LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w11 3/15 p. 28-32
  • Hanganaki ʻĀ, Hangē ko Ia Naʻe Fai ʻe Selemaiá

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Hanganaki ʻĀ, Hangē ko Ia Naʻe Fai ʻe Selemaiá
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko ha Pōpoaki Fakavavevave
  • ʻOfa ki he Kakaí
  • ʻOmai ʻe he ʻOtuá ʻa e Loto-Toʻa
  • Fiefia Loto-Moʻoni
  • ‘Hanganaki ʻĀ’ ʻi Ho Vāhenga-Ngāué!
  • Loto-Toʻa Hangē ko Selemaiá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2004
  • Ngaahi Meʻa Mahuʻinga mei he Tohi Selemaiá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Fekauʻi Atu ʻe Sihova ʻa Selemaia ke Malanga
    Ngaahi Lēsoni ʻe Lava Ke Ke Ako mei he Tohi Tapú
  • Naʻe ʻIkai Tuku ʻe Selemaia ʻEne Lea Fekauʻaki mo Sihová
    Akoʻi Hoʻo Fānaú
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
w11 3/15 p. 28-32

Hanganaki ʻĀ, Hangē ko Ia Naʻe Fai ʻe Selemaiá

‘ʻOku ou [Sihova] hanganaki ʻā fekauʻaki mo ʻeku folofolá koeʻuhí ke fakahoko ia.’—SEL. 1:12, NW.

1, 2. Ko e hā ʻoku fekauʻaki ai ʻa e ‘hanganaki ʻā’ ʻa Sihová mo e fuʻu ʻalimoní?

ʻI HE ʻotu Moʻunga ʻo Lepanoni mo ʻIsilelí, ko e taha ʻo e ʻuluaki ʻulu ʻakau ʻoku matala aí ko e ʻalimoní. Ko hono matala pingikī pe hinehina fakaʻofoʻofá ʻoku lava ke sio tōmuʻa ki ai ʻi he ngataʻanga ʻo Sanualí pe ko e kamataʻanga ʻo Fepuelí. Ko hono hingoa faka-Hepeluú ʻoku ʻuhinga fakafoʻileá ko e “toko taha kuo ʻā.”

2 ʻI he taimi naʻe fakanofo ai ʻe Sihova ʻa Selemaia ke hoko ko ʻene palōfitá, ko e tuʻunga ko eni ʻo e fuʻu ʻalimoní naʻe ngāueʻaki totonu ia ke fakatātaaʻi ha foʻi moʻoni mahuʻinga. ʻI he kamata ʻo ʻene ngāue fakafaifekaú, naʻe fakahaaʻi ai ki he palōfitá ʻi ha vīsone ha huli ʻo e fuʻu ʻakau ko iá. Ko e hā hono ʻuhingá? Naʻe fakamatala ʻa Sihova: ‘ʻOku ou hanganaki ʻā fekauʻaki mo ʻeku folofolá koeʻuhí ke fakahoko ia.’ (Sel. 1:11, 12, NW) Hangē ko e ‘ʻā’ pe matala hengihengi ʻa e fuʻu ʻalimoní, ʻoku pehē pē ʻa e “ʻa hengihengi” fakaefakatātā ʻa Sihova ke fekauʻi ʻa ʻene kau palōfitá ke nau fakatokanga ki hono kakaí fekauʻaki mo e ngaahi nunuʻa ʻo e talangataʻá. (Sel. 7:25) Pea naʻe ʻikai te ne mālōlō—naʻá ne ‘hanganaki ʻā’—kae ʻoua kuo fakahoko ʻa ʻene folofola fakaekikité. ʻI he 607 K.M., ʻi he taimi kotofá tonu, naʻe hoko mai ai ʻa e fakamaau ʻa Sihova ki he puleʻanga tafoki ʻo angatuʻu ki he moʻoní ʻo Siutá.

