Kumbi Tingachita Wuli Kuti Tiyanjanengi Ukongwa?

1-2. (a) Ntchifukwa wuli wakutumika Paulo wangukamba kuti chanju ndi jalidu ‘likulu ukongwa’? (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?

PA NYENGU yo wakutumika Paulo wakonkhoskanga vakukwaskana ndi chivwanu, chilindizga kweniso chanju, wangukamba kuti “chikulu ukongwa pa [mijalidu yeniyi], ntchanju.” (1 Akori. 13:13) Ntchifukwa wuli Paulo wangukamba viyo? Ve viyo chifukwa chakuti kunthazi, tazamukhumbika cha kugomezga malayizgu ngaku Chiuta nga charu chifya chifukwa vinthu venivi vo talindizganga vazamukuŵa kuti vafiskika. Kweni nyengu zosi tazamulutirizga kwanja Yehova kweniso anyidu. Ndipu tazamulekapu cha kuŵayanja.

² Chifukwa chakuti tazamukhumbika kulutirizga kwanja anyidu, tikambiskanengi mafumbu ngatatu yanga: Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana? Kumbi tingalongo wuli kuti titanjana? Kweniso kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kwanjana ukongwa?

NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KWANJANA?

3. Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana?

³ Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana? Asani titanjana tilongo kuti te Akhristu auneneska. Yesu wangukambiya akutumika ŵaki kuti: “Pa chifukwa chenichi, ŵanthu wosi azamuziŵa kuti ndimwi akusambira ŵangu, asani mwaŵeni mutanjana.” (Yoha. 13:35) Ndipuso asani titanjana, vitovya kuti tikoliyanengi. Paulo wangukamba kuti chanju “chitovya kuti ŵanthu akoliyanengi ukongwa.” (Ako. 3:14) Kweni pe so chifukwa chinyaki chakukhumbika ukongwa. Wakutumika Yohane wangulembe Akhristu anyaki kuti: “Weyosi yo watanja Chiuta, watenere so kwanja mubali waki.” (1 Yoha. 4:21) Mwaviyo, asani titanjana, tilongo kuti titanja Chiuta.

4-5. Kumbi pe kukoliyana wuli pakati pa kwanja Chiuta ndi kwanja Akhristu anyidu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

⁴ Kumbi pe kukoliyana wuli pakati pa kwanja Chiuta ndi kwanja abali ndi azichi? Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani kukoliyana ko kulipu pakati pa mtima ndi viŵalu vinyaki va liŵavu lidu. Asani dokotala wakhumba kuziŵa mo mtima widu ututiya, nyengu zinyaki wangako ŵaka pajanja. Kumbi tisambiranjipu penapa?

⁵ Nge mo dokotala wangaziŵiya mo mtima widu ututiya mwakuko ŵaka pajanja, nasi tingaziŵa asani titanja ukongwa Chiuta mwakuwona mo titanjiya Akhristu anyidu. Asani taziŵa kuti titiŵayanja viŵi cha abali ndi azichi ŵidu nge mo tachitiyanga kali, ndikuti Chiuta nayu taleka kumwanja ukongwa. Kweni asani nyengu zosi titanja Akhristu anyidu, mbukaboni wakuti titimuyanja ukongwa Chiuta.

6. Ntchifukwa wuli titenere kufipa mtima asani taleka kuŵayanja ukongwa abali ndi azichi ŵidu? (1 Yohane 4:​7-9, 11)

⁶ Asani taleka kuŵayanja ukongwa abali ndi azichi ŵidu ndikuti pe suzgu. Chifukwa wuli? Chifukwa venivi vingalongo kuti ubwezi widu ndi Yehova we umampha cha. Wakutumika Yohane wakuyikamba mwakuvwika umampha fundu yeniyi. Iyu wanguti: “Munthu yo waleka kwanja mubali waki yo watimuwona, wangamuyanja cha Chiuta yo waleka kumuwona.” (1 Yoha. 4:20) Kumbi tisambiranjipu penapa? Yehova wangatiyanja pija asani ‘titanjana.’—Ŵerengani 1 Yohane 4:​7-9, 11.

KUMBI TINGALONGO WULI KUTI TITANJANA?

7-8. Kumbi tingalongo wuli kuti titanjana?

