Muyanduwengi Asani Muŵerenga Bayibolo

1-3. Kumbi kuŵerenga Bayibolo ndipuso kugwiriskiya nchitu vo taŵerenga, kungatiwovya wuli?

“MULENJI wewosi ndiwonga Yehova chifukwa wandiwovya kulivwisa Bayibolo.” Mzichi munyaki wakukota yo wakukamba mazu yanga, waja wachiŵerenga Bayibolo losi kujumpha maulendu 40 ndipu walekezga cha. Kaboni munyaki wachisungwana wangukamba kuti, kuŵerenga Bayibolo kwamuwovya kuziŵa kuti Yehova waliku nadi. Ivi vachitiska kuti wandere kufupi ndi Awiski akuchanya. Iyu wangukamba so kuti: “Ndikukondwapu cha pa umoyu wangu!”

² Wakutumika Petro wakukamba kuti titenere kwanja uneneska wakutuliya m’Bayibolo. (1 Pet. 2:2) Asani tisambira Bayibolo ndipuso tigwiriskiya nchitu vo tisambira, tiŵengi ndi njuŵi yamampha ndipuso umoyu walikondwa. Bayibolo lingatiwovya kuja paubwezi wamampha ndi ŵanthu wo atanja Chiuta ndipuso atimuteŵete. Fundu zosi izi, zitichitiskengi kuti tikondwengi ndi “chilangulu chaku Chiuta.” (Ŵar. 7:22) Kumbi kusambira Bayibolo kungatiwovya so wuli?

³ Asani musambira vinandi vaku Yehova ndi Mwana waki, vikuchitiskeningi kuti muŵayanjengi kweniso muyanjengi ukongwa ŵanthu. Bayibolo likuwovyeningi kuziŵa mo Chiuta wazamutaskiya ŵanthu wo atimuvwiya pa nyengu yo wazamunangiya charu chiheni ichi. Mwaviyo, mwe ndi uthenga wamampha wakuti mupharazgiyi ŵanthu. Yehova wakutumbikeningi asani musambiza ŵanthu vinthu vo mwaŵerenga m’Bayibolo.

MULUNGURUKENGI PA VO MUŴERENGA

4. Kumbi mukhumbika kuchitanji asani muŵerenga Bayibolo?

⁴ Yehova wakhumba cha kuti ateŵeti ŵaki aŵerengengi Mazu ngaki mwakuthaŵiriya. Iyu wangukambiya Yoswa kuti: ‘Buku ili la marangu lireki kutuwa mu mulomu waku, kweni ungaŵanaŵanengi . . . msana ndi usiku.’ (Yos. 1:8; Sumu 1:2) Kumbi ulongozgi wenuwu ung’anamuwa kuti asani muŵerenga Bayibolo, mukhumbika kuŵerenganga mwakukweza mazu? Awa. Ung’anamuwa kuti asani mwaŵerengapu kamanavi, pavuli paki mutenere kulunguruka pa vo mwaŵerenga. Kuchita viyo, kukuwovyeningi kuti maŵanaŵanu nginu ngosi ngaje pa fundu zo zingakuwovyani kweniso zingakuchiskani pa nyengu yo muŵerenga. Asani mwasaniya lemba pamwenga nkhani zakuchiska, ŵerengani mwakufwasa ndipu nyengu zinyaki munemuwengi mulomu. Mungavwisisengi umampha malemba asani muchita viyo. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa chakuti asani mungavwisa ulongozgi waku Chiuta, muwugwiriskiyengi nchitu umampha pa umoyu winu.

5-7. Kambani vakuyeruzgiyapu va mo kuŵerenga Mazu ngaku Chiuta mwakufwasa kungatiwovye (a) kulutirizga kuja ndi jalidu lamampha; (b) kuchitiya ŵanthu vinthu vamampha ndipuso mwaulemu; (c) kugomezga Yehova chinanga mphanyengu yo takumana ndi masuzgu.

