Mulongongi Lisungu
Suzgu lo Liŵapu
Asani tiŵanaŵaniya ukongwa vo tipambana ndi ŵanthu anyaki, tingawona nge kuti yiwu ndiwu ŵe ndi suzgu yikulu. Maŵanaŵanu ngenanga ngangachitiska kuti tiŵawonengi kuti mbakusika ŵanthu wo tipambana nawu. Asani tayamba kuŵawona munthowa yeniyi anyidu, vingaŵa vakusuzga kuŵalongo lisungu. Kuleka kuŵachitiya lisungu ŵanthu, kulongo kuti munthu we ndi sankhu.
Fundu ya mu Bayibolu
“Kondwani ndi wo akondwa. Liyani ndi wo aliya.”—AROMA 12:15.
Kumbi venivi ving’anamuwanji? Fundu ya pa lemba ili, yilongo kuti tikhumbika kuŵachitiya lisungu anyidu. Lisungu lo tikamba yapa, ling’anamuwa kujiyeruzgiya kuti nawi ukumana ndi masuzgu ngakuyanana ndi ngo ŵanthu anyaki akumana nangu, ndipu utuvwa nge mo yiwu avwiya.
Kumbi Lisungu Litovya Wuli?
Asani titiŵachitiya lisungu anyidu, tiziŵa vo tiyanana nawu. Tiziŵa kuti mo yiwu avwiya ndimu nasi tivwiya kweniso mo achitiya vinthu ndimu nasi tichitiya. Lisungu lititiwovya kuwona kuti taŵanthu tosi te amoza chinanga kuti tipambana mitundu. Asani tiŵanaŵaniya ukongwa vo tiyanana ndi anyidu, tingayamba kuŵawona munthowa yakwenere.
Lisungu lingatiwovya so kuti tiŵapaskengi ulemu anyidu. Anne-Marie, wa ku Senegal, pakwamba, waŵawonanga mwambula kwenere ŵanthu a mukagulu kanyaki, ko ŵanthu akawonanga kuti nkhakusika. Iyu wangukamba mo lisungu lingumuwovye. Anne-Marie wanguti: “Ndati ndawona mo ŵanthu a mukagulu kenaka asuzgikiyanga, ndinguŵanaŵaniya mo ini ndatingi ndivwiyengi asani vinthu venivi vachitikiyanga ini. Chifukwa cha venivi, ndinguwona kuti nde wapachanya cha kuluska ŵanthu ŵenaŵa. Ndipu palivi chechosi cho chingachitiska kuti ndijiwonengi kuti nde wamampha kuluska yiwu.” Kukamba uneneska, asani tivwisa masuzgu ngo anyidu akumana nangu, tiyesesengi kuŵalongo lisungu mumalu mwakuŵanyoza.
Vo Mungachita
Asani pe gulu linyaki la ŵanthu lo mutiliwona mwambula kwenere, muyesesengi kuŵanaŵaniya vinthu vo muyanana nawu mumalu mwa vo mupambana nawu. Mwakuyeruzgiyapu, muŵanaŵaniyengi mo avwiya asani
Lisungu lititiwovya kuwona kuti ŵanthu wosi mbamoza
aturya chakurya limoza ndi banja lawu
agwira ntchitu yikulu kwa zuŵa losi
acheza ndi anyawu
avwisiya sumu zo atanja
Pavuli paki, jiyeruzgiyeni kuti vo vichitikiya yiwu vichitikiya imwi. Jifumbeni kuti:
‘Kumbi ndingachita wuli asani munthu munyaki wachitiska kuti ndijiwonengi kuti nde wambula ntchitu?’
‘Kumbi ndingavwa wuli asani ŵanthu anyaki atindiyeruzga ŵechendandiziŵi?’
‘Asani ini ndenga mu kagulu ko nditikawona mwambula kwenere, kumbi ndatingi ndikhumbengi kuti anyangu achitengi nani wuli vinthu?’