-lahí ʻoku feinga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ke aʻu ki he kakai ʻi he feituʻu kotoa pē, fakatouʻosi ʻi he founga anga-mahení mo ʻikai anga-mahení. Pea ko e konga fakaʻosí naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi founga kehekehe lahi ʻa ia ʻe lava ke fakalahi ai ʻe he kau Kalisitiane kotoa pē ʻenau ngāue fakafaifekau fakafoʻituituí. Naʻe fakamamafaʻi ʻe he tokotaha malangá koeʻuhi kae malava ʻo fakahoko ʻení, ʻoku totonu ke tau fakamuʻomuʻa taha pē ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, neongo kapau ko e fai peheé ʻoku kau ki ai ʻa e taʻeʻiai ha faingamālie mo ha feilaulauʻi-kita.—Mātiu 6:19-21.
Koeʻuhi ʻoku tau moʻui ʻi ha māmani taʻefakaʻotua ʻoku fonu ʻi he havala taʻetopono ki he ngaahi meʻa fakamatelié, ko e malanga “Fakatupulekina ʻa e Anga-Līʻoa Fakaʻotuá ʻAki ʻa e Fiemālie ʻIate Kita” naʻe mātuʻaki taimi totonu. ʻI he fakatuʻunga ʻa e niʻihi ʻo ʻene ngaahi fakamatalá ʻi he 1 Timote 6:6-10, 18, 19, naʻe fakahaaʻi ʻe he tokotaha malangá ʻa e founga ʻoku tokoni ai ʻa e anga-līʻoa fakaʻotuá ki he kau Kalisitiané ke nau fakaʻehiʻehi ai mei he ʻofa ki he paʻangá, ʻa ia ʻe lava ke ne takiheeʻi kinautolu pea fakatupunga ai ʻa e ngaahi mamahi lahi. Naʻá ne fakamamafaʻi neongo pe ko e hā hotau tuʻunga fakaʻekonōmiká, ko e fiefiá ʻoku fakatuʻunga ia ʻi hotau vahaʻangatae mo Sihová pea mo ʻetau moʻuilelei fakalaumālié. Naʻe ueʻi loloto moʻoni ʻa e tokolahi ʻe he ngaahi poini naʻe fakahaaʻi ʻi he malanga “ʻIkai ʻOange ha ʻUhinga ke Mā Ai ʻa e ʻOtuá.” Ko e moʻoniʻi meʻa ko ia ʻoku ʻikai ngalo ʻia Sihova ʻene Kau Fakamoʻoni anga-tonú naʻe fakamamafaʻi ai. Ko e faʻifaʻitakiʻanga taʻealafakatataua ʻa Sīsū Kalaisí—ʻa ia “ʻoku tatau ai pe he ʻaneafi, mo e ʻaho ni, ʻio, ʻo taʻengata”—ʻe tokoni ia ki he tokolahi ke hokohoko atu ʻenau lele ʻi he lova ki he moʻuí ʻaki ʻa e kītaki.—Hepelu 13:8.
Ko e malanga papitaisó naʻe fakaʻosiʻaki ʻa e konga pongipongí—ʻoku hoko maʻu pē ia ko e meʻa mahuʻinga taha ʻi he ngaahi fakatahataha lalahi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. He fiefia lahi ē ke sio ki he faʻahinga fakatapui foʻoú ʻoku nau molomolo muivaʻe ʻia Sīsū ʻaki ʻenau fakamoʻulaloa ki he papitaiso ʻi he vaí! (Mātiu 3:13-17) Ko e faʻahinga kotoa ʻoku nau fou ʻi he ʻalungá ni kuo nau lavaʻi ʻa e ngaahi meʻa lahi ʻi he tuʻunga ko e kau fai ki he folofola ʻa e ʻOtuá. ʻIkai ngata aí, ʻi he taimi ʻoku nau papitaiso aí ʻoku nau hoko ai ko e kau faifekau fakanofo ʻo e ongoongo leleí, ʻo maʻu ʻa e fiefia lahi ʻi hono ʻiloʻi ʻoku nau kau ʻi hono fakamāʻoniʻoniʻi ʻa e huafa ʻo Sihová.—Palovepi 27:11.
