ʻE FAKAHĪKIHIKIʻI ʻE HE MĀʻONIʻONÍ ʻA E ʻOTUÁ ʻO TAʻENGATA
“E taegata ae fakamanatu ki he kakai maonioni . . . Oku tologa o taegata a ene agatonu [pe māʻoniʻoní].”—SĀME 112:6, 9, PM.
1. (a) Ko e hā ʻa e kahaʻu fakafiefia ʻoku tatali mai ki he faʻahinga kotoa ʻoku vakai ki ai ʻa e ʻOtuá ʻoku nau māʻoniʻoní? (e) Ko e hā ʻa e fehuʻi ʻoku malanga haké?
KO HA kahaʻu fakaofo moʻoni ē ʻoku tatali mai ki he faʻahinga kotoa ʻo e tangatá ʻa ia ʻoku vakai ki ai ʻa Sihova ʻoku nau māʻoniʻoní! Te nau fiefia taʻengata ke ako lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi ʻulungāanga fakaʻofoʻofa ʻo Sihová. ʻOku fonu mahuohua honau lotó ʻi he fakahīkihiki ʻi heʻenau ako lahi ange ʻo fekauʻaki mo e ngaahi ngāue fakaefakatupu ʻa e ʻOtuá. Ko e meʻa tefito ki ha kahaʻu lāngilangiʻia peheé ko e “maonioni,” ʻa ia ʻoku fakamamafaʻi ʻi he Sāme 112. Ka ʻe lava fēfē ke vakai ʻa e ʻOtua maʻa mo māʻoniʻoni ko Sihová, ki he faʻahinga angahalaʻia ʻo e tangatá ʻoku nau māʻoniʻoni? Tatau ai pē pe ko e hā hono faingataʻa ʻo ʻetau feinga ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú, ʻoku tau fai ʻa e ngaahi fehālaaki, ʻo mafatukituki ʻi he taimi ʻe niʻihi.—Loma 3:23; Sem. 3:2.
2. Ko e hā ʻa e ongo mana naʻe fakahoko ʻe Sihova ʻi heʻene ʻofá?
2 ʻOku tokonaki anga-ʻofa mai ʻe Sihova ha fakaleleiʻanga haohaoa. Anga-fēfē? ʻUluakí, ʻaki hono fakahoko ʻa e mana ʻo hono hiki ʻa e moʻui ʻa hono ʻAlo ʻofeina fakahēvaní ki he manava ʻo ha tāupoʻou koeʻuhi ke lava ʻo fanauʻi mai ia ko ha tangata haohaoa. (Luke 1:30-35) Pea ʻi he hili hono tāmateʻi ʻo Sīsū ʻe hono ngaahi filí, naʻe fakahoko ai ʻe Sihova ha toe mana fakaofo. Naʻe fokotuʻu hake ʻe he ʻOtuá ʻa Sīsū ki he moʻui ko ha meʻamoʻui laumālie lāngilangiʻia.—1 Pita 3:18.
3. Ko e hā naʻe fiefia ai ʻa e ʻOtuá ke fakapaleʻi ʻa hono ʻAló ʻaki ʻa e moʻui fakahēvaní?
3 Naʻe fakapaleʻi ʻe Sihova ʻa Sīsū ʻaki ʻa e meʻa naʻe ʻikai maʻu ʻe hono ʻAló ʻi heʻene moʻui ki muʻa ke hoko ko ha tangatá—ko e moʻui taʻefaʻaʻauha ʻi hēvani. (Hep. 7:15-17, 28) Naʻe fiefia ʻa Sihova ke fai eni koeʻuhi naʻe tauhi anga-tonu haohaoa ʻa Sīsū ʻi he ngaahi ʻahiʻahi kakaha. Naʻe ʻoatu ai ʻe Sīsū ki heʻene Tamaí ʻa e tali lelei taha, ʻio ko e tali haohaoa ki he loi ʻa Sētane ʻo pehē ʻoku tauhi ʻa e tangatá ki he ʻOtuá ʻaki ʻa e ngaahi taumuʻa siokita ʻo ʻikai mei he ʻofa taʻealamotuhi.—Pal. 27:11.
