LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • km 2/07 p. 3-5
  • Ongoongoa Atu ʻa e Ngaahi Lelei ʻo Sihová

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ongoongoa Atu ʻa e Ngaahi Lelei ʻo Sihová
  • Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2007
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko ha Taumuʻa Mahuʻinga ki he Taʻu Fakangāue Foʻoú
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2007
  • Fiemaʻu​—Kau Tāimuʻa Tokoni ʻe Toko 100
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1997
  • Te Tau Toe Fai Ia?—Kole ʻe Taha ki he Kau Tāimuʻa Tokoní
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1998
  • “Faifakamoʻoni Fakaʻāuliliki ki he Ongoongo Lelei”
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau—2008
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2007
km 2/07 p. 3-5

Ongoongoa Atu ʻa e Ngaahi Lelei ʻo Sihová

1. Ko e hā ʻokú ne ueʻi kitautolu ke tau ongoongoa atu ʻa e ngaahi lelei ʻo Sihová?

1 “ʻOku oʻou, ʻEiki, ʻa e maʻolunga, mo e malohinga, mo e langilangiʻia, mo e ikuna [pe ngaahi lelei], mo e aoniu; he ko e meʻa kotoa ʻi langi mo mamani ko hoʻo meʻa.” (1 Kal. 29:11) ʻOku ueʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau ʻofa mo e houngaʻia kia Sihová? ʻOkú ne ueʻi kitautolu ke tau ‘ongoongoa atu ʻa e ngaahi lelei ʻo ʻEne ʻAfió, ʻa ia naʻa ne ui mai kitautolu mei he poʻulí ki he maama fakaofo aʻaná.’ (1 Pita 2:9) ʻE ʻikai lava ke tuku ʻetau tala ki he niʻihi kehé ʻa e lelei hotau ʻOtuá! Te tau maʻu ʻa e ngaahi faingamālie fisifisimuʻa ke fanongonongo ai ʻa e ngaahi lelei ʻo Sihová lolotonga ʻa e māhina ʻo Maʻasi, ʻEpeleli mo Meé.

2. Ko e hā ʻa e feingangāue makehe ʻoku palani ki hono tuʻuaki ʻo e Fakamanatú, pea ko hai ʻe kau nai ki aí?

2 Feingangāue Makehe ke Tuʻuaki ʻa e Fakamanatú: ʻI he Mōnite ʻo ʻEpeleli 2, te tau fakaeʻa ai ʻa e ngaahi lelei ʻo Sihová ʻaki hono fakamanatu ʻa e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí. ʻE ʻi ai ha fakaafe makehe ki he kātoanga mahuʻinga ko ení ʻe tufaki ʻi māmani lahi mei Maʻasi 17 ki ʻEpeleli 2. ʻOku fakalototoʻaʻi atu ʻa e tokotaha kotoa ke kau kakato ki ai. Ko ha taimi lelei ʻaupito eni ki he faʻahinga foʻoú ke nau kamata fanongonongo ʻa e ongoongo leleí ʻo kapau ʻoku nau taau. Kapau ʻoku ʻi ai haʻo kau ako Tohi Tapu pe fānau ʻoku taau, tomuʻa fakalea ki he kau mātuʻá.

