Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Wachikhristu Ndipuso Uteŵeti

OCTOBER 2-8

CHUMA CHAKUTULIYA M’MAZU NGAKU CHIUTA | DANYELE 7–9

“Uchimi Waku Danyele Ungukambiya Limu za Kuza Kwaku Mesiya”

it-2 902 ¶2

Masabata 70

Kumalisa ubudi. Kufwa kwaku Yesu, kuyuskika kwaki ndipuso kuluta kuchanya ‘kukuwovya kuti kuleka kuvwiya marangu ndipuso ubudi vimali kweniso kukuwombo ŵanthu ku ubudi.’ (Danye. 9:24) Phanganu la Dangu lawovyanga Ayuda kuziŵa kuti mbakubuda ndipu venivi valongonga so kuti mbambula kugomezgeka ku phanganu. Kweni maubudi “ngati ngaŵa nganandi,” nge mo Dangu laku Mozesi lalongoliyanga, Chiuta nayu wangusazgiyaku wezi waki ukulu ndi chanju chaki kuziya mwaku Mesiya. (Aro. 5:20) Kuziya mu sembi yaku Mesiya, ŵanthu wo alapa agowokereka maubudi ngawu ndipu angazilangika so cha.

it-2 900 ¶7

Masabata 70

Kuza Kwaku Mesiya Pavuli pa ‘Masabata 69.’ “Masabata 62” (Danye. 9:25), ngo ngazumbulika pa ulendu wachiŵi kweniso ngo ntchigaŵa cha masabata 70, ngangulutiriyaku pavuli pa “masabata 7.” Mwaviyo, tingakamba kuti ‘kutuliya po ngangukambikiya mazu’ ngakuti Yerusalemu wazengeki so kuzifika pa nyengu ya kuza kwaku Mesiya pangujumpha “masabata” 7 kusazgapu “masabata” 62 ngo ngakwana “masabata” 69, pamwenga kuti vyaka 483, asani tingaŵerese kutuliya mu 455 B.C.E. kuzifika mu 29 C.E. Nge mo vakonkhoseke yapa, Yesu wangubatizika mu chihanya cha mu 29 C.E., wangusankhika ndi mzimu utuŵa ndipu wangwamba kuteŵete nge “Mesiya, Mulongozgi.”—Luka 3:1, 2, 21, 22.

it-2 901 ¶2

Masabata 70

“Wangubayika” chamkatikati mwa sabata. Mungelu Gabiriele wangulutiriza kukambiya Danyele kuti: “Mesiya wazamubayika asani pazijumpha masabata 62 ndipu wazamusiya kanthu cha.” (Danye. 9:26) Ivi vinguzichitika nadi kukumaliya kwa ‘masabata 69’ ngo nganguzikwana pati pajumpha vyaka vitatu ndi hafu kutuliya po wangubatizikiya. Pa nyengu iyi, Khristu wangupereka umoyu waki ndipu wangufwiya pachimiti chakutombozgekiyapu nge sembi yakuwombo taŵanthu. (Yesa. 53:8) Ukaboni ulongo kuti hafu yakwamba ya “sabata” ndiyu Yesu wanguchitiya uteŵeti waki. Pakukamba za Ayuda, nyengu yinyaki, mu chaka cha 32 C.E., Yesu wangukamba ntharika ya chimiti cha mkuyu (Yeruzgiyani ndi Mate. 17:15-20; 21:18, 19, 43.) cho chingutondeka kupasa vipasu kwa “vyaka vitatu.” Wakuphwere munda wa mphereska wangukambiya mweneku wa munda wa mphereska kuti: “Ambuya, chilekeni dankha kwa chaka chimoza ndichikumbiyi mumphepeti ndi kudamu manyowa. Asani chazipasa vipasu mbwenu ve umampha, kweni asani cha, mbwenu muzichiteme pasi.” (Luka 13:6-9) Yapa Yesu watenere kuti wang’anamuwanga kuti Ayuda anguvwiya cha uthenga wamampha wo iyu wangupharazga kwa vyaka vitatu ndi hafu ndipu angulutiriza kuleka kuvwiya mpaka kukwamba kwa chaka chachinayi.

it-2 901 ¶5

Masabata 70

“Hafu ya sabata” yingukwana chamkatikati mwa vyaka 7, kung’anamuwa kuti pati pajumpha vyaka vitatu ndi hafu, pamwenga kuti mkati mwa “sabata” ya vyaka. Pakuti “sabata” ya nambala 70 yingwamba chakukumaliya kwa 29 C.E., pa nyengu yo Yesu wangubatizikiya ndipuso kusankhika kuti ndi Khristu, hafu ya sabata yeniyi (vyaka vitatu ndi hafu) yingulutiriya mpaka mu nyengu ya chipwepwi cha mu 33 C.E., pamwenga kuti pa nyengu ya Paska (Nisani 14) mu chaka chenichi. Zuŵa ili litenere kuti lenga April 1, 33 C.E., mwakukoliyana ndi kalendala yaku Gregory. (Wonani mutu wakuti LORD’S EVENING MEAL [Time of Its Institution].) Wakutumika Paulo wangukamba kuti Yesu ‘wanguza kuti wazichiti khumbu laku Chiuta.’ Ivi vang’anamuwanga ‘kutuzgapu chakwamba [pamwenga kuti kulekesa sembi zo ŵanthu aperekanga mwakulondo Dangu] kuti wajalikiski chachiŵi.’ Wanguchita ivi mwakupereka liŵavu laki nge sembi.—Ahe. 10:1-10.