Fakahanga ʻa e Tokangá ki he “Maama ʻo Māmani”
1. Ko e hā ʻa e maama lahi naʻe tomuʻa tala ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá, pea ko e hā ʻa e kātoanga ʻokú ne fakahanga ʻa e tokanga makehe ki he maama ko ʻení?
1 Fakafou ʻi he palōfita ko ʻAiseá, naʻe tomuʻa tala ʻe Sihova: “Ko e kakai naʻe nofo he poʻuli ʻoku nau mamata ki ha maama lahi; ko e nofo ʻi he fonua ʻo e ʻata ʻo mate, ʻoku ulo ha maama kiate kinautolu.” (Ai. 9:2 [9:1, PM]) Naʻe mātā ʻa e “maama lahi” ko iá ʻi he ngaahi ngāue ʻa e ʻAlo tonu ʻo e ʻOtuá, ʻa Sīsū Kalaisi. Naʻe hanga ʻe heʻene ngāue he lolotonga ʻene ʻi māmaní mo e ngaahi tāpuaki naʻe tupu mei heʻene feilaulaú ʻo hakeakiʻi ʻa e faʻahinga ko ia naʻe ʻi he fakapoʻuli fakalaumālié. Ko e maama peheé ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ki he kakaí ʻi he ngaahi taimi fakapoʻuli ko ʻení. ʻOku tokonaki mai ʻe he Kai Efiafi ʻa e ʻEikí ha faingamālie makehe kiate kitautolu ke fakahanga ai ʻa e tokangá ki he “Maama ʻo Māmani.” (Sione 8:12) ʻI he taʻu kuo ʻosí, naʻe fakahāhā ai ʻe he laui miliona ha tui, ʻi heʻenau kau fakataha mo kitautolu ʻi he talangofua ki he fekau ʻa Sīsū: “Mou fai ʻeni mōku fakamanatu.” (Luke 22:19) ʻI he fakaofi mai ʻa e kātoanga Fakamanatu ʻo e taʻu ní, ʻe lava fēfē ke tau kau atu ʻi hono fakahanga ʻa e tokangá ki he maama lahi kuo fakatupunga ʻe Sihova ke ulo maí?—Fili. 2:15.
2. ʻE lava fēfē ke tau fakalahi ʻetau loto-houngaʻia ki he feilaulau huhuʻí, pea ko e hā ʻa e ola ʻe maʻu ʻi he fai peheé?
2 Langa Hake ʻa e Loto-Houngaʻia: Ko e faʻahitaʻu Fakamanatú ko ha taimi lelei ia ke fakalaulauloto ai ki he ʻofa lahi naʻe fakahāhaaʻi ʻe Sihova mo Sīsū ʻi hono tokonaki mai ʻa e feilaulau huhuʻí ki he faʻahinga ʻo e tangatá. (Sione 3:16; 2 Kol. 5:14, 15) Ko hono fai iá ʻoku ʻikai ha veiveiua te ne fakalahi ʻetau loto-houngaʻia ki he kātoanga toputapu ko ʻení. Ko e kotoa ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá te nau loto ke vaheʻi ha taimi ke lau mo fakalaulauloto ai ʻi he lau Tohi Tapu makehe ʻo e Fakamanatú, hangē ko ia ʻoku ʻomai ʻi he Ko Hono Vakaiʻi Fakaʻaho ʻa e Tohi Tapú. ʻI he fakakaukau atu ki he ngaahi ʻulungāanga taʻefakatataua ʻo Sihová, ʻa ia ʻoku fakahāhaaʻi mātuʻaki fisifisimuʻa ʻi heʻene tokonaki ʻo e huhuʻí, ʻoku ʻai ai kitautolu ke tau laukauʻaki hono maʻu ia ko hotau ʻOtuá. ʻI he fakakaukauloto atu ki he ʻuhinga ʻo e feilaulaú kiate kitautolu fakafoʻituituí ʻoku fakalahi ai ʻetau ʻofa loloto ki he ʻOtuá mo hono ʻAló pea ʻoku ueʻi ai kitautolu ke tau fai ʻetau lelei tahá ʻi hono fakahoko ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá.—Kal. 2:20.