3. Ko e hā nai te tau leaʻaki ke fakaafeʻi ʻa e kakaí ki he Fakamanatú?

3 Ko e feingangāue ko ení ʻe meimei tatau ia mo e meʻa naʻe fai ʻi he Fakataha-Lahi Fakavahe “ʻOku Ofi ʻa e Fakahaofí!” ʻE ʻoatu ʻa e ngaahi tohi fakaafe feʻunga ki he ngaahi fakatahaʻangá koeʻuhi ke maʻu ʻe he tokotaha malanga taki taha ʻa e tatau ʻe 50 pea tatau ʻe 150 ki he tokotaha tāimuʻa taki taha. Tauhi ke nounou hoʻo tuʻuakí, te ke pehē nai: “Ko hoʻo tohi fakaafe eni ki ha kātoanga fakataʻu mahuʻinga ʻoku ʻamanaki ke fai. ʻE talitali māfana koe. Ko e fakaikiikí ʻoku ʻi he tohi fakaafé pē.” Ko e moʻoni, kapau ʻoku ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa e tokotaha-ʻapí, vaheʻi ha taimi ke tali ai ia. Ko e kupu ʻi he ʻapenitikí ʻo fekauʻaki mo e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí ʻi he tohi Akoʻi ʻe he Tohi Tapú ʻo kamata ʻi he peesi 206 ʻe malava ke tokoni ia ʻi he meʻá ni. ʻI he fakaʻosinga ʻo e uiké, te tau tuʻuaki ai ʻa e ngaahi makasini lolotongá fakataha mo e tohi fakaafe makehé. Hikiʻi ha mahuʻingaʻia pē ʻe maʻu, pea fokotuʻutuʻu ke toe foki ki ai.

4. ʻE anga-fēfē hono tufaki ʻa e ngaahi tohi fakaafe makehe ʻo e Fakamanatú?

4 ʻI heʻene malavá, ʻoku totonu ke ʻoange hangatonu ʻa e tohi fakaafe makehe ko ení ki he tokotaha-ʻapi taki taha. Ko ia ai, hikiʻi ʻa e ngaahi ʻapi ʻoku ʻikai ha taha aí pea fokotuʻutuʻu ke toe foki ki ai ʻi ha taimi kehe. Ko e ngaahi fakatahaʻanga ʻoku toe lahi ʻenau tohi fakaafé ʻe malava ke nau tuku ia ʻi he ngaahi ʻapi ʻoku ʻikai ha taha aí lolotonga ʻa e uike fakaʻosi pea fai ʻa e Fakamanatú, kae ʻikai ki muʻa ai. Fakapapauʻi ʻoku maʻu ʻe hoʻo toe ʻaʻahí, kau ako Tohi Tapú, kāingá, kaungāngāué, kaungāʻapí pea mo e ngaahi mahení ha tohi fakaafe.

5. Ko e hā ke kamata ai he taimí ni ʻetau fai ʻa e palani ke tāimuʻa tokoní?

5 Tāimuʻa Tokoni: ʻE lava ke ke ongoongoa atu ʻa e ngaahi lelei ʻo Sihová ke lahi ange ʻaki ʻa e tāimuʻa tokoni lolotonga ʻo Maʻasi, ʻEpeleli mo Mē? Ko e fai peheé ngalingali ʻe fiemaʻu ai ha ngaahi fengaʻunuʻaki ʻi hoʻo polokalama fakaʻahó. (Ef. 5:​15-17) ʻE lava ke ke fakapapauʻi ko hono fai ha feinga ke fai ʻa e meʻa lahi ange ʻi he ngāue ʻa Sihová ʻe ʻomai ai ʻa e fiefia mo e tāpuaki ʻa Sihová. (Pal. 10:22) Koeʻuhi ʻoku fakaofiofi mai ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatú ko e taimi leva eni ke kamata ai ʻa e ngaahi palaní.—Pal. 21:5.

6. Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he tuofefine taʻu 90 naʻe tāimuʻa tokoni ʻi he taʻu kuo ʻosí?

6 ʻI he taʻu kuo ʻosí naʻe maʻu ai ʻe ha tuofefine taʻu 90 ʻa e monū ke tāimuʻa tokoni. Naʻá ne pehē: “Neongo ʻoku ou manako ʻaupito ʻi he ngaahi ngoué mo ʻeku loto ke kamata ʻeku tō ʻakaú, naʻá ku fakatokangaʻi naʻe fiemaʻu ke u fakatonutonu ʻa e ngaahi meʻa naʻá ku fakamuʻomuʻá. ʻI ha holi ke fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá, naʻá ku fili ai ke u tāimuʻa tokoni ʻi Maʻasi.” Naʻe tāpuakiʻi nai ʻa ʻene feingá? ʻOkú ne pehē, “ʻOku ou ongoʻi ofi ange ki he fakatahaʻangá, pea kuo tohoakiʻi ai heni au ke u ofi ange kia Sihova.” ʻE lava ke tau ʻanalaiso ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau fakamuʻomuʻá pea fai ʻa e ngaahi fakatonutonu meimei tatau ʻa ia ʻoku fiemaʻú?