4. (a) ʻI heʻene foki ki hēvaní, ko e hā naʻe fai ʻe Sīsū maʻatautolú, pea naʻe anga-fēfē ʻa e tali ki ai ʻa Sihová? (e) ʻOku fēfē hoʻo ongoʻi fekauʻaki mo e meʻa kuo fai ʻe Sihova mo Sīsū maʻaú?
4 Naʻe fai ʻe Sīsū ʻa e meʻa lahi ange ʻi hēvani. Naʻá ne ‘fakaha ni ia ki he fofonga ʻo e ʻOtuá maʻatautolu’ fakataha mo e mahuʻinga ʻo e “taʻataʻa oʻona.” Ko ʻetau Tamai hēvani ʻofá naʻá ne tali ʻi he anga-lelei ʻa e feilaulau mahuʻinga ʻa Sīsuú ko e feilaulau “fakatupuhōifuaʻanga.” Ko ia ai, ʻi he ‘ngaahi konisenisi’ maʻá, ʻoku lava ke tau fai ai ʻa e “tauhi [pe ngāue toputapu ki he] ʻOtua ʻoku Moʻui.” Ko ha ʻuhinga lelei ē ke fakaongo atu ʻa e ngaahi lea kamata ʻo e Sāme 112 (PM), “Mou fakamalo [pe fakahīkihiki] kia Jihova”!—Hep. 9:12-14, 24; 1 Sione 2:2.
5. (a) Ko e hā kuo pau ke tau fai ke tauhi maʻu ai ha tuʻunga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá? (e) ʻOku fokotuʻutuʻu ʻi he ngaahi founga fēfē ʻa e Sāme 111 mo e Sāme 112?
5 Ke tau tauhi maʻu ha tuʻunga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá, kuo pau ke tau hanganaki ngāueʻi ʻa e tui ki he taʻataʻa ʻo Sīsū naʻe lilingí. ʻOku ʻikai totonu ke mahili atu ha ʻaho ʻoku ʻikai ke tau fakamālō kia Sihova ʻi heʻene ʻofa lahi ʻia kitautolú. (Sione 3:16) ʻOku toe fiemaʻu foki ke tau hanganaki ako ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá pea fai ʻetau lelei tahá ke moʻui ʻo fehoanaki mo e pōpoaki ʻoku ʻi aí. ʻOku ʻi he Sāme 112 ʻa e faleʻi lelei ki he faʻahinga kotoa ʻoku nau loto ke tauhi maʻu ha konisēnisi maʻa ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. ʻOku fakakakato ʻe he saame ko ení ʻa e Sāme 111. ʻOku fakatou kamata ʻaki ia ʻa e kalanga ‘Mou fakahīkihiki kia Jihova!’ pe “Haleluia!” ʻI he muʻaki konga tohi faka-Hepeluú, ko e kalanga ko ení ʻoku hoko atu ai ʻa e sētesi ʻe 22, ʻo kamata ʻa e sētesi taki taha ʻaki ʻa e taha ʻo e mataʻitohi ʻe 22 ʻo e ʻalafapeti faka-Hepeluú.a
Makatuʻunga ki he Fiefia
6. ʻOku anga-fēfē hono tāpuakiʻi ʻa e “tagata” manavahē-ʻOtua ʻoku fakamatala ki ai ʻi he Sāme 112?
6 “Oku monuia [pe fiefia] ae tagata oku ne manavahe kia Jihova, mo ne fiefia lahi i he ene gaahi fekau. E malohi hono hako i mamani: koe toutagata oe agatonu te nau monuia.” (Sāme 112:1, 2, PM) Fakatokangaʻi ʻoku ʻuluaki lave ʻa e tokotaha-tohi-sāmé ki ha “tagata” ʻe toko taha pea liliu leva ki he palulali faʻahinga “agatonu” ʻi he konga ki mui ʻo e veesi 2. ʻOku fakahuʻunga ʻi he meʻá ni ko e Sāme 112 ʻoku lava ke ʻuhinga ia ki ha kulupu tuifio kuo faʻuʻaki ʻa e faʻahinga tāutaha tokolahi. ʻOku mālié, he naʻe fakamānavaʻi ʻa e ʻapositolo ko Paulá ke ne ngāueʻaki ʻa e Sāme 112:9 ʻi he fekauʻaki mo e kau Kalisitiane ʻi he ʻuluaki senitulí. (Lau ʻa e 2 Kolinito 9:8, 9.) He lelei moʻoni ē ko hono fakatātaaʻi ʻe he saame ko ení ʻa e founga ʻe lava ke fiefia ai ʻa e kau muimui ʻo Kalaisi ʻi he māmaní he ʻaho ní!
7. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke maʻu ʻe he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ha manavahē lelei kiate iá, pea ʻoku totonu ke fēfē hoʻo ongoʻi fekauʻaki mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá?
7 Hangē ko ia kuo fakahaaʻi ʻi he Sāme 112:1 (PM), ko e kau Kalisitiane moʻoni ko ení ʻoku nau hokosia ʻa e fiefia lahi ʻi heʻenau ʻaʻeva ʻi he “manavahe kia Jihova.” Ko e manavahē lelei ko eni ke ʻoua ʻe taʻefakahōifuaʻi iá ʻoku tokoniʻi ai kinautolu ke nau talitekeʻi ʻa e laumālie ʻo e māmani ʻo Sētané. ʻOku nau “fiefia lahi” ʻi hono ako ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá pea ʻi he talangofua ki heʻene ngaahi fekaú. ʻOku kau ai ʻa e fekau ko ia ke malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá ʻi he kotoa ʻo e māmaní. ʻOku nau feinga mālohi ke ngaohi ʻa e kakai ʻo e puleʻanga kotoa pē ke nau hoko ko e kau ākonga lolotonga ia ʻenau fakatokanga ki he fulikivanú fekauʻaki mo e hoko mai ʻa e ʻaho fakamaau ʻo e ʻOtuá.—Isi. 3:17, 18; Mt. 28:19, 20.
8. (a) Kuo anga-fēfē hono fakapaleʻi ʻa e kakai mateaki ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻaho ní ʻi heʻenau faivelengá? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki ʻi he kahaʻú ʻoku fakatatali mai ki he faʻahinga ʻoku nau maʻu ha ʻamanaki fakaemāmaní?
8 Koeʻuhi ko e talangofua ki he ngaahi fekau ko iá, ʻoku aʻu ai ʻa e tokolahi ʻo e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻi he māmaní he ʻahó ni ki he toko fitu miliona nai. Ko hai ia ʻe lava ke ne fakaʻikaiʻi kuo hoko ʻene kakaí ʻo ‘malohi i mamani’? (Sione 10:16; Fkh. 7:9, 14) Pea ko e ‘fiefia’ moʻoni ē ʻe hoko kia kinautolu ʻi hono fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻa ʻene taumuʻá! ʻI he tuʻunga ko ha kulupú, ko e faʻahinga ko ia ʻoku nau maʻu ha ʻamanaki fakaemāmaní ʻe fakahaofi kinautolu ʻi he “mamahi lahi” ka hoko maí ke faʻuʻaki ha “mamani foʻou” ʻa ia “ʻoku nofoʻanga ai ʻa maʻoniʻoni.” ʻI he faai atu ʻa e taimí, ko e kau hao ʻi ʻĀmaketoné “te nau monuia” ʻo toe lahi ange. Te nau ʻi ai ke talitali lelei ʻa e laui miliona ʻo e faʻahinga ʻe toetuʻú. Ko ha ʻamanaki fakafiefia moʻoni ia! Faifai atu pē, ko e faʻahinga ʻoku nau “fiefia lahi” ʻi he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá te nau aʻu ki he haohaoa fakaetangatá pea fiefia ʻo taʻengata ʻi he “tauʻataina fakalangi ʻa e fanau ʻa e ʻOtua.”—2 Pita 3:13; Loma 8:21.
Ngāue Fakapotopotoʻaki ʻa e Koloá
9, 10. Kuo anga-fēfē hono ngāueʻaki ʻe he kau Kalisitiane moʻoní ʻenau koloa fakalaumālié, pea ʻe anga-fēfē ʻa e tolonga ʻo taʻengata ʻenau māʻoniʻoní?