3. Ko e hā ʻe lava ke tau fakapapauʻi fekauʻaki mo Sihová?

3 Hangē pē ko ia he ʻaho ní, ko Sihová ʻoku ʻā, ʻo tokanga ke fakahoko ʻa hono finangaló. ʻOku faingataʻa kiate ia ke ne taʻetokanga ki hono fakahoko ʻo ʻene folofolá. ʻOku anga-fēfē hono ueʻi koe ʻe he tokanga ʻa Sihová? ʻOkú ke tui ʻi he taʻu 2011 ko ení, ʻoku ‘ʻā’ ʻa Sihova ki hono fakahoko ʻa ʻene ngaahi talaʻofá? Kapau ʻoku ʻi ai haʻatau tālaʻa fekauʻaki mo e ngaahi talaʻofa papau ʻa Sihová, ko e taimi eni ke tau ʻā ai mei ha tulemohe fakalaumālie pē. (Loma 13:11) ʻI hono tuʻunga ko e palōfita ʻa Sihová, naʻe hanganaki ʻā ʻa Selemaia. Ko hono sivisiviʻi ʻa e founga mo e ʻuhinga naʻe hanganaki ʻā ai ʻa Selemaia ʻi hono vāhenga-ngāue naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau sio ki he founga ʻe lava ai ke tau kītaki ʻi he ngāue kuo ʻomai ʻe Sihova kia kitautolú.

Ko ha Pōpoaki Fakavavevave

4. Ko e hā e ngaahi pole naʻe fehangahangai mo Selemaia ʻi hono fakahoko ʻa ʻene pōpoakí, pea ko e hā naʻá ne ʻai ia ke fakavavevavé?

4 Naʻe ofi nai ʻa Selemaia ki hono taʻu 25 ʻi he taimi naʻá ne maʻu ai ha fekau meia Sihova ke ne hoko ko ha tangata-leʻó. (Sel. 1:1, 2) Ka naʻá ne ongoʻi ʻo hangē ko ha tamasiʻi pē, ʻokú ne taʻefeʻunga lahi ke lea ki he kau mātuʻa ʻo e puleʻangá, ʻa e kau tangata taʻumotuʻa ʻoku ʻi ai honau ngaahi tuʻunga mafaí. (Sel. 1:6) Naʻe ʻi ai ʻene ngaahi fakahalaia fefeka mo e ngaahi fakamaau fakamanavahē ke fanongonongo, tautefito ki he kau taulaʻeikí, kau palōfita loí, mo e kau pulé, pea pehē ki he faʻahinga ko ia naʻa nau fou ʻi heʻenau “fainga manako” pea fakatupulekina “ha holomui taʻengata” pe taʻefaitōnunga tuʻuloa. (Sel. 6:13; 8:5, 6) Ko e temipale lāngilangiʻia ʻo Tuʻi Solomoné, ʻa ia naʻe hoko ko e senitā ʻo e lotu moʻoní ʻi he meimei senituli ʻe faá, ʻe holoki. Ko Selusalema mo Siutá te na tuʻu tekelei, pea ko hona kakaí ʻe taki pōpula. ʻOku hā mahino, ko e pōpoaki naʻe fekauʻi ʻa Selemaia ke ne fakahokó naʻe fakavavevave!

5, 6. (a) ʻOku anga-fēfē hono ngāueʻaki ʻe Sihova ʻa e kalasi Selemaia he ʻaho ní? (e) Ko e hā ʻe fakahangataha ki ai ʻetau akó?

5 ʻI onopooni, kuo tokonaki anga-ʻofa ai ʻe Sihova ki he faʻahinga ʻo e tangatá ha kulupu ʻo e kau Kalisitiane paní ʻa ia ʻoku nau ngāue ko ha kau leʻo fakaefakatātā ke nau fakatokanga fekauʻaki mo ʻene fakamaau ki he māmani ko ení. ʻI he laui hongofuluʻi taʻu, kuo fakaʻaiʻai ai ʻe he kalasi Selemaia ko ení ʻa e kakaí ke nau tokanga ki he taimi ʻa ia ʻoku tau moʻui aí. (Sel. 6:17) ʻOku fakamamafaʻi ʻe he Tohi Tapú ko Sihová, ʻa e Tokotaha Tauhi-Taimi Lahí, ʻoku ʻikai ke ne tuai. ʻE hoko taimi tonu mai ʻa hono ʻahó, ʻi ha houa ʻa ia ʻoku ʻikai ʻamanekina ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá.—Sef. 3:8; Mk. 13:33; 2 Pita 3:9, 10.

