NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 26
Kumbi Kuziŵa Kuti Yehova Watitiyanja Kungatiwovya Wuli Kuti Tilekengi Kopa?
“Yehova we kuchigaŵa changu; ndiwopengi cha.”—SALIMO 118:6.
SUMU 105 “Chiuta Ntchanju”
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYIa
1. Kumbi ŵanthu anandi atopanji?
ŴANAŴANIYANI vo vinguchitikiya Akaboni aku Yehova anyaki. Nestor ndi muwolu waki María akhumbanga kuchiteŵete kuchigaŵa ko kwakhumbikanga apharazgi anandi.b Kuti afiski venivi, akhumbikanga kwamba kuja umoyu wambula kukhumba vinandi. Kweni yiwu awopanga kuti angakondwa cha asani angayamba kugwiriskiya ntchitu ndalama zimanavi. Biniam wati waja Kaboni waku Yehova mucharu cho ntchitu yidu njakukanizgika, wanguziŵa kuti nge mteŵeti waku Chiuta, nayu watombozgekengi. Venivi vamuchitiskanga mantha. Kweni iyu wawopanga ukongwa mo ŵanthu a mu banja laki angachitiya asani aziŵa vakukwaskana ndi chisopa chaki chasonu. Valérie angumusaniya ndi khansa yakofya ukongwa ndipu wangusuzgika kusaniya dokotala yo wangatumbika fundu za mu Bayibolu zo iyu wagomezga pa nkhani ya ndopa. Mphakuvwika kuti iyu wawopanga kuti wafwengi.
2. Ntchifukwa wuli tikhumbika kwesesa kumalana ndi mantha?
2 Kumbi namwi mukuŵapu ndi mantha nga mtundu wenuwu? Tanandi aku isi vikutichikiyapu. Asani tingalutirizga kuchita mantha, vingachitiska kuti tisankhi uheni vinthu, vo vingachitiska kuti ubwezi widu ndi Yehova utimbanyizgiki. Venivi ndivu Satana wakhumba. Iyu watesesa kugwiriskiya ntchitu mantha ngo tituŵa nangu kuti tilekengi kuvwiya marangu ngaku Yehova, kusazgapu dangu lakuti tipharazgengi uthenga wamampha. (Chivu. 12:17) Satana ndi muheni, walivi lisungu kweniso ngwanthazi. Kweni mungajivikiliya kwaku iyu. Mu nthowa wuli?
3. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kuchita mantha?
3 Asani tigomezga nadi kuti Yehova watitiyanja kweniso we kuchigaŵa chidu, tingamuthereska Satana. (Salimo 118:6) Mwakuyeruzgiyapu, yo wangulemba Salimo 118 wangukumana ndi masuzgu nganandi ngo ngamufipiskanga mtima ukongwa. Iyu wenga ndi arwani anandi, kusazgapu ŵanthu akuzirwa. (mavesi 9, 10) Nyengu zinyaki wasuzgika ukongwa maŵanaŵanu. (vesi 13) Kweniso Yehova wangumuchenya mwanthazi. (vesi 18) Chinanga kuti venga viyo, wamasalimo mwenuyu wangukamba kuti: “Ndiwopengi cha.” Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuchitiska kuti wajivwengi kuti ngwakuvikilirika? Iyu wanguziŵa kuti chinanga kuti Yehova wangumuchenya, kweni Awisi a kuchanya amuyanjanga ukongwa. Wamasalimo mwenuyu wagomezganga kuti chinanga kuti wangakumana ndi masuzgu ngakulu wuli, Chiuta waki wachanju nyengu zosi wenga wakunozgeka kumuwovya.—Salimo 118:29.