9 “E i hono fale ae koloa moe nāunāu: bea oku tologa o taegata a ene agatonu [pe māʻoniʻoní]. Oku tubu ae māma ki he agatonu i he bouli: oku agaofa ia, bea fonu i he manavaofa, bea maonioni.” (Sāme 112:3, 4, PM) ʻI he taimi ʻo e Tohi Tapú, naʻe ʻiloa ai ʻa e niʻihi ʻo e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻi he lahi ʻo ʻenau koloa fakamatelié. Pea ʻi he toe ʻuhinga ʻe taha, ko e faʻahinga ko ia ʻoku hōifua ki ai ʻa e ʻOtuá ʻoku nau hoko moʻoni ʻo koloaʻia, neongo kapau ʻoku ʻikai ʻi he ʻuhinga fakamatelié. Ko hono moʻoní, ko e tokolahi taha ʻo e faʻahinga ʻoku nau fili ke fakavaivaiʻi kinautolu ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻoku nau masiva nai pea fai ʻa e siolalo kia kinautolu, ʻo hangē ko ia naʻe hoko ʻi he taimi ʻo Sīsuú. (Luke 4:18; 7:22; Sione 7:49) Kae tatau ai pē pe ʻokú te maʻu ha meʻa lahi pe siʻi fakamatelie, ʻoku malava ke te koloaʻia fakalaumālie.—Mt. 6:20; 1 Tim. 6:18, 19; lau ʻa e Semisi 2:5.
10 Ko e kau Kalisitiane paní, fakataha mo honau takangá, ʻoku ʻikai te nau tauhi pē ʻia kinautolu ʻenau koloa fakalaumālié. ʻI hono kehé, kuo nau ʻai ke ‘tubu ʻenau māmá’ ʻi he māmani fakapoʻuli ʻo Sētané ʻo ulo “ki he agatonu.” ʻOku nau fai pehē ʻaki hono tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau maʻu ʻaonga mei he koloa fakalaumālie ʻo e poto mo e ʻilo ki he ʻOtuá. Kuo feinga ʻa e kau fakafepakí ke taʻofi ʻa e ngāue ko hono malangaʻi ʻa e Puleʻangá ka kuo nau taʻelavameʻa. ʻI hono kehé, ko e fua ʻo e ngāue māʻoniʻoni ko ení ʻe “tologa o taegata.” ʻI he kātaki ʻi ha ʻalunga ʻo e māʻoniʻoní, ʻoku lava ke maʻu ʻe he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻa e fakapapau ʻo e moʻui tuʻuloa, ʻa ia ʻe “tologa o taegata.”
11, 12. Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku ngāueʻaki ki ai ʻe he kakai ʻa e ʻOtuá ʻa e meʻa fakamatelie ʻoku nau maʻú?
11 Ko e kakai ʻa e ʻOtuá, fakatouʻosi ʻa e kalasi tamaioʻeiki paní mo e faʻahinga ʻoku faʻuʻaki ʻa e “fuʻu kakai lahi,” kuo fakamoʻoniʻi ʻenau nima-homo ʻi he fekauʻaki mo e ngaahi meʻa fakamatelié. ʻOku pehē ʻi he Sāme 112:9: “Kuo ne tufa, kuo ne foaki ki he masiva.” Ko e kau Kalisitiane moʻoni he ʻaho ní ʻoku nau faʻa fai ʻa e tokoni fakamatelie ki he kaungā Kalisitiané ʻo aʻu ki he ngaahi kaungāʻapi ʻoku masivá. ʻOku nau toe ngāueʻaki ʻa e koloa fakamatelié ke poupouʻi ʻaki ʻa e feingangāue tokoni ʻi he ngaahi taimi ʻo e fakatamakí. Hangē ko ia naʻe fakahaaʻi ʻe Sīsū ʻe hokó, ko ha matavai foki ia ʻo e fiefia.—Lau ʻa e Ngāue 20:35; 2 Kolinito 9:7.
12 Tānaki atu ki ai, fakakaukau atu ki he fakamole ki hono pulusi ʻo e makasini ko ení ʻi he lea ʻe 172, ʻa ia ko e lahi ʻo e ngaahi lea ko iá ʻoku leaʻaki ia ʻe he kakai ʻoku nau ʻi he tuʻunga masiva. Fakakaukau atu foki ki he moʻoniʻi meʻa ko ia ʻo hono ʻai ke ala maʻu ʻa e pepá ni ʻi he ngaahi lea tuhutuhu kehekehe ʻoku ngāueʻaki ʻe he kau tulí, pea pehē ki he tohi maʻá e kau kuí.