6 Manatuʻi ʻoku ʻā ʻa Sihova pea te ne ʻomai taimi tonu ʻa ʻene māmani foʻou māʻoniʻoní. Ko hono ʻiloʻi iá ʻoku totonu ke ne fakaʻaiʻai ʻa e faʻahinga ko ia ʻi he kalasi Selemaiá pea tokoniʻi ʻa honau takanga ʻosi fakatapuí ke nau hanganaki ʻā ʻi he fakautuutu ʻa e fakavavevave ʻa ʻenau pōpoakí. ʻOku anga-fēfē hono ueʻi koe ʻe he meʻa ko iá? Naʻe fakahaaʻi ʻe Sīsū ʻoku fiemaʻu ʻa e tokotaha kotoa ke tuʻu maʻá e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Tau sivisiviʻi angé ʻa e ʻulungaanga ʻe tolu naʻá ne tokoniʻi ʻa Selemaia ke ne hanganaki ʻā ʻi he fekau naʻe tuku kiate iá pea ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau fai ʻa e meʻa tatau.

ʻOfa ki he Kakaí

7. Fakamatalaʻi ʻa e anga hono ueʻi ʻe he ʻofá ʻa Selemaia ke ne malanga neongo ʻa e ngaahi tuʻunga faingataʻá.

7 Ko e hā naʻá ne ueʻi ʻa Selemaia ke ne malanga neongo ʻa e ngaahi tuʻunga faingataʻá? Naʻá ne ʻofa ki he kakaí. Naʻe ʻiloʻi ʻe Selemaia naʻe fakatupunga ʻe he kau tauhi-sipi loí ʻa e faingataʻa lahi naʻe fehangahangai mo e kakaí. (Sel. 23:1, 2) Ko e ʻilo ko ení naʻá ne tokoniʻi ia ke ne fai ʻene ngāué ʻaki ʻa e ʻofa mo e manavaʻofa. Naʻá ne loto ke fanongo ʻa hono kau tangataʻifonuá ki he folofola ʻa e ʻOtuá pea nau moʻui. Naʻá ne hohaʻa ʻaupito ʻo ne tangi ʻi he fakatamaki naʻe teu ke hoko kia kinautolú. (Lau ʻa e Selemaia 8:21; 9:1.) Ko e tohi Tangilaulaú ʻoku tapua mahino atu ai ʻa e ʻofa mo e hohaʻa lahi ʻa Selemaia ki he huafa ʻo Sihová mo e kakaí. (Tangi. 4:6, 9) ʻI hoʻo sio ki he kakaí ʻi heʻenau “nofo ongosia mo tukuhāusia, ʻo hange ko ha fanga sipi taʻe hanau tauhi” he ʻaho ní, ʻikai ʻokú ke ongoʻi ha holi ke ʻoatu kia kinautolu ʻa e ongoongo fakafiemālie ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá? —Mt. 9:36.

8. Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi naʻe ʻikai ʻai ʻe he faingataʻaʻiá ke loto-kona ʻa Selemaiá?

8 Naʻe faingataʻaʻia ʻa Selemaia ʻi he nima ʻo e kakai tonu pē naʻá ne fakaʻamu ke tokoniʻí, neongo ia naʻe ʻikai te ne sāuni pe hoko ʻo loto-kona. Naʻá ne kātaki-fuoloa mo anga-lelei, naʻa mo hono fai ki he tuʻi kākā ko Setekaiá! Hili hono ʻave ia ʻe Setekaia ke tāmateʻí, naʻe kei kōlenga pē ʻa Selemaia kiate ia ke ne talangofua ki he leʻo ʻo Sihová. (Sel. 38:4, 5, 19, 20) ʻOku mālohi ʻa ʻetau ʻofa ki he kakaí ʻo hangē ko e ʻofa ʻa Selemaiá?

ʻOmai ʻe he ʻOtuá ʻa e Loto-Toʻa

9. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ko e loto-toʻa ʻa Selemaiá naʻe mei he ʻOtuá?

