ʻOku Tau Maʻu ha Meʻangāue Foʻou ki Hono Kamata ha Ngaahi Ako!
1 Ko e fefine ʻAmeliká ko ha tokotaha Katolika Loma līʻoa ia. Naʻá ne taukapoʻi loto-tōnunga ʻa e ngaahi akonaki ʻa e siasí. Naʻe aʻu ʻo ne fai ha fononga pilikimi ki he Vatikanó. Ka neongo ia, ʻi he taimi naʻe ʻaʻahi atu ai ha taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki hono matapaá, naʻá ne tali ʻa e tuʻuaki ange ʻo ha ako Tohitapu ʻi ʻapi. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí he naʻá ne fiemaʻu ke ako ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohitapú ka naʻe ʻikai ke tuʻuaki ange ʻe hono siasí ha ako Tohitapu ʻi ʻapi. Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he meʻa ko ʻeni naʻe hokosiá kiate kitautolú? ʻOku ʻikai ʻaupito te tau ʻiloʻi pe ko hai ʻe ngalingali te ne tali ha ako Tohitapu taʻetotongi.—Koh. 11:6.
2 Kuo faifai ange peá ke toumoua ke tala ki he kakaí ʻoku tau loto-lelei ke ako ʻa e Tohitapú mo ha taha pē ʻoku mahuʻingaʻia? ʻOku ʻilo ʻe he tokotaha kotoa ʻi ho koló ʻoku tau tuʻuaki ʻa e ngāue taʻetotongi ko ʻení? ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ʻoku nau ʻilo ia? ʻAki hono ngāueʻaki ʻa e meʻangāue foʻoú! Ko ha tuleki fakamānako peesi ʻe ono ʻa ia ʻoku fakakaveinga, Te Ke Saiʻia ke ʻIlo Lahi Ange ki he Tohitapú? ʻAi ke tau alāanga mo e tuleki ko ʻení, mei he kaveinga tokoni ki he kaveinga tokoni.
3 “Ko e Hā ʻa e ʻUhinga ke Lau Ai ʻa e Tohitapú?” Ko e ngaahi ʻuhinga ʻoku ʻomai ʻe he tulekí ʻoku fakamānako ʻaupito. ʻOku fakamatalaʻi ai ʻo pehē ʻoku ʻi he Tohitapú ʻa e “fakahinohino anga-ʻofa mei he ʻOtuá,” ʻo fakahaaʻi ai ʻa e founga ke fakaofiofi ai kiate ia ʻi he lotu ki ha tokoni pea mo e founga ke maʻu ai ʻa ʻene meʻaʻofa ko e moʻui taʻengatá. (1 Tes. 2:13) ʻOku lave ʻa e tulekí ki he “ngaahi moʻoni ʻoku ʻomai ai ʻa e fakamaama” faka-Tohitapu kehekehe, hangē ko e meʻa ʻoku hoko hili ʻetau maté pea mo e ʻuhinga ʻoku lahi pehē ai ʻa e faingataʻá ʻi he foʻi māmaní. ʻOku fakamatalaʻi ai ʻa e “ngaahi tefitoʻi moʻoni fakaʻotua ʻi he Tohitapú” ʻa ia ʻi hono ngāueʻakí ʻoku ʻomai ai ha ngaahi ʻaonga ki he moʻui fakaesinó pea pouaki ai ʻa e fiefiá, ʻamanakí pea mo e ngaahi ʻulungaanga fakamānako kehe. ʻOku lave ʻa e tulekí ki he ʻuhinga lahi ange ʻe taha ke lau ai ʻa e Tohitapú—ko e ngaahi kikite fekauʻaki mo e kahaʻú ʻa ia ʻoku fakahā ai ʻa e meʻa ʻoku tuʻu mei muʻa ʻiate kitautolú.—Fkh. 21:3, 4.
