MUTU 30
“Lutirizgani Kwenda mu Chanju”
1-3. Kumbi tiyanduwa wuli asani tiyezga Yehova pa nkhani yakulongo chanju?
“KUPASKA kuchitiska kuti munthu wakondwengi ukongwa kuluska kulonde.” (Machitidu 20:35) Mazu ngenanga ngo Yesu wangukamba, ngatitisambiza fundu yakukhumbika ukongwa yauneneska yakuti: Titumbikika ukongwa asani tilongo chanju chayichu kwa anyidu. Mbuneneska kuti tikondwa asani anyidu alongo kuti atitiyanja, kweni tikondwa ukongwa asani tipaska pamwenga kulongo chanju anyidu.
2 Awusefwi akuchanya atiyiziŵa umampha ukongwa fundu yeniyi kuluska munthu weyosi. Ndipu nge mo tinguwone mu mitu yo yajumpha muchigaŵa ichi, Yehova ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani yakulongo chanju. Palivi munthu weyosi yo wakulongopu chanju mu nthowa yapade ukongwa kweniso kwa nyengu yitali kuphara Yehova. Kumbi mphakuvwika cha kuti Yehova wadaniki kuti “Chiuta walikondwa”?—1 Timote 1:11.
3 Chiuta widu wachanju wakhumba kuti tiyesesengi kumuyezga, ukongwa pa nkhani yakulongo chanju. Lemba la Aefeso 5:1, 2 lititikambiya kuti: “Muyezgengi Chiuta nge ŵana ŵaki akwanjiwa. Ndipuso lutirizgani kwenda mu chanju.” Mwaviyo asani tiyezga Yehova pa nkhani yakulongo chanju, tikondwa ukongwa chifukwa kuchita venivi nkhupasa. Tikondwa so chifukwa tiziŵa kuti tikondwesa Yehova. Venivi ve viyo chifukwa Mazu ngaki ngatitichiska kuti ‘tiyanjanengi.’ (Aroma 13:8) Kweni pe vifukwa vinyaki so vo vititichitiska kuti ‘tilutirizgi kwenda mu chanju.’
Chanju Ntchakukhumbika Ukongwa
Chanju chititichitiska kuti tiŵagomezgengi abali ŵidu
4, 5. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuŵalongo chanju chikulu Akhristu anyidu?
4 Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanja Akhristu anyidu? Mwakudumuwa tingakamba kuti, chifukwa chakuti chanju ndi jalidu lakukhumbika ukongwa kwa Akhristu auneneska. Kwambula chanju, vingachitika cha kukoliyana ndi Akhristu anyidu kweniso Yehova wangatigwiriskiya ntchitu cha asani tilivi chanju. Tiyeni tikambiskani mo Mazu Ngaku Chiuta ngatitiwovye kuvwisa chifukwa cho tikhumbikiya kulongo chanju.
5 Pa usiku wakumaliya wa umoyu waki, Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Nditikupaskani dangu lasonu, kuti muyanjanengi. Nge mo ini ndakuyanjiyani, yimwi namwi muyanjanengi. Pa chifukwa chenichi, ŵanthu wosi azamuziŵa kuti ndimwi akusambira ŵangu, asani mwaŵeni mutanjana.” (Yohane 13:34, 35) Mazu ngakuti “Nge mo ini ndakuyanjiyani,” ngalongo kuti Yesu watitilamula kuti tilongongi chanju chakuyanana ndi cho iyu wakulongo. Mu Mutu 29, tinguwona kuti Yesu wakupereka chakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani yakulongo chanju chakufwiya anyaki. Nasi titenere kuja ndi chanju chenichi ndipu titenere kuchilongo munthowa yakuti chinanga mbanthu wo ateŵete Yehova cha ajiwoniyengi ŵija kuti titanjana nadi. Kukamba uneneska, asani titanjana nge mo Yesu wakutiyanjiya, tilongo kuti te Akhristu auneneska nadi.
