LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w09 9/15 p. 16-20
  • KO E ʻOFA ʻA KALAISÍ ʻOKÚ NE UEʻI KITAUTOLU KE TAU ʻOFA

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • KO E ʻOFA ʻA KALAISÍ ʻOKÚ NE UEʻI KITAUTOLU KE TAU ʻOFA
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Fakahāhā ʻa e Fakakaukau Fakaeʻatamai ʻa Kalaisí ki he Kau Faihalá
  • Fakahāhā ʻa e ʻOfa Hangē ko Kalaisí ʻi he Taimi ʻo e Ngataʻangá
  • Fakahāhā ʻa e Fakakaukau ʻa Kalaisí ki he Kau Puké
  • TAUHI ʻIATE KIMOUTOLU ʻA E FAKAKAUKAU FAKAEʻATAMAI ʻO KALAISÍ
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • Tapua Atu ʻa e Fakakaukau Fakaeʻatamai ʻo Kalaisí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
  • ʻOfa—Ko ha ʻUlungaanga Mahuʻinga
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
  • Ke Langa Hake ʻAki ʻa e ʻOfá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2001
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
w09 9/15 p. 16-20

KO E ʻOFA ʻA KALAISÍ ʻOKÚ NE UEʻI KITAUTOLU KE TAU ʻOFA

“Nae ofa ia kiate kinautolu nae aana oku i he mamani, bea ofa be ia ki ai o aʻu ki he gataaga.”—SIONE 13:1, PM.

1, 2. (a) ʻOku anga-fēfē ʻa e makehe atu ʻa e ʻofa ʻa Sīsuú? (e) Ko e hā e ngaahi tafaʻaki ʻo e ʻofá te tau lāulea ki ai ʻi he kupu ko ení?

NAʻE fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e faʻifaʻitakiʻanga haohaoa ʻo e ʻofá. Ko e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo ia—ʻa ʻene leá, ko hono ʻulungaangá, ko ʻene faiakó mo ʻene pekia fakaefeilaulaú—naʻe fakahāhā ai ʻa ʻene ʻofá. Naʻe fakahāhā ʻe Sīsū ʻo aʻu ki he ngataʻanga tonu ʻo ʻene moʻui ʻi māmaní ʻa e ʻofa ki he faʻahinga ko ia naʻá ne fetaulaki mo iá pea tautefito ki heʻene kau ākongá.

2 Ko e faʻifaʻitakiʻanga tuʻu-ki-muʻa ʻa Sīsū ʻo e ʻofá ʻoku fokotuʻu ai ha tuʻunga māʻolunga ke pouaki ʻe hono kau muimuí. ʻOku toe ueʻi ai kitautolu ke fakahāhā ʻa e ʻofa meimei tatau ki hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine fakalaumālié pea pehē ki he niʻihi kehe kotoa pē. ʻI he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he meʻa ʻe lava ke ako ʻe he kau mātuʻa ʻi he fakatahaʻangá meia Sīsū fekauʻaki mo hono fakahāhā ʻa e ʻofa ki he faʻahinga ko ia ʻoku nau faihalá, naʻa mo e ngaahi hala mamafá. Te tau toe lāulea ai ki he anga hono ueʻi ʻe he ʻofa ʻa Sīsuú ʻa e kau Kalisitiané ke nau fai ha ngāue pau ʻi he taimi ʻo e faingataʻá, fakatamakí mo e mahamahakí.

3. Neongo ʻa e faihala mamafa ʻa Pitá, naʻe fēfē ʻa e tōʻongafai ʻa Sīsū kiate iá?

3 ʻI he pō ki muʻa ʻi he pekia ʻa Sīsuú, naʻe fakafisingaʻi tuʻo tolu ai ia ʻe heʻene ʻapositolo tonu ko Pitá. (Mk. 14:66-72) Neongo ia, ʻi he taimi pē naʻe toe foki mai ai ʻa Pitá, ʻo hangē ko ia ne tomuʻa tala ʻe Sīsū te ne faí, naʻá ne fakamolemoleʻi ia. Naʻe ʻoange ʻe Sīsū kia Pita ʻa e ngaahi fatongia mamafa. (Luke 22:32; Ng. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) Ko e hā ʻoku tau ako mei he fakakaukau ʻa Sīsū ki he faʻahinga ne nau faihala mamafá?