Ko ha faleʻi tefito naʻe ʻomai ia ʻi he malanga “ʻOku Fiemaʻu ʻa e Matuʻotuʻá ‘ke Fakafaikehekeheʻi Fakatouʻosi ʻa e Tonú mo e Halá.’” Ko e ngaahi tuʻunga fakamāmani ki he tonú mo e halá ʻoku fakamamahi ʻene fuʻu siʻisiʻí. Ko ia ʻoku fiemaʻu ai ke tau falala ki he ngaahi tuʻunga ʻa Sihová. (Loma 12:2) Naʻe fakalototoʻaʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ke ne ngāue mālohi ke maʻu ha ʻilo totonu ʻo e ngaahi founga ʻa e ʻOtuá pea ke ne tutui atu ki he matuʻotuʻá. Pea, fakataha mo hono ngāueʻí ʻe akoʻi ai ʻetau mafai fakaefakakaukaú “ke sivi ʻa e lelei mo e kovi.”—Hepelu 5:11-14.
Naʻe hoko mai ai ʻa e malanga fakakongokonga “Ngāue Mālohi ʻi Hono Fakatupulekina ʻa e Tuʻunga Fakalaumālié.” Ko e kau Kalisitiane moʻoní ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e mahuʻinga ke fakatupulekina mo tauhi maʻu ʻa e tuʻunga fakalaumālié. ʻOku kau ki he meʻá ni ʻa e ngāue mālohi—ʻi he lautohi, ako, mo e fakalaulauloto. (Mātiu 7:13, 14; Luke 13:24) ʻOku toe fai foki ʻe he kakai fakalaumālié ʻa e “faʻahinga hu kehekehe mo e kole.” (Efeso 6:18) ʻOku tau ʻiloʻi ʻoku fakahaaʻi ʻe heʻetau ngaahi lotú ʻa e loloto ʻo ʻetau tuí, mo e līʻoá, ko e tuʻunga fakalaumālie ʻoku tau aʻu ki aí, pea pehē foki ki he meʻa ʻoku tau vakai ki ai “ko e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga angé.” (Filipai 1:10, NW) Ko e mahuʻinga ʻo hono fakatupulekina ha vahaʻangatae māfana mo anga-ʻofa mo Sihová ʻo hangē ko ia ʻoku fiefia ai ha tama talangofua mo ha tamai anga-ʻofá naʻe toe fakamamafaʻi foki ia. ʻOku ʻikai ko haʻatau maʻu pē ha lotu—neongo ko e lotu moʻoní ia—ka ʻoku fiemaʻu ke tau langa hake ha tui mālohi, ‘ʻi he sio ki he ʻOtuá.’—Hepelu 11:6, 27.
Ko e kaveinga ʻo e fakalakalaka fakalaumālié naʻe toe fakamatalaʻi lahi ange ia ʻi he malanga “Fakahāhā ʻa Hoʻo Laka ki Muʻá.” Ko e ngaahi tafaʻaki ʻe tolu ʻo e laka ki muʻa ko iá naʻe fakamatalaʻi: (1) tupulekina ʻi he ʻilo, mahino, mo e poto, (2) fakatupu ʻa e fua ʻo e laumālie ʻo e ʻOtuá, mo e (3) fakahoko hotau ngaahi fatongia ʻi he tuʻunga ko e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí.
ʻI he fakaʻosinga ʻo e malanga fakaʻosi ʻo e ʻahó, ko e kau maʻu fakataha-lahi ʻo e “ʻAʻeva ʻi he Maama Fakalakalaka ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá,” naʻa nau fiefia ʻi hono maʻu ʻa e tohi foʻou, Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind I. Ko e ʻuluaki ʻeni ʻi he ongo voliume ʻe ua ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e tohi Tohitapu ʻa ʻAiseá mei he vahe ki he vahe. “Ko e tohi ʻa ʻAiseá ʻoku ʻi ai ʻene pōpoaki maʻa kitautolu he ʻahó ni,” ko e lea ia ʻa e tokotaha malangá. Naʻá ne hoko atu: “ʻIo, ko e lahi taha ʻo ʻene ngaahi kikité naʻe fakahoko ia ʻi he ngaahi ʻaho ʻo ʻAiseá. . . . Kae kehe, ko e konga lahi ʻo e kikite ʻa ʻAiseá ʻoku lolotonga fakahoko he ʻahó ni, pea ko e niʻihi ai ʻe toki fakahoko ia ʻi he māmani foʻou kuo talaʻofaʻaki ʻe he ʻOtuá.”
