NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | NTCHIFUKWA WULI YESU WANGUSUZIKA NDIPUSO KUFWA?
Kumbi Wanguyuka Nadi?
Muchihanya cha 33 C.E., Yesu wa ku Nazareti wangubayika. Angumupusikiziya kuti wayukiya boma, angumupuma ukongwa ndipuso angumukhoma pachimiti. Iyu wangufwa nyifwa yakuŵaŵa ukongwa! Kweni Chiuta wangumuyusa ndipu pati pajumpha mazuŵa 40, wangukwere kuchanya.
Nkhani yeniyi yisanirika m’mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha m’Malemba Ngachigiriki Ngachikhristu ngo ngaziŵika kuti Chipanganu Chasonu. Kumbi vinthu ivi vinguchitika nadi? Fumbu ili ndakukhumbika ukongwa. Asani vinthu ivi vinguchitika cha, ndikuti chivwanu cha Akhristu ntchambula phindu. Ndipuso nkhani yakuti ŵanthu azamulonde umoyu wamuyaya mu Paradayisu ndikuti njaboza. (1 Ŵakorinte 15:14) Kweniso, asani vinthu ivi vikuchitika nadi ndikuti ŵanthu ŵe ndi chilindiza chamampha ndipu angakambiyaku so anyawu. Mwaviyo, kumbi nkhani za m’mabuku nga Uthenga Wamampha zauneneska pamwenga ndi nthanu waka?
FUNDU ZAUNENESA PA NKHANI IYI
Nkhani za m’mabuku nga Uthenga Wamampha zipambana ndi nthanu zakali chifukwa zikamba vinthu chayivu vo vinguchitika ndipuso mo vinguchitikiya. Mwakuyeruziyapu, musanirika mazina chayingu nga malu. Malu ngenanga ŵanthu atingaziŵa umampha mazuŵa nganu. Zizumbuwa ŵanthu wo ŵengaku nadi ndipu nkhani zawu zikulembekapu so ndi ŵanthu anyaki akutchuka.—Luka 3:1, 2, 23.
Ŵanthu akulemba mbiri m’nyengu ya akutumika akulemba nkhani zakukwasana ndi Yesu.a Vo mabuku nga Uthenga Wamampha ngakonkhosa pa nkhani ya kubayika kwaku Yesu vikoliyana ndi mo Aroma abayiyanga ŵanthu m’nyengu yakali. Kweniso, mabuku yanga ngakonkhosa vinthu vaunenesa vo akusambira aku Yesu achitanga chinanga kuti vinyaki venga viheni. (Mateyu 26:56; Luka 22:24-26; Yohane 18:10, 11) Fundu zosi izi zilongo kuti wo alembanga mabuku nga Uthenga Wamampha ŵenga akugomezeka ndipu alembanga vinthu vaunenesa vakukwasana ndi Yesu.
NKHANI ZA KUYUSIKA KWAKU YESU
Chinanga kuti anandi asimikiza kuti Yesu wengaku nadi ndipu wangufwa, kweni anyaki akayika kuti wakuyuka. Akusambira ŵaki nawu anguvwana cha ŵati alonde uthenga wakuti Yesu wayuka. (Luka 24:11) Kweni yiwu angusimikiza ŵati amuwona ndi masu. Nyengu yinyaki, Yesu wanguwoneke ku ŵanthu akujumpha 500.—1 Ŵakorinte 15:6.
Chinanga kuti umoyu wawu wenga pangozi, akusambira aku Yesu angupharazga kwambula mantha ku ŵanthu wosi, kusazapu wo angumubaya kuti iyu wayusika. (Machitidu 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Kumbi akusambira ŵenaŵa atingi apharazgengi mwambula mantha viyo asani Yesu wanguleka kuyusika? Kwamba kali, Akhristu akayika cha kuti Yesu wakuyusika chifukwa asimikiza kuti vikuchitika nadi.
Nkhani za m’Bayibolu za nyifwa yaku Yesu ndipuso kuyusika kwaki zikoliyana ukongwa ndi vo visanirika m’mabuku nga akulemba mbiri. Asani mungaŵerenga nkhani zenizi, muwonengi kuti ivi vinguchitika nadi. Kuti musimikizi kuti vinguchitika nadi, mukhumbika kuvwisa dankha chifukwa cho vinthu ivi vinguchitikiya. Nkhani yinyaki yikonkhosengi chifukwa cho vinguchitikiya.
a Tacitus yo wanguwa cha m’ma 55 C.E., wakulembapu vakukwasana ndi Yesu. Iyu wangulemba kuti “Khristu, ko kukutuliya zina lakuti [Akhristu], wangusuzika ukongwa ndi Pontio Pilato mu ulamuliru waku Tiberio.” Ŵanthu anyaki wo angulemba nkhani zakukwasana ndi Yesu ndi Josephus yo wenga Muyuda, Suetonius, ndipuso Pliny yo wenga nduna yimana ya ku Bitunia.