4. Kumbi tingaleka kopa vinthu nivi asani tigomezga kuti Chiuta watitiyanja?
4 Tikhumbika kugomezga kuti Yehova watitiyanja isi pakutija. Venivi vingatiwovya kuti tileki kopa vinthu vitatu vo ŵanthu anandi atopa, ndipu vinthu vaki ndi: (1) kopa kuti titondekengi kusaniya vinthu vakukhumbika va banja lidu, (2) kopa ŵanthu kweniso (3) kopa nyifwa. Abali ndi azichi wo azumbulika mu ndimi yakwamba, anguleka kuchita mantha chifukwa chakuti agomezganga kuti Chiuta watiŵayanja.
KOPA KUTI TITONDEKENGI KUSANIYA VINTHU VAKUKHUMBIKA VA BANJA LIDU
Mubali ndi mwana waki abaya somba kuti wasaniriyi banja laki vinthu vakukhumbika (Wonani ndimi 5)
5. Kumbi ndi vinthu nivi vo mutu wabanja ungafipa navu mtima ukongwa? (Wonani chithuzi cho che pachikonkhombi.)
5 Mutu wabanja wa Chikhristu, uwona kuti udindu wakuphwere banja laki mwakuliŵavu ndi nkhani yikulu. (1 Timo. 5:8) Asani ndimwi mutu wabanja, panyaki pambula kuswera yapa chifukwa cha mulili mwafipanga mtima kuti ntchitu yikumaliyeningi. Panyaki mwafipanga mtima kuti musuzgikengi kusaniya chakurya cha banja linu kweniso kulipira renti pamwenga ngongoli ya nyumba yinu. Panyaki mwachitanga so mantha kuti asani ntchitu yakumaliyani musuzgikengi kusaniya so yinyaki. Pamwenga nge mo venge ndi Nestor ndi María, panyaki munguŵanaŵana kuti asani mungaleka ntchitu yinu, mungafiska cha kuja umoyu wambula kukhumba vinandi. Satana wafiska kuchitiska ŵanthu anandi kuti aleki kuteŵete Yehova chifukwa chakopa venivi.
6. Kumbi Satana watesesa kutichitiska kuti tigomezgengenji?
6 Satana watesesa kutichitiska kuti tigomezgengi kuti Yehova watitiphwere cha isi pakutija kweniso kuti watiwovyengi cha kusaniriya banja lidu vinthu vakukhumbika. Chifukwa cha venivi, tingaŵanaŵana kuti tikhumbika kuchita vosi vo tingafiska kuti aleki kutituzga ntchitu, chinanga kuti venivi vingasazgapu kuswa fundu za mu Malemba.
7. Kumbi Yesu watitisimikiziyanji?
7 Yesu yo watiŵaziŵa umampha ukongwa Ada kuluska weyosi, watitisimikiziya kuti Chiuta widu, ‘waziŵa vo tikhumba chinanga mphanyengu yo techendamupemphi.’ (Mate. 6:8) Kweniso Yesu waziŵa kuti Yehova ngwakunozgeka kutipaska vinthu vo tikhumbika. Nge Akhristu, te mubanja laku Chiuta. Tikayika cha kuti nge Mutu wabanja, Yehova wachitengi vo wakulemba pa 1 Timote 5:8.
Yehova wawonesesengi kuti te ndi vinthu vo tikhumbika. Iyu wangagwiriskiya ntchitu abali ndi azichi ŵidu kuti atiwovyi (Wonani ndimi 8)d
8. (a) Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kopa kuti titondekengi kusaniriya banja lidu vinthu vakukhumbika? (Mateyu 6:31-33) (b) Nge mo chithuzi chilongore, kumbi tingaliyezga wuli banja lo lipaska mzichi chakurya?
