Yesu Khristu Kumbi Ndi Yani?
BUKU la The world Book Encyclopedia lititi: “Chinanga mbanthu wo Mbakhristu cha ŵagomezga kuti wenga msambizi walusu ndipuso wazeru. Kwambula kukayika, wenga yumoza wa ŵanthu wo vyakuchita vyawu vyakwaska ŵanthu anandi.” Kumbi munthu “Uyu” ndi yani? Ndi Yesu Khristu yo wakwambiska Chikhristu. Kumbi mutimuziŵa? Kumbi ngwakukhumbika pa umoyu winu?
Vyo Yesu wachitanga mu uteŵeti waki, vikulembeka mu mabuku nganayi nga m’Bayibolo ngo ngadanika kuti uthenga wamampha. Kumbi nkhani zo ze mu mabuku yanga zauneneska? Wati wasanda mabuku yanga, munthu munyaki wakulemba vya mbiri yakali, zina laki Will Durant, wanguti: ‘Asani ŵanthu amanavi akuyuyurika wo akulemba mabuku nga Mateyu, Marko, Luka ndi Yohane, angupeka waka kuti kwenga munthu wanthazi ndipuso wankharu yamampha, chatingi chiŵengi chinthu chakuziziswa ukongwa kuphara vyakuziziswa vyosi vyo vikulembeka mu mabuku yanga.’
Kweni ŵanthu ŵaku vuma kwa charu chapasi ndi vigaŵa vinyaki, atimuziŵa cha Yesu. Yiwu ŵangagomezga kuti wengaku, kweni aŵanaŵana kuti ngwakukhumbika cha pa umoyu wawu. Anyaki akamba kuti Yesu walivi nchitu chifukwa cha vyo achita ŵanthu wo atiti mbakusambira ŵaki. Mwakuyeruzgiyapu, ku Japan, anyaki akhoza kukamba kuti: ‘Akhristu anguponya bomba ku Nagasaki, msumba wo wendi Akhristu anandi kuphara misumba yosi mu Japan.’
Kweni kumbi mungasuska dokotala asani wakutama waleke dala kulondo ulongozgi wo dokotala wangumunene? Awa. Mwakuyana waka, ŵanthu ŵa Matchalitchi nga Chikhristu ŵaleke dala kulondo ulongozgi waku Yesu wa mwenimo angamaliskiya masuzgu ngawu. Mwaviyo, m’malu mwa kukana Yesu chifukwa cha vyo achita ŵanthu wo atiti Mbakhristu, kweni alondo cha ulongozgi waki, kumbi chingaŵa chazeru cha kusambira zaku Yesu kuti mujiwone mwija? Ŵelengani Bayibolo kuti mumuziŵi umampha Yesu ndi mwenimo wangasinthiya umoyu winu.
Wanguti Tiyanjanengi
Yesu Khristu wenga msambizi walusu yo wajanga ku Palestina vyaka pafufupi 2,000 vyo vyajumpha. Ndi vinthu vimanavi waka vyo viziŵika vyakukwaskana ndi Yesu panyengu yo wenga mwana. (Mateyu, machaputara 1 ndi 2; Luka, machaputara 1 ndi 2) Yesu wati wakwaniska vyaka 30, wangwamba kuchitiya ukaboni “uneneska.” (Yohane 18:37; Luka 3:21-23) Ŵanthu anayi wo akulemba za umoyu waku Yesu, angulemba za uteŵeti waki wa kumemeza ufumu waku Chiuta, wo wanguchita kwa vyaka vitatu ndi hafu kukumaliya kwa umoyu waki.
Yesu wangukambiya akusambira ŵaki mwenimo angamaliskiya masuzgu ngakupambanapambana. Kumbi wanguti nchinthu wuli cho chingaŵawovya kumaliska masuzgu? Chanju. Pa Unganu wakutchuka wa pa Phiri, Yesu wangunene akusambira ŵaki mo angalongole chanju kwa anyawu. Wanguti: “Vyose vyo mungakhumba kuti ŵanthu ŵachitiyi imwe, namwe so muchitiye iwo kwakulingana.” (Mateyu 7:12) Fundu iyi njakuzirwa ukongwa. “Ŵanthu” wo Yesu wangukamba pa lemba ili, asazgapu nanga mbarwani ŵidu. Pa unganu wenuwu, wanguti: “Ŵanjeni ŵamawongu ŵinu, ndipu ŵarombiyeni ŵakuŵemba imwe.” (Mateyu 5:44) Kumbi chanju ichi chingamaliska cha masuzgu nganandi ngo tikumana nangu mazuŵa nganu? Ndimu wanguŵanaŵaniya Mohandas Gandhi, mulongozgi wa Ahindu. Wanguti: “Asani tosi tingalondo ulongozgi wo Yesu wangupeleka pa Unganu wa pa Phiri, mbwenu tingamaliska masuzgu . . . nga charu chosi chapasi.” Asani ŵanthu angalondo vyo Yesu wasambizanga pankhani ya chanju, masuzgu nganandi ngangamala.