6, 7. (a) Kumbi tiziŵa wuli kuti Mazu ngaku Chiuta ngadidimizga kukhumbika kwakuja ndi chanju? (b) Kumbi mazu ngaku Paulo ngo ngakulembeka pa 1 Akorinto 13:4-8 ngakamba ukongwa va chanju nichi?
6 Wuli asani tilivi chanju? Wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Asani . . . ndilivi chanju, ndikuti ndaja nge belu lo litumbatumba ŵaka pamwenga chibeketi cho chichita chiwawa.” (1 Akorinto 13:1) Belu kweniso chibeketi vo viliya waka, vichita chiwawa ukongwa. Chakuyeruzgiyapu ichi ntchakwenere ukongwa! Munthu yo walivi chanju wayanana waka ndi chakumbiya cho chipanga chiwawa ukongwa ndipu chimbwanguwa waka mumakutu. Munthu waviyo wangaja cha ndi mabwezi. Paulo wangukamba so kuti: “Asani . . . nde ndi chivwanu chosi mwakuti ndinganderezga mapiri, kweni ndilivi chanju, mbwenu nde kanthu cha.” (1 Akorinto 13:2) Mwakukoliyana ndi fundu yeniyi, tingakamba kuti munthu yo walivi chanju, vosi vo wachita vilivi phindu chifukwa Yehova wangamugwiriskiya ntchitu cha! Ndichu chifukwa chaki Bayibolu lititisambiza kuti Yehova wakhumba kuti tiyanjanengi.
7 Kweni kumbi tingalongo wuli chanju pakuchita vinthu ndi anyidu? Kuti timuki fumbu lenili, tiyeni tikambiskani vo Paulo wangukamba pa 1 Akorinto 13:4-8. Mu mavesi ngenanga Paulo wakamba va chanju cho Chiuta watitilongo cha pamwenga chanju cho isi titimulongo. Mumalu mwaki, wakamba va chanju cho tilongo ŵanthu anyaki. Iyu wangukonkhoska vinthu vinyaki vo chanju chichita ndi vo chichita cha.
Vo Chanju Chichita
8. Kumbi kuzikira kungatiwovya wuli po tichita vinthu ndi anyidu?
8 “Chanju chizikira.” Ŵanthu wo ŵe ndi chanju azizipizgiyana mwakuzikira. (Akolose 3:13) Namwi mungazomereza kuti tikhumbika kuja nadi akuzikira. Tosi te ambula kufikapu, mwaviyo po titeŵete limoza ndi Akhristu anyidu, tiziŵa kuti nyengu zinyaki tingaguŵisana. Kweni asani te akuzikira, tifiskengi kukunthiyapu ŵaka timasuzgu timanatimana, ndi kulutirizga kuwovya kuti mumpingu muje chimangu.
9. Kumbi ndi nthowa nizi zo tingalongore kuti te alisungu?
9 “Chanju . . . ntchalisungu.” Tilongo kuti te alisungu asani titovya anyidu kweniso asani tilongoro nawu mwaubwezi. Chanju chititichitiska kuti tisaniyengi nthowa za mo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya anyidu ukongwa ŵeniwo akhumbika chovyu. Mwakuyeruzgiyapu, Mkhristu wakukota wangaŵa kuti wasoŵa wakucheza nayu ndipu wangakhumbika kuchiskika. Munthukazi yo walera yija ŵana pamwenga yo mlumu waki ngwachisopa chinyaki angakhumbika kuchiskika pamwenga kuŵawovya. Munthu yo watama pamwenga wakumana ndi masuzgu nganyaki wangakhumba kuvwa mazu ngakuchiska kutuliya ku mubwezi waki wakugomezgeka. (Nthanthi 12:25; 17:17) Mwaviyo asani titamba ndisi kuŵalongo lisungu anyidu mu nthowa zenizi, tilongo nadi kuti te ndi chanju.—2 Akorinto 8:8.
