ʻAPENITIKI
Ko e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí—Ko ha Kātoanga ʻOku Fakalāngilangiʻi Ai ʻa e ʻOtuá
ʻOKU fekauʻi ʻa e kau Kalisitiané ke nau kātoangaʻi ʻa e Fakamanatu ʻo e pekia ʻa Kalaisí. Ko e kātoangá ni ʻoku toe ui ia ko e ‘ʻOhomohe [pe kai efiafi] ʻa e ʻEikí.’ (1 Kolinito 11:20) Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga fekauʻaki mo iá? Ko ʻafē pea ʻoku totonu ke anga-fēfē ʻa hono kātoangaʻí?
Naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kātoangá ni ʻi he pō ʻo e Pāsova faka-Siú ʻi he 33 T.S. Ko e Pāsová ko ha kātoanga ia naʻe fai tuʻo taha pē he taʻu, ʻi he ʻaho hono 14 ʻo e māhina faka-Siu ko Nīsaní. Ke fikaʻi ʻa e ʻaho ko iá, ʻoku hā mahino naʻe tatali ʻa e kau Siú ki he ʻekunoti ʻi he faʻahitaʻu failaú. Ko e ʻaho eni ʻa ia ʻoku fakafuofua ai ki he houa ʻe 12 ʻa e maama ʻo e ʻahó mo e houa ʻe 12 fakapoʻuli. Ko e ʻuluaki māhina foʻou ʻoku lava ke vakai ki ai ʻoku ofi taha ki he ʻekunoti ʻi he faʻahitaʻu failaú naʻe fakaʻilongaʻi ai ʻa e kamataʻanga ʻo Nīsaní. Naʻe kamata leva ʻa e Pāsová ʻi he ʻaho ʻe 13 ki mui aí.
Naʻe kātoangaʻi ʻe Sīsū ʻa e Pāsová fakataha mo ʻene kau ʻapositoló, naʻá ne fakaʻatā ke mavahe ʻa Siutasi ʻIsikaliote, peá ne toki fokotuʻu leva ʻa e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí. Naʻe fetongi ʻe he kai ko ení ʻa e Pāsova faka-Siú pea ko ia ai, ʻoku totonu ke kātoangaʻi tuʻo taha pē ia ʻi he taʻu.
ʻOku fakamatala ʻa e Kōsipeli ʻa Mātiú: “Naʻe toʻo ʻe Sisu ha foʻi ma, ʻo ne tapuaki ia, mo ne pakipaki ʻo tufaki ki he kau ako, ʻo ne pehe, Toʻo ʻo kai; ko hoku sino ʻeni. Naʻa ne toʻo foki ha ipu, mo ne fakafetaʻi, ʻo ne ʻange kiate kinautolu, mo ne pehe, Mou inu kotoa pe mei ai; he ko hoku toto ʻeni ko e toto fuakava, ʻa ia ʻoku lilingi koeʻuhi ko e tokolahi ke lava ai ʻa e fakamolemole angahala.”—Mātiu 26:26-28.
ʻOku tui ʻa e niʻihi naʻe liliu ʻe Sīsū ʻa e maá ki hono kakano moʻoní pea ko e uainé ki hono totó. Kae kehe, naʻe kei kakato pē ʻa e sino fakakakano ia ʻo Sīsuú ʻi he taimi naʻá ne foaki ai ʻa e mā ko ení. Naʻe kai moʻoni ʻe he kau ʻapositolo ʻa Sīsuú ʻa hono kakanó tonu pea inu ʻa hono totó? ʻIkai, he ʻe hoko ia ko e kai-tangata mo hano maumauʻi ʻo e lao ʻa e ʻOtuá. (Senesi 9:3, 4; Livitiko 17:10) Fakatatau ki he Luke 22:20, naʻe pehē ai ʻe Sīsū: “Ko e ipu ni ko e fuakava foʻou ia ʻoku faiʻaki hoku toto, ʻa ia ʻoku lilingi koeʻuhi ko kimoutolu.” Naʻe hoko moʻoni ʻa e ipu ko iá “ko e fuakava foʻou”? Heʻikai malava ia, koeʻuhí ko e fuakavá ko ha felotoi ia, ʻo ʻikai ko ha meʻa ʻoku lava ke ala ki ai.