8 Asani tigomezga kuti Yehova watitiyanja kweniso watanja banja lidu, vingatisuzga cha kugomezga kuti tisaniyengi vinthu vo tikhumbika. (Ŵerengani Mateyu 6:31-33.) Yehova wakhumba kuti watipaskengi vinthu vakukhumbika, ndipu venivi vilongo kuti iyu ngwachanju kweniso Ngwakupaska ukongwa! Pa nyengu yo walenganga charu chapasi, wanguŵikamu vinthu vakuti vitiwovyengi waka kuja ndi umoyu pe cha. Kweni mwachanju wakuzaza charu ndi vinthu vinandi vakuti tikondwengi navu. (Gene. 2:9) Chinanga kuti nyengu zinyaki tituŵa waka ndi vinthu vo tikhumbika pa nyengu yo ndipu tingaŵavi so vinyaki, kweni tikumbukengi kuti Yehova ndiyu watipaska vinthu vo tenavu. (Mate. 6:11) Nyengu zosi tikumbukengi kuti, vinthu vakuliŵavu vo tingaleka kuja navu sonu, viyananapu cha ndi vinthu vo Chiuta widu wachanju wangatipaska sonu kweniso vo wazakutipaska kunthazi. Fundu yeniyi ndiyu Nestor ndi María anguwamu.—Yesa. 65:21, 22.
9. Kumbi mwasambiranji kwaku Nestor ndi María?
9 Nestor ndi María ajanga umoyu wapachanya ku Colombia. Yiwu angukamba kuti: “Takhumbanga kuja umoyu wambula kukhumba vinandi kweniso kusazgiyaku uteŵeti widu. Kweni tawopanga kuti tazamukondwa cha asani tingaja ndi ndalama zimanavi.” Kumbi ntchinthu wuli cho chinguŵawovya kuti aleki kopa? Yiwu anguŵanaŵaniya nthowa zinandi zo Yehova wangulongore kuti watiŵayanja. Chifukwa chakuti agomezganga kuti nyengu zosi waŵaphweriyengi, yiwu anguleka ntchitu zawu za ndalama zinandi. Yiwu angugulisa nyumba yawu ndipu angusamiya kuchigaŵa chinyaki mucharu chawu, ko kwakhumbikanga apharazgi anandi a Ufumu. Kumbi atuvwa wuli chifukwa cha vo akusankha? Nestor wangukamba kuti: “Tajiwone tija kuti vo lemba la Mateyu 6:33 likamba vauneneska nadi. Tikusoŵapu chechosi cha chakukhumbika pa umoyu. Ndipu tikondwa ukongwa sonu.”
KOPA ŴANTHU
10. Ntchifukwa wuli mphakuvwika kuti ŵanthu atopa anyawu?
10 Ŵanthu aja achipwetekana kwamba kali. (Waku. 8:9) Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu agwiriskiya ntchitu uheni mazaza ngawu, ŵanthu wo atuswa marangu achita vinthu vankhaza, ŵana a sukulu anyoza kweniso kuwofyeza anyawu, ndipuso ŵanthu anyaki achitiya nkhaza ŵanthu a mu banja lawu. Vakuziziswa cha kuti ŵanthu, atopa ŵanthu anyawu! Kumbi Satana wagwiriskiya wuli ntchitu kopa ŵanthu kuti watithereski?
11-12. Kumbi Satana wagwiriskiya wuli ntchitu kopa ŵanthu kuti watithereski?
11 Satana watitichitiska kuti tiwopengi ŵanthu ndi chilatu chakuti tilekengi kupharazga. Iyu wachitiska kuti maboma ngakanizgengi ntchitu yidu kweniso kutitombozga. (Luka 21:12; Chivu. 2:10) Mucharu chaku Satana ichi, ŵanthu anandi akamba vinthu vaboza vakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova. Ŵanthu wo agomezga maboza ngenanga, angatinyoza pamwenga kutipuma. (Mate. 10:36) Kumbi tizizwa ndi vo Satana wachita? Awa. Satana wachitanga so venivi mu nyengu ya akutumika.—Machi. 5:27, 28, 40.