9 ʻI he taimi naʻe ʻuluaki lea ai ʻa Sihova kiate iá, naʻe feinga ʻa Selemaia ke kumi kalofanga. Mei he meʻá ni, ʻoku tau sio ai ko e loto-toʻa mo e tuʻu maʻu naʻá ne hoko atu ʻo fakahāhaá naʻe ʻikai te ne tupu mo ia. Ko ia ai, ko e mālohi anga-kehe naʻe fakahāhā ʻe Selemaia lolotonga ʻa ʻene ngāue fakapalōfitá naʻe hoko moʻoni mai ia ʻi heʻene falala kakato ki he ʻOtuá. Ko e moʻoni, naʻe kau ʻa Sihova mo e palōfitá ʻo “hange ha helo fakangeingei” ʻi heʻene poupouʻi ʻa Selemaia pea ʻoange kiate ia ʻa e mālohi ke fakahoko ʻa ʻene ngāué. (Sel. 20:11) Ko e ongoongo ʻo Selemaia ʻi heʻene loto-toʻa mo loto-lahí naʻe hangē ia ko e meʻa naʻe hoko ʻi he lolotonga ʻo e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsū ʻi he māmaní, naʻe pehē ʻe he niʻihi ko Sīsuú ko Selemaia ia kuo toe moʻui!—Mt. 16:13, 14.

10. Ko e hā ʻe lava ai ke pehē ko e toenga ʻo e kau paní ʻoku nau “malohi ki he gaahi kakai, moe gaahi buleaga”?

10 ʻI hono tuʻunga ko e “Tuʻi ʻo e ngaahi puleʻanga,” naʻe fekauʻi ʻe Sihova ʻa Selemaia ke ne fakahoko ha pōpoaki fakaefakamaau ki he ngaahi kakaí mo e ngaahi puleʻangá. (Sel. 10:6, 7) Ka ʻi he ʻuhinga fē ʻoku hoko ai ʻa e toenga ʻo e kau paní ʻo “malohi ki he gaahi kakai, moe gaahi buleaga”? (Sel. 1:10, PM) ʻI he hangē ko e palōfita ʻo e kuonga muʻá, ko e kalasi Selemaiá kuo ʻomai kia kinautolu ha ngāue mei he Hau ʻo e ʻunivēsí. Ko ia ko e kau sevāniti pani ʻa e ʻOtuá ʻoku totonu ʻa hono fakamafaiʻi ke nau fai ʻa e fanongonongo ʻi māmani lahi ki he ngaahi kakaí mo e ngaahi puleʻangá. ʻI hono tuku ki ai ʻa e mafai mei he ʻOtua Fungani Māʻolungá pea ngāueʻaki ʻa e lea maʻalaʻala ʻo ʻene Folofola fakamānavaʻí, ʻoku talaki ʻe he kalasi Selemaiá ʻo pehē ko e ngaahi kakai mo e ngaahi puleʻanga ʻo e ʻaho ní ʻe taʻaki fuʻu pea fakaʻauha ʻi he taimi totonu ʻa e ʻOtuá pea ʻi he ngaahi founga kuó ne fili. (Sel. 18:7-10; Fkh. 11:18) Ko e kalasi Selemaiá ʻokú ne fakapapauʻi ke ʻoua ʻe holomui ʻi he fekau kuo ʻomai ʻe he ʻOtuá ke fanongonongo ʻa e ngaahi pōpoaki fakaefakamaau ʻa Sihová ʻi māmani lahi.

11. Ko e hā te ne tokoniʻi kitautolu ke tau hanganaki malanga taʻetuku ʻi he taimi ʻoku tau fetaulaki ai mo e ngaahi tuʻunga faingataʻá?

11 ʻOku ʻikai ko ha meʻa foʻou ke hoko ʻo loto-siʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻi he fetaulaki mo e fakafepakí, taʻemahuʻingaʻiá, pe ko e ngaahi tuʻunga faingataʻá. (2 Kol. 1:8) Ka ʻi he hangē ko Selemaiá, tau hokohoko atu. ʻOua ʻe loto-siʻi. ʻOfa ke tau taki taha hokohoko atu ʻa e lotu ki he ʻOtuá, falala kiate iá, pea “fai malohi” ʻi heʻetau hanga kiate ia ki ha tokoní. (1 Tes. 2:2) ʻI he hoko ko e kau lotu moʻoní, kuo pau ke tau hokohoko atu ʻa e hanganaki ʻā ʻi hotau ngaahi fatongia kuo ʻomai ʻe he ʻOtuá. ʻOku fiemaʻu ke tau fakapapauʻi ke hanganaki malanga taʻetuku fekauʻaki mo e fakaʻauha ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané, ʻa ia naʻe tomuʻa fakatātaaʻi ʻi he tuʻunga ko ia ʻo Selusalema taʻefaitōnungá. Ko e kalasi Selemaiá te nau talaki ʻo ʻikai ngata pē ʻi he ‘taʻu ʻo e hoifua ʻa Sihová’ kae toe pehē foki ki he “taimi sauni ʻa hotau ʻOtua.”—Ai. 61:1, 2; 2 Kol. 6:2.