Fakahāhā ʻa e Fakakaukau Fakaeʻatamai ʻa Kalaisí ki he Kau Faihalá

4. Ko e hā ʻa e tuʻunga ʻoku fiemaʻu tefito ai ke fakahāhā ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai hangē ko Kalaisí?

4 ʻOku kau ʻi he ngaahi tuʻunga lahi ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa hono fakahāhā ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Kalaisí, ʻa e tuʻunga ʻa ia ʻoku tautefito ʻene fakalotomamahí ʻa ia ko e feangainga mo e faihala mamafá, ʻi he fāmilí pe ʻi he fakatahaʻangá. Ko e meʻa fakamamahí, he ʻi he aʻu ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu ʻa Sētané ki hono tumutumú, ʻoku toe ʻalu ai ʻa e laumālie ʻo e māmaní ki he tuʻunga kovi ange fakaeʻulungaanga. Ko e tuʻunga kovi pe taʻeongoʻi ʻa e māmaní ʻe lava ke ne tākiekina tatau pē ʻa e iiki mo e lalahi, ʻo fakavaivaiʻi ʻenau fakapapau ke ʻaʻeva ʻi he hala fāsiʻí. ʻI he ʻuluaki senitulí, naʻe pau ai ke tuʻusi ʻa e niʻihi mei he fakatahaʻanga Kalisitiané, pea naʻe valokiʻi ʻa e niʻihi. ʻOku meimei tatau pē ʻi he ʻahó ni. (1 Kol. 5:11-13; 1 Tim. 5:20) Ka neongo ia, ʻi he taimi ʻoku fakahāhā ai ʻe he kau mātuʻa ʻoku nau fakahoko ʻa e ngaahi meʻá ni ʻa e ʻofa hangē ko Kalaisí, ʻoku lava ke maongo lahi ia ki he tokotaha faihalá.

5. ʻOku totonu ke fēfē ʻa e faʻifaʻitaki ʻa e kau mātuʻá ki he fakakaukau ʻa Kalaisi ki he kau faihalá?

5 ʻI he hangē ko Sīsuú, kuo pau ke pouaki ʻe he kau mātuʻá ʻa e tuʻunga māʻoniʻoni ʻo Sihová ʻi he taimi kotoa pē. ʻI he fai peheé, ʻoku nau tapua atu ai ʻa e anga-malū, anga-lelei mo e ʻofa ʻa Sihová. ʻI he taimi ʻoku fakatomala moʻoni ai ha taha, ʻo “loto lavea” mo “laumalie mafesi” koeʻuhi ko ʻene halá, heʻikai nai faingataʻa ki he kau mātuʻá ke nau “fakatonutonu ha tangata pehē ʻi ha laumālie ʻo e anga-malū.” (Sāme 34:18; Kal. 6:1, NW) Kae fēfē ʻa e feangainga mo ha taha ʻa ia ʻoku fakafetau pea fakahāhā ha ongoʻi halaia siʻisiʻi pe ʻikai ha ongoʻi pehē?

6. Ko e hā kuo pau ke fakaʻehiʻehi mei ai ʻa e kau mātuʻá ʻi he feangainga mo e kau faihalá, pea ko e hā hono ʻuhingá?

6 ʻI he taimi ʻoku talitekeʻi ai ʻe ha tokotaha faihala ʻa e akonaki Fakatohitapú pe feinga ke tukuakiʻi ki he niʻihi kehé ʻa ʻene fehālaakí, ʻe ongoʻi ʻita nai ai ʻa e kau mātuʻá mo e niʻihi kehé. ʻI hono ʻiloʻi ʻa e maumau kuo ʻosi fakatupunga ʻe he tokotahá, ʻe fakataueleʻi nai ai kinautolu ke nau fakahaaʻi ʻenau ngaahi ongoʻi tonu fekauʻaki mo e tōʻonga pea mo e fakakaukau ʻa e tokotahá. Neongo ia, ko e ʻitá ʻoku fakatupu maumau pea ʻoku ʻikai ke tapua atu ai ʻa e “ʻatamai ʻo Kalaisí.” (1 Kol. 2:16, NW; lau ʻa e Semisi 1:19, 20.) Naʻe fakatokanga ʻa Sīsū ki he niʻihi ʻi hono ʻahó ʻi he tuʻunga māʻalaʻala, ka naʻe ʻikai ʻaupito te ne leaʻaki ha meʻa fakatupunga tāufehiʻa pe fakataumuʻa ke fakatupunga ha mamahi. (1 Pita 2:23) ʻI hono kehé, naʻá ne fakaʻatā ki he kau faihalá ke nau fakatomala pea foki ke maʻu ʻa e hōifua ʻa Sihová. Ko e moʻoni, ko e taha ʻo e ngaahi ʻuhinga tefito ki he haʻu ʻa Sīsū ki he māmaní “ke fakamoʻui ʻa e kakai angahala.”—1 Tim. 1:15.