Ko ia ai, ko e maá mo e uainé fakatouʻosi ko ha ongo fakaʻilonga pē. ʻOku fakaʻilongaʻi ʻe he maá ʻa e sino haohaoa ʻo Kalaisí. Naʻe ngāueʻaki ʻe Sīsū ha foʻi mā naʻe toe mei he kai Pāsová. Ko e maá naʻe ngaohi ia ʻo ʻikai ha lēvani, pe ʻīsite. (Ekisoto 12:8) ʻOku faʻa ngāueʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻa e lēvaní ko ha fakaʻilonga ia ʻo e angahala pe ʻauʻauha. Ko ia ai, ʻoku fakafofongaʻi ʻe he maá ʻa e sino haohaoa ʻa ia naʻe feilaulauʻi ʻe Sīsuú. Naʻe ʻatā ia mei he angahalá.—Mātiu 16:11, 12; 1 Kolinito 5:6, 7; 1 Pita 2:22; 1 Sione 2:1, 2.
ʻOku fakafofongaʻi ʻe he uaine kulokulá ʻa e toto ʻo Sīsuú. Ko e toto ko iá naʻá ne ʻai ke fakalao ʻa e fuakava foʻoú. Naʻe pehē ʻe Sīsū ko hono totó naʻe lilingi ia ko e “fakamolemole angahala.” ʻOku lava ai ke hoko ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻo maʻa ʻi he vakai mai ʻa e ʻOtuá pea ʻe lava ke nau hū ai ki ha fuakava foʻou mo Sihova. (Hepelu 9:14; 10:16, 17) Ko e fuakava, pe konituleki ko ení, ʻoku ʻai ai ʻo malava ʻa e kau Kalisitiane faitōnunga ʻe toko 144,000 ke nau ō ki hēvani. Te nau ngāue ai ko e ngaahi tuʻi mo e kau taulaʻeiki ki hono tāpuakiʻi ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá.—Senesi 22:18; Selemaia 31:31-33; 1 Pita 2:9; Fakahā 5:9, 10; 14:1-3.
Ko hai ʻoku totonu ke maʻu ʻinasi ʻi he mā mo e uaine ko eni ʻi he Fakamanatú? Ko hono totonú, ko e faʻahinga pē ʻi he fuakava foʻoú—ʻa ia, ko e faʻahinga ko ē ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ʻo e ʻalu ki hēvaní—ʻoku totonu ke nau maʻu ʻinasi ʻi he maá pea mo e uainé. ʻOku fakatuipauʻi ʻe he laumālie māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá ki he faʻahinga peheé kuo fili kinautolu ke nau hoko ko e ngaahi tuʻi fakahēvani. (Loma 8:16) ʻOku nau toe ʻi he fuakava ʻo e Puleʻangá ai fakataha mo Sīsū.—Luke 22:29.
Fēfē ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengata ʻi Palataisi ʻi he māmaní? ʻOku nau talangofua ki he fekau ʻa Sīsuú pea maʻu ʻa e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí, ka ʻoku nau haʻu ko e kau mamata anga-fakaʻapaʻapa kinautolu, ʻo ʻikai ko e kau maʻu ʻinasi. Tuʻo taha he taʻu ʻi he hili e tō ʻa e laʻaá ʻi Nīsani 14, ʻoku kātoangaʻi ai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí. Neongo ko e lau afe siʻi pē ʻi māmani lahi ʻoku nau taukaveʻi ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki fakahēvaní, ko e kātoangá ni ʻoku mahuʻinga ia ki he kau Kalisitiane kotoa pē. Ko ha taimi ia ʻe lava ke fakakaukauloto atu ai ʻa e tokotaha kotoa ki he ʻofa māʻolunga ʻa Sihova ko e ʻOtuá pea mo Sīsū Kalaisí.—Sione 3:16.