7. ʻOku faingataʻa ke ngāue ko ha tāimuʻa tokoni?

7 Ko hono maʻu ʻa e houa ʻe 50 ʻoku fiemaʻu ki he tāimuʻa tokoní ʻoku ʻikai nai ke faingataʻa ia ʻo hangē ko hoʻo fakakaukaú. Fakakaukau ki hoʻo ngaahi ngāue fakaʻahó pea lotu fekauʻaki mo ia, ʻai ha taimi-tēpile peá ke hikiʻi leva ia ki hoʻo tohi māhina ki he ngaahi meʻa fakateokalatí. ʻOkú ke ʻiloʻi lelei ʻa ho tuʻunga fakafoʻituituí. Kapau ʻokú ke mahamahaki mo siʻi ʻa ho ivi kātaki fuoloá, ʻe malava nai ke ke kau ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻi ha ngaahi houa siʻi pē ʻi he ʻaho taki taha. Kapau ʻokú ke ngāue taimi-kakato pe ʻokú ke ako, ʻe malava nai ke ke tāimuʻa tokoni ʻaki hoʻo kau ki he ngāue fakafaifekaú ʻi he efiafí pe ʻi he fakaʻosinga ʻo e uiké.

8. Ko e hā naʻá ne ʻai ke malava ha ongo meʻa mali ʻo tāimuʻa tokoní?

8 Kuo malava ʻa e tokolahi ke tāimuʻa tokoni ʻi he tuʻunga ko ha fāmili. ʻI he ngaahi taʻu ki muʻá naʻe toumoua ai ha ongo meʻa mali ke na kau ki he tāimuʻa tokoní koeʻuhi ko ʻena ongoʻi naʻe ʻikai malava ia ʻi hona tuʻungá. Ko e hā ne na fai fekauʻaki mo iá? “Ne ma lotu kia Sihova ke ne tokoniʻi kimaua ke ma fakahoko ʻa e meʻa ne ma loto ʻi ha taimi fuoloa ke ma fai fakataha.” ʻI he palani lelei, naʻe malava ai ke na aʻusia ʻa ʻena taumuʻá. Naʻá na tānaki mai: “Naʻe tō atu. Naʻá ma fiefia fakataha ʻi ha ngaahi tāpuaki lahi. Ko ʻema fokotuʻú, ʻahiʻahiʻi ia. Kapau naʻá ma lavaʻi ia, te ke malava nai foki mo koe.”

9. Ko e hā ʻe malava ke ke fai ʻi hoʻo ako fakafāmili hono hokó ke teuteu ai ki he ngaahi māhina ngāue makehe ka hoko maí?

9 Fēfē ke ke vaheʻi ha taimi ʻi hoʻo ako fakafāmili hono hokó ke lāulea ai ki he founga ʻe lava ke fakalahi ai ʻe he tokotaha kotoa ʻene ngāué lolotonga ʻa e ngaahi māhina ka hoko maí. Neongo kapau ʻe ʻikai malava kotoa ho fāmilí ke tāimuʻa tokoni, ʻe lava nai ha mēmipa ʻe taha ke fai pehē ʻi he tokoni mo e poupou mei he ngaahi mēmipa kehe ʻo e fāmilí. Kapau ʻoku ʻikai, ʻe malava nai ke fokotuʻu ʻe ho fāmilí ha ngaahi taumuʻa ke toe fakalahi atu ʻa e taimi ʻoku nau kau ai ki he ngāue fakafaifekaú lolotonga ʻa e ngaahi māhina makehe ko eni ʻo e ngāué.

10. Ko e hā ke tau talanoa ai ki he niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo ʻetau holi ke tāimuʻa tokoni lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatu ko ení?