3. ʻE lava fēfē ke tau fakahāhā ʻetau houngaʻia ki he Fakamanatú?
3 Kapau ʻoku tau fakaloloto ʻetau houngaʻia ki he tokonaki ʻa Sihova ko e fakamoʻuí, ʻe tapua atu ʻetau loto-māfana ki he Fakamanatú ki he kau ako Tohi Tapú, ngaahi toe ʻaʻahí, ngaahi kāingá, ngaahi kaungāʻapí, ngaahi kaungāakó, ngaahi kaungāngāué mo e niʻihi kehe ko ia ʻoku tau fakaafeʻi ki he kātoanga makehé ni. (Luke 6:45) Ko ia ai, fai ha feinga makehe ke fakaafeʻi kotoa ʻa e faʻahinga ko iá, ʻo ʻoange kiate kinautolu ha tohi fakaafe Fakamanatu kuo pulusi ke hoko ko ha fakamanatu kiate kinautolu. Ke ʻoua naʻa ngalo ha taha, kuo ʻilo ʻe he tokolahi ʻoku ʻaonga ke tauhi maʻu ha lisi ʻo e faʻahinga ʻoku nau fakaafeʻi maʻu pē ki he Fakamanatú, ʻo tānaki fakataʻu ki ai ha faʻahinga foʻou. Ko hono fai ia ʻi ha founga māú pea muimui tōtōivi ki ai ʻi hono fakaafeʻi ʻa e kau mahuʻingaʻiá ʻe hoko ia ko ha founga lelei ʻo hono fakahaaʻi ʻetau houngaʻia kia Sihova ko e ʻOtuá “heʻene meʻaʻofa ko ia ʻoku taʻemalaua.”—2 Kol. 9:15.
4. Ko e hā ʻoku lava ke tokoni kiate kitautolu ke fakalahi ai ʻetau kau ki he ngāue fakafaifekaú ʻi he lolotonga ʻo Maʻasi mo ʻEpelelí?
4 Fakalahi ʻa e Kau ki he Ngāue Fakafaifekaú: ʻE lava ke ke fakalahi hoʻo kau ki he ngāue fakafaifekaú ʻi he lolotonga ʻo Maʻasi mo ʻEpelelí? Ko e feinga ke vahevahe atu ki he niʻihi kehé ʻa e “Kosipeli ʻo e langilangi ʻo Kalaisi” ʻe pau moʻoni ke maʻu ai ʻa e tāpuaki ʻa e ʻOtuá. Ko Sihova, ʻi he tuʻunga ko e Matavai ʻo e fakamaama fakalaumālie kotoa peé, kuó ne tuʻutuʻuni mai: “ʻE ulo mai ha maama mei he poʻuli.” (2 Kol. 4:4-6) Ka fiemaʻu, ʻe fokotuʻutuʻu ʻe he kau mātuʻá ke ʻi ai ha ngaahi fakataha ki he ngāue fakamalangá ʻi ha toe ngaahi taimi mo ha ngaahi feituʻu kehe, ʻo takimuʻa ke poupouʻi ha ngaahi taimi faifakamoʻoni lōloa ange. ʻE kau nai ki heni ʻa e ngāue pongipongia ʻi he halá pe ko e ngaahi fokotuʻutuʻu ke ngāueʻi a e feituʻu pisinisí mo e faifakamoʻoni telefoní ʻi he hoʻatā efiafí pe efiafí. Ke hoko ko ha tokoni ki hono fakalahi hoʻo kau ki he ngāue fakafaifekaú, fokotuʻu ha kolo feʻunga ʻo e ngaahi houá, pea ngāue mālohi ke aʻu ki ai. Ki he tokolahi, ko hono ʻoatu kia Sihova ʻenau lelei tahá ʻoku kau ai ʻa e monū ko e ngāue tāimuʻa tokoní.—Kol. 3:23, 24.