10. Kumbi chanju chititiwovya wuli kukolesa kweniso kulongoro uneneska chinanga ndi po mphakusuzga kuchita viyo?
10 “Chanju . . . chikondwa ndi uneneska.” Bayibolu linyaki likamba kuti: “Chanju . . . chikondwa kuja kuchigaŵa cha uneneska.” Chanju chititichiska kuti tikolesengi uneneska kweniso kuti ‘tikambengi uneneska kwa anyidu.’ (Zekariya 8:16) Mwakuyeruzgiyapu, asani munthu yo titimuyanja wachita ubudi ukulu, chanju chidu paku Yehova kweniso pa munthu yo wabuda, chitiwovyengi kuti tilondo fundu zaku Yehova mumalu mwakubisa ubudi wo munthu yo wachita, kuwuwona nge ngumana pamwenga kukamba boza. Mbuneneska kuti vingaja vakusuzga kuzomereza vo vachitika. Kweni chifukwa chakuti titimukhumbiya vamampha, tikhumba kuti walonde kweniso kuzomereza chilangu chakutuliya kwaku Yehova, weniwo mbukaboni wakuti watimuyanja. (Nthanthi 3:11, 12) Ndipu nge Akhristu, tikhumba so “kuchita vinthu vosi mwauneneska.”—Aheberi 13:18.
11. Chifukwa chakuti chanju “chiwundiya vinthu vosi,” kumbi tikhumbika kuchitanji asani anyidu atinangiya?
11 “Chanju . . . chiwundiya vinthu vosi.” Bayibolu linyaki likamba kuti chanju “chiwundiya vinthu vosi.” (Kingdom Interlinear) Lemba la 1 Peturo 4:8 likamba kuti: “Chanju chiwundiya maubudi nganandi.” Venivi vilongo kuti Mkhristu yo we ndi chanju, wakambakamba cha ku ŵanthu anyaki vo Akhristu anyaki anangisa. Ndipu kanandi, vo anyidu anangisa nthinthu timanatimana ukongwa to tikhoza kutiwundiya waka ndi chanju kwambula munthu weyosi kuziŵa.—Nthanthi 10:12; 17:9.
12. Kumbi wakutumika Paulo wangulongo wuli kuti wagomezganga kuti Filimoni wachitengi cho ntchamampha, nanga isi tisambiranji kwaku Paulo?
12 “Chanju . . . chigomezga vinthu vosi.” Bayibolu linyaki lo wakufwatuliya munthu munyaki zina laki Moffatt likamba kuti chanju “nyengu zosi chikhumbisiska kugomezga vinthu vamampha ukongwa.” Tikhumba cha kuleka kugomezga abali ndi azichi ŵidu pa vifukwa vambula kuvwika kweniso kukayikiya vilatu vawu. Mumalu mwaki, chanju chititiwovya “kugomezga vamampha ukongwa” vakukwaskana ndi abali ndi azichi ŵidu kweniso kuŵathemba.a Tingawona chakuwoniyapu cha venivi mu kalata yo Paulo wangulembe Filimoni. Paulo wakhumbanga kuchiska Filimoni kuti wamulonde umampha kapolu waki Onesimo yo pakwamba wangumuthaŵa ndipu pa nyengu iyi Onesimo wenga Mkhristu. Mumalu mwakumuchichizga Filimoni kuti wachiti venivi, Paulo wangumupempha mwachanju. Iyu wagomezganga kuti Filimoni wachitengi cho ntchakwenere. Paulo wangukamba kuti: “Nde ndi chigomezgu kuti uchitengi mwakukoliyana ndi venivi, mwaviyo nditikulembe chifukwa ndiziŵa kuti uchitengi vakuluska vo ndikamba.” (Vesi 21) Mwaviyo, asani titiŵagomezga abali ndi azichi ŵidu chifukwa chakuti titiŵayanja, vitiŵawovya kuti achitengi vinthu vamampha.