Manavaʻofa mo Faitotonu
13. Ko hai ʻokú na fokotuʻu ʻa e faʻifaʻitakiʻanga lelei taha ʻo e foaki ʻi he manavaʻofá, pea ʻe lava fēfē ke tau faʻifaʻitaki ki heʻena faʻifaʻitakiʻangá?
13 “ʻOku lelei ʻa e tangata ʻa ia ʻoku manavaʻofa mo foakí.” (Sāme 112:5, NW) ʻOku ʻikai ha veiveiua kuó ke sio ko e kakai ko ē ʻoku nau tokoni ki he niʻihi kehé ʻoku ʻikai maʻu pē te nau manavaʻofa. ʻOku foaki ʻa e niʻihi ʻi ha founga ke hā ai ʻoku nau maʻumeʻa ange ʻi he niʻihi kehé pe foaki taʻefiefoaki. ʻOku ʻikai fakafiefia ke maʻu ha tokoni mei ha taha ʻokú ne ʻai koe ke ke ongoʻi māʻulalo pe ʻai koe ke ke ongoʻi ʻokú ke fakahela pe fakakavenga. ʻI hono kehé, he fakaivifoʻou moʻoni ke maʻu ʻa e tokoni mei ha taha ʻoku manavaʻofa. Ko Sihova ʻa e faʻifaʻitakiʻanga tuʻu-ki-muʻa ʻo ha Tokotaha-Foaki manavaʻofa mo fiefia. (1 Tim. 1:11; Sem. 1:5, 17) Naʻe tapua haohaoa atu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻo e manavaʻofa ʻa ʻene Tamaí. (Mk. 1:40-42) Ko ia ai, ke vakai mai ʻa e ʻOtuá ʻoku tau māʻoniʻoni, ʻoku tau foaki fiefia mo manavaʻofa, tautefito ʻi he ngāue fakamalangá ʻi hono fai ʻo e tokoni fakalaumālie ki hotau kaungāʻapí.
14. Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻe niʻihi ʻa ia ʻe lava ke tau ‘hokohoko atu ai ʻetau ngaahi meʻá ʻi he fakamaau totonu’?
14 “ʻOkú ne hokohoko atu ʻene ngaahi meʻá ʻi he fakamaau totonu.” (Sāme 112:5, NW) Hangē ko ia naʻe tomuʻa talá, ko e kalasi setuata anga-tonú ʻoku nau tokangaʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻa e ʻEikí ʻo fehoanaki mo e fakamaau totonu ʻa Sihová. (Lau ʻa e Luke 12:42-44, PM.) ʻOku tapua atu eni ʻi he tataki Fakatohitapu ʻoku ʻoange ki he kau mātuʻá, ʻa ia ʻoku pau ʻi he taimi ʻe niʻihi ke nau fakahoko ʻa e ngāue ki he ngaahi keisi ʻo e angahala mamafa ʻi he fakatahaʻangá. Ko e founga faitotonu ʻi he feangainga mo e ngaahi meʻá ʻoku toe hā mahino ia ʻi he tataki makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú ʻoku ʻomai ʻe he kalasi tamaioʻeikí ki he founga ke fakaleleʻaki ʻa e ngaahi fakatahaʻanga, ngaahi ʻapi misinale mo e ngaahi ʻapi Pēteli kotoa pē. ʻOku fiemaʻu ʻa e fakamaau totonú ʻo ʻikai mei he kau mātuʻá pē kae toe pehē foki ki he kau Kalisitiane kehé ʻi heʻenau feangainga fakaekinautolú pea pehē ki heʻenau feangainga mo e kakai taʻetuí, ʻo kau ai mo e ngaahi meʻa fakapisinisí.—Lau ʻa e Maika 6:8, 11.
Tāpuaki ki he Māʻoniʻoní
15, 16. (a) Ko e hā ʻa e nunuʻa ʻo e ongoongo kovi ʻi he māmaní ki he kakai māʻoniʻoní? (e) Ko e hā ʻoku fakapapauʻi ʻe he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ke hanganaki faí?