5. ʻOku anga-fēfē ʻa e maʻu ʻaonga ʻa e tokolahi mei he holoki hifo ʻo e fiemaʻu ki he houa ʻo e ngāue tāimuʻa tokoní?
5 ʻE Lava Ke Ke Tāimuʻa Tokoni? Kuo laka hake ʻeni he taimí ni ʻi he taʻu ʻe fitu talu mei hono holoki hifo ʻa e fiemaʻu ʻo e houa ki he tāimuʻa tokoní. Kuo hanga ʻe he feʻunuʻaki ko ʻení ʻo ʻai ke malava ai ki he tokolahi ange ke nau hokosia ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ngāue tāimuʻa tokoní. Kuó ke ʻahiʻahiʻi ia? ʻOku ʻai ʻe he niʻihi ke nau tōʻongaʻaki ʻa hono fai ia ʻi he taʻu taki taha. ʻI he ngaahi fakatahaʻanga lahi ʻoku kau fakataha ai ʻa e tokolahi ki he tafaʻaki ko ʻeni ʻo e ngāué, pea ʻoku hoko ia ko ha pale fakafiemālie ʻo e ngāue ʻa e fakatahaʻangá ʻi he lolotonga ʻo e taʻú. ʻE lava ke ke fakataimitēpileʻi ha māhina fakafiefia ʻo e ngāue tāimuʻa tokoní ʻi he lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatú? Ko ha māhina lelei ʻaupito nai ʻa ʻEpeleli ki he niʻihi, koeʻuhi ʻoku ʻi ai ha ngaahi fakaʻosinga uike kakato ʻe nima.
6. Ko e hā ʻa e ngaahi tokonaki fakafiefia kuo ʻai ke ala maʻú?
6 ʻOku fakataimitēpileʻi hoʻo fakatahaʻangá ke ʻaʻahi ki ai ʻa e ʻovasia sēketí he lolotonga ʻo Maʻasi pe ʻEpelelí? Ko ha toe tāpuaki nai ia ʻoku ʻatā atu kiate koe. Hangē ko ia naʻe fanongonongo mai ki muʻá, ʻi he lolotonga ʻo e taʻu fakangāue 2006, ko e faʻahinga kotoa ko ia ʻoku ngāue ko e kau tāimuʻa tokoni ʻi he lolotonga ʻa e māhina ʻa ia ʻoku ʻaʻahi ai ʻa e ʻovasia sēketí ʻe fakaafeʻi ke nau maʻu ʻa e ʻuluaki konga ʻo e fakataha ʻoku fai mo e kau tāimuʻá he lolotonga ʻo e uike ʻaʻahí. ʻOku ʻikai ha veiveiua ko e fakamatala fakaivimālohi fakalaumālie ʻoku tokonaki mai ʻi he fakataha ko ʻení te ne tokoniʻi ʻa e tokolahi ʻo e kau tāimuʻa tokoní ke nau kakapa atu ke hoko ko e kau tāimuʻa tuʻumaʻu. Tānaki atu ki ai, ʻi he lolotonga ʻo Maʻasí te tau fiefia ai ʻi hono tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau haʻu ki he maama fakalaumālié fakafou ʻi he tohi ako foʻou Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú? Ko e hā ʻoku ʻikai ʻai ai ia ko hoʻo kolo ke kamata ha ako Tohi Tapu ʻi he tohi foʻoú?
7, 8. (a) Ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke ʻai ha taimi-tēpile ki he tāimuʻa tokoní? (e) ʻE lava fēfē ke tokoni ʻa e ngāue fāitaha fakafāmilí, pea ʻoku anga-fēfē ʻa e maʻu ʻaonga mei ai ʻa e fāmilí fakakātoa?