⁵ Kulunguruka kungakuwovyani asani musambira mabuku nga m’Bayibolo ngo muwona kuti ngakusuzga kungavwisa. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani kuti munyamata wachikhristu waŵerenga uchimi waku Hoseya. Iyu wafika pa chaputala 4, waŵerenga mwakufwasa vesi 11 mpaka 13 ndipu watuma dankha kamanavi. (Ŵerengani Hoseya 4:11-13.) Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti mavesi yanga ngamuchontha, anyaki kusukulu atimuchichizga kuti wachitengi ureŵi. Mwaviyo, iyu walunguruka pa mavesi ngo ndipu wakamba kuti: ‘Yehova wawona vinthu viheni vo ŵanthu achita chinanga kuti angavichita mwakubisa. Ndikhumba cha kumuguŵiska.’ Mubali uyu wasimikizga mtima kulutirizga kuja ndi jalidu lamampha pamasu paku Chiuta.

⁶ Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu chachiŵi ichi, mzichi waŵerenga uchimi waku Yoele ndipu wafika pa chaputala 2, vesi 13. (Ŵerengani Yoele 2:13.) Po waŵerenga vesi lenili mwakufwasa, walunguruka mo wangayezge Yehova, yo “ngwamampha ndi walisungu, wambura kukalipa ruŵi, ndi wakuzara chanju chikuru.” Iyu wasankha kuti wayesesengi kuleka kunyoza ndipuso kukalipa asani walongoro ndi ŵanthu nyengu zinyaki kweniso murumu waki.

⁷ Chachitatu, ŵanaŵaniyani mubali yo nchitu yaki yamala ndipu wafipa mtima kuti waphweriyengi wuli muwolu waki ndi ŵana. Iyu waŵerenga mwakufwasa Nahumu chaputala 1, vesi 7 po pakamba kuti, Yehova ‘watiŵaziŵa wo ŵabendama [abisama] mwaku iyu,’ ndipu watiŵavikiliya nge “linga lakukho mu zuŵa la suzgu.” Mazu yanga, ngatimujalika mtima pasi. Iyu wawona kuti Yehova watimuyanja ndipu waleka kudandawula ukongwa. Pavuli paki, waŵerenga so vesi 15 mwakufwasa. (Ŵerengani Nahumu 1:15.) Mubali widu mwenuyu, wawona kuti asani wapharazga uthenga wamampha mu nyengu yakusuzga iyi, walongo kuti Yehova wenge linga laki. Po mubali uyu walutirizga kupenja nchitu, wasaniya nyengu yinandi yakuserere mu uteŵeti wakumunda mkati mwa sabata.

8. Konkhoskani fundu zakuzirwa zo imwi mukusaniya po mwaŵerenganga Bayibolo?

⁸ Fundu zakuchiska zo takambiskana pambula kuswera yapa, zatuliya m’mabuku nga m’Bayibolo ngo anyaki awona kuti ngakusuzga kungavwisa. Asani muŵerenga buku laku Hoseya, Yoele ndi Nahumu ndi chilatu chakuti musambiri, mutenere so kuŵerenga mavesi nganyaki mwakufwasa kutuliya m’mabuku ngenanga. Tisaniya zeru ndipuso tipembuzgika chifukwa cha Malemba nga achimi ŵenaŵa. Nanga mabuku nganyaki nga m’Bayibolo? Mazu ngaku Chiuta, ngenge mya yakuzirwa ya daimondi yo yisanirika mumugodi ndipu mukhumbika kukumba mwalusu kuti muyisaniyi. Mwaviyo, ŵerengani Bayibolo losi ndi chilatu chakuti musaniyi mya yakuzirwa, yo mbulongozgi ndipuso fundu zakuchiska.