10 Fetokoniʻaki: Ko e loto-māfaná ʻoku afuhia atu ia ki he niʻihi kehé. Talanoa fekauʻaki mo hoʻo holi ke tāimuʻa tokoní. ʻE malava ke fakalototoʻaʻi ai heni ʻa e niʻihi kehé ke nau kole ke kau ki ai. Tānaki atu ki ai, ko e faʻahinga kuo nau tāimuʻa ʻi he kuohilí ʻe malava nai ke nau ʻoatu ha ngaahi fokotuʻu ʻe tokoni ke ke fokotuʻutuʻu ai hoʻo ngaahi meʻá mo hoʻo taimi-tēpilé koeʻuhi ke ke lavaʻi hoʻo taumuʻá. (Pal. 15:22) Kapau ʻoku malava ke ke tāimuʻa tokoni, fēfē ke ke fakaafeʻi ha tokotaha malanga ʻe taha, ko ha tokotaha nai ʻoku meimei tatau ho mo tuʻungá, ke mo kau ʻi he ngāue fakafiefia ko ení?

11. ʻE malava fēfē ke ueʻi ʻe he kau mātuʻá ʻa e loto-māfana ki he tāimuʻa tokoni ʻi he ngaahi māhina hoko maí?

11 ʻOku fai ʻe he kau mātuʻa tokolahi ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ʻoku fiemaʻú ke kau ai ʻi he tafaʻaki makehe ko eni ʻo e ngāué. (Hep. 13:7) ʻOku fakalototoʻa moʻoni eni ki he fakatahaʻangá! ʻOku toe langa hake ʻe he kau mātuʻá ʻa e loto-māfaná ʻi heʻenau ngaahi fetalanoaʻaki mo e niʻihi kehé. Ko ha ngaahi foʻi lea siʻi pē ʻo e fakalototoʻa pe ko ha ngaahi fokotuʻu ʻaonga ʻa e meʻa tofu pē nai ʻoku fiemaʻu ke ueʻi ai ha niʻihi ke tāimuʻa tokoni. Ko e ʻovasia ngāué te ne fokotuʻutuʻu nai ha toe ngaahi fakataha ngāue fakamalanga ke tānaki mai koeʻuhi ke malava ʻa e tokotaha kotoa ke kau ʻi he faifakamoʻoni fakakulupú, naʻa mo e ʻi he tuku ʻa e ngāué pe akó. ʻOku totonu ke toutou fanongonongo atu ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ení. Te ne toe fakapapauʻi foki ʻoku ʻi ai ʻa e feituʻu mo e tohi feʻunga ki he tokotaha kotoa.

12. Ko e hā ʻa e meʻa ʻe malava ke ke fai kapau ʻoku ʻikai lava ke ke tāimuʻa tokoni?

12 Neongo kapau ʻoku ʻikai lava ʻi ho tuʻungá ke ke tāimuʻa tokoni, ʻe malava ke ke fakalototoʻaʻi ʻa e faʻahinga ʻoku kau ki aí pea mo lotu maʻa kinautolu. (Pal. 25:11; Kol. 4:12) ʻE malava nai ke ke fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke toe tānaki atu ha ʻaho ʻi he lolotonga ʻa e uiké ke kau fakataha ai mo kinautolu ʻi he ngāue fakafaifekaú pe hokohoko atu ʻa e ngāué ke fuoloa ange ʻi he taimi tuku anga-mahení.

13. Ko e hā ʻa e taumuʻa kuo fokotuʻu ki Nuʻu Silá, pea ʻe malava fēfē ke tokoni ʻa hoʻo fakatahaʻangá ki hono aʻusia iá?