7 ʻI hoʻo fakakaukau atu ki he fiemaʻu ʻo e houa ʻe 50 ki he tāimuʻa tokoní, fakapapauʻi pe ko e hā ʻa e taimi-tēpile te ne fakaʻatā koe ke ke ulo atu ai ko e maama ʻo e moʻoní ʻi he houa nai ʻe 12 he uike taki taha. Talanoa ki ai mo e faʻahinga kuo nau lavameʻa ʻi he fai peheé, pea pehē ki he niʻihi kehé. ʻE fakalototoʻaʻi nai ʻe he meʻá ni kinautolu ke nau kau fakataha mo koe. ʻAki ʻa e palani leleí, kuo ʻilo ai ʻe he kau malanga ʻosi papitaisó, fakatouʻosi ʻa e taʻumotuʻá mo e kei īkí, naʻe ʻikai ke fuʻu faingataʻa ke aʻusia ʻa e kolo ala fakaongoongoleleiʻi ko ʻení. Lotu fekauʻaki mo ia. Pea kapau leva ʻe malava, fai hoʻo ngaahi palaní, pea kau fiefia ʻi he ngāue tāimuʻa tokoní!—Mal. 3:10.
8 Kuo ʻilo ʻe he ngaahi fāmili lahi ko ha ngāue fāitaha leleí ʻoku lava ke ʻai ai ke malava ʻo ʻikai toe siʻi hifo he mēmipa ʻe taha ʻi he fāmilí ke ne aʻusia ʻa e kolo ko ʻení. Naʻe fili ha fāmili ʻe taha ke hū ʻa e ngaahi mēmipa ʻosi papitaiso kotoa ʻe nimá ʻo hoko ko ha kau tāimuʻa tokoni. Ko e toko ua kehe ʻo e fānaú naʻe teʻeki ai papitaisó naʻá na fai ha feinga makehe ke fakalahi ʻena ngāué. Naʻe anga-fēfē ʻa e maʻu ʻaonga ʻa e fāmilí mei hono fai ha ngāue lahi makehé? Naʻa nau tohi: “Ko ha māhina fakafiefia moʻoni ia, pea naʻa mau ongoʻi lahi naʻe fakaivimālohiʻi ai ʻa e ngaahi haʻi ʻo e fāmilí. ʻOku mau fakamālō kia Sihova ki he tāpuaki fakaofó ni!”
9. ʻE lava fēfē ke tau fakaʻatā ʻetau māmá ke ulo atu he lolotonga ʻo e faʻahitaʻu Fakamanatu ko ʻení?
9 ʻE fakamoʻoniʻi ko ʻetau ngāue makehe ʻi he lolotonga ʻo Maʻasi mo ʻEpelelí ʻe fakaueʻiloto, ʻo tohoakiʻi ai kitautolu ke ofi ange ki heʻetau Tamai fakahēvaní? ʻE fakatuʻunga lahi ia ʻi he ngāue fakafoʻituitui ʻoku tau fai ki hono fakalahi ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá mo hono ʻAló pea mo hono fakalahi ʻetau kau ki he ngāue fakafaifekaú. ʻOfa ke hangē ʻa ʻetau fakapapaú ko e fakapapau ʻa e tokotaha-tohi-sāmé, ʻa ia naʻá ne hiva: “Teu fakamalo lahi kia Jihova aki hoku gutu; io, teu fakamalo kiate ia i he lotolotoga oe toko lahi.” (Sāme 109:30, PM) ʻE tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻetau ngāue faivelenga ʻi he faʻahitaʻu Fakamanatu ko ʻení. Ko ia, ʻofa ke tau fakaʻatā ha maama lahi ke ulo atu koeʻuhi ke lava ai ʻo haʻu ha toe tokolahi ange mei he fakapoʻulí ʻo “maʻu ʻa e maama ʻo e moʻui.”—Sione 8:12.