7, 8. Ko e hā ʻoku totonu ke ne tataki ʻa e kau mātuʻá ʻi heʻenau fakahoko ʻa e ngaahi meʻa fakaefakamāú?

7 ʻOku totonu ke kaunga fēfē ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsū ʻi he meʻa ko ení ki heʻetau fakakaukau ki he faʻahinga ko ia kuo pau ke akonakiʻi ʻi he fakatahaʻangá? Manatuʻi ko e fokotuʻutuʻu Fakatohitapu ki he ngāue fakaefakamaau ʻi he lotoʻi fakatahaʻangá ʻoku maluʻi ai ʻa e tākangá pea ʻe ueʻi nai ai ha tokotaha faihala kuo akonakiʻi ke ne fakatomala. (2 Kol. 2:6-8) ʻOku fakamamahi ʻa e sio ki he taʻefakatomala ʻa e niʻihi pea pau ai ke tuʻusi kinautolu, ka ʻoku fakalotomāfana ke ʻiloʻi ko e fuʻu tokolahi ʻo e faʻahinga peheé ʻoku nau foki ʻamui ange kia Sihova mo ʻene fakatahaʻangá. ʻI he taimi ʻoku fakahāhā ai ʻe he kau mātuʻá ha fakakaukau hangē ko Kalaisí, ʻoku nau tokoni ai ki he tokotahá ke liliu ʻene fakakaukaú pea iku ʻo ne foki mai ai. ʻI he kahaʻú, ko e niʻihi ʻo e kau faihala ko eni ki muʻá heʻikai nai ke nau manatuʻi ʻa e akonaki Fakatohitapu kotoa pē naʻe ʻoange ʻe he kau mātuʻá kia kinautolú, ka te nau manatuʻi moʻoni ʻa hono tokaʻi ʻe he kau mātuʻá ʻa honau ngeiá pea tōʻongafai kia kinautolu ʻi he ʻofá.

8 Ko ia ai, kuo pau ke fakahāhā ʻe he kau mātuʻá ʻa e “fua ʻo e Laumalie,” tautefito ki he ʻofa hangē ko Kalaisí, naʻa mo e ʻi he ngaahi tuʻunga faingataʻá. (Kal. 5:22, 23) ʻOku ʻikai ʻaupito totonu ke nau fakavave ke tuku ki tuʻa ha tokotaha faihala mei he fakatahaʻangá. ʻOku totonu ke nau fakahāhā ʻoku nau loto ke foki mai ʻa e faʻahinga ʻoku faihalá kia Sihova. Ko ia ai, ʻi he taimi ʻoku fakatomala ai ki mui ha tokotaha angahala, ʻo hangē ko ia ko e tokolahi, ʻokú ne houngaʻia lahi nai fakatouʻosi ʻia Sihova mo e “ngaahi meʻaʻofa ko e kau tangata” ʻa ia naʻa nau ʻai ke faingofua ange kiate ia ke toe foki mai ki he fakatahaʻangá.—Ef. 4:8, 11, 12, NW.

Fakahāhā ʻa e ʻOfa Hangē ko Kalaisí ʻi he Taimi ʻo e Ngataʻangá

9. ʻOmai ha fakatātā ʻo hono fakahāhā ʻa e ʻaonga ʻo e ʻofa ʻa Sīsuú ki heʻene kau ākongá.