Fiefia Loto-Moʻoni

12. Ko e hā te tau fakaʻosiʻaki nai ai naʻe tauhi maʻu ʻe Selemaia ʻa ʻene fiefiá, pea ko e hā ha meʻa tefito ki heʻene fai peheé?

12 Naʻe maʻu ʻe Selemaia ʻa e fiefia ʻi heʻene ngāué. Naʻá ne pehē kia Sihova: “Naʻe fetaulaki mo au hoʻo ngaahi folofola, pea u kai ia; pea naʻe hoko hoʻo ngaahi lea ko hoku nekenekaʻanga, mo e fiefiaʻanga ʻo hoku loto: he naʻe uiʻaki au ho huafa, ʻe Sihova.” (Sel. 15:16) Kia Selemaia, ko ha monū ia ke fakafofongaʻi ʻa e ʻOtua moʻoní mo malangaʻi ʻa ʻene folofolá. ʻOku fakatupu tokangá he ʻi he taimi naʻe tokangataha ai ʻa Selemaia ki he manuki mei he kakaí, naʻe mole ai ʻa ʻene fiefiá. ʻI he fakahanga ʻa ʻene tokangá ki he fakaʻofoʻofa mo e mahuʻinga ʻo ʻene pōpoakí, naʻe toe langaʻi ai ʻa ʻene fiefiá.—Sel. 20:8, 9.

13. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai hono fafangaʻaki kitautolu ʻa e ngaahi moʻoni loloto ange fakalaumālié ʻi heʻetau tauhi maʻu ʻa e fiefiá?

13 Ke tauhi maʻu ʻa e fiefia ʻi he ngāue fakamalangá ʻi hotau taimí, ʻoku fiemaʻu ke fafangaʻaki kitautolu ʻa e “meʻakai malohi,” ko e ngaahi moʻoni loloto ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá. (Hep. 5:14) Ko e ako loloto angé ʻoku langa hake ai ʻa e tuí. (Kol. 2:6, 7, PM) ʻOkú ne ʻai ke maongo kia kitautolu ʻa e anga ʻo e aʻu moʻoni ki he loto ʻo Sihová ʻa ʻetau ngaahi tōʻongá. Kapau ʻoku tau fāinga ke maʻu ha taimi ke lau mo ako ai ʻa e Tohi Tapú, ʻoku totonu ke tau toe sivisiviʻi ʻa ʻetau taimi-tēpilé. Naʻa mo ha ngaahi miniti siʻi ʻo e ako mo e fakalaulauloto ʻi he ʻaho taki tahá ʻe tohoakiʻi ai kitautolu ke tau ofi ange kia Sihova pea ʻe tokoni ia ki he ‘nekenekaʻanga, mo e fiefiaʻanga ʻo e lotó,’ hangē ko ia naʻe hoko ʻi he tuʻunga ʻo Selemaiá.

14, 15. (a) Ko e hā e fua naʻe tupu mei he pipiki faitōnunga ʻa Selemaia ki he fekau naʻe tuku kiate iá? (e) Ko e kakai ʻa e ʻOtuá he ʻaho ní ʻoku nau mahinoʻi ʻa e hā fekauʻaki mo e ngāue fakamalangá?