YESESANI KUVWISA VO MUŴERENGA

9. Kumbi tingachita wuli kuti tivwisi umampha khumbu laku Chiuta?

⁹ Mukhumbika kuŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi. Kweni asani muŵerenga, mukhumbika kuvwisa ndipuso kuziŵa vo muŵerenga. Mwaviyo, gwiriskiyani nchitu umampha magazini ngo gulu laku Yehova litikupaskani kuti ngakuwovyeni kuziŵa ŵanthu, malu ndipuso nkhani zo muŵerenga. Nyengu zinyaki mungakhumba kuziŵa mo fundu yinyaki ya m’Bayibolo yingakuwovyiyani pa umoyu winu, mungafumba mura pamwenga Mkhristu munyaki yo we paubwezi wakukho ndi Chiuta. Kuti tikonkhoski kukhumbika kwa kuvwisa ndipuso kuziŵa umampha fundu za m’Bayibolo, tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu cha Mkhristu munyaki wa mu nyengu ya akutumika, yo wanguyesesa kuchita viyo. Mkhristu mwenuyu, wenga Apolo.

10, 11. (a) Kumbi Apolo wanguwovyeka wuli kuti waje mupharazgi waphamphu wa uthenga wamampha? (b) Kumbi tisambiranjipu pa nkhani yaku Apolo? (Wonani bokosi lakuti, “Kumbi vo Musambiza Vikoliyana ndi Fundu zo Tisambira Sonu?”)

¹⁰ Apolo, wenga Mkhristu wachiyuda ndipu wangaziŵanga umampha malemba kweniso wenga mupharazgi waphamphu. Buku la Machitidu likonkhoska kuti: Iyu ‘wakambanga ndi wasambizanga kaunthu va ku Yesu, wakuwamu [waziŵanga] ubatizu waku Yohane pe.’ Chifukwa chambula kuziŵa fundu zifya, Apolo wasambizanga fundu zakali za ubatizu. Priskila ndi Akula, ŵati ŵavwa vo wasambizanga ku Efeso, yiwu angumukonkhoske “umamphaumampha nthowa yaku Chiuta.” (Mac. 18:24-26) Kumbi ivi vingumuwovya wuli Apolo?

¹¹ Apolo wati wamaliza kupharazga ku Efeso, wanguluta ku Akhaia. “Ndipu wachifika ko, wangovyana ukongwa ndi wo ŵanguvwaniya mu wezi [waku Chiuta, NW]; chifukwa kwanthazi wangupanikizgiya Ayuda pakweru, wakurongole mu malemba kuti Yesu ndi Khristu.” (Mac. 18:27, 28) Pa nyengu iyi, Apolo wakonkhoskanga umampha cho ubatizu wachikhristu ung’anamuwa. Wati waziŵa fundu zifya, wo asambiranga uneneska pa nyengu yo, ‘wanguŵawovya ukongwa’ kuti aluti panthazi kuteŵete Chiuta. Kumbi tingasambiranjipu pa nkhani yeniyi? Nge mo wanguchitiya Apolo, nasi tikhumbika kuyesesa kuvwisa vo tiŵerenga m’Bayibolo. Kweni asani Mkhristu munyidu watitipaska masachizgu nga mo tingachitiya kuti tisambizengi umampha, titenere kujiyuyuwa, kuzomerezga ndipuso kuwonga vo watitikambiya. Asani tichita viyo, uteŵeti widu wakupaturika ulutengi panthazi.

WOVYANI ŴANTHU MWAKUGWIRISKIYA NCHITU VO MUSAMBIRA

12, 13. Konkhoskani mo kugwiriskiya nchitu Malemba mwazeru kungawovye yo musambira nayu Bayibolo kuluta panthazi.

¹² Nge mo wanguchitiya Priskila, Akula ndi Apolo, tikhoza kuwovya anyidu. Kumbi mutuvwa wuli asani munthu yo musambira nayu Bayibolo, wamalana ndi masuzgu ngo ngatingi ngamutondekeskengi kuja paubwezi ndi Yehova chifukwa chakuti mwamuchiska? Pamwenga asani ndimwi mura mumpingu, kumbi mutuvwa wuli asani Mkhristu munyinu watikuwongani chifukwa cha ulongozgi wa m’Malemba wo mungumupaska, pa nyengu yo wangukumana ndi masuzgu? Mwambula kukayikiya, kuwovya anyaki mwakugwiriskiya nchitu Mazu ngaku Chiuta kuti asinthi umoyu wawu, kuzisa likondwa.a Wonani mo mungafiskiya venivi.