9 ʻOku hiki ʻe Luke ha fakatātā tuʻu-ki-muʻa ʻo e ʻaonga ʻa e ʻofa ʻa Sīsuú. ʻI hono ʻiloʻi ʻe ʻākoloʻi ʻi ha taimi ʻe he kau sōtia Lomá ʻa e kolo ko Selusalemá, ʻo taʻofi ai ha hola, naʻe fakatokanga anga-ʻofa ai ʻa Sīsū ki heʻene kau ākongá: “ʻO ka mou ka vakai ki he kapui ʻo Selusalema ʻe he ngaahi matatau, te mou toki ʻilo kuo ofi hono fakaʻauha.” Ko e hā naʻe totonu ke nau faí? Naʻe ʻoange ʻe Sīsū ʻa e ngaahi fakahinohino tōmuʻa mahino mo papau. “Pea ke toki hola ki he moʻunga ʻa kinautolu ʻoku ʻi Siutea; pea ko kinautolu ʻoku ʻi loto kolo ke hiki mei ai; pea ko kinautolu ʻoku ʻi ʻuta ke ʻoua te nau hu ki he kolo. He ko e taimi ia ʻo e Sāuni, ke fakakakato ʻa e ngaahi meʻa kuo tohi.” (Luke 21:20-22) Hili hono ʻā takai ʻe he kau tau Lomá ʻa Selusalema ʻi he 66 T.S., naʻe muimui ʻa e faʻahinga talangofuá ki he ngaahi fakahinohino ko ení.

10, 11. ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe he fakakaukau atu ki he hola ʻa e muʻaki kau Kalisitiané mei Selusalemá ke teuʻi kitautolu ki he “mamahi lahi”?

10 Lolotonga ʻenau hola mei Selusalemá, naʻe fiemaʻu ke fakahāhā ʻe he kau Kalisitiané ʻa e ʻofa hangē ko Kalaisí ʻia kinautolu, ʻo tatau pē mo e ʻofa ne fakahāhā ʻe Kalaisi kia kinautolú. Naʻe pau ke nau fevahevaheʻaki ʻa e meʻa naʻa nau maʻú. Ka ko e kikite ʻa Sīsuú naʻe fakalaka atu ia ʻi hono fakaʻauha pē ʻo e kolo motuʻa ko iá. Naʻá ne tomuʻa tala: “ʻE toki hoko ai ha mamahi lahi, ʻa ia kuo teʻeki hano tatau mei he kamataʻanga ʻo mamani ʻo aʻu mai ki he taimi ni, ʻoi, pea ʻe ʻikai ʻaupito toe ʻi ai.” (Mt. 24:17, 18, 21) Ki muʻa pea ʻi he lolotonga ʻa e “mamahi lahi” ʻoku kei tuʻu mei muʻá, ko kitautolu foki te tau fehangahangai nai ai mo e ngaahi faingataʻa pea mo e masiva. Ko hono maʻu ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻo Kalaisí ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau kātekina ia.

11 ʻI he taimi ko iá, ʻe fiemaʻu ai ke tau muimui ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú, ʻo fakahāhā ʻa e ʻofa taʻesiokita. ʻI he fekauʻaki mo e meʻá ni, naʻe akonaki ʻa Paula: “Ke tau taki taha fakahōhōʻiaʻi ʻa hono kaungāʻapí ʻi he meʻa ʻe lelei ki hono langa haké. He naʻa mo Kalaisi foki naʻe ʻikai te ne fakahōhōʻiaʻi ʻe ia ia . . . Ko ia ʻofa ke hanga ʻe he ʻOtua ʻa ia ʻokú ne tokonaki mai ʻa e kātakí mo e fiemālié ʻo tuku kiate kimoutolu ke mou maʻu ʻi homou lotolotongá ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai tatau naʻe maʻu ʻe Kalaisi Sīsuú.”—Loma 15:2, 3, 5, NW.

