LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w10 8/15 p. 25-28
  • Ko e Hā ke Tauhi-Taimi Aí?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ko e Hā ke Tauhi-Taimi Aí?
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Sihova—Ko ha ʻOtua Tauhi-Taimi
  • Mahuʻinga ʻa e Tauhi-Taimí ʻi he Lotú
  • Fehangahangai mo e Pole ʻo e Tauhi-Taimí
  • Maʻu ʻAonga ʻi he Tauhi-Taimi ʻi Hoʻo Lotú
  • Fakatupulekina ʻa e Tōʻonga ʻo e Hoko ʻo Tauhi-Taimi
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau—2014
  • Ko e Tauhi-Taimí mo Koe
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1991
  • Fakahāhā ʻa e Houngaʻia ki he Fale ʻo e ʻOtuá
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1994
  • Tōʻongaʻaki ha ʻUlungaanga ʻOku Taau mo e Ongoongo Leleí
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1995
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
w10 8/15 p. 25-28

Ko e Hā ke Tauhi-Taimi Aí?

KO E tauhi-taimí, pe aʻu taimi tonú, ʻoku ʻikai ke faingofua maʻu pē. ʻOku kau he ngaahi fakafaingataʻaʻiaʻanga kuo pau nai ke tau ikuʻí ʻa e fefonongaʻaki mamaʻó, fihi ʻa e halá, mo e taimi-tēpile femoʻuekina. Ka neongo ia, ʻoku mahuʻinga ʻa e aʻu taimi tonú. Ko e fakatātaá, ʻi he ngāueʻangá, ko ha tokotaha tauhi-taimi ʻoku faʻa vakai ki ai ko e tokotaha alafalalaʻanga mo tōtōivi. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko ha tokotaha ʻoku tōmui ʻe lava ke ne uesia ʻa e ngāue ʻa e niʻihi kehé mo e tuʻunga lelei ʻo e koloá mo e sēvesí. Ko e tōmuí ʻe lava ai ke ʻikai maʻu ʻe ha tokotaha ako ha kalasi ʻe niʻihi pea taʻofi ai ia mei heʻene fakalakalaka fakaeakó. Ko e tōmui ki ha ʻapoinimeni fakafaitoʻo pe ki he fale nifó ʻe uesia nai ai ʻa e faitoʻo ʻoku fiemaʻu kia kitá.

Ka ʻi he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ko e tauhi-taimí ʻoku ʻikai vakai ki ai ʻoku fuʻu mahuʻinga. ʻI ha ʻātakai pehē, ʻe lavangofua ai ke tau tōʻongaʻaki ʻa e tōmuí. Kapau ko ia, ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ke tau fakatupulekina ha holi ke aʻu taimi tonu. Ko hono mahinoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e tauhi-taimí ʻe tokoniʻi moʻoni ai kitautolu ke tau aʻu ʻi he taimí. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻe niʻihi ke tauhi-taimi aí? ʻE lava fēfē ke tau lavameʻa ʻi he tauhi-taimí? Pea ko e hā ʻa e ngaahi ʻaonga ʻe lava ke tau ʻamanekina ke maʻu ʻi he aʻu taimi tonú?

