Fehuʻi mei he Kau Lautohí
Naʻe tala ʻe Sīsū ki he kau Sātusí ko e faʻahinga ʻe toetuʻú “ʻoku ʻikai te nau mali pe ko hano foaki atu kinautolu ʻi he mali.” (Luke 20:34-36) Naʻá ne talanoa fekauʻaki mo e toetuʻu ʻi he māmaní?
Ko ha fehuʻi mahuʻinga eni, tautefito kapau kuo mate ho hoa malí. Te ke maʻu nai ha holi mālohi ke toe mali mo ho hoa ʻe toetuʻú ʻi he māmani foʻoú. Naʻe pehē ʻe ha tokoua ʻe taha: “Naʻe ʻikai ke u fili mo hoku uaifí ke fakangata ʻema nofo malí. Ko ʻema holi loto-moʻoní ke ma nofoʻaki fāʻūtaha ʻi he lotu ko ha husepāniti mo e uaifi ʻo taʻengata. Kuo ʻikai liliu ʻa e ngaahi ongoʻi ko ení kiate au.” ʻOku ʻi ai ha faʻahinga ʻuhinga ke tui ai ko e faʻahinga ʻe toetuʻu ʻi he māmaní ʻe malava ke nau mali? ʻOku ʻikai lava ke tau fakapapauʻi.
ʻI he ngaahi taʻu lahi, kuo pehē ai ʻi heʻetau ʻū tohí ko e ngaahi lea ʻa Sīsū fekauʻaki mo e toetuʻú mo e malí ngalingali ʻoku lave ia ki he toetuʻu ʻi he māmaní. Pehē foki, kuo pehē ʻi heʻetau ʻū tohí ʻi he māmani foʻoú, ko e faʻahinga ʻe toetuʻú ʻoku mātuʻaki ngalingali ʻe ʻikai ke nau mali.a (Māt. 22:29, 30; Mk. 12:24, 25; Luke 20:34-36) Kae kehe, ʻoku malava ke ʻuhinga ʻa e ngaahi lea ʻa Sīsuú ki ha toetuʻu ʻi hēvani? ʻI he ʻikai ke fuʻu fakamatematē fekauʻaki mo e meʻá ni, tau sivisiviʻi angé ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe Sīsuú.
Ko hai naʻe talanoa ki ai ʻa Sīsū ʻi he taimi naʻá ne fakamatala ai fekauʻaki mo e toetuʻú? (Lau ʻa e Luke 20:27-33.) Naʻá ne talanoa ki he kau Sātusí. Ko e kulupu lotu ko ení naʻe ʻikai ke nau tui ki he toetuʻú pea feinga ke kākaaʻi ʻa Sīsū ʻaki ha fehuʻi fekauʻaki mo e toetuʻú mo e mali mo e tokoua-ʻi-he-fonó.b Naʻe tala ange ʻe Sīsū kia kinautolu: “Ko e fānau ʻo e fokotuʻutuʻu ko ení ʻoku nau mali pea ʻoku foaki atu kinautolu ʻi he mali, ka ko kinautolu kuo lau ʻoku nau taau ke maʻu ʻa e fokotuʻutuʻu ka hoko maí pea mo e toetuʻu mei he maté ʻoku ʻikai te nau mali pe ko hano foaki atu kinautolu ʻi he mali. Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai foki malava ke nau toe mate, he ʻoku nau hangē ko e kau ʻāngeló, pea ko e fānau kinautolu ʻa e ʻOtuá ʻi heʻenau hoko ko e fānau ʻo e toetuʻú.”—Luke 20:34-36.
Ko e hā kuo pehē ai ʻi heʻetau ʻū tohí ngalingali naʻe lea ʻa Sīsū fekauʻaki mo ha toetuʻu ʻi he māmaní? ʻOku ʻi ai ʻa e ʻuhinga tefito ʻe ua. ʻUluakí, ʻoku ngalingali naʻe lave ʻa e kau Sātusí ki he toetuʻu ʻi he māmaní ʻi he taimi naʻa nau talanoa ai mo Sīsuú. Ko ia ʻoku hā ngali ʻuhinga lelei naʻe tali ʻa Sīsū kia kinautolu ʻaki ʻene lea fekauʻaki mo ha toetuʻu ʻi he māmaní. Uá, naʻe fakaʻosi ʻe Sīsū ʻene talí ʻaki ʻa e lave kia ʻĒpalahame, ʻAisake mo Sēkope. Ko e kau tangata faitōnunga ko ení te nau toetuʻu ke moʻui ʻi he māmaní.—Luke 20:37, 38.
Kae kehe, ʻoku hā ngali nai naʻe lave ʻa Sīsū ki ha toetuʻu ki hēvani. Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻoku tau lea pehē aí? Tau sivisiviʻi angé ʻa e fakamatala ʻe ua ʻi he tali ʻa Sīsū ki he kau Sātusí.