12. Ko e hā ʻa e faʻahinga ʻofa ʻoku fiemaʻu ke tau fakatupulekina he taimi ní, pea ko e hā hono ʻuhingá?

12 Ko Pita ko ha tokotaha naʻá ne tali ʻa e ʻofa ʻa Sīsuú, naʻá ne ekinaki meimei tatau ki he kau Kalisitiané ke nau fakatupulekina ʻa e “ʻofa fakatokoua taʻemālualoi” pea ke fakahāhā ʻa e “talangofua ki he moʻoní.” ʻOku fiemaʻu ke nau “feʻofaʻaki lahi mei he lotó.” (1 Pita 1:22, NW) ʻI he ʻahó ni, ʻoku tau fiemaʻu ai ʻo laka ʻi ha toe taimi ke fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga pehē hangē ko Kalaisí. ʻOku ʻosi fakalalahi ʻa e tenge ki he kakai kotoa pē ʻa e ʻOtuá. ʻOku ʻikai totonu ki ha taha ke tuku ʻene falalá ʻi ha konga pē ʻo e māmani motuʻa ko ení, hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi mahino ʻi he taʻepau ki muí ni ʻa e tuʻunga fakapaʻanga ʻo e māmaní. (Lau ʻa e 1 Sione 2:15-17.) ʻI hono kehé, ʻi he ofi ange mai ʻa e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ení, ʻoku fiemaʻu ke tau ʻunuʻunu ke ofi ange kia Sihova pea ʻia kitautolu, ʻo fakatupulekina ʻa e ngaahi kaumeʻa moʻoni ʻi loto ʻi he fakatahaʻangá. Naʻe akonaki ʻa Paula: “ʻI he ʻofa fakatokouá, mou maʻu ʻa e ʻofa māfana ʻiate kimoutolu. Mou takimuʻa ʻi hono fefakahāhāʻaki ʻa e fakaʻapaʻapá.” (Loma 12:10, NW) Pea naʻe toe fakamamafaʻi ʻe Pita ʻa e poiní ʻi heʻene pehē: “Sinoemeʻa ke mou tauhi ai pe hoʻomou feʻofaʻaki ke tukuingata pe: he ko e ʻofa ʻoku ne ʻufiʻufi ha fufuʻunga angahala.”—1 Pita 4:8.

13-15. Kuo anga-fēfē hono fakahāhā ʻe he fanga tokoua ʻe niʻihi ʻa e ʻofa hangē ko Kalaisí ʻi he hili ʻa e ngaahi fakatamakí?

13 Takatakai ʻi he māmaní, ʻoku ʻiloa ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi heʻenau ngāueʻaki ʻenau ʻofa hangē ko Kalaisí. Fakakaukau atu ki he Kau Fakamoʻoni naʻa nau tali ʻa e ui tokoni hili ʻa e ngaahi matangi mo e afā naʻe haveki lahi ai ʻa e ngaahi feituʻu ʻi he fakatonga ʻo ʻAmeliká ʻi he 2005. ʻI hono ueʻi ʻe he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú, naʻe ngāue pole ai ʻa e toko 20,000 tupu, ʻo liʻaki ai ʻe he tokolahi ʻa e ngaahi ʻapi lelei mo e ngaahi ngāue falalaʻanga ke tokoniʻi ʻa honau fanga tokoua faingataʻaʻiá.

14 ʻI he feituʻu ʻe taha, naʻe aʻu ai ʻa e tahí ʻi he matangí ki he kilomita ʻe 80 ki loto fonua, ʻo aʻu ai ʻa e māʻolunga ʻo e vaí ki he mita ʻe 10. ʻI he holo hifo ʻa e vaí, ko e vahe tolu ʻe taha ʻo e ngaahi ʻapí mo e ngaahi fale kehe ʻi he feituʻu naʻe hoko aí naʻe maumau kotoa. Ko e Kau Fakamoʻoni ngāue pole mei he ngaahi fonua kehekehe naʻa nau haʻu mo e ngaahi pōtoʻi, ngaahi meʻangāue mo e ngaahi naunau langa ki he feituʻú pea naʻa nau loto-lelei ke fai ha ngāue pē naʻe fiemaʻu. Naʻe faʻo ʻe he ongo tautehina, ko e ongo uitou ʻa ʻena ʻū meʻá ki ha veeni ʻo na lele he kilomita ʻe 3,000 tupu ke fai ha tokoni. Ko e taha ʻo e ongo tautehina ko iá naʻá ne nofo ʻi he feituʻú, ʻo tokoni ai pē ki he kōmiti tokoni fakatamaki ʻi aí mo ngāue ko ha tāimuʻa tuʻumaʻu.

