Burnett, Simone, Eston, ndi Caleb

Ateŵete Mwakukhumba Ŵija ku Oceania

RENEÉ we ndi vyaka pafupifupi 35. Iyu wangukuliya mu banja la Akaboni aphamphu ku Australia. Iyu wangukamba kuti: “Kanandi, talutanga ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu kuti tikawovyi. Ada ndi Ama achitanga vinthu vo vawovyanga kuti tikondwengi ndi uteŵeti. Ndati ndabala ŵana ŵawi, ndakhumbanga kuti nawu azije ndi umoyu waviyo.”

Murumu waku Reneé zina laki Shane we ndi vyaka pafupifupi 40. Nayu wenga ndi vilatu vauzimu nge muwolu waki. Iyu wangukamba kuti: “Mwana widu wachiŵi wati wawaku, tinguŵerenga nkhani mu Chigongwi cha Alinda yo yakambanga za banja lo linguluta kumwela kwa Pacific mu sitima yawu kuti likapharazgiyi ŵanthu wo aja ku vilwa va charu cha Tonga.a Nkhani iyi yingutichiska kuti tilembe kalata ofesi ya nthambi ya ku Australia ndi ku New Zealand kuti atikambiyi ko kwakhumbikanga apharazgi anandi a Ufumu.b Yiwu angutikambiya kuti tiluti ku Tonga, charu cho tinguŵerenga mu Chigongwi cha Alinda.”

Shane, Reneé ndi ŵana ŵawu Jacob ndi Skye, angujaku vyaka viŵi ku Tonga. Pavuli paki, kungwamba kuchitika viwawa mwakuwerezawereza ndipu ivi vinguchitisa kuti awere ku Australia. Kweni yiwu anguleka cha kuŵanaŵaniya vakusaziyaku uteŵeti wawu. Mu 2011, anguluta ku Norfolk Island. Chilwa ichi nchimana ndipu che pa mtunda wa makilomita 1,500 kutuwa ku Australia. Kumbi vinthu vinguŵayende wuli? Jacob yo sonu we ndi vyaka 14 wangukamba kuti: “Yehova wangutiphwere kweniso wangutiwovya kuti tikondwengi ndi uteŵeti.”

MABANJA NGO NGANGUJIPEREKA

Nge mo venge ndi Shane, Reneé ndi ŵana ŵawu, mabanja nganandi nga Akaboni ngangujipereka mwakukhumba ngija kuti ngakateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitisa kuti akateŵete kwenuku?

“Ŵanthu anandi akhumbanga kuvwa uthenga wamampha. Tapenjanga kuŵawovya kuti asambirengi Bayibolu pakuŵija.”—Burnett

Burnett ndi muwolu waki Simone ŵe ndi vyaka pafupifupi 35. Angusamiya ku Burketown, mu boma la Queensland, ku Australia pamoza ndi ŵana ŵawu, Eston yo we ndi vyaka 12 ndi Caleb yo we ndi vyaka 9. Burnett wangukamba kuti: “Akaboni alutangaku kaŵikaŵi cha kuchipharazga ku tawuni iyi. Mwakuti pajumphanga vyaka vitatu pamwenga vinayi kwambula kulutaku. Ŵanthu anandi akhumbanga kuvwa uthenga wamampha. Tapenjanga kuŵawovya kuti asambirengi Bayibolu pakuŵija.”

Mark ndi muwolu waki Karen ŵe ndi vyaka va m’ma 50. Yiwu ndi ŵana ŵawu atatu Jessica, Jim ndi Jack anguteŵetiyapu mumipingu yinandi kufupi ndi tawuni ya Sydney, ku Australia. Pavuli paki angusamiya ku tawuni ya Nhulunbuy, ku Northern Territory, ko kuja ŵanthu wo agwira ntchitu mu migodi. Mark wangukamba kuti: “Nditanja ŵanthu. Mwaviyo, ndakhumbanga kuteŵete mu mpingu wo ukhumbika chovyu kweniso wo we ndi apharazgi amana.” Kweni Karen wazelezanga kuti asami. Iyu wangukamba kuti: “Kweni Mark ndi ŵanthu anyaki ŵati andichiska ndinguzomela kuti tiluti. Sonu ndikondwa ukongwa kuti tinguluta.”