15 “Koe mooni e ikai ueʻi ia o lauikuoga: e taegata ae fakamanatu ki he kakai maonioni. E ikai te ne manavahe ki he ogoogokovi: kuo mau hono loto i he falala kia Jihova. Kuo fokotuu mau a hono loto: e ikai te ne manavahe, ka e mamata ia ki hono gaahi fili.” (Sāme 112:6-8, PM) Kuo teʻeki ai ʻaupito lahi fau ʻa e ongoongo koví ʻi ha toe taimi ʻi he hisitōliá, ʻo kau ai ʻa e ngaahi meʻa hangē ko e taú, tautoitoí, ngaahi mahaki foʻou mo e toe ʻasi mai ʻa e ngaahi mahaki motuʻá, faihiá, masivá mo e fakatuʻutāmaki ʻa hono ʻuliʻi ʻo e ʻeá. Ko e faʻahinga ko ia ʻoku vakai ki ai ʻa e ʻOtuá ʻoku nau māʻoniʻoní heʻikai lava ke nau hao mei he ngaahi nunuʻa ʻo e ngaahi ongoongo kovi ko ení, ka ʻoku ʻikai ʻai ʻe he manavaheé ke nau foʻi. ʻI hono kehé, ko honau lotó ʻoku ‘tuʻu mau’ mo “fokotuu mau” ʻi heʻenau hanga atu ki he kahaʻú mo e loto-falala, ʻi he ʻiloʻi ko e fokotuʻutuʻu foʻou māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá ʻoku ofi. Kapau ʻe hoko ha fakatamaki, te nau malava lelei ange ke fekuki mo e tuʻunga ko iá koeʻuhi ʻoku nau falala kia Sihova ki ha tokoni. ʻOku ʻikai ʻaupito te ne fakaʻatā ke “ueʻi” ʻene kakai māʻoniʻoní—ʻokú ne foaki ʻa e tokoni mo e mālohi ke kātaki ai.—Fili. 4:13.
16 Ko e kakai māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá ʻoku toe pau ke nau kātakiʻi ʻa e tāufehiʻa mo e loi ʻoku fakamafola ʻe he kau fakafepakí, ka kuo ʻikai malava ke fakasīlongoʻi ʻe he meʻá ni ʻa e kau Kalisitiane moʻoní pea ʻe hokohoko atu ʻa ʻene taʻemalavá. ʻI hono kehé, ʻoku hokohoko atu ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻo tuʻu maʻu mo taʻengaue ʻi he ngāue kuo ʻoange ʻe Sihova kia kinautolú—ke nau malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá pea ke ngaohi ko e kau ākonga ʻa e faʻahinga kotoa pē te nau talí. ʻOku ʻikai ha veiveiua, ʻe hokosia ʻe he māʻoniʻoní ʻa e fakafepaki fakautuutu ʻi he ofi ange ʻa e ngataʻangá. Ko e tāufehiʻa ko iá ʻe aʻu ki hono tumutumú ʻi he ʻoho fakaemāmani lahi ʻa Sētane ko e Tēvoló ʻi heʻene ngāue ʻi he tuʻunga ko Koki ʻo Mēkokí. ʻE iku leva ai ʻo tau ‘mamata ki hotau gaahi filí’ ʻi heʻenau tō ʻi hono ikunaʻi fakaʻaufuli kinautolu. Ko ha hokosia lelei ē ko e sio ki he fakamāʻoniʻoniʻi fakaʻaufuli ʻa e huafa ʻo Sihová!—Isi. 38:18, 22, 23.
‘Mahiki he Langilangiʻia’
17. ʻE anga-fēfē ʻa e ‘mahiki he langilangiʻia’ ʻa e tokotaha māʻoniʻoní?