Sihova—Ko ha ʻOtua Tauhi-Taimi

Ko e ʻuhinga tuʻu-ki-muʻa ʻoku tau loto ai ke tauhi-taimí he ʻoku tau fiemaʻu ke faʻifaʻitaki ki he ʻOtua ʻoku tau lotu ki aí. (Ef. 4:32e [5:1, PM]) ʻOku ʻomai ʻe Sihova ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻaupito ʻi he tauhi-taimí. ʻOku ʻikai ʻaupito ke tōmui ia. ʻOkú ne pipiki mālohi ki heʻene taimi-tēpilé ʻi hono fakahoko ʻene ngaahi taumuʻá. Ko e fakatātaá, ʻi hono fakapapauʻi ʻe Sihova ke fakaʻauha ʻa e māmani fakaʻotuamaté ʻi ha lōmakí, naʻá ne pehē ange kia Noa: “Ke ke faʻu moʻou ha aake ʻaki ʻa e ʻakau ko e kofa.” ʻI he ofi ʻa e taimi ki he ngataʻangá, naʻe folofola ʻa Sihova kia Noa ke hū ki he ʻaʻaké peá ne fakahaaʻi ange: “ʻOku toe pe ʻa e ʻaho ʻe fitu, pea u fakaʻuha ki he fonua ʻo ʻaho fangofulu mo po fangofulu; pea te u tafi mei he funga kelekele ʻa e meʻa moʻui kotoa pe kuo u ngaohi.” ʻI he taimi totonú leva, “hili ʻa e ʻaho ʻe fitu, naʻe toki hoko ki he fonua ʻa e ngaahi vai ʻo e Lomaki.” (Sen. 6:14; 7:4, 10) Sioloto atu ki he meʻa naʻe mei hoko kia Noa mo hono fāmilí kapau naʻe ʻikai te nau hū taimi tonu ki he ʻaʻaké. ʻI he hangē pē ko e ʻOtua naʻa nau lotu ki aí, naʻe pau ke nau tauhi-taimi.

ʻI he taʻu nai ʻe 450 hili ʻa e Lōmakí, naʻe tala ai ʻe Sihova ki he pēteliake ko ʻĒpalahamé te ne maʻu ha foha ʻa ia ʻe fou mai ai ʻa e Hako ne talaʻofá. (Sen. 17:15-17) Naʻe pehē ʻe he ʻOtuá ʻe fanauʻi mai ʻa ʻAisake “ʻi he taimi ko eni ʻi he taʻu kahaʻu.” Naʻe hoko ia? ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú: “[Naʻe] feitama ʻa Sela, pea ʻi he hokosia ʻa e taimi ne tala kiate ia ʻe he ʻOtua naʻa ne fanau kia Epalahame ha tama, neongo kuo ne motuʻa.”—Sen. 17:21; 21:2.

ʻOku lahi ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi fakatātā ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e tauhi-taimi ʻa e ʻOtuá. (Sel. 25:11-13; Tan. 4:20-25; 9:25) ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú ke tau hanganaki tatali ki he ʻaho fakaefakamaau ʻa Sihova ʻi he kahaʻú. Neongo kapau ʻoku hā ngali “tuai” ʻi he vakai ʻa e tangatá, ʻoku tau fakapapauʻi “ʻe ʻikai tuai.”—Hap. 2:3.

Mahuʻinga ʻa e Tauhi-Taimí ʻi he Lotú

Ko e kotoa ʻo e kau tangata ʻIsilelí naʻe pau ke nau ʻi ai pea ʻi he taimi tonu ʻi he feituʻu naʻe vaheʻi ki he “katoaga [fakafaʻahitaʻu] kia Jihova.” (Liv. 23:2, 4, PM) Naʻe toe fakapapauʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi taimi ʻa ia naʻe pau ke fai ai ʻa e ngaahi feilaulau pau. (Eki. 29:38, 39; Liv. 23:37, 38) ʻIkai ʻoku fakahaaʻi heni ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke tauhi-taimi ʻa ʻene kau sevānití ʻi heʻenau lotú?

ʻI he ʻuluaki senitulí ʻi he taimi naʻe fakahinohinoʻi ai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻa e kau Kolinitoó fekauʻaki mo e founga ke fai ai ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, naʻá ne ekinaki kia kinautolu: “Ko e meʻa kotoa pe ke fai ke tāu mo māu.” (1 Kol. 14:40) Fakatatau ki ai, ko e ngaahi fakatahataha faka-Kalisitiane ki he lotú naʻe pau ke kamata ia ʻi ha taimi kuo fokotuʻu pau. Ko e vakai ʻa Sihova ki he tauhi-taimí kuo ʻikai ke liliu. (Mal. 3:6) Ko e hā leva ʻe lava ke tau fai ke tauhi-taimi ai ʻi he ngaahi fakatahataha faka-Kalisitiane ko ení?