13 Taumuʻa ki ha Kau Tāimuʻa Tokoni ʻe 2,150 ʻi ʻEpeleli: Ko e tumutumu māʻolunga taha naʻe aʻu ki ai ʻa e kau tāimuʻa tokoni ʻi he vaʻa ʻi Nuʻu Silá naʻe toko 2,133 ʻi Maʻasi, 1997. Ko ia ai, ko ha taumuʻa ʻe ala lavaʻi moʻoni ki ʻEpeleli ko ení ko ha kau tāimuʻa tokoni ʻe toko 2,150. ʻE malava ke tau aʻusia ia kapau ʻe kau ki he ngāue tāimuʻa tokoní ʻi he fakaʻavalisi ko e toko 1 ʻi he kau malanga ʻe toko 6 kotoa pē mei he fakatahaʻanga taki taha. Ko e moʻoni, ko e ngaahi fakatahaʻanga ʻe niʻihi ʻe tokolahi ange ai ʻa e kau malanga ʻoku malava ʻi honau tuʻungá ke nau tāimuʻa tokoní. Ko ha taumuʻa fakaefakatahaʻanga pehē ʻoku lavaʻingofua pē ia ʻi he lahi taha ʻo e ngaahi fakatahaʻangá. Fakaʻuta atu ki he fiefia ʻe fakatupunga ai heni ʻi hoʻo fakatahaʻangá pea mo ʻene ola lelei ki he ngāue fakamalanga ʻi ho feituʻú!

14. Ko e hā ko ha māhina lelei ʻaupito ai ʻa ʻEpeleli ki he tāimuʻa tokoní?

14 Ko e hā ko ha māhina lelei ʻaupito ai ʻa ʻEpeleli ki he tāimuʻa tokoní? ʻE fai ʻa e Fakamanatú ʻi he kamataʻanga ʻo e māhiná, ʻo ʻomai ai ʻa e faingamālie feʻunga ke tau toe foki ai ʻo ʻaʻahi ki he faʻahinga naʻe kau mai ki aí. Te tau tuʻuaki ʻa e ngaahi makasiní fakataha mo e taumuʻa ke tuku ʻa e tohi Akoʻi ʻe he Tohi Tapú ʻi he ngaahi toe ʻaʻahí mo kamata ʻa e ngaahi ako Tohi Tapu. Ko ia ai, ko e tāimuʻa tokoni ʻi ʻEpelelí ʻe ʻomai ai ʻa e ngaahi faingamālie lahi ki hono kamata ʻo e ngaahi ako Tohi Tapú. ʻI he feituʻú ni, ʻoku faʻa lelei pē ai ʻa e ʻeá. Tānaki atu ki ai, ʻoku ʻi ai ʻa e Sāpate ʻe nima ʻi he māhina ko ʻEpelelí pea mo ha ʻaho mālōlō, ʻo ʻai ai ke faingofua ange ki he faʻahinga ʻoku ngāué mo e faʻahinga ʻoku akó ke nau kau ki ai.

15. Ko e hā ke tau ongoʻi ai ha fakavavevave ʻi he fakaofiofi mai ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatu ko ení?

15 Ko e faʻahitaʻu Fakamanatu kotoa pē ʻoku ʻosi atu ʻokú ne ʻomai ai kitautolu ʻi ha toe foʻi taʻu ʻe taha ke tau ofi ange ki he ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ení. Ko e taimi ʻoku toe ke tala ai ki he niʻihi kehé ʻa e lelei ʻo hotau ʻOtuá ʻoku fakaʻau ke siʻi ange. (1 Kol. 7:29) Ko ʻene ʻosi pē ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatu ko ení, ko ʻene ʻosi ai pē ia ʻa e ngaahi faingamālie mahuʻinga naʻe ʻomai ai ke fakahīkihikiʻi ʻa ʻetau Tamai fakahēvaní. ʻOfa ke tau fai ha ngaahi teuteu he taimí ni ke tau fai ʻa e meʻa kotoa te tau malavá lolotonga ʻo Maʻasi, ʻEpeleli mo Mē ke ongoongoa atu ʻa e ngaahi lelei ʻo Sihová!

[Puha ʻi he peesi 4]

ʻE Malava ke ʻi Ai Haʻatau Kau Tāimuʻa Tokoni ʻe 2,150 ʻi ʻEpeleli?

◼ ʻAnalaiso ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke fakamuʻomuʻá

◼ Lāulea ki he ngaahi taumuʻá ʻi he tuʻunga ko ha fāmili

◼ Talanoa ki he niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo hoʻo palaní

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share