⁷ Mwakuwerezawereza, mu Mazu ngaku Chiuta tisaniyamu dangu lakuti “muyanjanengi.” (Yoha. 15:​12, 17; Aro. 13:8; 1 Ate. 4:9; 1 Petu. 1:22; 1 Yoha. 4:11) Kweni chanju chituliya mumtima ndipu palivi munthu yo wangawonamu. Kumbi tingalongo wuli kuti titanja abali ndi azichi ŵidu? Kuziya mu vo tikamba ndi kuchita.

⁸ Pe nthowa zinandi zo tingalongore kuti titanja abali ndi azichi ŵidu. Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolu likamba kuti: “Weyosi wakambengi uneneska ku munyaki.” (Zeka. 8:16) “Jani mwachimangu ndi anyinu.” (Mariko 9:50) “Pa kulongorana ulemu, mujengi panthazi.” (Aro. 12:10) “Londiyanani.” (Aro. 15:7) “Lutirizgani . . . kugowokiyana ndi mtima wosi.” (Ako. 3:13) “Lutirizgani kunyamuliyana mphingu.” (Aga. 6:2) “Lutirizgani kupembuzgana.” (1 Ate. 4:18) “Lutirizgani . . . kuzengana.” (1 Ate. 5:11) “Pempheriyanani.”—Yako. 5:16.

9. Ntchifukwa wuli kupembuzga anyidu ndi nthowa yamampha yakulongore kuti titiŵayanja? (Wonani so chithuzi.)

⁹ Tiyeni tikambiskanepu nthowa yimoza yo tingalongore kuti titanjana, pa nthowa zo zazumbulika mu ndimi 8. Paulo wangukamba kuti: “Lutirizgani kupembuzgana.” Ntchifukwa wuli kupembuzgana ndi nthowa yamampha yakulongore kuti titanja anyidu? Buku linyaki lakukonkhoska Bayibolu likamba kuti, mazu ngakuti “kupembuzga” ngo wakutumika Paulo wangugwiriskiya ntchitu, ngang’anamuwa “kuma pafupi ndi munthu kuti umuchiski pa nyengu yo wakumana ndi masuzgu ngakulu.” Mwaviyo, asani tipembuzga Mkhristu munyidu yo wakumana ndi masuzgu titimuwovya kuti wasoki ndi kulutirizga kwenda pa nthowa yakuluta ku umoyu. Asani tipembuzga Mkhristu munyidu, tilongo kuti titimuyanja.—2 Akori. 7:​6, 7, 13.

10. Kumbi pe kukoliyana wuli pakati pa lisungu ndi kupembuzga?

¹⁰ Kulenge lisungu munthu munyaki kukoliyana ukongwa ndi kupembuzga. Mu nthowa wuli? Munthu walisungu wapembuzga munyaki yo wakumana ndi masuzgu ndipu wachitapu kanthu kuti wamuwovyi. Mwaviyo, chakwamba titiŵalenge lisungu anyidu ndipu pavuli paki titiŵapembuzga. Paulo wangukonkhoska kuti Yehova wapembuzga ŵanthu chifukwa cha lisungu laki. Paulo wangukamba kuti Yehova “Mbada alisungu likulu kweniso ndi Chiuta wakupembuzga ukongwa.” (2 Akori. 1:3) Pa lemba ili, Paulo wangugwiriskiya ntchitu mazu ngakuti ‘lisungu likulu’ pakukonkhoska mo tivwiya mumtima kuti tiŵalongo lisungu anyidu. Mwaviyo, Chiuta wadanika kuti Mbada, pamwenga Mweneku wa lisungu likulu chifukwa watiŵalenge lisungu ukongwa ŵanthu. Ndipu lisungu lenili litimuchitiska kuti watipembuzgengi “mu mayeseru ngidu ngosi.” (2 Akori. 1:4) Nge mo maji nga pachisimi ngasisipuliya wo ŵe ndi nyota, Yehova wasisipuwa kweniso kupembuzga wo akumana ndi masuzgu. Kumbi tingamuyezga wuli Yehova pa nkhani yakulongo lisungu kweniso kupembuzga anyidu? Nthowa yimoza yo tingachitiya venivi, nkhuja ndi mijalidu yo yingatiwovya kuti tilongongi lisungu kweniso tipembuzgengi anyidu. Kumbi yinyaki mwa mijalidu yeniyi ndi niyi?

11. Mwakukoliyana ndi Akolose 3:12 kweniso 1 Peturo 3:​8, kumbi ndi mijalidu yinyaki niyi yo yingatiwovya kuti tiŵayanjengi kweniso kuŵapembuzga Akhristu anyidu?