13. Kumbi tingalongo wuli kuti tigomezga kuti abali ndi azichi ŵidu achitengi vamampha?
13 “Chanju . . . chilindizga vinthu vosi.” Nge mo chanju chititichiskiya kuti tiŵagomezgengi abali ndi azichi ŵidu, chanju chenichi chititichiska so kuti tilindizengi vamampha kutuliya kwa yiwu. Mwakuyeruzgiyapu, asani mubali “walandiya kuheni kwambula kuziŵa,” tigomezga kuti wavwiyengi ulongozgi wachanju wo wangapaskika kuti wasinthi. (Agalatiya 6:1) Kweniso tigomezga kuti ŵanthu wo alopwa mu chivwanu ayambengi so kuteŵete Yehova. Tichita nawu vinthu mwakuzikira ŵanthu ŵenaŵa, ndipu tichita vosi vo tingafiska kuti tiŵawovyi kuja akukho muchivwanu. (Aroma 15:1; 1 Atesalonika 5:14) Chinanga asani munthu yo titimuyanja waleka kuteŵete Yehova, titaya viŵi mtima cha, mumalu mwaki tigomezga kuti zuŵa linyaki wazamuwere so kwaku Yehova, nge mo mwana wakusakaza wa muntharika yaku Yesu wanguchitiya.—Luka 15:17, 18.
14. Kumbi kukunthiyapu kwidu kungayeseka wuli mumpingu, nanga kumbi chanju chingatiwovya wuli?
14 “Chanju . . . chikunthiyapu vinthu vosi.” Kukunthiyapu kutitiwovya kulutirizga kuja akugomezgeka asani tikumana ndi masuzgu kweniso asani ŵanthu anyaki atiguŵisa. Vinthu vinyaki vo tikhumbika kukunthiyapu vingatuliya ku ŵanthu wo aleka kuteŵete Yehova pe cha. Nyengu zinyaki, tingayeseka ndi vo mubali pamwenga mzichi wangakamba pamwenga kuchita. Ndipu chifukwa chakuleka kufikapu, nyengu zinyaki abali ndi azichi ŵidu angatiguŵisa. Panyaki nyengu zinyaki angakamba mazu mwambula kuŵanaŵana umampha ndipu ngangatigwaza nge lipanga. (Nthanthi 12:18) Panyaki so tingayamba kuwona kuti ŵara ayiphwere umampha cha nkhani yinyaki yo yabuka mumpingu. Vingachitika so kuti vo mubali munyaki yo titimutumbika wachita vatiguŵiska ukongwa ndipu titijifumba kuti , ‘Mkhristu wangachita nadi venivi?’ Asani vinthu ngati venivi vachitika, kumbi tazamutuwa mumpingu ndi kuleka kuteŵete Yehova? Awa. Asani te ndi chanju tingachita venivi! Tikamba viyo chifukwa chanju chititiwovya kuti tilekengi kuŵanaŵaniya ukongwa vo mubali wanangisa, mumalu mwaki tiŵanaŵaniyengi ukongwa vamampha vo wachita kweniso vo abali ndi azichi wosi mu mpingu achita. Ndipu chanju chititiwovya kuti tilutirizgi mbwenu kuja akugomezgeka kwaku Chiuta, kweniso kuwovya mpingu kwambula kutole kanthu vo mubali pamwenga mzichi yo nayu ngwambula kufikapu wangakamba pamwenga kuchita.—Salimo 119:165.
Vo Chanju Chichita Cha
15. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuchitiya sanji ŵanthu anyaki, nanga kumbi chanju chingatiwovya wuli?