4 “Tokoni ki Hono Maʻu ʻa e Mahino ki he Tohitapú”: ʻOku pehē ʻe he tulekí: “Ko kitautolu kotoa ʻoku tau fiemaʻu ʻa e tokoni ki hono maʻu ʻa e mahino ki he Folofola ʻa e ʻOtuá.” ʻOku fakamatalaʻi leva ai ʻa e founga ʻo ʻetau ako ʻa e Tohitapú: “ʻOku faʻa lelei tahá ke ako ʻa e Tohitapú ʻi ha tuʻunga fakalakalaka, ʻo kamata mei he ngaahi akonaki tefitó.” Lolotonga ʻa hono fakamahinoʻi “ko e Tohitapú ʻa e mafai tefitó,” ʻoku lave tefito ʻa e tulekí ko e polosiua Fiemaʻu ko ha meʻa ia ʻe tokoni ki he tokotaha akó “ke ne maʻu ʻa e mahino ki he ngaahi maʻuʻanga fakamatala Fakatohitapú ʻi ha ngaahi kaveinga kehekehe.” ʻOku langaʻi hake ʻe he kaveinga tokoni hoko maí ha fehuʻi ke tokanga ki ai.
5 “ʻOkú Ke Loto-Lelei ke Fakamoleki ha Taimi ʻi he Uike Taki Taha ke Mahinoʻi Ai ʻa e Tohitapú?” ʻOku fakamatala ʻa e tulekí ʻo pehē ʻe lava ke fokotuʻutuʻu ha ako Tohitapu ʻi ha taimi mo ha feituʻu ʻe faingamālie ki he tokotaha akó, pe ʻi ha tuʻunga mavahe ʻi hono ʻapí tonu pe naʻa mo e ʻi he telefoní. Ko hai ʻe lava ke kau ʻi he fetalanoaʻakí? ʻOku tali mai ʻe he tulekí: “Ko ho fāmilí fakakātoa. Ko ha ngaahi kaumeʻa pē ʻokú ke fili ke fakaafeʻi ʻe lava ke nau kau nai ki ai. Pe kapau ʻokú ke saiʻia ai, ʻe lava ke fai ʻa e fetalanoaʻakí mo koe tokotaha pē.” Ko e hā hono lōloa kuo pau ai ke ako ha tokotaha? ʻOku fakamatalaʻi ai: “ʻOku vaheʻi ʻe he tokolahi ha houa ʻe taha ʻi he uike taki taha ke ako ai ʻa e Tohitapú. Kapau ʻoku malava ke ke fakamoleki ha taimi lahi ange pe ʻoku siʻi ange ho taimi faingamālié ʻi he uike taki taha, ʻe fakafaingamālieʻi ʻe he Kau Fakamoʻoní kinautolu ke tokoniʻi koe.” Ko e poini mahuʻingá ia! ʻOku mau loto-lelei ke feʻunuʻaki ki he ngaahi tuʻunga ʻo e tokotaha ako taki taha.
6 “Ko ha Fakaafe ke Ako”: ʻOku tokonaki ha kūponi ʻa ia ʻe lava ai ʻe ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e tulekí ke ne kole ʻa e polosiua Fiemaʻu pe ko ha ʻaʻahi ke fakamatalaʻi ʻa ʻetau polokalama ako Tohitapu taʻetotongi ʻi ʻapí. Ko e takafi ʻo e polosiua Fiemaʻu ʻoku fakahaaʻi ia ʻi he tuʻunga fakalanu kakato. ʻOku lava ke ke sio ki he ʻuhinga ʻe fakaʻaiʻai ai ʻe he tulekí ni ha faʻahinga loto-totonu tokolahi ange ke nau tali ʻetau tokoní? ʻI he taimi ní, ʻoku lava fēfē ke tau ngāueleleiʻaki ʻa e meʻangāue foʻou ko ʻení?