ʻAho Hono Tolú—Hoko ko e Kau Fai ki he Folofola ʻa Sihová
Ko e ʻaho fakaʻosi ʻo e fakataha-lahí naʻe kamataʻaki ʻa e lāulea ʻi he potutohi fakaʻahó. Naʻe hoko mai leva ʻa e malanga fakakongokongá “Ko e Kikite Mohu ʻUhinga ʻa Sēfanaia ki he Faʻahinga ʻOku Nau Fai ʻa e Finangalo ʻo e ʻOtuá.” Ko e ngaahi malanga ʻe tolu ʻo e malanga fakakongokonga ko ʻení naʻá ne fakahaaʻi, hangē ko ʻene fai ki Siuta talangataʻá, ʻe ʻomai ʻe Sihova ʻa e mamahi lahi ki he faʻahinga ʻoku nau fakafisi he ʻahó ni ke tokanga ki heʻene fakatokangá. Koeʻuhi ko ʻenau angahala fakafepaki ki he ʻOtuá, te nau fononga taʻetokoni holo ai hangē ha tangata kuí, ʻo taʻemalava ke maʻu ha haoʻanga. Kae kehe, ʻoku kumi maʻu pē kia Sihova ʻi he loto-tōnunga ʻa e kau Kalisitiane moʻoní, pea ʻe fufū kinautolu ʻi he ʻaho ʻo e houhau ʻa e ʻOtuá. ʻIkai ngata aí, naʻa mo e taimí ni ʻoku nau fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki lahi. ʻOku nau maʻu ʻa e faingamālie kuo faitāpuekina ke leaʻaki ʻa e “lea maa” ʻo e moʻoni faka-Tohitapú. (Sefanaia 3:9, PM) Naʻe pehē ʻe he tokotaha malangá: “Ko hono leaʻaki ʻa e lea maʻá ʻoku kau ai ʻo ʻikai ngata pē ʻi he tui ki he moʻoní mo akoʻi ia ki he niʻihi kehé kae toe fakafehoanaki foki hotau ʻulungāngá mo e ngaahi lao pea mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻa e ʻOtuá.”
Naʻe tatali vēkeveke ʻa e kau maʻu fakataha-lahí ki he tulama “Ngaahi Fakatātā Fakaefakatokanga ki Hotau Taimí.” Ko e tulama teunga kakato ko ʻení naʻá ne fakahaaʻi ʻa e founga naʻe mole ai ʻa e moʻui ʻa e kau ʻIsileli ʻe laui afe ʻi he kauʻā ʻo e Fonua ʻo e Talaʻofá koeʻuhí ko e ngalo meiate kinautolu ʻa Sihová pea fakataueleʻi ʻe he kau fefine panganí ki he feʻauakí mo e lotu loí. Ko e taha ʻi he kau faiva tefitó—ʻa Siamini—naʻe kamata ke veiveiua ia ʻi he fakatauele ʻa e kau fefine Mōapé pea mo ʻene līʻoa kia Sihová. Ko e fakaʻuhinga hala mo e fakakaukau kākā ʻa Similai fakaʻotuamaté naʻe hoko ʻo hā mahino ia, ʻo hangē pē ko e tui mo e līʻoa ʻa Fineasí. Ko e fakatuʻutāmaki ʻo e hoko ʻo felāveʻi mo e faʻahinga ʻoku ʻikai te nau ʻofa kia Sihová naʻe fakatātaaʻi mahino lelei ia.
Naʻe fokotuʻu ʻe he tulamá ʻa e makatuʻunga ki he malanga hoko atú, “ʻOua ʻe Hoko ko e Kau Fanongo kae Ngalo.” Ko hono ʻanalaiso ʻo e 1 Kolinito 10:1-10, naʻe fakahaaʻi ai ʻoku ʻahiʻahiʻi ʻe Sihova ʻa ʻetau talangofuá ke fakapapauʻi ʻetau taau ke maʻu ha tofiʻa ʻi he māmani foʻoú. Ki he niʻihi, ko e ngaahi holi fakakakanó ʻokú ne toʻo ʻe ia ʻetau ngaahi taumuʻa fakalaumālié naʻa mo e ʻi he taimí ni, ʻi he ofi ki heʻetau hū atu ki he fokotuʻutuʻu foʻoú. Ko e tokotaha kotoa naʻe fakalototoʻaʻi ke ʻoua te ne fakamoleki ʻa e faingamālie ke ‘hū ai ki he mālōlōʻanga ʻo Sihová.’—Hepelu 4:1.