¹¹ Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kulutirizga kwanja anyidu kweniso ‘kulutirizga kupembuzgana’ zuŵa lelosi? Tikhumbika kuŵanaŵaniyana, kwanja abali kweniso kuja alisungu. (Ŵerengani Akolose 3:12; 1 Peturo 3:8.) Kumbi mijalidu yeniyi yingatiwovya wuli? Asani titiŵalenge lisungu abali ndi azichi ŵidu kweniso titiŵaŵanaŵaniya nadi, tikhumbisiskengi kuŵapembuzga asani asuzgika. Nge mo Yesu wangukambiya, “mulomu ulongoro vo vazaza mumtima. Munthu wamampha watuzga vinthu vamampha kutuliya mu chuma chaki chamampha.” (Mate. 12:​34, 35) Kupembuzga abali ndi azichi ŵidu wo akhumbika chovyu, ndi nthowa yamampha yakulongore kuti titiŵayanja.

KUMBI TINGACHITA WULI KUTI TILUTIRIZGI KWANJANA UKONGWA?

12. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika kuja masu kuti tilutirizgi kwanja Akhristu anyidu? (b) Kumbi tikambiskanengi fumbu nili?

¹² Tosi tikhumba ‘kulutirizga kwanjana.’ (1 Yoha. 4:7) Kweni tingachita umampha kukumbuka fundu yo Yesu wangutcheŵesa yakuti “chanju cha anandi chazamuzizira.” (Mate. 24:12) Yesu wang’anamuwanga cha kuti akusambira ŵaki anandi azamuleka kwanjana. Chinanga kuti ve viyo, titenere kuphwere kuti tileki kuja ndi mtima wambula kwanja anyidu wo ŵanthu anandi ŵe nawu mucharu ichi. Tichiŵanaŵaniya fundu yeniyi, tiyeni tikambiskani fumbu lakukhumbika ukongwa lakuti: Ntchinthu wuli chingatiwovya kuziŵa asani titiŵayanja ukongwa abali ndi azichi?

13. Ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuziŵa asani teche kuŵayanja ukongwa Akhristu anyidu?

¹³ Nthowa yimoza yo tingaziŵiya asani titiŵayanja ukongwa abali ndi azichi, ndi mo tichitiya asani vinthu vinyaki vatichitikiya pa umoyu widu. (2 Akori. 8:8) Mwakuyeruzgiyapu, vo tichita asani Akhristu anyidu anangisa vinthu vinyaki pamwenga atiguŵisa vingatiwovya kuziŵa asani titiŵayanja ukongwa. Wakutumika Peturo wangukamba kuti: “Chakukhumbika ukongwa ntchakuti muyanjanengi ukongwa, chifukwa chanju chiwundiya maubudi nganandi.”—1 Petu. 4:8.

14. Mwakukoliyana ndi 1 Peturo 4:​8, kumbi titenere kuja ndi chanju wuli? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁴ Tiyeni tikambiskani mwakuphwere mazu ngo Peturo wangukamba. Chigaŵa chakwamba cha vesi 8 chikonkhoska chanju cho titenere kuŵa nachu. Chikamba kuti titenere ‘kwanjana ukongwa.’ Mazu ngakuti “ukongwa” ngo Peturo wangugwiriskiya ntchitu pa lemba ili, ngang’anamuwa “kutambasuwa.” Chigaŵa chachiŵi cha vesi ili chikonkhoska vo tichita asani titanjana ukongwa. Chikamba kuti chanju chenichi chiwundiya maubudi nga abali ndi azichi. Mwakuyeruzgiyapu, pathebulu pangaŵa kuti pakukaniriya tinthu to tipangisa kuti thebulu lo lilekengi kuwoneka umampha. Mumalu mwakubenekere ŵaka malu ngamanavi, tingato ŵaka salu ndi kubenekere thebulu losi. Mwakuyanana ŵaka, asani titiŵayanja ukongwa abali ndi azichi ŵidu, tiŵagowokiyengi vinthu vimanavi ŵaka cha vo atinangiya, kweni tiŵagowokiyengi “maubudi nganandi.”

