PACHARU PACHITIKA VINTHU VAKOFYA

1 | Vikiliyani Umoyu Winu

NTCHIFUKWA WULI NKHWAKUKHUMBIKA?

Masuzgu pamwenga masoka nga chilengedu, vingakwaska umoyu widu mu nthowa zakupambanapambana.

Asani kwachitika vinthu vakofya, ŵanthu asuzgika maŵanaŵanu. Ndipu ŵanthu wo asuzgika maŵanaŵanu kwa nyengu yitali, kanandi atama.
Asani kwachitika soka kweniso masuzgu nganyaki madokotala ngangaŵa ndi ntchitu yikulu ndipu munkhwala ungasoŵa chifukwa akutama angaŵa anandi.
Masoka, ngachitiska kuti kuŵi kwakusuzga kuti ŵanthu asaniyi ndalama zakuguliya vinthu vakukhumbika, nge chakurya kweniso munkhwala.

Vo Mutenere Kuziŵa

Matenda ngakulu kweniso kusuzgika maŵanaŵanu, vingachitiska kuti mutondeki kusankha vinthu umampha, ndipu mungaleka kuchita vo vingakuwovyani kuja ndi umoyu wamampha. Ivi vingachitiska kuti mutami ukongwa.
Asani mulonde cha chovyu chakuchipatala, suzgu yinu yingakuwa ukongwa ndipu umoyu winu ungaŵa pangozi.
Asani mwe ndi liŵavu lanthazi, mungasankha umampha vinthu pa nyengu yo kwachitika vinthu vakofya.
Kwali mwe akavu pamwenga akukhupuka, mungachita vinthu vinyaki vo vingavikiliya umoyu winu.

Vo Mungachita Pasonu Panu

Nyengu zinyaki, munthu wazeru waŵanaŵaniya masuzgu ngo wangakumana nangu ndipu wachitapu kanthu kuti wangakhwechi. Fundu yeniyi njakovya so pa nkhani yakuphwere umoyu widu. Mungaleka kutamatama pamwenga kutama ukongwa asani muphwere liŵavu linu kweniso panyumba pinu. Kujivikiliya nkhwamampha kuluska kuŵanaŵana kuti asani mwatama madokotala ngakukuchizgani.

“Asani tiphwere liŵavu lidu kweniso malu ngo tija, tingananga ndalama zinandi cha zakuguliya munkhwala kweniso kuchikumana ndi dokotala.”—Andreas.a

a Mazina nganyaki ngasinthika mumagazini iyi.

KUMBI MUNGAJIVIKILIYA WULI?—Fundu Zakovya

Pa nyengu yo kwachitika vinthu vakofya, vikiliyani liŵavu linu mwakuchita vinthu ivi

MUJENGI ACHANDA

Mujengi achanda

Bayibolu likamba kuti: “Munthu wakuchenje wawona soka ndipu wabisama.” (Nthanthi 22:3) Muziŵengi kweniso kukhwecha vinthu vo vingaŵika umoyu winu pangozi.

Musambengi mumanja pafupipafupi ndi sopu, ukongwa mwechendako chakurya pamwenga asani mwatuwa ku chimbuzi.
Mutowesengi kweniso mupuputengi munyumba mwinu ndi munkhwala wakubayiya majeremusi, ukongwa malu ndipuso vinthu vo mutivikwaska kaŵikaŵi.
Asani vingachitika, mukhwechengi kuja pafupi ndi ŵanthu wo atama matenda ngakuyambuziyana.

MURYENGI VAKURYA VAKUPASKA NTHAZI

Muryengi vakurya vakupaska nthazi

Bayibolu likamba kuti: “Palivi munthu yo watinkha liŵavu laki, kweni watiliryisa ndipuso watiliyanja.” (Aefeso 5:29) Tilongo kuti titanja liŵavu lidu asani tiphwere ndi vo titurya kweniso kumwa.

Mumwengi maji nganandi.
Muryengi vipasu vakupambanapambana kweniso mphangwi.
Mungaryanga cha vakurya va mafuta nganandi, muche kweniso shuga.
Mungakweŵanga foja cha, mungamwanga moŵa unandi cha pamwenga kugwiriskiya ntchitu munkhwala wakutimbanyizga wongu.

“Kuti tileki kutama, titesesa kurya vakurya va magulu ngosi, asani tingaleka kuchita viyo ndikuti tingamaliya ndalama zinandi pa kugula munkhwala kweniso kulipira madokotala. Tigwiriskiya ntchitu ndalama zidu pa kugula vakurya vamampha.”—Carlos.

MUCHITENGI MASAZA KWENISO MUPUMUWENGI MWAKUKWANA

Muchitengi masaza

Bayibolu likamba kuti: “Kupumuwa kamanavi nkhwamampha kuluska kugwira ntchitu mwaphamphu ndi kutchimbiza mphepu.” (Wakutawula 4:6) Tikhumbika kugwira ntchitu kweni tigonengi so mwakukwana.

Muchitengi masaza. Mungayamba kwenda kaŵikaŵi. Masaza ngangawovya kuti muje ndi liŵavu la nthazi chinanga kuti mwe akukota, mukupunduka pamwenga mwe ndi matenda ngakulu.
Mupumuwengi mwakukwana

Mupumuwengi mwakukwana. Asani muleka kupumuwa mwakukwana vingachitiska kuti musuzgikengi ukongwa maŵanaŵanu kweniso kuti mutondekengi kuŵika maŵanaŵanu pa vo muchita. Ndipu asani pajumpha nyengu mungatama matenda ngakulu.
Mujengi ndi nyengu chayiyu yakugone ndipu muyesesengi kuyilondo. Zuŵa lelosi mugonengi ndi kuyuka pa nyengu yo mukusankha.
Mungawoneliyanga TV cha pamwenga kugwiriskiya ntchitu vipangizu va mazuŵa nganu pa nyengu yakugone.
Mungaryanga ukongwa cha pamwenga kumwa ti, khofi kweniso moŵa mwechendaluti kuchigona.

“Ndasaniya kuti kugona kukwaska liŵavu langu. Asani ndaleka kugona mwakukwana, nyengu zinyaki mutu utindiŵaŵa kweniso liŵavu langu liphwanya. Kweni asani ndagona mwakukwana, ndituvwa umampha kweniso ndija wakunozgeka kuchita chechosi cho ndikhumba! Ndija ndi nthazi zinandi ndipuso nditama kaŵikaŵi cha.”—Justin.