Naʻe Ngaohi Kitautolu ke Moʻui Taʻengata

ʻOku taʻefakanatula nai ʻa e faʻahinga holi ko iá? Ko e hā ʻoku loto ai ʻa e kakaí ke moʻui fuoloá? ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú ko e ʻOtuá ʻokú ne ʻai ha holi ʻi loto ʻiate kitautolu. (Tangata Malanga 3:11) ʻOku toe pehē ai “Ko e ʻOtuá ko e ʻofa.” (1 Sione 4:8) ʻOku feʻungamālie ki ha ʻOtua ʻofa ʻokú ne fakatupu kitautolu fakataha mo e holi ke moʻui taʻengata pea ʻikai malava ke tau aʻusia ʻa e holi ko iá?

Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai fie mate ha taha. Ko hono moʻoní, ʻoku fakamatalaʻi ia ʻe he Tohi Tapú ko ha “fili.” (1 Kolinitō 15:26) Ko e faʻahinga ʻoku mate kei siʻi, ko e faʻahinga te nau moʻui fuoloa atu, ka ʻe faai atu pē ʻo nau mate. Ki he tokolahi, ko e fakakaukau atu ki aí ʻoku nau ongoʻi hohaʻa mo manavahē. ʻE faifai ange pea lava ke ikunaʻi ʻa e fili ko ení? ʻE malava ia?

FAKAMOʻONI ʻO HA ʻAMANAKI

Te ke ʻohovale nai ʻi hono ʻiloʻi naʻe ʻikai ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he tangatá ke mate? Ko e tohi Sēnesí ʻokú ne ʻomai ʻa e fakamoʻoni ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he tangatá ke moʻui taʻengata ʻi he māmaní. Naʻe fakatupu ʻe Sihova ko e ʻOtuá ʻa e māmaní mo e meʻa kotoa aí he naʻá ne fiemaʻu ki he faʻahinga ʻo e tangatá ke nau moʻui mo fiefia. Naʻe fakatupu leva ʻa e ʻuluaki tangatá, ʻa ʻĀtama, pea tuku ia ki he palataisí, ko ha ngoue ʻi ʻĪteni. Hili iá, “Naʻe ʻafio ʻa e ʻOtuá ki he meʻa kotoa pē naʻá ne ngaohí, pea vakai, kuo lelei ʻaupito.”​—Sēnesi 1:26, 31.

Naʻe haohaoa hono fakatupu ʻo ʻĀtama, ʻi he ʻīmisi ʻo e ʻOtuá. (Teutalōnome 32:4) Ko e uaifi ʻo ʻĀtamá, ʻa ʻIvi, naʻe haohaoa ʻa ʻene fakakaukaú mo hono sinó. Naʻe tala ange ʻe Sihova kiate kinaua: “Mo fanafanau mo fakatokolahi pea fakafonu ʻa e māmaní pea mo pule ki ai, pea pule ki he ika ʻo e tahí mo e ngaahi meʻamoʻui ʻoku puna ʻo e langí mo e meʻamoʻui kotoa pē ʻoku ngaue ʻi he funga ʻo māmaní.”​—Sēnesi 1:28.

Ke fakafonu ʻa e māmaní ʻaki hona hakó naʻe fiemaʻu ki ai ʻa e taimi. Naʻe maʻu fānau ʻa ʻIvi, pea toe maʻu fānau mo ʻene fānaú kae ʻoua ke fonu ʻa e māmaní ʻo hangē ko ia naʻe fakataumuʻa ki ai ʻa e ʻOtuá. (ʻAisea 45:18) ʻIkai ʻoku ʻuhinga lelei ke fakakaukau atu ki hono foaki ʻe Sihova kia ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e ʻamanaki ko iá kapau ko e fakataumuʻá ia ke na moʻui taimi nounou pē ke na sio ki heʻena fānaú mo hona fanga mokopuná, pea ʻikai ʻaupito ʻiloʻi ʻa e ikuʻangá?

Toe fakakaukau atu ki he fekau ke na pule ki he fanga manú. Naʻe tala kia ʻĀtama ke fakahingoa ʻa e fanga manú, pea naʻe fiemaʻu ki ai mo e taimi. (Sēnesi 2:19) Ka ke pule kiate kinautolú ʻe ʻuhinga ia kuo pau ke ne ako ʻo fekauʻaki mo kinautolu pea ʻiloʻi ʻa e founga ke tokangaʻi ai kinautolú. Pea ʻoku toe fiemaʻu mo e taimi lahi ki ai.

Ko e fakahinohino ko ia ʻa e ʻOtuá ke fakafonu ʻa e foʻi māmaní pea mo pule ki he fanga manú ʻoku fakahaaʻi ai naʻe fakataumuʻa kia ʻIvi mo ʻĀtama ke na moʻui ʻi ha taimi fuoloa ange. Ko e moʻoni, naʻe moʻui ʻa ʻĀtama ʻi ha vahaʻa taimi fuoloa ʻaupito.

NAʻA NAU MOʻUI FUOLOA ʻAUPITO

ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú naʻe ʻi ai ʻa e taimi naʻe moʻui fuoloa ange ai ʻa e tangatá ʻiate kitautolu ʻi he ʻaho ní. ʻOku pehē ai: “Ko e ngaahi ʻaho kotoa ʻo e moʻui ʻa ʻĀtamá naʻe feʻunga mo e taʻu ʻe 930.” Pea toki hoko atu ai ʻa e kau tangata kehe ʻe toko ono naʻa nau moʻui ʻo laka hake ʻi he taʻu ʻe 900! Ko Seti, ʻĪnosi, Kēnani, Sēleti, Mētuisela, pea mo Noa. Naʻa nau moʻui kotoa ki muʻa ʻi he Lōmaki ʻi he ʻaho ʻo Noá​—naʻe moʻui ʻa Noa ʻi he taʻu ʻe 600 ki muʻa pea toki hoko ʻa e Lōmakí. (Sēnesi 5:5-27; 7:6; 9:29) Naʻe lava fēfē ke hoko ʻo nau moʻui fuoloá?

Ko e kau tangata ko ení naʻa nau moʻui ʻo ofi ki he taimi naʻe haohaoa ai ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá. Mahalo pē ko e ʻuhinga ia naʻa nau moʻui fuoloa aí. Ka ʻoku anga-fēfē ʻa e kaunga ʻa e haohaoá ki he moʻui fuoloa angé? Pea ʻi he founga fē ʻe ikunaʻi ai ʻa e maté? Ke maʻu ʻa e talí, ʻoku fiemaʻu ke tau ʻuluaki mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku tau tupu ai ʻo motuʻa pea maté.