¹³ Ayisraele anandi mu nyengu yaku Eliya, asopanga Chiuta wauneneska kweniso achiuta aboza. Ulongozgi wo Eliya wangupereka kwa Ayisraele ŵenaŵa, ungawovya so munthu yo watondeka kuluta panthazi. (Ŵerengani 1 Ŵakaronga 18:21.) Vingachitika kuti munthu yo musambira nayu Bayibolo watopa kususkika ndi mabwezi pamwenga a m’banja laki, asani ndi viyo, mungamuchiska kuti wasopengi Yehova mwakukambiskana nayu Yesaya 51:12, 13.​—Ŵerengani.

14. Nchinthu wuli cho chingakuwovyani kukumbuka Malemba panyengu yo mukhumba kungagwiriskiya nchitu?

¹⁴ Bayibolo le ndi mazu nganandi ngo ngangachiska, ngangasambiza ndipuso ngangawovya wo atiliŵerenga. Kweni mungajifumba kuti, ‘Kumbi ndingasunga wuli malemba kuti ndizingagwiriskiyi nchitu pa nyengu yo nditingakhumba?’ Mutenere kuŵerenga Bayibolo ndi kulunguruka zuŵa lelosi. Asani muchitengi viyo, musungengi Malemba nganandi ndipu mzimu waku Yehova ukukumbuskeningi panyengu yo mukhumba kungagwiriskiya nchitu.​—Marko 13:11; ŵerengani Yohane 14:26.

15. Nchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti mungaziŵi umampha Mazu ngaku Chiuta?

¹⁵ Nge mo yachitiyanga Fumu Solomoni, murombengi kwaku Yehova kuti wakupaskeni zeru kuti mufiski maudindu ngachikhristu. (2 Mik. 1:7-10) Tikhumbika kungafufuza mwakuphwere Mazu ngaku Chiuta nge mo achitiyanga achimi a mu nyengu yakali kuti timuziŵi umampha Yehova ndipuso tiziŵi khumbu laki. (1 Pet. 1:10-12) Wakutumika Paulo, wanguchiska Timote kuti wasambiri ‘mazu nga chivwanu, ndipuso nga chisambizu cheneku.’ (1 Tim. 4:6) Asani namwi mungachita viyo, muwovyengi ŵanthu kuti aje paubwezi ndi Chiuta, kweniso chivwanu chinu chijengi chakukho.

MAZU NGAKU CHIUTA NGAVIKILIYA

16. (a) Kumbi ŵanthu a ku Berea anguyanduwa wuli chifukwa chakuti “angupenjapenjamu m’malemba zuŵa ndi zuŵa”? (b) Kumbi kuŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi nkhwakukhumbika wuli kwaku isi mazuŵa nganu?

¹⁶ Ayuda wo ajanga ku Makedonia, mumsumba wa Berea, “angupenjapenjamu m’malemba zuŵa ndi zuŵa.” Pa nyengu yo Paulo waŵapharazgiyanga uthenga wamampha, awonanga asani vo iyu wakambanga vayanananga ndi vo yiwu aziŵanga kutuliya m’Malemba. Kumbi anguyanduwanji? Anandi angugomezga kuti vo iyu wasambizanga, wenga uneneska ndipu yiwu “anguvwana.” (Mac. 17:10-12) Ivi vilongo kuti, kuŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi kutovya kuti chivwanu chidu mwaku Yehova, chije chakukho. Mwaviyo, “chigomezgu chakukho cha vo tilindizga,” nchakukhumbika ukongwa kuti tizipozomoki ndi kuzija m’charu chifya chaku Chiuta.—Ŵah. 11:1, NW.