15 Laka hake he ngaahi ʻapi ʻe 5,600 ʻo e Kau Fakamoʻoní mo e niʻihi kehe ʻi he feituʻú ne toe langa pe monomono. Naʻe anga-fēfē ʻa e ongoʻi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻi he feituʻú fekauʻaki mo hono maʻu ʻa e ʻofa lahi fau ko ení? Ko e tuofefine ʻe taha ʻa ia naʻe ʻauha ʻa hono ʻapí naʻá ne hiki ki ha kiʻi taulani ʻa ia naʻe tutulu pea naʻe ʻi ai mo ha sitou maumau. Naʻe langa ʻe he fanga tokouá hano fale lahi feʻunga ka naʻe ʻi he tuʻunga fakafiemālie. ʻI he tuʻu ʻi muʻa ʻi hono fale foʻou ne langa fakaleleí, naʻá ne tangi ʻi heʻene houngaʻia ʻia Sihova pea ki hono fanga tokouá. ʻI he ngaahi tuʻunga lahi fakaʻulia kehe, ko e Kau Fakamoʻoni ʻi he feituʻú naʻe hikí naʻa nau nofo ai pē ʻi honau ngaahi nofoʻanga fakataimí ʻi ha taʻu ʻe taha pe lahi ange ai ʻi he hili hono toe langa ʻa honau ngaahi falé. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhi ke ʻai ke faingamālie honau ʻapi foʻoú ki he kau ngāue tokoní. Ko ha faʻifaʻitakiʻanga moʻoni ia ʻo hono fakahāhā ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Kalaisí!

Fakahāhā ʻa e Fakakaukau ʻa Kalaisí ki he Kau Puké

16, 17. ʻI he ngaahi founga fē ʻe lava ke tau tapua atu ai ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Kalaisí ki he kau puké?

16 Ko e tokosiʻi pē ʻo kitautolu kuo tau hokosia ha fakatamaki lahi fakanatula. Ka ko hono moʻoní ko e tokotaha kotoa kuo pau ke fehangahangai mo e mahamahakí, ʻiate ia tonu pe ko e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí. Ko e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Sīsū ki he kau puké ʻoku hoko ia ko ha faʻifaʻitakiʻanga kia kitautolu. Ko ʻene ʻofá naʻe ueʻi ai ia ke ne ongoʻi fakaʻofaʻia ʻia kinautolu. ʻI hono ʻomai ʻe he fuʻu kakaí ʻenau kau mahakí kiate iá, naʻá ne “fakamoʻui mo kinautolu kotoa pē naʻe puke.”—Mt. 8:16; 14:14.

17 ʻI he ʻahó ni, ʻoku ʻikai maʻu ʻe he kau Kalisitiané ʻa e mālohi fakaemana ʻo Sīsū ke faifakamoʻuí, ka ʻoku nau kau ʻi heʻene fakakaukau manavaʻofa ki he kau puké. ʻOku anga-fēfē hono fakahāhā iá? Hangē ko ia ʻoku hā ʻi he fakamoʻoni ʻe taha, ʻoku fakahāhā ʻe he kau mātuʻá ʻoku nau maʻu ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻo Kalaisí ʻi hono fai mo poupou ki he ngaahi fokotuʻutuʻu ke tokoni ki he faʻahinga ʻoku puke ʻi he fakatahaʻangá, ʻo muimui ʻi he tuʻunga fakalūkufuá ki he ngāue naʻe lave ki ai ʻi he Mātiu 25:39, 40.a (Lau.)

18. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe ha ongo tuofāfine ʻa e ʻofa moʻoni ki ha tuofefine ʻe taha, pea ko e hā hono olá?

18 Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ki ha taha ke ne hoko ko ha mātuʻa ke toki failelei ai ki he niʻihi kehé. Fakakaukau angé ki he tuʻunga ʻo e taʻu 44 ko Charlene, ʻa ia naʻe kanisā pea naʻe tala ange ko e ʻaho pē ʻe hongofulu ʻe moʻui aí. ʻI he sio ki heʻene faingataʻaʻiá mo e fatongia ʻo hono husepāniti līʻoá ki hono tokangaʻi iá, naʻe fakafaingamālieʻi taimi-kakato ai ʻe ha ongo tuofāfine fakalaumālie ko Sharon mo Nicolette ʻa hona taimí ke na tokoni kiate ia ʻi he kotoa ʻo hono ngaahi ʻaho fakaʻosí. Ko e ngaahi ʻaho ko iá naʻe lōloa atu ia ʻo aʻu ki he uike ʻe ono, ka naʻe fakahāhā ʻe he ongo tuofāfiné ʻa ʻena ʻofá ʻo aʻu ki he ngataʻangá. “ʻOku faingataʻa ʻa e taimi ko ia ʻokú ke ʻiloʻi ai heʻikai toe sai ha tahá,” ko e fakamatala ia ʻa Sharon. “Neongo ia, naʻe ʻai kimaua ʻe Sihova ke ma mālohi. Naʻe tohoakiʻi kimaua ʻe he meʻa naʻe hokosiá ke ofi ange ai kiate ia pea ʻia kimaua.” ʻOku pehē ʻe he husepāniti ʻo Charlene: “Te u manatuʻi maʻu pē ʻa e anga-lelei mo e tokoni ʻaonga ʻa siʻi ongo tuofāfine ko ení. Ko ʻena fakaueʻiloto maʻá mo e fakakaukau paú naʻá ne ʻai ʻa e ʻahiʻahi ko eni ne toki ʻosí ke faingofua ange ai ki hoku mali faitōnunga ko Charlene pea ʻomai ai kiate au ʻa e fakafiemālie fakaesino mo fakaeongo ʻa ia naʻá ku mātuʻaki fiemaʻú. Te u houngaʻia ʻia kinaua ʻo taʻengata. Ko ʻena feilaulauʻi-kitá naʻe fakaivimālohiʻi ai ʻeku tui kia Sihová mo ʻeku ʻofa ki hotau feohiʻanga kotoa ʻo e fanga tokouá.”