15 “Chanju chichita sanji cha.” Titenere cha kuchitiya sanji ŵanthu anyaki chifukwa cha vinthu wo ŵenavu, kwali ndi katundu, vitumbiku vo Yehova waŵapasa pamwenga malusu ngo ŵenangu. Munthu wasanji waja wakujiyanja ndipu sanji yaviyo yingachitisa kuti isi pamwenga ŵanthu anyaki akumani ndi masuzgu kweniso yitimbanyizga chimangu. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kuja ndi mtima wasanji? (Yakobe 4:5) Chanju ndichu chingatiwovya. Chanju ndi jalidu lakukhumbika ukongwa ndipu lingatiwovya kuti tikondwengi ndi anyidu wo ŵe ndi vinthu vinyaki vamampha vo isi tilivi. (Aroma 12:15) Kusazgiyapu yapa, chanju chititiwovya kuti tileki kuja ndi sanji pamwenga kukwiya, asani ŵanthu athamika ukongwa munthu munyaki chifukwa cha malusu ngo wenangu pamwenga vinthu vinyaki vo wachita.
16. Asani titiŵayanja nadi abali ndi azichi ŵidu, ntchifukwa wuli titenere cha kujiŵikamu chifukwa cha vinthu vo tichita mugulu laku Yehova?
16 “Chanju . . . chitijilumba cha, chitijikuzga cha.” Chanju chititiwovya kuti tileki kujiŵikamu chifukwa cha malusu ngo tenangu pamwenga chifukwa cha vinthu vinyaki vo tichita umampha. Asani titiŵayanja nadi abali ndi azichi ŵidu, kumbi pe chifukwa chakujiŵikiyamu ndi udindu wo tenawu mumpingu pamwenga asani vinthu vititiyende umampha mu uteŵeti? Kujiŵikamu kwaviyo kungachitisa kuti ŵanthu anyaki aguŵi ndipu angayamba kujiwona kuti nkhanthu cha pakuyeruzgiya ndi isi. Mwaviyo, asani te ndi chanju, tingajilumba cha pamwenga kujikuzga chifukwa cha vinthu vo Chiuta wazomereza kuti tichiti mu gulu laki. (1 Akorinto 3:5-9) Ndipu chanju “chitijikuzga cha,” pamwenga nge mo Bayibolu linyaki likambiya, “chikondwa cha ndi maŵanaŵanu ngakujiwona kuti we wakukhumbika ukongwa.” (The New Testament in Modern English) Mwaviyo, chanju chititichitiska kuti tileki kujiwona kuti te apachanya ukongwa kuphara anyidu.—Aroma 12:3.
17. Asani te ndi chanju, kumbi tichitanji, nanga ndi vinthu wuli vo tichita cha?
17 “Chanju . . . chichita vinthu vambula kwenere cha.” Munthu mweniyo wachita vinthu vambula kwenere wachita vinthu vakuchitisa soni, kweniso vakulongo kuti walivi ulemu. Kuchita venivi nkhuŵavi chanju chifukwa kulongo kuti munthu waviyo watiŵaŵanaŵaniya cha anyaki pamwenga kuŵanaŵaniya mo akwaskikiya ndi vakuchita vaki. Kweni mwakupambana ndi venivi, asani te ndi chanju tichitengi vinthu mwalisungu ndi anyidu ndipu tiŵalongongi kuti titiŵaŵanaŵaniya. Chanju chititiwovya kuja ndi mijalidu yamampha, kuchita vinthu vo vikondwesa Yehova kweniso kutumbika Akhristu anyidu. Mwaviyo, asani te ndi chanju, tichitengi cha chinthu chechosi chakuchitisa sonu pamwenga cho chingaguŵiska Akhristu anyidu.—Aefeso 5:3, 4.