Mo Yesu Wangulongole Chanju
Yesu wachitanga vyo wasambizanga. Wadanjizganga vyakukhumba vya ŵanthu anyaki, m’malu mwa vyaki, ndipu waŵalongonga chanju mu vyakuchita vyaki. Zuŵa linyaki, Yesu ndi akusambira ŵaki ateŵetiyanga ŵanthu anandi mwakuti angutondeka kupumuwa kuti ŵaryi chakurya. Yesu wanguziŵa kuti akusambira ŵaki akhumbika ‘kupumuwa kamanavi,’ mwaviyo anguluta ku malu ngakuŵija. Kweni mzinda wa ŵanthu unguŵatemere kunthazi ndipu waŵalindizganga. Kumbi asani imwi mwenga Yesu mwatingi muchitengi wuli? Yesu “wanguŵafwiya lisungu” ndipu “wangwamba kuŵasambizga vinandi.” (Marko 6:30-34) Lisungu ili ndilu latumanga Yesu kuti wawovyengi ŵanthu.
Yesu wawovyanga ŵanthu mwauzimu pe cha. Waŵawovyangaso mwakuliŵavu. Mwakuyeluzgiyapu, zuŵa linyaki wanguryiska anthurumi 5,000 (kwambura kuŵelengiyaku anthikazi ndi ŵana) wo avwisiyanga vyo wasambizanga mpaka mazulu. Pa chakuchitika chinyaki, wanguryiskaso ŵanthu 4,000. Pa chakuchitika chakwamba, wangugwiriskiya nchitu viŵandi vinkhondi ndi somba ziŵi. Ndipu pa chakuchitika chachiŵi, wangugwiriskiya nchitu viŵandi vinkhondi ndi viŵi ndi tisomba timanavi. (Mateyu 14:14-21; 15:32-38; Marko 6:35-44; 8:1-9) Yenga minthondwi anthu? Hinya, Yesu wachitanga minthondwi.
Yesu wanguchizgaso ŵanthu anandi. Wanguchizga ŵachibulumutiya, ŵakupunduka, ŵamakhati, ndi ŵakunyota makutu. Wanguyuska ndi ŵakufwa viyo! (Luka 7:22; Yohane 11:30-45) Zuŵa linyaki, munthu wamakhati wangumuŵeyere Yesu kuti: “Asani mukhumba, mwe ŵanthazi kunditozga.” Kumbi Yesu wanguchita wuli? “Wangutambaruwa janja ndi wangumukwaska, ndipo wanguti, ‘Ndikhumba; utozgeke.’ ” (Marko 1:40, 41) Yesu wenga wakukhumbisiska kovya ŵanthu. Kuporote mu minthondwi iyi, Yesu wangulongo kuti wayanjanga ŵanthu ŵakusuzgika.
Kumbi nchakusuzga kugomezga? Yesu wachitiyanga minthondwi yinandi pakweru. Chinanga mbarwani ŵaki wo apenjanga kumusaniya vifukwa nyengu zosi, anguzomerezga kuti wachitanga minthondwi. (Yohane 9:1-34) Ndipuso, minthondwi yaku Yesu yenga ndi chakulata. Yingovya ŵanthu kuziŵa kuti Yesu wangutumika ndi Chiuta.—Yohane 6:14.
Kusanda mwakudumuwa visambizu ndi umoyu waku Yesu, kutichiskengi kuti timwanji ndi kwanja anyidu ngepo yiyu wachitiyanga. Kweniso umoyu winu ungakwaskika ndi vyo Yesu wachitanga munthowa zinyaki. Wenga msambizi walusu yo wasambizanga chanju pe cha. Wangulongo kuti wechendazi pacharu chapasi, wenga kuchanya nge mwana wakuwa yija waku Chiuta. (Yohane 1:14; 3:16; 8:58; 17:5; 1 Yohane 4:9) Wati wafwa wanguŵaso ndi umoyu. Bayibolo likonkhoska kuti wakuyuka ku ŵakufwa ndipu sonu ndi Fumu ya Ufumu waku Chiuta. Pa chifukwa ichi, Yesu ngwakukhumbika ukongwa kwaku imwi. (Chivumbuzi 11:15) Yesu wanguti: “Ndipu chenichi mbumoyu wamuyaya, kuti ŵanthu ŵakuziŵeni imwe Chiuta yija muneneska ndi so Yesu Kristu mweniyo mungutuma.” (Yohane 17:3; 20:31) Ngepo lakambiya lemba ili, kuziŵa Yesu Khristu kungawovya munthu kuti wazisaniyi umoyu wamuyaya mu Paradayisu. Kumbi chingachitika wuli? Kumbi mwalekiyanji kusambira vinandi vyakukwaskana ndi Yesu kuti muwoni mwenimo ‘chanju chaku Kristu chititikakamizgiya’ kuchita mo yiyu wachitiyanga? (2 Ŵakorinte 5:14) Akaboni ŵaku Yehova angayanja kukuwovyani.—Yohane 13:34, 35.
Malemba nga mu kapepala yaka ngatuwa mu Bayibolo la Mazu Ghaku Chiuta, kupatuwaku asani talongo linyaki. Po talemba kuti NW, ndikuti lemba lo latuwa mu Bayibolo la New World Translation of the Holy Scriptures—With References.