Ko e malanga maʻá e kakaí naʻe ʻi he kaveinga “ʻUhinga ke Tokanga Ai ki he Ngaahi Ngāue Fakaofo ʻa e ʻOtuá.” ʻOku fakahāhaaʻi ʻe he “ngaahi ngaue fakaofo” ʻa Sihová ʻa hono potó pea mo hono mafai ki he meʻa fakatupu fakamatelie takatakai ʻiate kitautolú. (Siope 37:14) Ko ha ngaahi fehuʻi fakatupu fifili meia Sihová naʻe feʻunga ia ke maongo kia Siope ʻa e mālohi ʻo e Tokotaha-Fakatupu māfimafi-aoniú. ʻE toe fai ʻe Sihova ʻa e “ngaahi ngaue fakaofo” ʻi he kahaʻú maʻa ʻene kau sevāniti loto-tōnungá. Naʻe fakaʻosiʻaki ʻe he tokotaha malangá: “ʻOku tau maʻu ʻa e ʻuhinga lahi ke tokanga ai ki he ngaahi ngāue fakaofo ʻa Sihová—ʻa e meʻa kuó ne fai ʻi he kuohilí, ʻa e meʻa ʻokú ne fai takatakai maʻa kitautolu ʻi he fakatupú he ʻaho ní, pea mo e meʻa ʻokú ne talaʻofa ke fakahoko ʻi he kahaʻu ofi maí.”
Hoko atu ʻi he fakamatala fakanounou ʻo e kupu ako Taua Leʻo ki he uiké, naʻe fakahoko ai ʻa e malanga fakaʻosi ʻo e fakataha-lahí. Naʻe fakakaveinga “Fakamahuʻingaʻi Māʻolunga Ho Monū ʻi he Hoko ko e Tokotaha Fai ki he Folofola ʻa e ʻOtuá,” ko e malanga fakaueʻiloto ko ʻení naʻe fakamamafaʻi ai ko e lāngilangi ia ke hoko ko e kau fai ki he folofola ʻa e ʻOtuá. (Semisi 1:22) Naʻe fakamanatu ai ki he kau fanongó ko hotau monū ʻi he hoko ko e kau fai ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku taʻehanotatau, pea ko e lōloa ange ʻetau ngāueʻi iá, ko e toe māʻolunga ange ia ʻetau fakamahuʻingaʻi iá. Ko e faʻahinga kotoa naʻe maʻu fakatahá naʻe fakalototoʻaʻi ke nau tapua atu ʻa e fakaueʻiloto ʻaonga ʻo e fakataha-lahi fakavahe ko ʻení ʻi heʻenau holi ke hoko ko e kau fai ki he folofola ʻa e ʻOtuá ki he kakato tahá. Ko e founga pē ia ʻe taha ke hokosia ai ʻa e fiefia lahi taha ʻoku ala malavá.
[Puha ʻi he peesi 25]
ʻE Lava Ke Ke Hoko ko e Kaumeʻa ʻo e ʻOtuá!
ʻI he efiafi Falaité naʻe tukuange ai ʻa e polosiua foʻou ʻoku fakakaveinga ʻE Lava Ke Ke Hoko ko e Kaumeʻa ʻo e ʻOtuá! ʻOku ʻi ai ʻa e fiemaʻu lahi ki ha ako Tohitapu faingofua ange ʻi he konga lahi ʻo e māmaní, pea ʻe ngāueʻaki ʻa e polosiua ko ʻení ke feau ʻa e fiemaʻu ko iá. ʻE hoko ia ko ha tāpuaki lahi ki he kakai ʻoku fakangatangata honau tuʻunga fakaakó pe malava fakaelautohí.
[Puha ʻi he peesi 26]
Kikite ʻa ʻAiseá—Maama Maʻá e Faʻahinga Kotoa ʻo e Tangatá
Naʻe fiefia lahi ʻa e kau maʻu fakataha-lahí ke maʻu ʻa e Voliume I ʻi he ongo voliume ʻe ua ko e Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind. ʻI he tohi ko ʻení, naʻe tuku ai ʻa e fakamamafá ki he tuʻunga mahuʻinga ʻo e kikite ʻa ʻAisea ki hotau ʻahó.