LAYIBULARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitonga (Malawi)
  • BAYIBOLU
  • MABUKU
  • MAUNGANU
  • kr mutu 16 pp. 170-181
  • Tiwungana Kuti Tisope Pamoza

Vidiyo yo mwasankha palivi.

Pepani, vidiyo iyi yikana kujula.

  • Tiwungana Kuti Tisope Pamoza
  • Ufumu Waku Chiuta Uwusa!
  • Mitu yimanayimana
  • Nkhani Yakuyanana
  • Nchifukwa Wuli Tiwungana?
  • Maunganu nga Sabata Yeyosi ngo Ngachiska ‘Chanju ndi Nchitu Zamampha’
  • Unganu Wakukhumbika Ukongwa Pachaka
  • Khumbu Lidu Lakufika pa Maunganu Lilongo mo Titingawone
  • Maunganu ‘Ngatitichiska Kuti Tiyanjanengi ndi Kuchita Ntchitu Zamampha’
    Gulu lo Lichita Khumbu Laku Yehova
  • Kumbi Maunganu nga Akaboni aku Yehova Ngangakuwovyani Wuli?
    Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya!—Kusambira Bayibolu Mwakukambiskana
  • Ntchifukwa Wuli Titenere Kuwungana?
    Chigongwi cha Alinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2016
  • Kumbi Asani Tituza ku Maunganu Tilongonji?
    Chigongwi cha Alinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2019
Ufumu Waku Chiuta Uwusa!
kr mutu 16 pp. 170-181

MUTU 16

Tiwungana Kuti Tisope Pamoza

FUNDU YIKULU YA MUTU UWU

Kuziŵa mo unganu wewosi ukwambiya kweniso kukhumbika kwaki

1. Kumbi akusambira angulonde chovyu wuli ŵati awungana pamoza, nanga nchifukwa wuli chovyu ichi chenga chakukhumbika?

YESU wati wayuskika ŵaka, akusambira ŵaki anguwungana kuti achiskani. Yiwu angujijaliya m’nyumba chifukwa cha kopa arwani ŵawu. Kweni mantha ngawu ngangumala Yesu wati wafika pakati pawu ndi kuŵakambiya kuti: “Londiyani mzimu wakupaturika!” (Ŵerengani Yohane 20:19-22.) Pavuli paki akusambira anguwungana so pamoza ndipu Yehova wanguŵapaska nthazi ya mzimu wakupaturika. Nthazi iyi yenga yakukhumbika ukongwa pa nchitu yakupharazga yo akhumbikanga kugwira!​—Mac. 2:1-7.

2. (a) Kumbi Yehova watitipaska wuli nthazi, nanga nchifukwa wuli tikhumbika nthazi zenizi? (b) Nchifukwa wuli Kusopa kwa Pabanja nkhwakukhumbika ukongwa? (Wonani mazu ngam’mphata ndi bokosi lakuti, “Kusopa kwa Pabanja.”)

2 Nasi tikumana ndi masuzgu ngakuyanana ndi nga abali ŵidu a m’nyengu ya akutumika. (1 Pet. 5:9) Nyengu zinyaki titopa ŵanthu. Kuti tifiski kugwira nchitu yakupharazga, tikhumbika nthazi zo Yehova wapereka. (Ŵaef. 6:10) Yehova watitipaska nthazi zenizi kuporote m’maunganu. Mazuŵa nganu te ndi mwaŵi wakusanirika pa maunganu ngankhondi sabata yeyosi: Unganu Wachisanisani, Sambiru la Chigongwi cha Alinda, Sambiru la Bayibolo la Mpingu, Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta, ndi Unganu wa Uteŵeti.a Tikondwa so ndi unganu wachigaŵa, maunganu ngaŵi ngadera ndipuso Chikumbusku cha nyifwa yaku Khristu. Nchifukwa wuli tikhumbika kusanirika pa maunganu ngosi yanga? Kumbi maunganu ngo tichita mazuŵa nganu ngakwamba wuli? Nanga khumbu lidu la kufika pa maunganu lilongonji?

Nchifukwa Wuli Tiwungana?