14 Naʻe talaki taʻetuku moʻoni ʻe Selemaia ʻa e ngaahi fakatokanga mo e pōpoaki fakaefakamaau ʻa Sihová, neongo ia naʻá ne tokanga ki he fekau naʻe tuku kiate ia “ke langa pea ke to.” (Sel. 1:10) Ko ʻene ngāue ʻo e langa mo e toó naʻe maʻu hono fua. Ko e kau Siu ʻe niʻihi pehē ki he faʻahinga ʻikai ko e kau ʻIsileli naʻa nau hao ʻi he fakaʻauha ʻo Selusalema ʻi he 607 K.M. ʻOku tau ʻilo fekauʻaki mo e kau Lēkapí, ʻĒpeti-meleki, pea mo Paluki. (Sel. 35:19; 39:15-18; 43:5-7) Ko e ngaahi kaumeʻa mateaki mo manavahē-ʻOtua ko eni ʻo Selemaiá ʻoku nau fakatātaaʻi lelei ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku nau maʻu ha ʻamanaki fakaemāmani he ʻaho ní ʻa ia ʻoku nau fakakaumeʻa ki he kalasi Selemaiá. ʻOku lahi ʻa e fiefia ʻa e kalasi Selemaiá ʻi hono langa hake fakalaumālie ʻa e “fuʻu kakai lahi” ko ení. (Fkh. 7:9) ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko e ngaahi takanga mateaki ko eni ʻo e kau paní ʻoku nau maʻu ʻa e fiemālie lahi ʻi hono tokoniʻi ʻa e faʻahinga loto-totonú ke nau hoko ʻo ʻiloʻi ʻa e moʻoní.

15 ʻOku mahinoʻi ʻe he kakai ʻa e ʻOtuá ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻoku ʻikai ko ha ngāue fakahāhā pē ia ki he faʻahinga ʻoku fanongo ki aí ka ko ha toe ngāue foki ia ʻo e lotu ki hotau ʻOtuá. Pe ʻoku tau maʻu ha faʻahinga fiefanongo pe ʻikai, ko e tauhi pe fai ʻa e ngāue toputapu kia Sihova fakafou ʻi heʻetau malangá ʻoku ʻomai ai kia kitautolu ʻa e fiefia lahi.—Sāme 71:23; lau ʻa e Loma 1:9.

‘Hanganaki ʻĀ’ ʻi Ho Vāhenga-Ngāué!

16, 17. ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻi he Fakahā 17:10 mo e Hapakuke 2:3 ʻa e fakavavevave ʻo hotau taimí?

16 Ko e fakavavevave ʻo e taimi ʻoku tau moʻui aí ʻoku fakamamafaʻi ia ʻi he taimi ʻoku tau vakai ai ki he kikite fakamānavaʻi ʻi he Fakahā 17:10 (PM). Ko e tuʻi hono fitú, ʻa e Hau ʻi Māmani ko Pilitānia mo ʻAmeliká, kuó na hoko mai. ʻOku tau lau fekauʻaki mo ia: “Bea ka haʻu ia [ʻa e hau hono fitu ʻi māmaní], kuo bau ke nofo be ia i he kuoga jii.” ʻI he taimi ní ko e “kuoga jii” ko iá kuo pau pē ʻoku ofi ke kakato. ʻOku ʻomai ʻe he palōfita ko Hapakuké kia kitautolu ʻa e fakapapau fekauʻaki mo e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu fulikivanu ko ení: “ʻOku sio ʻa e visone ki ha taimi atu kuo tuʻutuʻuni, . . . piki [‘ʻamanaki,’ NW] pe ki ai; he kuo pau te ne haʻu: ʻe ʻikai tuai.”—Hap. 2:3.

17 ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻOku tapua moʻoni atu ʻi heʻeku moʻuí ʻa e fakavavevave ʻo hotau taimí? ʻOku fakahaaʻi ʻi heʻeku founga moʻuí ʻoku ou ʻamanaki ke hoko vave mai ʻa e ngataʻangá? Pe ʻoku fakahaaʻi ʻi heʻeku ngaahi filí mo e meʻa ʻoku ou fakamuʻomuʻá ʻoku ʻikai te u ʻamanaki ki he ngataʻangá ʻi ha taimi vave pē ʻe hoko mai aí pe ʻoku aʻu ʻo ʻikai te u fakapapauʻi pe ʻe faifai ange pea hoko mai?’

18, 19. Ko e hā ʻoku ʻikai ko e taimi eni ke fakamāmālie aí?