Mu 2011, Benjamin, muwolu waki Carolyn ndi ŵana ŵawu, Jade ndi Bria, angutuwa ku Queensland, mu charu cha Australia ndi kuwere ku charu cha Timor-Leste ku Indonesia. Ben wangukamba kuti: “Ini ndi Carolyn tinguteŵetiyapu nge apayiniya apade ku Timor-Leste. Kupharazga kwanozanga ndipu abali atiwovyanga ukongwa. Tingudandawula ukongwa kuweku. Takhumbanga so kuweriyaku. Tati tabala ŵana, tinguweriyaku cha, kweni tingusintha cha vilatu vidu.” Carolyn wangukamba kuti: “Takhumbanga kuti ŵana ŵidu achezengi ndi amishonale, wo ateŵete pa Beteli ndipuso wo achita upayiniya wapade ndi chilatu chakuti aŵakonkhosiyengi vo vaŵachitikiya mu uteŵeti wawu.”

KUNOZGEKE KUSAMA

Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Ndiyani waku imwi yo wakhumba kuzenga nyumba waleka dankha kuja pasi ndi kuŵerengese ndalama zo wagwiriskiyengi ntchitu?” (Luka 14:28) Mwakuyanana waka, asani banja linu likhumba kusamiya chigaŵa chinyaki, likhumbika kunozgeke umampha. Kumbi ndi vinthu nivi vo mukhumbika kuŵanaŵaniya?

VINTHU VAUZIMU: Ben wangukamba kuti: “Takhumbanga kuteŵete anyidu m’malu mwakuja mphingu yawu. Mwaviyo, techendaluti, tinguyesesa kuja akukho mwauzimu. Kweniso, tingusazgiyaku vakuchita mumpingu ndi mu uteŵeti.”

Jacob yo tamuzumbuwapu kali wangukamba kuti: “Techendasamiyi ku Norfolk Island, tinguŵerenga nkhani zinandi za mbiri ya umoyu wangu mu Chigongwi cha Alinda ndi Galamukani! Nkhani izi zakambanga vo mabanja nganguchita kuti ngasamiyi ko kwakhumbikanga apharazgi anandi. Tingukambiskana masuzgu ngo akumananga nangu ndipuso mo Yehova wanguŵawovye.” Mchizi waki Skye yo we ndi vyaka 11 wangukamba kuti: “Kanandi ndarombanga pakundija kweniso pamoza ndi Ama ndi Ada.”

MAŴANAŴANU: Reneé wangukamba kuti: “Chifukwa chakuti tajanga pafupi ndi abali ŵidu ndi mabwezi ngidu kweniso chifukwa chakuti chigaŵa cho ndajanga ndachiyanjanga ukongwa, venga vakusuzga kutuwamu. Kweni m’malu mwakuŵanaŵaniya ivi, ndingwamba kuŵanaŵaniya mo kusama kwatingi kuwovyiyengi banja lidu.”

MIDAWUKU: Mabanja nganandi ngafufuza dankha kuti nganozgeke mo ngangachijaliya mu charu cho akhumba kusamiyaku. Mark wangukamba kuti: “Tinguyesesa kuŵerenga nkhani zinandi zakukwaskana ndi tawuni ya Nhulunbuy. Abali wo ajanga mutawuni iyi atitumiziyanga nyuzipepala zo zingutiwovya kuziŵa ŵanthu a mu tawuni iyi ndi midawuku yawu.”

Shane yo wangusamiya ku Norfolk Island wangukamba kuti: “Ndakhumbisisanga kulongo mijalidu yamampha. Ndaziŵanga kuti asani ndijengi wakuzika, muneneska ndi wakulimbikiya ndingachiteŵete kwekosi pacharu chapasi.”

KUMALANA NDI MASUZGU

Ŵanthu wo asamiya ko kukhumbika apharazgi anandi akonkhoska kukhumbika kwa kuwona vinthu mwakwenere asani akumana ndi masuzgu ngamabuchibuchi. Tiyeni tikambiskanepu ŵanthu amanavi:

Reneé wangukamba kuti: “Ndingusambira nthowa zinyaki zakuchitiya vinthu. Mwakuyeruzgiyapu, asani nyanja yayuka ku Norfolk Island, sitima zo zapinganga katundu zatondekanga kufika kumtunda. Ivi vachitisanga kuti vinthu vidulengi ukongwa ndipuso visoŵengi. Mwaviyo, ndaphweriyanga pa ndibika chakurya. Shane wangukamba kuti: “Tingwamba so kugula vinthu vo tingagwiriskiya ntchitu sabata yosi.”

Mwana wawu Jacob wangukamba suzgu yo wangukumana nayu. Wanguti: “Mpingu widu wasonu tingusaniyamu ŵanthu 7 pe ndipu wosi ŵenga arara. Mwaviyo, ndengavi mabwezi nga msinkhu wangu. Kweni chifukwa chakuti ndaserenga nawu mu uteŵeti, tinguswera cha kuja mabwezi.”