3, 4. Kumbi Yehova wakhumba kuti ŵanthu ŵaki achitengenji? Konkhoskani vakuwoniyapu.

3 Kutuliya kali Yehova wakhumba kuti ŵanthu ŵaki awunganengi pamoza kuti amusopengi. Mwakuyeruzgiyapu, mu 1513 B.C.E., Yehova wangupereka Chilangulu ku mtundu wa Ayisraele cho mwenga dangu la kusunga Sabata ndi chilatu chakuti banja lelosi limusopengi ndi kusambira. (Mar. 5:12; 6:4-9) Asani Ayisraele alondo dangu ili, mabanja ngachiskikanga ndipu mtundu wosi wajanga wakutowa mwauzimu kweniso wanthazi. Kweni Yehova waŵakananga asani aleka kulondo dangu lakuti awunganengi pamoza kuti amusopi.​—Ŵal. 10:11; 26:31-35; 2 Mik. 36:20, 21.

4 Ŵanaŵaniyani so chakuwoniyapu chaku Yesu. Iyu walutanga ku sinagoge pa Sabata, sabata yeyosi. (Luka 4:16) Yesu wati wafwa kweniso kuyuskika, akusambira ŵaki angulutirizga kuwungana nyengu zosi chinanga kuti ayendiyanga dangu la kusunga Sabata cha. (Mac. 1:6, 12-14; 2:1-4; Ŵar. 14:5; Ŵakol. 2:13, 14) Pa maunganu yanga, Akhristu a m’nyengu ya akutumika asambiranga kweniso kuchiskika pe cha, kweni aperekanga so sembi zakutumbika Chiuta mwakuromba, kulongoropu ndipuso kumba sumu.​—Ŵakol. 3:16; Ŵah. 13:15.

Yesu wawoneke kwa akusambira ŵaki

Akusambira aku Yesu awungananga kuti achiskani

5. Nchifukwa wuli tiluta ku maunganu nga sabata yeyosi ndi nga pachaka? (Wonani so bokosi lakuti, “Maunganu Ngapachaka ngo Ngakumaniska Ŵanthu aku Chiuta.”)

5 Mwakuyana ŵaka, asani tiluta ku maunganu nga sabata yeyosi pamwenga ngapachaka, tilongo kuti tivwiya Ufumu waku Chiuta ndipu tilonde nthazi ya mzimu wakupaturika kweniso tichiska anyidu asani timukapu pa maunganu. Chakukhumbika ukongwa nchakuti te ndi mwaŵi wakusopa Yehova asani tiromba, timukapu kweniso titumba sumu. Maunganu ngidu ngakupambana ndi ngo Ayisraele kweniso Akhristu a m’nyengu ya Akutumika achitanga kweni ngosi ngakukhumbika ukongwa. Kumbi maunganu ngo tichita mazuŵa nganu ngakwamba wuli?

Maunganu nga Sabata Yeyosi ngo Ngachiska ‘Chanju ndi Nchitu Zamampha’

6, 7. (a) Kumbi chilatu cha maunganu ngidu nchinthu wuli? (b) Kumbi magulu ngakupambanapambana ngachitanga wuli maunganu?

6 M’bali Charles Taze Russell wati wayamba kufufuza uneneska m’Mazu ngaku Chiuta, wangusaniya kuti wakhumbika kuwungana ndi anyaki wo ŵenga ndi chilatu chakuyanana ndi chaki. Mu 1879, Russell wangulemba kuti: “Ini, limoza ndi anyangu ku Pittsburgh tingupanga kagulu kuti tikumanengi pa Sabata peposi ndi chilatu chakuti tifufuzengi Malemba.” Ŵanthu wo aŵerenganga magazini ya Zion’s Watch Tower achiskikanga kuti awunganengi ndipu pakufika mu 1881, maunganu ngachitikanga pa Sabata ndi pa Chitatu sabata yeyosi ku Pittsburgh, Pennsylvania. Chigongwi cha Alinda cha November 1895 chingukamba kuti chilatu cha maunganu ngenanga chenga kuwovya “Akhristu kuti achitiyengi vinthu limoza, ayanjanengi, ndipuso awovyanengi maŵanaŵanu” kweniso ngapaskanga mwaŵi ŵanthu wo awungananga kuti achiskanengi.​—Ŵerengani Ŵahebere 10:24, 25.