Chinanga kuti ŵanthu a mu banja lidu angatisuska, tingagomezga kuti Yehova watitiyanja (Wonani ndimi 12-14)e
12 Kopa kususkika ndi maboma, ntchidya chenichi pe cha cho Satana wagwiriskiya ntchitu. Ŵanthu anyaki atopa ukongwa mo ŵanthu a mu banja lawu angachitiya ndi uneneska, kuluska mo atope kupumika. Yiwu atiŵayanja ukongwa abali ŵawu, ndipu akhumba kuti nawu amuziŵi Yehova kweniso amuyanjengi. Yiwu vitiŵaŵaŵa ukongwa kuvwa abali ŵawu achilongoro vinthu vakunyoza Chiuta wauneneska kweniso ateŵeti ŵaki. Kweni nyengu zinyaki, abali ŵawu wo pakwamba asuskanga, pavuli paki aja Akaboni. Kweni kumbi tingachita wuli asani ŵanthu a mu banja lidu aleka kuchita nasi vinthu chifukwa cha vo tayamba kugomezga?
13. Kumbi kugomezga kuti Yehova watitiyanja, kutitiwovya wuli asani ŵanthu a mu banja lidu atikana? (Salimo 27:10)
13 Tingapembuzgika ukongwa ndi mazu ngakuchiska ngo nge pa Salimo 27:10. (Ŵerengani.) Asani tikumbuka mo Yehova watitiyanjiya, titijivwa kuti te akuvikilirika chinanga kuti ŵanthu a mu banja lidu angatikana. Ndipu tikayika cha kuti iyu watitumbikengi chifukwa cha kukunthiyapu kwidu. Yehova watipaskengi chechosi cho tikhumbikiya kuti tije ndi umoyu, watiwovyengi kuti tije akuzika kweniso alikondwa ndipuso watiwovyengi kuja nayu pa ubwezi wakukho. Ndipu wachitengi venivi kuluska mo munthu weyosi wangachitiya! Venivi ndivu vinguchitikiya Biniam yo tamuzumbuwapu kali.
14. Kumbi mungasambiranji kwaku Biniam?
14 Biniam wanguja Kaboni waku Yehova chinanga kuti waziŵanga kuti watombozgekengi mwankhaza ukongwa. Wonani mo kuziŵa kuti Yehova watimuyanja, kungumuwovye kuti waleki kopa ŵanthu. Iyu wangukamba kuti: “Ndingutombozgeka ukongwa kuluska mo ndaŵanaŵaniyanga. Kweni cho ndawopanga ukongwa nkhususkika ndi ŵanthu a mu banja langu, kuphara kutombozgeka ndi boma. Ndawopanga kuti vo ndingusankha kuja Kaboni waku Yehova viguŵiskengi ada ŵangu wo ŵenga Akaboni cha kweniso kuti ŵanthu a mu banja langu andiwonengi kuti nde wakutondeka.” Chinanga kuti venga viyo, Biniam wagomezganga kuti nyengu zosi Yehova waphwere ŵanthu wo watiŵayanja. Iyu wangukamba kuti: “Ndinguŵanaŵaniya mo Yehova wanguwovyiyapu ŵanthu anyaki kuti akunthiyepu masuzgu nga chuma, sankhu kweniso vinthu vankhaza. Ndinguziŵa kuti asani ndingaja wakugomezgeka kwaku Yehova, iyu wanditumbikengi. Ndati ndamangikapu kananandi waka kweniso chinanga nkhupumika, ndingujiwone ndija mo Yehova watitiwovye pa nyengu yaki asani tilutirizga kuja akugomezgeka kwaku iyu.” Yehova wanguja Awisi chayiwu aku Biniam, ndipuso ŵanthu Ŵaki anguja ŵanthu a mu banja laki chayilu.
KOPA NYIFWA
15. Ntchifukwa wuli titopa nyifwa?
15 Bayibolu likamba kuti nyifwa ndi murwani. (1 Akori. 15:25, 26) Tingafipa ukongwa mtima pa nkhani ya nyifwa, ukongwa asani isi pamwenga munthu yo titimuyanja watama ukongwa. Ntchifukwa wuli titopa nyifwa? Chifukwa chakuti Yehova wakutilenga ndi mtima wakukhumba kuja ndi umoyu kwamuyaya. (Waku. 3:11) Kweni kopa nyifwa kungatiwovya kuti tivikiliyi umoyu widu. Mwakuyeruzgiyapu, kungatiwovya kuti tisankhengi vakurya vamampha kweniso tichitengi masaza, tipenjengi chovyu cha kuchipatala asani mphakwenere kweniso kuti tikhwechengi vinthu vambula kwenere vo vingaŵika umoyu widu pangozi.