19, 20. (a) Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻe nima ʻo e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Kalaisi kuo tau lāulea ki aí? (e) Ko e hā ʻokú ke fakapapauʻi ke faí?

19 ʻI he kupu hokohoko ko eni ʻe tolú, kuo tau lāulea ai ki he tafaʻaki ʻe nima ʻo e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Sīsuú mo e founga ʻe lava ke tau ngāueʻaki ai ʻa ʻene sīpinga fakakaukaú mo e founga ngāué. ʻAi ke tau “anga-malū mo loto-fakatōkilalo” ʻo hangē ko Sīsuú. (Mt. 11:29, NW) ʻOfa ke tau toe feinga ke anga-lelei ki he niʻihi kehé, naʻa mo e taimi ʻoku hā mahino ai ʻenau ngaahi taʻehaohaoá mo e vaivaiʻangá. Tau talangofua ʻi he loto-toʻa ki he ngaahi fiemaʻu kotoa ʻa Sihová, ʻo aʻu ki he fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahí.

20 Fakaʻosí, tau fakahāhā ʻa e ʻofa hangē ko Kalaisí ki he kotoa ʻo hotau fanga tokouá, ʻo hangē ko ia naʻá ne fai, “o aʻu ki he gataaga.” Ko e ʻofa peheé ʻoku fakaʻilongaʻi ai kitautolu ko e kau muimui moʻoni ʻo Sīsū. (Sione 13:1, 34, 35, PM) ʻIo, “hokohoko atu hoʻomou feʻofaʻaki fakatokouá.” (Hep. 13:1, NW) ʻOua ʻe toumoua! Ngāueʻaki hoʻo moʻuí ke fakahīkihikiʻi ʻa Sihova pea ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé! ʻE tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa hoʻo ngaahi feinga loto-moʻoní.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Sio ki he kupu “Fai ʻa e meʻa Lahi Ange ʻi he Pehē Pē: ‘ʻOku Fai Pe Homou Fakamafana, ʻOku Fai Pe Homou Fakamakona’” ʻi he ʻīsiu ʻo e Watchtower ʻo ʻOkatopa 15, 1986.

ʻE Lava Ke Ke Fakamatalaʻi?

• ʻOku lava fēfē ke fakahāhā ʻe he kau mātuʻá ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai hangē ko Kalaisí ki he kau faihalá?

• Ko e hā ʻoku tautefito ai ʻa e mahuʻinga ʻo e faʻifaʻitaki ki he ʻofa ʻa Kalaisí ʻi he taimi ko eni ʻo e ngataʻangá?

• ʻE lava fēfē ke tau tapua atu ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻa Kalaisí ki he kau puké?

[Fakatātā ʻi he peesi 17]

ʻOku loto ʻa e kau mātuʻá ke foki kia Sihova ʻa e faʻahinga ʻoku faihalá

[Fakatātā ʻi he peesi 18]

Naʻe anga-fēfē ʻa e tapua atu ʻa e fakakaukau fakaeʻatamai ʻo Kalaisí ʻi he kau Kalisitiane naʻa nau mavahe mei Selusalemá?

[Fakatātā ʻi he peesi 19]

ʻOku ʻiloa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi heʻenau ngāueʻi ʻa e ʻofa hangē ko Kalaisí

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share