7 Kwa vyaka vinandi, magulu nga Akusambira Bayibolo ngachitanga maunganu mwakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, kalata ya gulu la ku United States yo yingupharazgika mu 1911, yingukamba kuti: “Tichita maunganu ngankhondi sabata yeyosi.” Yiwu achitanga maunganu yanga pa Mandi, pa Chitatu, pa Chinkhondi ndipuso kaŵi pa zuŵa la Sabata. Kalata yinyaki yo yingulembeka ndi gulu la ku Africa ndipu yingupharazgika mu 1914, yingukamba kuti: “Tichita maunganu kaŵi pa mwezi, titamba pa Chinkhondi mpaka pa Sabata.” Kweni pati pajumpha nyengu, maunganu ngangwamba kuchitika nge mo tichitiya mazuŵa nganu. Wonani mo unganu wewosi wo tichita mazuŵa nganu ukwambiya.

8. Kumbi nkhani zinyaki zachisanisani zakali zenga ndi mitu wuli?

8 Unganu Wachisanisani. Pati pajumpha chaka chimoza kutuliya po M’bali Russell wangwambiya kutuzga magazini ya Chigongwi cha Alinda, iyu wangulondo chakuwoniyapu chaku Yesu ndipu wangwamba ulendu wakupharazga mu 1880. (Luka 4:43) Pa ulendu uwu, M’bali Russell wangupereka chakuwoniyapu cho tilondo pakuchita Unganu Wachisanisani mazuŵa nganu. Chigongwi cha Alinda chingupharazga ulendu uwu kuti Russell “ngwakukondwa kuchitiska maunganu ngachisanisani ngakukonkhoska ‘vinthu vakukwaskana ndi Ufumu waku Chiuta.’” Mu 1911, mipingu yati yajalikiskika m’vyaru vinandi, mpingu wewosi unguchiskika kutumiza ŵanthu wo akambanga umampha nkhani kuti aluti m’madera nganyaki kuchikamba nkhani 6, ndipu zinyaki zenga ndi mutu wakuti cheruzgu ndipuso uwombozi. Pakumaliya pa nkhani yeyosi, apharazganga munthu yo wazamukamba nkhani sabata yamawa kweniso mutu wa nkhani.

9. Kumbi Unganu Wachisanisani wasintha wuli, nanga imwi mungalongo wuli kuti muwonga unganu wenuwu?

9 Mu 1945, Chigongwi cha Alinda chingupharazga kwamba kwa Maunganu Ngachisanisani nga pacharu chosi ngo ngaŵanga ndi nkhani za m’Bayibolo zakukwana 8. Nkhani izi zakonkhoskanga mo angamaliskiya “masuzgu ngo akumananga nangu pa nyengu yo.” Kwa vyaka vinandi, ŵanthu wo akambanga nkhani agwiriskiyanga nchitu mitu yo muŵanda waperekanga pe cha, kweni akambanga so nkhani zo alembanga ŵija. Kweni kutuwa mu 1981, ŵanthu wosi wo akambanga nkhani anguŵakambiya kuti agwiriskiyengi nchitu maautilayini ngo ngaperekekanga ku mipingu.b Maautilayini nganyaki nga nkhani zachisanisani ngapemphanga akuvwisiya kuti amukengepu kweniso kuti achitengi vakuyeruzgiyapu, kweni mu 1990 ulongozgi uwu ungusinthika ndipu ngakambikanga nge nkhani ŵaka. Mu January 2008 nyengu ya nkhani zachisanisani yingusintha so kutuwa pa maminiti 45 kufika pa 30. Chinanga kuti vinthu vinyaki vasintha, kweni nkhani zachisanisani zilutirizga kutiwovya kuti tije ndi chivwanu chakukho mu Mazu ngaku Chiuta kweniso kutisambiza vinthu vakupambanapambana va Ufumu waku Chiuta. (1 Tim. 4:13, 16) Kumbi mutesesa kudana ŵanthu wo musambira nawu Bayibolo kweniso ŵanthu anyaki wo Mbakaboni cha kuti azivwisiyeku nkhani zakutuliya m’Bayibolo zenizi?