16. Kumbi Satana wagwiriskiya wuli ntchitu mantha ngakopa nyifwa kuti watichitiski kuti timuleki Yehova?
16 Satana waziŵa kuti titiwuyanja umoyu widu. Kweni iyu wakamba kuti, tingaleka chechosi cho te nachu, chinanga mbubwezi widu ndi Yehova, kuti titaski umoyu widu. (Yobu 2:4, 5) Yapa, Satana wanangiska ukongwa! Kweni chifukwa chakuti iyu ndiyu “we ndi nthowa yakuchitiskiya nyifwa,” Satana watesesa kugwiriskiya ntchitu mantha ngakopa nyifwa ngo tenangu kuti watilekesi kuteŵete Yehova. (Ahe. 2:14, 15) Nyengu zinyaki, ŵanthu wo alongozgeka ndi Satana, atitiwofyeza kuti atibayengi asani tikana kuleka vo tigomezga. Pamwenga nyengu zinyaki, Satana wangawona kuti titama matenda ngakulu ngakuŵika umoyu widu pangozi ndipu wangagwiriskiya ntchitu venivi kuti watitondekesi kuja akugomezgeka. Madokotala pamwenga ŵanthu a mu banja lidu wo mbakaboni cha, angatichichizga kuti tilonde ndopa, vo vingachitiska kuti tiswi dangu laku Chiuta. Pamwenga munthu munyaki wangatichiska kuti tilonde chovyu chinyaki cha munkhwala cho chisuskana ndi fundu za mu Malemba.
17. Mwakukoliyana ndi Aroma 8:37-39, ntchifukwa wuli tikhumbika cha kopa nyifwa?
17 Chinanga kuti tikhumba cha kufwa, tiziŵa kuti Yehova walekengi cha kutiyanja chinanga kuti tingafwa. (Ŵerengani Aroma 8:37-39.) Asani mabwezi ngaku Yehova ngafwa, iyu watiŵakumbuka ndipu vija nge kuti ŵeche amoyu. (Luka 20:37, 38) Iyu wakhumbisiska kuziŵayuska. (Yobu 14:15) Yehova wakulipira mtengu wakudula ndi chilatu chakuti ‘tizije ndi umoyu wamuyaya.’ (Yoha. 3:16) Tiziŵa kuti Yehova watitiyanja ukongwa kweniso kutiphwere. Mwaviyo, mumalu mwakumuleka Yehova asani tatama pamwenga titopa nyifwa, tithemba iyu kuti watipembuzgi, kutipaska zeru kweniso nthazi. Venivi ndivu Valérie ndi mulumu waki anguchita.—Salimo 41:3.