17 He fakafiefia ē ke fakahīkihikiʻi fāʻūtaha ʻa Sihova, ʻo ʻikai ha fakafepaki mei he Tēvoló mo hono māmaní! Ko e fiefia peheé ʻa e ʻinasi taʻengata ʻo e faʻahinga kotoa ʻoku nau tauhi maʻu ha tuʻunga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Heʻikai ikunaʻi kinautolu ʻi he tuʻunga fakamā, he ʻoku toe talaʻofa ʻa Sihova ko e “nifo” ʻo e kakai māʻoniʻoní ʻe ‘mahiki he langilangiʻia.’ (Sāme 112:9) Ko e tokotaha māʻoniʻoni ʻa Sihová ʻe fiefia ʻi he ikuna ʻi heʻene sio ki he tō ʻa e fili kotoa ʻo e tuʻunga-hau ʻo Sihová.
18. ʻE fakahoko fēfē ʻa e ngaahi lea fakaʻosi ʻo e Sāme 112?
18 “E mamata ki ai ae agahala, bea te nau mamahi: e fegaiitaki hono nifo, bea e mole atu ia: e auha ae holi ae agahala.” (Sāme 112:10, PM) Ko e faʻahinga kotoa ʻoku hokohoko atu ʻenau fakafepaki ki he kakai ʻa e ʻOtuá kuo vavé ni ke nau “mole atu” ʻi heʻenau meheká mo e tāufehiʻá. Ko ʻenau holi ke sio ki ha ngataʻanga ʻo ʻetau ngāué ʻe ʻauha fakataha mo kinautolu lolotonga ʻa e “mamahi lahi” ka hoko maí.—Mt. 24:21.
19. Ko e hā ʻe lava ke tau falala-pau ki aí?
19 Te ke ʻi he lotolotonga ʻo e kau hao fiefia ʻi he ikuna maʻongoʻonga ko iá? Pe kapau te ke mate ʻi he puké mo e taʻumotuʻá ki muʻa ʻi he ngataʻanga ʻo e māmani ʻo Sētané, te ke kau ʻi he haʻohaʻonga ʻo e kau “anga-tonu” pe māʻoniʻoni ʻa ia ʻe toetuʻú? (Ng. 24:15) Ko e talí ʻe lava ke ʻio kapau ʻe hokohoko atu hoʻo ngāueʻi ʻa e tui ki he feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú pea faʻifaʻitaki kia Sihova, ʻo hangē ko e faʻahinga ko ia ʻoku fakafofongaʻi ʻe he “tangata” māʻoniʻoni ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Sāme 112. (Lau ʻa e Efeso 4:32, 33 [ʻEf 5:1, 2, “PM.”]) ʻE fakapapauʻi ʻe Sihova ko e “fakamanatu” ʻo e faʻahinga peheé heʻikai ʻaupito ngalo, pea heʻikai ʻaupito fakangaloʻi ʻenau ngaahi ngāue māʻoniʻoní. ʻE manatua kinautolu mo ʻofaʻi ʻe Sihova ʻo taʻengata pea taʻengata.—Sāme 112:3, 6, 9.
[Fakamatala ʻi lalo]
a Ko e natula fakakakato ʻo e ongo saame ko ení ʻoku hā ia ʻi hona faʻungá pea pehē ki he meʻa ʻoku ʻi aí. Ko e fakavīkivikiʻi ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻo e ʻOtuá ʻi he Sāme 111 ʻoku faʻifaʻitakiʻi ia ʻe he “tangata” manavahē-ʻOtua ʻo e Sāme 112, hangē ko ia ʻoku lava ke sio ki ai ʻi hono fakahoa ʻa e Sāme 111:3, 4 mo e Sāme 112:3, 4.
Fehuʻi ki he Fakalaulauloto
• Ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻe niʻihi ʻoku tau maʻu ke kalanga “Haleluia” ai?
• Ko e hā ʻa e fakalakalaka ʻi onopooni ʻokú ne ʻai ke mātuʻaki fiefia ʻa e kau Kalisitiane moʻoní?
• Ko e tokotaha-foaki fēfē ʻoku ʻofa ai ʻa Sihová?
[Fakatātā ʻi he peesi 25]
Ke tauhi maʻu ha tuʻunga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá, kuo pau ke tau ngāueʻi ʻa e tui ki he taʻataʻa ʻo Sīsū naʻe lilingí
[Fakatātā ʻi he peesi 26]
Ko e foaki loto-lelei ʻoku faí ʻe lava ke poupou ia ki he ngāue tokoní, mo e tufaki ʻo e ʻū tohi Fakatohitapú