15. Asani titiŵayanja ukongwa abali ndi azichi ŵidu, tifiskengi kuchitanji? (Akolose 3:13)

¹⁵ Tikhumbika kuŵayanja ukongwa abali ndi azichi, vo vingatiwovya kuti tiŵagowokiyengi chinanga kuti nyengu zinyaki kuchita venivi kungaŵa kwakusuzga. (Ŵerengani Akolose 3:13.) Asani tigowoke anyidu tilongo kuti titiŵayanja ukongwa ndipuso tikhumba kukondwesa Yehova. Kumbi ndi vinthu wuli so vinyaki vo vingatiwovya kuti tiŵagowokiyengi anyidu asani atinangiya kweniso kuleka kukwiya liŵi ndi vo achita?

16-17. Ntchinthu wuli cho chingatiwovya so kuti tiŵagowokiyengi vinthu vimanavimana Akhristu anyidu? Kambani chakuyeruzgiyapu. (Wonani so chithuzi.)

¹⁶ Mumalu mwakuŵanaŵaniya vo abali ndi azichi anangisa, muŵanaŵaniyengi ukongwa mijalidu yawu yamampha. Tiyeni tiwoni chakuyeruzgiyapu ichi: Tiyeruzgiyi kuti mwaluta kuchicheza ndi abali ndi azichi. Mwakondwa ukongwa ndipu pakumaliya pakucheza, mujambulisa chithuzi. Pa nyengu yeniyi mujambulisa vithuzi viŵi pamwenga vitatu kuchitiya kuti panyaki vinyaki viwonekengi umampha cha. Kweni pa chithuzi chinyaki mubali munyaki wakwinyimbuka kumasu. Kumbi muchitengi wuli ndi chithuzi chenichi? Muchidilitengi chifukwa chakuti mwe ndi vithuzi vinyaki viŵi vo weyosi pa vithuzi vo wasekere, kusazgapu mubali yuwa.

¹⁷ Tingayeruzgiya vithuzi vo tasunga ndi vinthu vo tikumbuka. Kanandi tikumbuka vinthu vamampha vo vinguchitika pa nyengu yo tachezanga ndi abali kweniso azichi. Kweni vingachitika kuti pa nyengu yinyaki yo tachezanga, mubali pamwenga mzichi wangukamba pamwenga kuchita chinthu chinyaki cho chingutiguŵisa. Kumbi tikhumbika kuchitanji ndi vo iyu wanguchita pa zuŵa ili? Tingachita umampha kuluwaku ŵaka nge mo tingadilitiya chithuzi chiheni. (Nthanthi 19:11; Aefe. 4:32) Tingaluwa vinthu vimanavi vo mubali pamwenga mzichi wangunangisa chifukwa tikumbuka vinthu vinandi vamampha vo wanguchita pa nyengu yo tachezanga limoza. Venivi ndi vinthu vamampha vo titenere kusunga kweniso kukumbuka.

NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KWANJANA UKONGWA MAZUŴA NGANU?

18. Kumbi ndi fundu zikuluzikulu nizi zakukwaskana ndi chanju zo takambiskana mu nkhani iyi?

¹⁸ Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana ukongwa? Nge mo tawone, asani titanja abali ndi azichi tilongo kuti titanja Yehova. Kumbi tilongo wuli kuti titanja Akhristu anyidu? Nthowa yimoza yo tichitiya venivi, nkhuŵapembuzga. ‘Tilutirizgengi kupembuzgana’ asani titiŵalongo lisungu anyidu. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuŵayanja ukongwa Akhristu anyidu? Tiŵagowokiyengi asani anangisa, chinanga mphanyengu yo kuchita venivi nkhwakusuzga.

19. Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana ukongwa mazuŵa nganu?

¹⁹ Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana ukongwa mazuŵa nganu? Wonani chifukwa cho Peturo wangukamba. Iyu wanguti: “Umaliru wa vinthu vosi we pafupi. Mwaviyo, . . . muyanjanengi ukongwa.” (1 Petu. 4:​7, 8) Po umaliru wa charu ichi we pafupi ukongwa, kumbi ndi vinthu wuli vo vichitikengi? Wachikamba vo vazamuchitikiya akusambira ŵaki, Yesu wangukambiya limu kuti: “Mitundu yosi ya ŵanthu yazakukutinkhani chifukwa cha zina langu.” (Mate. 24:9) Kuti tilutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Yehova chinanga kuti ŵanthu atititinkha, tikhumbika kulutirizga kukoliyana. Asani titanja abali ndi azichi ŵidu, Satana watipatuskengi cha chifukwa chanju “chitovya kuti ŵanthu akoliyanengi ukongwa.”—Ako. 3:14; Afi. 2:​1, 2.