Ziŵani Fundu Zauneneska

Suzgu lo Liŵapu

Kanandi sankhu lichitika chifukwa chakuleka kuziŵa fundu zauneneska. Wonani vakuyeruzgiyapu ivi:

Mabwana nganyaki ngagomezga fundu yaboza yakuti anthukazi angagwira cha ntchitu zakukwaskana ndi sayansi pamwenga ntchitu zinyaki zo zikhumbika malusu ngapade.
Ku Europe, Ayuda angumbika mulandu waboza wakuti angudira poyizoni mu visimi kweniso kuti anguwandisa matenda. Pa nyengu ya chipani cha Nazi, Ayuda anguŵapusikiziya so. Kweni pa nyengu iyi, angumbika mulandu wakuti ndiwu anguchitiska kuti ku Germany kuŵi masuzgu nga ndalama. Milandu yosi yeniyi yinguchitiska kuti Ayuda atinkhikengi ukongwa ndipu mpaka sonu ŵanthu anyaki ŵeche kuŵatinkha Ayuda.
Ŵanthu anandi ŵe ndi maŵanaŵanu ngambula kwenere kuti munthu weyosi yo waleka kuwona, waleka kuvwa kweniso wakupunduka, waswera cha kuguŵa pamwenga kukwiya.

Ŵanthu agomezga fundu zaboza zenizi, chifukwa chakuti ŵanthu anyaki nawu agomezga so venivi. Ndipu awona kuti munthu weyosi yo waleka kukoliyana nawu pa fundu zenizi walivi zeru.

Fundu ya mu Bayibolu

“Munthu yo waleka kuziŵa vinthu ngwamampha cha.”—NTHANTHI 19:2.

Kumbi venivi ving’anamuwanji? Ving’anamuwa kuti kwambula kuziŵa fundu zauneneska, tingasankha uheni vinthu. Asani tigomezga boza mumalu mwa uneneska, tiŵayeruzgengi uheni ŵanthu.

Kumbi Kuziŵa Fundu Zauneneska Kutovya Wuli?

Asani taziŵa uneneska wakukwaskana ndi ŵanthu anyaki, tingagomezga cha vinthu vaboza vo ŵanthu angakamba vakukwaskana ndi yiwu. Ndipu asani taziŵa kuti vo ŵanthu anyaki akutikambiya vakukwaskana ndi kagulu kanyaki ka ŵanthu vaboza, tithaŵiliyengi cha kugomezga vinthu vaboza vakukwaskana ndi kagulu kanyaki.

Chakuyeruzgiyapu Cho Chikuchitika Nadi: Jovica (Balkans)

Jovica yo tamukambapu kali wangukamba kuti kutuliya pa unamana waki, wavwanga ŵanthu a mu charu chaki achikamba vinthu viheni vakukwaskana ndi gulu linyaki la ŵanthu. Iyu wavwanga so venivi mu manyuzipepala kweniso pa TV. Jovica wangukamba kuti: “Nani ndingwamba sankhu ndipu ndaŵatinkhanga ŵanthu a mu kagulu kenaka. Ndipu ndawonanga kuti palivi suzgu kuchita venivi.”

“Kweni pa nyengu yo ndenga ku usilikali ndengavi pakugwenthe, chifukwa kwenuku ndagwiranga ntchitu kweniso ndajanga ndi ŵanthu a mu kagulu ko ndakatinkhanga. Mukuluta kwa nyengu, ndinguziŵa vinandi vakukwaskana ndi ŵanthu ŵenaŵa. Ndingwamba kusambira chineneru chawu kweniso kuvwisiya sumu zawu. Ndingwamba kuŵayanja kweniso kuchita nawu vinthu mwakwenere. Kweni ndiziŵa kuti sankhu lingayamba so. Mwaviyo, ndikuleka kwanja kuŵerenga pamwenga kuvwisiya nkhani zo zikamba vinthu viheni vakukwaskana ndi kagulu kenaka. Kweniso ndikuleka kuwonere mafilimu pamwenga timaseŵeru takutchuka takunyoza ŵanthu ŵenaŵa. Ndiziŵa kuti sankhu lingachitiska kuti ŵanthu aŵengi akali kweniso kuti atinkhanengi.”

Vo Mungachita

Ŵanthu angakamba kuti gulu linyaki la ŵanthu le ndi mijalidu yiheni. Kweni mukumbukengi kuti mbanthu wosi cha mugulu lenili wo ŵe ndi mijalidu yeniyi.
Mukumbukengi kuti muziŵa uneneska wosi cha wakukwaskana ndi ŵanthu anyaki.
Muyesesengi kufufuza fundu zauneneska kutuliya ku ŵanthu akuthembeka.