18. Ntchifukwa wuli munthu yo we ndi chanju wangangamiya cha kuti vinthu vichitikengi nge mo iyu wakhumbiya?
18 “Chanju . . . chikhumba vakuchija pe cha.” Bayibolu linyaki likamba kuti “Chanju chingangamiya maŵanaŵanu ngaki pe cha.” (Revised Standard Version) Munthu yo we ndi chanju wangangamiya cha kuti chechosi chichitikengi mo iyu wakhumbiya, nge kuti nyengu zosi maŵanaŵanu ngaki ndingu ngaja ngamampha pe. Ndipu wachichizga so cha ŵanthu anyaki wo ŵe ndi maŵanaŵanu ngakupambana ndi ngaki kuti akoliyani ndi maŵanaŵanu ngaki kweniso kuti achiti vinthu nge mo iyu wakhumbiya. Asani munthu wachita viyo, wangalongo kuti ngwakunyada ndipu Bayibolu likamba kuti: “Kunyada kuchitiska kuti munthu waparanyiki.” (Nthanthi 16:18) Mwaviyo, asani titiŵayanja nadi abali ndi azichi ŵidu, titumbikengi maŵanaŵanu ngawu ndipu tizomerezengi kuti ndingu ngagwiri ntchitu asani mphakwenere. Kuchita venivi kukoliyana ndi vo Paulo wangukamba kuti: “Munthu weyosi wangapenjanga vakukhumba vaki pe cha, kweni walutirizgi kupenja vakukhumba va munyaki.”—1 Akorinto 10:24.
19. Kumbi chanju chititiwovya kuti tichitengi wuli asani anyidu atiguŵiska?
19 “Chanju . . . chikwiya cha, chisunga vifukwa cha.” Munthu yo we ndi chanju, wakwiya liŵi cha ndi vo anyaki akamba pamwenga kuchita. Mbuneneska kuti, mwakawi, tiguŵa asani ŵanthu anyaki atichitiya vinthu viheni. Kweni chinanga tingakwiya pa vifukwa vakuvwika, chanju chititiwovya kuti tingalutirizganga cha kukwiya. (Aefeso 4:26, 27) Venivi ving’anamuwa kuti tisunga cha mumtima vinthu vo munthu munyaki wangukamba pamwenga kuchita vo vingutiguŵiska, nge kuti tachitanga kulemba mubuku kuti tizileki kuluwa. Mumalu mwaki, chanju chititichitiska kuti tiyezgengi Chiuta widu wachanju. Ndipu nge mo tingusambiriya mu Mutu 26, Yehova watitigowoke asani pe vifukwa vakuvwika. Asani watigowoke, waluwaku, kung’anamuwa kuti wazamukambapu so cha va ubudi wo tinguchita pamwenga kutipasa chilangu pa ubudi weniwo wakutigowoke kali. Mwaviyo, titimuwonga ukongwa Yehova chifukwa watitisungiya vifukwa cha.
20. Kumbi titenere kuchita wuli asani Mkhristu munyidu wakumana ndi masuzgu chifukwa cha ubudi wo wakuchita?
20 “Chanju . . . chikondwa cha ndi vinthu vambula urunji.” Bayibolu linyaki likamba kuti: “Chanju . . . chikondwa cha ndi maubudi nga ŵanthu anyaki.” (The New English Bible here reads 19) Penipo Bayibolu linyaki lo wangufwatuliya munthu munyaki zina laki Moffatt likamba kuti: “Chanju chikondwa cha asani ŵanthu anyaki achita vinthu viheni.” Mwaviyo, munthu yo we ndi chanju, wakondwa cha ndi vinthu vambula urunji pamwenga jalidu linyaki lelosi liheni. Kumbi tichita wuli asani Mkhristu munyidu wachita ubudi ndipu wakumana ndi masuzgu chifukwa cha ubudi wo wakuchita? Asani te ndi chanju, tingakondwa cha, chifukwa vingaja nge kuti tikamba kuti ‘Wachita umampha kukumana navu! Wakhawuli.’ (Nthanthi 17:5) Kweni tikondwa asani mubali pamwenga mzichi yo wachita ubudi wayamba so kuchita cho ntchakwenere kuti wanozgi ubwezi waki ndi Yehova.
