Talatupuʻa 5: Ko Melé ko e Faʻē IA ʻa e ʻOtuá
Ko e hā e tupuʻanga ʻo e talatupuʻá? “Ko e fakalāngilangiʻi ʻa e faʻē ʻa e ʻOtuá naʻe fakautuutu ia ʻi he taimi . . . naʻe ʻaukolo mai ai ʻa e fuʻu tokolahi ʻo e kau panganí ki he siasí. . . . Ko ʻenau līʻoa fakalotú mo ʻenau tokanga ki he meʻa fakalotú [ʻa ia ko hono fakaului ʻa e kau panganí ki he lotu faka-Kalisitiané] kuo fokotuʻu ia ʻi he taʻu ʻe laui afe fakafou ʻi he lotu fakaeouau ʻa e ʻotua-fefine ko e ‘faʻē lahí’ mo e ‘tāupoʻou fakaʻotuá.’”—The New Encyclopædia Britannica (1988), Voliume 16, peesi 326 mo e 327.
Ko e hā e lau ʻa e Tohi Tapú? “Te ke tuituia i ho manāva, bea faeleʻi ae tama, bea ke ui hono huafa ko Jisu. Bea e lahi ia, bea e ui ia koe Alo oe Fugani Maoluga; . . . bea koia foki e ui ai ae hako maonioni te ke faeleʻi koe Alo oe Otua.”—Luke 1:31-35, PM.
Ko e konga Tohi Tapu ko iá ʻoku fakahaaʻi mahino ai ko Mele ʻa e faʻē ʻa e “Alo oe Otua,” ʻo ʻikai ko e ʻOtuá tonu. ʻE lava ke ne feitamaʻi ʻa e Tokotaha ʻa ia ko e ‘ngaahi langí ʻoku ʻikai hao aí’? (1 Tuʻi 8:27) Naʻe ʻikai ʻaupito te ne taukaveʻi ha meʻa pehē. Ko e akonaki fekauʻaki mo e Tolu-Tahaʻi-ʻOtuá kuó ne tūtuuʻi ʻa e puputuʻu ʻi he tuʻunga tonu ʻo Melé. ʻI hono fanongonongo ko e Theotokos ia (ko ha foʻi lea faka-Kalisi ko hono ʻuhingá ko e “tokotaha fanauʻi ʻOtua”), pe “Faʻē ʻa e ʻOtuá,” ko e Fakataha ʻi ʻEfesō, ʻi he 431 T.S., naʻe kamataʻi ai ʻa e lotu kia Melé. Ko e kolo ko ʻEfesoó ʻa ia naʻe fai ai ʻa e fakataha ko eni ʻa e siasí ne laui senituli ʻene hoko ko e senitā ʻo e lotu ʻaitolí ʻi hono fakalāngilangiʻi ʻa e ʻotua-fefine ʻo e fakafanaú ko ʻĀtemisi.
Ko ia ko e ngaahi tafaʻaki lahi ʻo e lotu ki he ʻīmisi ʻo ʻĀtemisi ʻa ia naʻe ‘tō hifo mei langí,’ hangē ko e ngaahi laka fakaeouaú, naʻe tānaki atu ia ki he lotu kia Melé. (Ngāue 19:35, Ko e Taulua) Ko e toe tōʻonga ʻe taha naʻe hūhū ki he akonaki faka-Kalisitiané ko hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi ʻīmisi ʻo Mele mo e niʻihi kehe ʻi he lotú.
Fakafehoanaki ʻa e ngaahi veesi Tohi Tapu ko ení: Mātiu 13:53-56; Maake 3:31-35; Luke 11:27, 28
MOʻONIʻI MEʻA:
Ko Melé ko e faʻē ia ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ʻo ʻikai ko e ʻOtuá tonu. Ko e talatupuʻa ʻo e Tolu-Tahaʻi-ʻOtuá naʻe kamataʻi ai ʻa e lotu kia Mele ko e Faʻē ʻa e ʻOtuá
[Fakatātā ʻi he peesi 8]