Jim yo sonu we ndi vyaka 21, nayu wangukumana ndi suzgu lakuyanana waka. Wanguti: “Mpingu wo wenga kufupi ndi mpingu widu wa Nhulunbuy wenga pa mtunda wakujumpha makilomita 725. Kwenuku ndiku kanandi tachitiyanga unganu wadera ndi wachigaŵa. Tafikanga mwaliŵi ku mawunganu yanga. Ivi vatiwovyanga kuti tichezengi ndi abali ndi azichi. Tawonanga kuti mawunganu yanga ngenga ngakukhumbika ukongwa.”

“NDIKONDWA UKONGWA KUTI TIKUZA KUNU!”

Bayibolu likamba kuti: “Vitumbiku vaku Yehova ndivu visakatisa.” (Nthanthi 10:22) Pacharu chosi chapasi, abali ndi azichi wo ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi awona kufiskika kwa mazu yanga.

Mark wangukamba kuti: “Thumbiku likulu ndakuti kuchiteŵete ku chigaŵa chinyaki kwawovya ukongwa ŵana ŵidu. Abali ndi azichi akukota agomezga ukongwa kuti Yehova waphwere wo aŵika vinthu va Ufumu pakwamba. Mungagula cha chigomezgu chenichi.”

Shane wangukamba kuti: “Nde pa ubwezi wakukho ndi muwolu wangu ndi ŵana ŵangu. Asani akonkhoska vo Yehova waŵachitiya, ndikondwa ukongwa.” Mwana waki, Jacob nayu wangukamba kuti: “Iyi yaŵa nyengu yakunoza limu. Ndikondwa ukongwa kuti tikuza kunu!”

a Wonani nkhani ya mutu wakuti, “Mabwenzi a Mulungu pa Zisumbu za Tonga,” mu Chigongwi cha Alinda cha Chichewa cha December 15, 2004, peji 8-11.

b Mu 2012, ofesi ya nthambi ya ku Australia ndi ya ku New Zealand anguzisaza kuti zije nthambi yimoza ya Australasia.

KUSAMBIZA—Ndi Mphasu Yamampha Ukongwa

ASANI muteŵete ku charu chinyaki, muyanjengi ŵanthu a mu charu cho ndi midawuku yawu. Kweniso muchitengi vo ŵanthu a mu charu cho achita. Ivi vingawovya kuti akuyanjeningi kweniso akutumbikeningi. Ŵara wo “ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi” ŵe ndi mwaŵi wakusambiza abali mumipingu yo awungana. Iyi ndi mphasu yamampha ukongwa. Asani ŵara ŵenaŵa atovya abali mumipingu yo awungana kuti aje aliska auzimu, mpingu ulutirizga kuyanduwa chinanga kuti yiwu angaluta ku mpingu unyaki. Asani ndimwi mura ndipu muteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, masachizgu yanga ngangakuwovyani pakusambiza abali:

VO MUTENERE KUCHITA:

“Mupasengi ŵanthu ntchitu zo angafiska. Alongoni mo angachitiya ndipu mugomezgengi kuti afiskengi.”—Mark.

“Ndingufwatuliya ulongozgi unyaki mu chineneru cha abali wo ndaŵasambizanga. Ivi vinguŵawovya kuti avwisi umampha vo atenere kuchita.”—Benjamin.

“Asani muwona vamampha mwa anyinu ndipuso mumpingu, viwovyengi kuti imwi ndi anyinu mukondwengi.”—Burnett.

VO MUTENERE CHA KUCHITA:

“Mutenere cha kuchichiza abali kuti ayendiyengi maŵanaŵanu nginu. Munthu wangaleka ntchitu yo mwamupasa asani mutimuwonere nge waganyu kweniso asani mususa vo wachita. Mutenere so cha kuyeruzgiya mpingu winu wasonu ndi wakali. Abali angakondwa cha asani mutiŵakambiya mwakuwerezgawerezga kuti, ‘Mumpingu wangu wakali . . . . ’”—Mark.

“Mutenere cha kujiŵikamu nge kuti imwi ndimwi muziŵa vinandi pamwenga muziŵa nthowa yamampha ukongwa yakuchitiya vinthu kuruska abali wo mutiŵasambiza. M’malu mwaki mutenere kugwiriskiya ntchitu Mazu Ngaku Chiuta ndi ulongozgi wo gulu lipereka kuti muŵawovyi. Ivi vitovya kuti mukoliyanengi kweniso kuti wosi aziŵi kuti tisambizika ndi Yehova.”—Shane.