18 Ko e ngāue ʻa e kalasi tangata-leʻó ʻoku teʻeki ai ke ʻosi. (Lau ʻa e Selemaia 1:17-19, “PM.”) Ko ha matavai moʻoni ia ʻo e fiefia ʻi he tuʻu taʻemauea ʻa e toenga ʻo e kau paní, ʻo hangē ha “bou ukamea” mo ha “kolo kuo teu ki he tau”! ʻOku nau ‘nonoʻo ʻaki honau kongalotó ʻa e fai moʻoni’ ʻi heʻenau fakaʻatā ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ke ne ʻai ke nau mālohi kae ʻoua kuo kakato ʻa ʻenau ngāue ki he fekau naʻe tuku kia kinautolú. (Ef. 6:14) ʻI he fakapapau meimei tatau, ko e faʻahinga ko ia ʻo e fuʻu kakai lahí ʻoku nau poupouʻi longomoʻui ʻa e kalasi Selemaiá ʻi hono fakahoko ʻa ʻene ngāue kuo ʻomai mei he ʻOtuá.

19 ʻOku ʻikai ko e taimi eni ke fakamāmālie ai ʻi he ngāue ʻo e Puleʻangá ka ke fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e Selemaia 12:5. (Lau.) Ko kitautolu hono kotoa ʻoku tau fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻa ia kuo pau ke tau kātekina. Ko e ngaahi ʻahiʻahi ko eni ʻo e tuí ʻe fakahoa nai ia ki he “kau haʻele” pe kau lue lalo, ʻa ia kuo pau ke tau lele fakataha mo kinautolu. Neongo ia, ʻi he fakaofiofi mai ʻa e “mamahi lahi,” ʻe lava ke tau tatali ʻo ʻamanekina ʻe fakautuutu ʻa e ngaahi faingataʻá. (Mt. 24:21) Ko e fāinga mo e ngaahi faingataʻa lahi ange ʻoku tuʻu mei muʻá ʻe fakatatau nai ia ki he lele ʻi ha “veipa mo e fanga hoosi.” ʻE fiemaʻu ai ʻa e mālohi lahi ʻi he kātakí ki ha tangata ke tulituli hake ki he fanga hoosi ʻoku taluá. Ko ia ʻoku ʻaonga ke kātakiʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ʻoku tau fehangahangai mo ia he taimi ní, ʻa ia ʻe teuʻi nai ai kitautolu ke kātakiʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ko ia ʻoku toka mei muʻá.

20. Ko e hā ʻokú ke fakapapauʻi ke faí?

20 ʻOku lava ke tau faʻifaʻitaki kotoa kia Selemaia pea fakahoko lavameʻa ʻa ʻetau ngāue ko e malangá! Ko e ngaahi ʻulungaanga ko ia hangē ko e ʻofá, loto-toʻá, mo e fiefiá naʻe ueʻi ai ʻa Selemaia ke ne fakahoko faitōnunga ʻa ʻene ngāue fakafaifekau taʻu ʻe 67 ʻa hono lōloá. Ko e matala fakaʻofoʻofa ʻo e ʻalimoní ʻoku fakamanatu mai ai kia kitautolu ko Sihová te ne ‘hanganaki ʻā’ fekauʻaki mo ʻene folofolá koeʻuhí ke fakahoko ia. ʻOku tau maʻu leva ʻa e ʻuhinga lelei ke fai ʻa e meʻa tatau. Ko Selemaiá naʻá ne ‘hanganaki ʻā,’ pea ʻe lava pē ke tau fai pehē.

ʻOkú Ke Manatuʻi?

• Naʻe anga-fēfē hono tokoniʻi ʻe he ʻofá ʻa Selemaia ke ne ‘hanganaki ʻā’ ʻi he fekau naʻe tuku kiate iá?

• Ko e hā ʻoku tau fiemaʻu ai ʻa e loto-toʻa ʻoku ʻomai ʻe he ʻOtuá?

• Ko e hā naʻá ne tokoniʻi ʻa Selemaia ke ne tauhi maʻu ʻa ʻene fiefiá?

• Ko e hā ʻokú ke loto ai ke ‘hanganaki ʻaá’?

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

Te ke hokohoko atu ʻa e malangá neongo ʻa e fakafepakí?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share