“Ko kinautolu kuo lau ʻoku nau taau ke maʻu ʻa e . . . toetuʻu mei he maté.” Ko e kau pani faitōnungá ʻoku nau “taau mo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá.” (2 Tes. 1:5, 11) Koeʻuhí ko e feilaulau huhuʻi ʻa Kalaisí, ʻoku vakai ʻa e ʻOtuá ki he kau paní ʻoku nau māʻoniʻoni. ʻI heʻenau maté, ʻoku vakai ʻa e ʻOtuá kia kinautolu ʻoku nau ʻataʻatā mei he angahalá. (Loma 5:1, 18; 8:1) ʻOku ui ʻa e kau paní ʻoku nau “fiefia mo māʻoniʻoni” pea ʻoku vakai kia kinautolu ʻoku nau taau mo ha toetuʻu ki hēvani. (Fkh. 20:5, 6) Heʻikai lava ke leaʻaki eni fekauʻaki mo e faʻahinga ʻe toetuʻu ke moʻui ʻi he māmaní, koeʻuhí ʻe kau ai ʻa e faʻahinga “taʻemāʻoniʻoní.” (Ngā. 24:15) ʻE lava ʻa e faʻahinga ‘taʻemāʻoniʻoni’ peheé ke “lau ʻoku nau taau” ki ha toetuʻu?
“ʻOku ʻikai foki malava ke nau toe mate.” Naʻe ʻikai ke pehē ʻe Sīsū: “ʻE ʻikai ke nau toe mate.” Ka naʻá ne pehē: “ʻOku ʻikai foki malava ke nau toe mate.” ʻOku liliu ʻe he ngaahi liliu kehe ʻa e kupuʻi lea ko iá ko e “ʻoku ʻikai ke nau toe moʻulaloa ki he maté” mo e “ko e maté ʻoku ʻikai hano toe mālohi kia kinautolu.” Ko e kau pani ʻa ia ʻoku nau hanganaki faitōnungá ʻoku fokotuʻu hake ki hēvani. ʻI aí te nau moʻui taʻefaʻamate. ʻOku ʻuhinga ení ʻe ʻikai malava ke nau mate pea ko ʻenau moʻuí ʻe ʻikai lava ke fakaʻauha. (1 Kol. 15:53, 54) Heʻikai ha toe mālohi ʻo e maté ki he faʻahinga ʻoku fokotuʻu hake ki hēvaní.c
Makatuʻunga ʻi he fakamatala kuo tau lāulea ki aí, ko e hā ʻe lava ke tau fakaʻosiʻakí? ʻOku tau ako ai naʻe lave nai ʻa Sīsū ki ha toetuʻu ki hēvani. Kapau ko ia, ʻoku tau mahinoʻi leva ʻa e meʻa ʻe tolu fekauʻaki mo e faʻahinga ʻoku toetuʻu ki hēvaní: (1) ʻOku ʻikai ke nau mali, (2) heʻikai lava ke nau mate, mo e (3) ʻi he ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku nau meimei tatau mo e kau ʻāngelo ʻi hēvaní. Ka ʻo kapau naʻe lave ʻa Sīsū ki ha toetuʻu ki hēvani, ko e ngaahi fehuʻi ko ení ʻoku fiemaʻu ke tali.
ʻUluakí, mahalo naʻe fakakaukau ʻa e kau Sātusí fekauʻaki mo ha toetuʻu ʻi māmani, ko ia ko e hā naʻe lave ai ʻa Sīsū ki ha toetuʻu ki hēvaní? Naʻe ʻikai tali maʻu pē ʻe Sīsū ki hono ngaahi filí ʻo fakatatau mo e anga ʻenau fakakaukaú. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi naʻe kole ai ʻe ha kau Siu ʻe niʻihi kia Sīsū ke fakahoko ha mana, naʻá ne pehē: “Fakaʻauha ʻa e temipalé ni, pea ʻi he ʻaho ʻe tolu te u fokotuʻu hake ia.” Ngalingali naʻe ʻilo ʻe Sīsū naʻa nau fakakaukau fekauʻaki mo e langa ʻo e temipalé, “ka naʻe talanoa ia ʻo fekauʻaki mo e temipale ko hono sinó.” (Sione 2:18-21) Mahalo naʻe ʻikai ongoʻi ʻe Sīsū naʻe pau ke ne tali ki he kau Sātusí, ʻa ia ko e kau mālualoi. He ko ē, naʻe ʻikai ke nau tui ki he toetuʻú pe ko e ʻi ai ha kau ʻāngeló. (Pal. 23:9; Māt. 7:6; Ngā. 23:8) ʻI hono kehé, naʻe loto nai ʻa Sīsū ke ʻoange ki heʻene kau ākongá ha ngaahi fakaikiiki fekauʻaki mo e toetuʻu ki hēvaní. Ko e faʻahinga loto-moʻoni kinautolu ʻa ia naʻa nau maʻu ʻa e ʻamanaki ʻo e ʻalu ki hēvaní.