7 Ko Hai ʻE Lava Ke Ke Tuʻuaki ki Ai ʻa e Tulekí? ʻOku lava ke ʻoange fakahangatonu ʻa e tulekí ki ha taha pe tuku ʻi he ʻikai-ʻi-ʻapí. ʻE lava ke tufaki ia mei he fale ki he fale, ʻi he halá pea ʻi he feituʻu fakapisinisí. Tuʻuaki ia ki he kakaí, pe te nau tali ʻetau ngaahi tohí pe fakafisingaʻi ia. Fakahū ia ʻi loto ʻi he ngaahi makasiní pe ngaahi tohi kehe ʻoku tufakí. Mono ia ʻi he taimi ʻokú ke fai ai ha ngaahi tohi. Loto-lelei ke meiliʻi ia ki he faʻahinga ʻokú ke fetuʻutaki telefoni mo iá. Toʻotoʻo maʻu pē haʻo ngaahi tatau ke tufaki ʻi he taimi ʻokú ke fai ai ha fakatau, ʻi he taimi ʻokú ke ngāueʻaki ai ha meʻalele uta pāsese, pea ʻi ha taimi ʻoku fai ai ha fakamoʻoni ʻikai ʻi he founga anga-mahení. ʻOange ia ki ha taha pē ʻoku haʻu ki ho matapaá. Tuʻuaki ia ki ho ngaahi kāingá, kaungāʻapí, kaungāngāué, kaungāakó mo e ngaahi maheni kehé. Feinga ke ʻoange ʻa e tulekí ni ki he tokotaha kotoa pē ʻokú ke fetaulaki mo iá! Pea hā leva?
8 Kapau ʻOku Vave ʻa Hono Talí: ʻE vave nai ha tali ʻa ha faʻahinga tāutaha ʻaki ʻenau pehē te nau saiʻia ke fai ha ako Tohitapu. Ko ia ai, ʻi he taimi pē ʻokú ke kau ai ki he ngāue ʻi he malaʻe ngāué, fakapapauʻi maʻu pē ʻokú ke maʻu ha tatau ʻe ua ʻo e polosiua Fiemaʻu—ko e taha ki he tokotaha akó pea ko e taha kiate koe. Kapau ʻoku loto-lelei ʻa e tokotahá, kamata leva ʻa e akó. Fakaava ki he takafi ʻi lotó, pea lau ʻa e “Founga ke Ngāueʻaki Ai ʻa e Polosiua ko ʻEní.” Hoko atu leva ki he lēsoni 1, ʻo fakahāhaaʻi ʻa e akó. ʻIkai ʻoku faingofua ʻaupito ʻa e foungá ni?
9 Kapau ʻOku Fiemaʻu ʻe Hoʻo Tokotaha Fanongó ha Taimi ke Fakakaukau Ai Fekauʻaki mo Ia: Ki muʻa ke ʻosi atu ha taimi lahi, feinga ke toe fetuʻutaki mo ia. ʻI hoʻo fai peheé, fakapapauʻi ke ke ʻave ʻa e polosiua Fiemaʻu. Fakahā ange kiate ia ʻa e fakahokohoko ʻo e meʻa ʻi lotó. ʻAi ia ke ne fili ha kaveinga ʻoku hā ngali mahuʻinga lahi taha kiate iá. Huke ki ai, pea kamata fetalanoaʻaki ʻi he lēsoni kuó ne filí.
10 Toe Foki ki he Ngaahi Makasini Naʻe Tukú: Kapau naʻá ke tuku ha tuleki fakataha mo ha ngaahi makasini, te ke foki nai mo e fakalea ko ʻení: “Ko e taimi fakamuimui naʻá ku ʻaʻahi mai aí, naʻá ku fiefia ke tuku kiate koe ha tatau ʻo e makasini Taua Leʻo. Mahalo naʻá ke fakatokangaʻi ko e ʻuluʻi kaveinga kakato ʻo e makasiní ʻoku pehē ai, Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová. ʻI he ʻahó ni, te u saiʻia ke fakamatalaʻi ʻa e Puleʻanga ko ʻení pea mo ʻene ʻuhinga kiate koe mo ho fāmilí.” Fakaava leva ʻa e polosiua Fiemaʻu ki he lēsoni 6. ʻI he kamata he ʻuluaki palakalafí, lau pea fakamatala ki he lahi taha ʻo e taimi kuo tuku mai ʻe he tokotaha-ʻapí. Pea fai leva ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke toe foki atu ha ʻaho kehe ʻo fakaʻosi ai ʻa e lēsoní.