Fehangahangai mo e Pole ʻo e Tauhi-Taimí

Kuo ʻiloʻi ʻe he niʻihi ko e palani ki muʻá ʻoku tokoni lahi. (Pal. 21:5) Hangē ko ení, kapau ʻe fiemaʻu ke tau fononga ʻi ha mamaʻo pau ke aʻu ai ʻi ha taimi kuo fokotuʻu, ʻe fakapotopoto ke kamata ʻi ha taimi ʻa ia ʻe mālō pē ʻetau aʻu taimi tonu ki ai? ʻIkai ʻe fakapotopoto ke fakaʻatā ha ngaahi miniti lahi ange koeʻuhi ke ʻoua te tau tōmui, ʻo tatau ai pē ʻo ka “hokonoa” ha meʻa ʻi he halá? (Koh. 9:11) “Ko e meʻa ʻa ia ʻe lava ke tokoni ki ha taha pē ke aʻu taimi tonu aí ko hono maʻu ha fakakaukau lelei ki he lahi ʻo e taimi ʻoku fiemaʻu ki he fonongá,” ko e lau ia ʻa ha talavou tauhi-taimi ko Hōsea.a

Ki he niʻihi, ʻe fiemaʻu nai ke fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke mavahe tōmuʻa mei heʻenau ngāué ke nau malava ai ʻo aʻu taimi lelei ki he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané. Ko e meʻa eni naʻe fai ʻe ha Fakamoʻoni ʻi ʻItiopea ʻi heʻene ʻiloʻi te ne tōmui miniti ʻe 45 ki he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá koeʻuhi ko e ngaahi feliliuaki ʻi heʻene taimi-tēpile ngāué. Naʻá ne fokotuʻutuʻu mo ha kaungāngāue ke ne haʻu tōmuʻa ki he ngāué ke ʻatā ai ʻi he ngaahi pō fakatahá. Koeʻuhi ko e meʻa ko iá, naʻe loto-lelei ʻa e tokotaha Fakamoʻoní ke ne ngāue ʻi ha toe houa ʻe fitu maʻa hono kaungāngāué.

Kapau ʻoku ʻi ai haʻatau fānau iiki, ko e aʻu tōmuʻa ki he ngaahi fakatahá ʻoku ʻomai ai ha pole makehe. Ko e fatongia ʻo hono ʻai ke maau ʻa e fānaú ʻoku faʻa meimei tuku pē ia ki he faʻeé, ka ʻe lava ke fai ia ʻe he ngaahi mēmipa kehe ʻo e fāmilí pea ʻoku totonu ke nau tokoni. Ko ha faʻē Mekisikou ko ʻEsipelanisā ʻokú ne tokangaʻi ʻiate ia pē ʻa e fānau ʻe toko valu. Ko honau taʻú he taimí ni ʻoku mei he taʻu 5 ki he 23. ʻOku fakamatala ʻa ʻEsipelanisā ki he founga ʻoku lava ke tauhi-taimi ai ʻa hono fāmilí: “Ko ʻeku tamaiki fefine lalahí ʻoku nau tokoni ki hono teuteuʻi ʻo e fānau iiki angé. ʻOku ou lava ai heni ke fakaʻosi ʻa ʻeku ngāue fakaʻapí pea ʻai ke u maau ke mavahe ʻi ha taimi pau ki he ngaahi fakatahá.” Ko e fāmilí ni ʻoku ʻi ai ʻenau taimi pau ke mavahe ai mei honau ʻapí, pea ʻoku ngāue fāitaha ʻa e tokotaha kotoa koeʻuhi ke nau fai pehē.