Uá, ko e hā naʻe fakaʻosi ai ʻe Sīsū ʻene talanoá ʻaki ʻa e lave kia ʻĒpalahame, ʻAisake mo Sēkopé? Ko e kau tangata ko ení ʻe fokotuʻu hake ke moʻui ʻi he māmaní. (Lau ʻa e Mātiu 22:31, 32.) Ki muʻa ke lave ki he kau tangata faitōnunga ko ení, naʻe kamata ʻe Sīsū ʻene fakamatalá ʻaki ʻa e ngaahi lea “ʻi he fekauʻaki mo e toetuʻu ʻa e kau maté.” Ko e kupuʻi lea ko ení ʻoku fakaʻatā nai ai ki ha liliu ʻi he talanoa fekauʻaki mo e toetuʻu ki hēvaní ki ha toetuʻu ʻi he māmaní. Naʻe ʻiloʻi ʻe Sīsū naʻe tali ʻe he kau Sātusí ʻa e ngaahi tohi ʻa Mōsesé, ko ia naʻá ne toʻo lea hangatonu mei he folofola ʻa e ʻOtuá kia Mōsese ʻi he fuʻu ʻakau uló. Naʻe fiemaʻu ʻe Sīsū ke fakamoʻoniʻi ki he kau Sātusí ko ha toetuʻu ʻi he māmaní ko ha konga ia ʻo e taumuʻa ʻa e ʻOtuá.—ʻEki. 3:1-6.
Tolú, kapau ʻoku ngāueʻaki ʻa e ngaahi lea ʻa Sīsuú ki he toetuʻu ki hēvaní, ʻoku ʻuhinga ení ko e faʻahinga ʻoku nau toetuʻu ʻi he māmaní ʻe malava ke nau mali? ʻOku ʻikai ke ʻomai ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ha tali mahino ki he fehuʻi ko iá. Kapau naʻe talanoa ʻa Sīsū fekauʻaki mo e toetuʻu ki hēvaní, ko ʻene ngaahi leá leva ʻoku ʻikai fakamatalaʻi ai pe ʻe malava ke mali ʻi he māmani foʻoú ʻa e faʻahinga ʻe toetuʻu ʻi he māmaní.
ʻOku tala mai mahino ʻe he Tohi Tapú ko e maté ʻokú ne fakangata ha nofo mali. Ko ia kapau kuo mate ho hoa malí, ʻoku ʻikai totonu ke ke ongoʻi halaia kapau ʻokú ke fili ke toe mali. Ko ha fili fakafoʻituitui ia. Pea ʻoku ʻikai totonu ke fakaangaʻi ha tokotaha ʻokú ne kumi ki ha kaumeʻa māfana ʻo ha hoa mali.—Loma 7:2, 3; 1 Kol. 7:39.
ʻOku tau maʻu nai ha ngaahi fehuʻi lahi fekauʻaki mo e anga ʻo e moʻui ʻi he māmani foʻoú. ʻI he ʻikai feinga ke mateʻi ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ení, kuo pau ke tau tatali pē ʻo sio. Ka ko e meʻa ʻe taha ʻoku paú: Ko e faʻahinga ʻoku nau talangofua ki he ʻOtuá te nau fiefia, koeʻuhí ʻe fakalato ʻe Sihova ʻenau ngaahi fiemaʻú mo e holí ʻi he founga lelei tahá.—Saame 145:16.
a Sio ki he Taua Leʻo, Tīsema 1, 1987, peesi 30-31.
b Ko e mali mo e tokoua-ʻi-he-fonó ko ha anga fakafonua ia ʻi he taimi ʻo e Tohi Tapú. Kapau ʻe mate ha tangata pea ʻikai hano foha, ko hono uaifí ʻe mali ia mo hono tokouá. ʻE fakaʻatā heni ke fanauʻi ha foha pea ke hokohoko atu ai ʻa e hingoa fakafāmilí.—Sēn. 38:8; Teu. 25:5, 6.
c Ko e faʻahinga ʻoku toetuʻu ʻi he māmaní te nau maʻu ʻa e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengata, ʻo ʻikai ko e taʻefaʻamate. Ke ako lahi ange fekauʻaki mo e kehekehe ʻi he ongo ʻamanaki ko ení, sio ki he The Watchtower, ʻEpeleli 1, 1984, peesi 30-31.