11 ʻOua ʻe ʻAi ke ʻOsi ʻa e Ngaahi Tulekí: Ko e ʻovasia ngāué pea mo e fanga tokoua ʻoku nau tokangaʻi ʻa e tokonaki ʻo e ngaahi tohí te nau fiemaʻu ke tauhi ha ngaahi tatau feʻunga ʻo e tuleki ʻIlo ki he Tohitapú ʻi he taimi kotoa pē ʻi he fakatahaʻangá. Tauhi ha niʻihi ʻi ho kató pe ko hoʻo pēsí, ʻi hoʻo kaá, ʻi ho feituʻu ngāueʻangá, ʻi he ʻapiakó, ofi ki he hūʻanga ki ho ʻapí—ʻi ha feituʻu pē ʻe ala maʻungofua ai kinautolú. ʻIkai ko ia pē, faʻo ha niʻihi ʻi hoʻo kato malangá ki he ngaahi taimi ko ia te ke fetaulaki ai mo ha taha ʻe lava ke ke fetalanoaʻaki mo ia fekauʻaki mo e Tohitapú.
12 ʻOfa ke Tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻEtau Ngaahi Feingá: Ko ha taumuʻa fakamānako ki he kotoa ʻo e kau Kalisitiané ke akoʻi ʻa e moʻoní ki ha tokotaha kehe. (Mt. 28:19, 20) ʻOkú ke fakahoko he taimí ni ha ako Tohitapu ʻi ʻapi? Kapau ko ia, ʻe lava ke ke maʻu ha taimi ki ha tokotaha kehe ʻi hoʻo taimi-tēpile fakauiké? Kapau ʻoku teʻeki ke ke fai ha ako he taimí ni, ko e moʻoni ʻokú ke fakaʻamu ke fai ha ako Tohitapu. Lotu kia Sihova ke tāpuakiʻi ʻa hoʻo ngaahi feinga ke maʻu ha taha ʻe lava ke ke ako mo iá. Pea ngāue leva ʻo fehoanaki mo e ngaahi lotu ko iá.—1 Sione 5:14, 15.
13 ʻOku tau maʻu ha meʻangāue foʻou ki hono kamata ha ngaahi ako! ʻAi ke maheni mo ia. Tufaki tauʻatāina ia. Fai ʻa e meʻa kotoa te ke malavá ‘ke ngaue ʻaonga, ke koloaʻia ʻi he ngāue leleí, ke nimahomo ʻo angafietokoni’ ʻaki ʻa e meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e Folofola ʻa e ʻOtuá.—1 Tim. 6:18.
[Puha ʻi he peesi 4]
NGAAHI FAINGAMĀLIE KE TUFAKI AI ʻA E TULEKÍ
◼ Fetalanoaʻaki fakaʻahó
◼ ʻI hono tali ʻe ha taha ʻetau ngaahi tohí
◼ ʻI he ʻikai ha taha ʻi he ʻapí
◼ ʻI heʻetau fai ha ngaahi toe ʻaʻahi
◼ ʻI heʻetau fetaulaki mo ha taha ʻi he faifakamoʻoni he halá
◼ ʻI heʻetau faifakamoʻoni ʻi he feituʻu fakapisinisí
◼ ʻI he faifakamoʻoni ʻi he founga ʻikai anga-mahení
◼ ʻI hono fai ha ngaahi tohi
◼ ʻI he heka ʻi ha meʻalele uta pāsese
◼ ʻI he haʻu ha taha ki hotau matapaá
◼ ʻI he talanoa ki ha ngaahi kāinga, kaungāʻapí, kaungāngāué, kaungāakó mo e ngaahi maheni kehé