17, 18. (a) Kumbi chigomezgu chakukho kweniso chanju chingavikiliya wuli mtima wakuyeruzgiya wa Mkhristu? (b) Kumbi chigomezgu chingativikiliya wuli ku vinthu viheni?

¹⁷ Pe chifukwa chamampha cho Paulo wangulembe kuti: “Kweni ifwi, taŵakuŵa ŵa msana, tizizi, taŵakuvwara chivekeru cha pachifuŵa cha chivwanu ndi chanju, ndi nge ncha pamutu [chisoti cha] chigomekezgu cha chipozomosku.” (1 Ŵat. 5:8) Msilikali wakhumbika kuvikiliya mtima waki kwa arwani. Mwakuyanana ŵaka, mtima wa Mkhristu ukhumbika kuwuvikiliya ku ubudi. Asani mteŵeti waku Yehova we ndi chivwanu chakukho mu malayizgu ngaku Chiuta ndipuso watanja Chiuta ndi ŵanthu anyaki, ndikuti wavwala chapachifuŵa chakukho. Mwaviyo, nkhwakusuzga kuti wachiti chinthu chinyaki cho chingamuchitiska kuti waleki kuyanjika ndi Chiuta.

¹⁸ Paulo wangukamba so za chisoti, “chigomekezgu cha chipozomosku.” Mu nyengu yakali, asani msilikali waleka kuvikiliya mutu waki, kwenga kwambula kusuzga kuti amubayi pankhondu. Kweni asani wavwala chisoti chakukho, wavikilirikanga ku mivi yo amuhomanga ndipu wapwetekekanga ukongwa cha. Asani tisambira Mazu ngaku Chiuta, tija ndi chigomezgu chakuti Yehova wangatitaska. Chigomezgu chakukho, chititiwovya kuti tikanengi ŵanthu ampatuku ndipuso ‘mauŵereŵesi ngawu ngamtonyoru ngaŵaka.’ (2 Tim. 2:16-19) Kweniso chitiwovyengi kuti tikani ŵanthu a jalidu liheni, wo angatichitiska kuti tichiti vinthu vo Yehova watinkhana navu.

BAYIBOLO LINGATIWOVYA KUZIPOZOMOKA

19, 20. Nchifukwa wuli titumbika ukongwa Mazu ngaku Chiuta, nanga tingalongo wuli venivi? (Wonani bokosi lakuti, “Yehova Watindipaska vo Ndikhumbikiya.”)

¹⁹ Po umaliru we pafupi ukongwa, tikhumbika kugomezga Mazu ngaku Yehova. Ulongozgi wo tisaniya m’Mazu ngenanga, utitiwovya kuti tileki mijalidu yiheni ndipuso kuti tilimbani ndi mijalidu yidu ya ubudi. Bayibolo lititichiska ndipuso lititipembuzga ndipu venivi vingatiwovya kuti timalani ndi mayeseru ngo Satana ndi charu chaki angatizisiya. Chifukwa chakuti Yehova wapereka ulongozgi kuziya m’Mazu ngaki, tilutirizgengi kwenda munthowa yakuluta ku umoyu.

²⁰ Kumbukani kuti Chiuta wakhumba ‘ŵanthu wosi azitaskiki.’ Ateŵeti aku Yehova ndipuso ŵanthu wo titiŵawovya mwakuŵapharazgiya ndipuso kuŵasambiza, ŵe mugulu la “ŵanthu wosi.” Kweni wosi wo akhumba kuti azitaskiki, atenere “kufikapu pa mziŵiru wa uneneska.” (1 Tim. 2:4) Mwaviyo, kuti tizitaskiki tikhumbika kuŵerenganga Bayibolo ndi kugwiriskiya nchitu ulongozgi waki. Asani tiŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi, tilongo kuti titumbika ukongwa Mazu ngauneneska ngaku Yehova.​—Yoh. 17:17.