“Nthowa Yamampha Ukongwa”
21-23. (a) Kumbi Paulo wang’anamuwanganji wachikamba kuti “chanju chimala cha”? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu mutu wakumaliya?
21 “Chanju chimala cha.” Kumbi Paulo wang’anamuwanganji pakukamba mazu ngenanga? Asani tingaŵerenga mavesi ngo ngazunguliya vesi lo pe mazu ngenanga, viwoneka kuti wakambanga vakukwaskana ndi mphasu zakuziziswa za mzimu zo Akhristu akwambiriya alondiyanga pa nyengu yo. Mphasu zenizi zalongonga kuti pa nyengu iyi, Chiuta wayamba kugwiriskiya ntchitu mpingu wa Chikhristu weniwo ungwamba ŵaka sonu. Chinanga kuti venga viyo, Mbakhristu wosi cha wo achizganga, akambanga mauchimi, pamwenga kulongoro malilimi. Kweni yeniyi yenga nkhani yakukhumbika ukongwa cha, chifukwa mphasu yakuchitiya vakuziziswa yenga yakuti mukuluta kwa nyengu yimalengi. Mumalu mwaki penga chinthu chinyaki cho chimalengi cha, cho Mkhristu weyosi wakhumbikiyanga kuŵa nachu. Chinthu chenichi chenga chapade ukongwa ndipu chiluska mphasu yeyosi yakuchitiya vakuziziswa. Ndichu chifukwa chaki Paulo wangukamba kuti chinthu chenichi ndi “nthowa yamampha ukongwa.” (1 Akorinto 12:31) Kumbi “nthowa yamampha ukongwa” yeniyi yenga vinthu wuli? Yenga nthowa ya chanju.
22 Kukamba uneneska, chanju cho Akhristu ŵenachu chenicho Paulo wanguchikonkhoska, “chimala cha,” kung’anamuwa kuti chazamuŵapu mpaka muyaya. Ndipu mpaka sonu panu, Akhristu auneneska aziŵika chifukwa cha chanju chakufwiya anyawu. Chanju chenichi chiwoneka mu mipingu ya ateŵeti wosi aku Yehova pacharu chosi. Kusazgiyapu yapa, chanju chenichi chazamumala cha chifukwa Yehova wakulayizga kuti ateŵeti ŵaki akugomezgeka wazakuŵapasa umoyu wamuyaya. (Salimo 37:9-11, 29) Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kuyesesa kuchita vosi vo tingafiska kuti ‘tilutirizgi kwenda mu chanju.’ Asani tichita venivi, tikondwengi ukongwa ndi vitumbiku vo munthu wasaniya chifukwa chakuja wakupasa. Kusazgiyapu yapa, tazamuja ndi umoyu kwamuyaya ndipuso kulongo chanju mpaka muyaya pakuyezga Chiuta widu wachanju, Yehova.
Ŵanthu aku Yehova aziŵika chifukwa cha chanju
23 Mu Mutu uwu weniwo ngwakumaliya pa chigaŵa cho chikamba va chanju, takambiskana mo tingalongore kuti titanja anyidu. Kweni pe nthowa zinandi zo tiyanduliya ndi chanju chaku Yehova kweniso nthazi zaki, urunji waki kweniso zeru zaki. Mwaviyo tingachita umampha kujifumba kuti, ‘Kumbi ndingalongo wuli kuti nditimuyanja nadi Yehova?’ Tikambiskanengi kwamuka kwa fumbu lenili mumutu wakumaliya.
a Fundu yakuti chanju “chigomezga vinthu vosi” ying’anamuwa cha kuti tizomerezengi ŵanthu anyaki kuti atipusisengi. Bayibolu lititichiska kuti: “Muphwere ukongwa ndi ŵanthu wo achitiska kuti ŵanthu agawukani kweniso wo aŵika vakuguŵiska . . . . Mwaviyo muŵakhwechengi.”—Aroma 16:17.