18. Kumbi mwasambiranji kwaku Valérie?
18 Pa nyengu yo wenga ndi vyaka 35, Valérie angumusaniya ndi khansa yakofya ukongwa kweniso yakuwanda viŵi cha. Wonani mo kuziŵa kuti Yehova watimuyanja kungumuwovye kuti waleki kopa nyifwa. Iyu wanguti: “Ndati ndaziŵa kuti nde ndi matenda nga khansa, vingutikwaska ukongwa ini ndi mulumu wangu. Ndakhumbikanga kupangika opaleshoni yikulu kuti ndije ndi umoyu. Ndingukambiskana ndi madokotala nganandi, kweni wosi angukana kuti angandipanga cha opaleshoni kwambula kundiŵika ndopa. Ndinguchita mantha ukongwa, kweni mwakukoliyana ndi dangu laku Chiuta, ndingukana kundiŵika ndopa! Pa umoyu wangu wosi, Yehova wandilongo kuti watindiyanja ukongwa. Sonu nani ndakhumbikanga kulongo kuti nditimuyanja. Nyengu yeyosi asani madokotala ngandikambiya uthenga uheni, vandichitiskanga kuti ndikhumbisiskengi ukongwa kukondwesa Yehova, mumalu mwakuti Satana wapundi. Pati pajumpha nyengu, angundipanga opaleshoni kwambula kundiŵika ndopa. Chinanga kuti suzgu langu likumaliya limu cha, nyengu zosi Yehova waja wachitipaska vo tikhumbika. Mwakuyeruzgiyapu, ndechendayambi kutama, pa maunganu ngakukumaliya kwa sabata, tingusambira nkhani yakuti, ‘Limbani Mtima Pokumana ndi Mavuto.’c Nkhani iyi, yingutipembuzga ukongwa ndipu tayiŵerenganga mwakuwerezawereza. Nkhani nge zenizi kweniso kulutirizga kuchita vinthu vinyaki vauzimu, vatiwovya ini ndi mulumu wangu kuti tije ndi chimangu chamumtima ndipuso tiwonengi vinthu mwakwenere kweniso kuti tisankhengi umampha vinthu.”
TINGAWOPANGA CHA
19. Kumbi ntchinthu wuli cho chichitikengi pambula kuswera yapa?
19 Mwakuwovyeka ndi Yehova, Akhristu pacharu chosi chapasi, afiska kumalana ndi masuzgu ngakulu ngo akumana nangu kweniso afiska kumususka Dyaboli. (1 Petu. 5:8, 9) Namwi mungafiska. Pambula kuswera yapa, Yehova wazamulamula Yesu kweniso anyaki wo wamulamuliya nawu kuti ‘anangi ntchitu zaku Dyaboli.’ (1 Yoha. 3:8) Asani venivi vazichitika, ŵanthu aku Chiuta wo atimuteŵete pacharu chapasi, ‘azamuwopa chechosi cha ndipuso palivi cho chazakuŵatenthemesa.’ (Yesa. 54:14; Mika 4:4) Kweni kuzifika pa nyengu iyi, tikhumbika kufwiyapu kuti tileki kopa.
20. Ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kopa?
20 Tikhumbika kulutirizga kugomezga kuti Yehova watanja ateŵeti ŵaki kweniso kuŵavikiliya. Kulunguruka kweniso kukambiyaku ŵanthu anyaki mo Yehova wanguvikiliya ateŵeti ŵaki kuvuli, vingatiwovya kuti tileki kopa. Kweniso tikhumbika kukumbuka mo Yehova watiwovyiyapu isi pakutija kuti timalani ndi vinthu vakufipiska mtima. Ndi chovyu chaku Yehova, tingaleka kopa!—Salimo 34:4.
SUMU 129 Tilutirizengi Kukunthiyapu
a Nkhunanga cha kuchita mantha chifukwa kungativikiliya kuti tileki kukumana ndi masuzgu. Kweni kuchita mantha mu nthowa yambula kwenere, kungachitiska kuti tikumani ndi masuzgu. Mu nthowa wuli? Satana wangagwiriskiya ntchitu mantha ngenanga kuti tileki kusankha umampha vinthu. Mwaviyo, tikhumbika kwesesa kuti timalani ndi mantha nga mtundu wenuwu. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya? Nge mo tiwoniyengi mu nkhani iyi, asani tigomezga nadi kuti Yehova watitiyanja kweniso we kuchigaŵa chidu, tingamalana ndi mantha nga mtundu wewosi.
b Mazina nganyaki ngasinthika.
c Wonani Chigongwi cha Mlinda cha Chichewa, cha October 15, 2012, peji 7-11.
d VITHUZI: Banja linyaki mumpingu lituza kuzipaska chakurya mzichi yo wagwira ntchitu mwaphamphu kweniso banja laki.
e VITHUZI: Apapi a mubali munyaki wachinyamata akhumba cha kuti wateŵetiyengi Yehova, kweni iyu wagomezga kuti Chiuta wamuwovyengi.