Maʻu ʻAonga ʻi he Tauhi-Taimi ʻi Hoʻo Lotú

Ko e fakakaukauloto atu ki he ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi he ʻau taimi tonu ki he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ʻe lava ke ʻai ai ke mālohi ʻetau holi mo e fakapapau ke fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku ala lavá ke tauhi-taimi ai. Ko ha finemui ko Senitulā, ʻa ia kuó ne fakatupulekina ʻa e tōʻonga ʻo e aʻu taimi lelei ki he ngaahi fakatahá, ʻokú ne fakamatala: “Ko e meʻa ʻoku ou saiʻia ai ʻi he aʻu tōmuʻá ko ʻeku maʻu ha faingamālie ke fakalea ai ki he fanga tuongaʻané mo e fanga tokouá, talanoa mo kinautolu, pea hoko ai ʻo maheni lelei ange mo kinautolu.” ʻI he taimi ʻoku tau aʻu tōmuʻa ai ki he Fale Fakatahaʻangá, ʻe lava ke tau maʻu ʻaonga ai mei he fanongo fekauʻaki mo e kātaki pea mo e ngāue faitōnunga ʻa e niʻihi kehe ʻoku nau maʻu iá. ʻI heʻetau ʻi aí mo e fetalanoaʻaki fakatupu langa haké, ʻoku lava ke tau toe tākiekina lelei ai ʻa hotau fanga tokouá mo e tuofāfiné, ʻi hono ‘fakaʻaiʻai ʻa kinautolu ki he feʻofaʻaki mo e ngaue lelei.’—Hep. 10:24, 25.

Ko e hiva mo e lotu ʻa ia ʻoku kamataʻaki ʻa e fakataha faka-Kalisitiane taki taha ko ha konga ia ʻoku fiemaʻu pau ki heʻetau lotú. (Sāme 149:1) Ko ʻetau ngaahi hivá ʻoku fakahīkihikiʻi ai ʻa Sihova, fakamanatu mai ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻoku totonu ke tau fakatupulekiná, pea fakalototoʻaʻi ai kitautolu ke kau fiefia ʻi he ngāue fakafaifekaú. Pea fēfē ʻa e lotu kamatá? ʻI he kuonga muʻá, naʻe ui ai ʻe Sihova ʻa e temipalé ko hono “falelotu.” (Ai. 56:7) ʻI he ʻahó ni, ʻoku tau fakatahataha ai ke fai ʻa e lotu ki hotau ʻOtuá ʻi heʻetau ngaahi fakatahá. Ko e lotu kamatá ʻoku ʻikai ngata pē ʻi he kole ai ʻa e tataki ʻa Sihová mo hono laumālie māʻoniʻoní ka ʻoku toe teuʻi ai hotau ʻatamaí mo e lotó ke maʻu ʻa e fakamatala ʻa ia ʻe lāulea ki aí. ʻOku totonu ke tau fakapapauʻi ke aʻu taimi tonu ki heʻetau ngaahi fakatahá ki he hiva mo e lotu kamatá.

ʻI he lau fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo ʻene aʻu tōmuʻa ki he ngaahi fakatahá, ʻoku pehē ʻe he taʻu 23 ko Hēleni: “ʻOku ou fakakaukau ko ha founga ia ke fakahāhā ai ʻeku ʻofa kia Sihová, koeʻuhi ʻokú ne tokonaki mai ʻa e fakamatala kotoa ʻoku fakahokó, ʻo kau ai ʻa e ngaahi hivá mo e lotu kamatá.” ʻIkai ʻoku totonu ke tau vakai ki he meʻá ni ʻi he founga tatau? ʻIo, ʻoku totonu ke tau pehē. Ko ia ai, tau feinga lahi ke fakatupulekina ʻa e tōʻonga ko e tauhi-taimí ʻi he kotoa ʻo ʻetau ngaahi ngāué, tautefito ʻi he ngaahi ngāue ko ia ʻoku kaunga ki heʻetau lotu ki he ʻOtua moʻoní.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Kuo liliu ʻa e ngaahi hingoá.

[Fakatātā ʻi he peesi 26]

Teuteu lelei ki muʻa

[Fakatātā ʻi he peesi 26]

Tuku ha taimi ki he meʻa ʻe “hokonoa”

[Fakatātā ʻi he peesi 26]

Maʻu ʻa e ngaahi ʻaonga ʻi he aʻu tōmuʻa ki he ngaahi fakatahá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share