10-12. (a) Kumbi Sambiru la Chigongwi cha Alinda lasinthasintha wuli? (b) Kumbi mungachita umampha kujifumba mafumbu nanga?

10 Sambiru la Chigongwi cha Alinda. Mu 1922 abali wo ateŵetiyanga nge akwendere mipingu wo atumikanga ndi Watch Tower Society kuti akakambengi nkhani m’mipingu ndi kulongozga pa nchitu ya kupharazga, angukamba kuti mphakwenere kuchita maunganu nga sambiru la Chigongwi cha Alinda. Sachizgu ili lingwamba kugwiriskikiya nchitu, ndipu pakwamba sambiru la Chigongwi cha Alinda lachitikanga mukati mwa sabata pamwenga pa Sabata.

Unganu wa Akusambira Bayibolu ku Ghana mu 1931

Sambiru la Chigongwi cha Alinda, ku Ghana mu 1931

11 Chigongwi cha Alinda cha June 15, 1932, chingupereka ulongozgi wa mo angachitiya unganu wenuwu. Magazini iyi yingukamba kuti m’bali ndiyu watenere kulongozga pa sambiru ili nge mo achitiyanga pa Beteli. Abali atatu ajanga kunthazi ndipu aŵerenganga ndimi mwakusinthanasinthana. Pa nyengu iyi nkhani za mu Chigongwi cha Alinda zengavi mafumbu, mwaviyo m’bali yo wachitiskanga sambiru wapemphanga akuvwisiya kuti afumbi mafumbu pa sambiru lo akambiskananga. Pavuli paki wapemphanga so akuvwisiya kuti amuki mafumbu ngenanga. Asani pakhumbika kuvwikisa fundu yinyaki, wakuchitiska wakonkhoskanga “mwakudumuwa kweniso mwakuvwika umampha.”

12 Pakwamba, mpingu wewosi wapaskikanga mwaŵi wakusankha magazini yo ŵanthu anandi angayanja kusambira. Kweni Chigongwi cha Alinda cha April 15, 1933, chingukamba kuti mpingu wewosi utenere kugwiriskiya nchitu magazini yasonu pa sambiru lenili. Mu 1937, angulonde ulongozgi wakuti sambiru ili lichitikengi pa Sabata. Ulongozgi wakukoliyana ndi mo tichitiya sambiru ili mazuŵa nganu ungupharazgika mu Chigongwi cha Alinda cha October 1, 1942. M’magazini iyi mwenga chipharazgu chakuti m’mphata mwa peji lelosi la nkhani zakusambira mujengi mafumbu ngo ngatenere kugwiriskikiya nchitu pa sambiru la Chigongwi cha Alinda. Magazini iyi yingukamba so kuti sambiru ili lichitikengi kwa ora limoza. Yinguchiska so ŵanthu wo amuka pa sambiru ili kuti akonkhoskengi kwamuka “m’mazu ngawu,” m’malu mwa kuchita kuŵerenga. Muŵanda wakugomezgeka weche kugwiriskiya nchitu Sambiru la Chigongwi cha Alinda kuti wapereki chakurya chauzimu cha pa nyengu yaki. (Mat. 24:45) Weyosi wangachita umampha kujifumba kuti: ‘Kumbi ndinozgeke sambiru la Chigongwi cha Alinda sabata yeyosi? Kumbi nditesesa kumuka pa sambiru lenili?’

13, 14. Kumbi Sambiru la Bayibolo la Mpingu likwamba wuli, nanga nchinthu wuli cho chitikukondweskani pa sambiru ili?

13 Sambiru la Bayibolo la Mpingu. Mkatikati mwa vyaka va m’ma 1890, mabuku nganandi nga Millennial Dawn ngati ngatuzgika, M’bali H. N. Rahn, Wakusambira Bayibolo yo wajanga m’msumba wa Baltimore, ku Maryland, U.S.A., wangusachizga kuti apangi timagulu ta Akusambira Bayibolo to tadanikanga kuti “Dawn Circles.” Pakwamba timagulu timanavi nditu tachitanga unganu uwu mwakuyesere ŵaka ndipu achitiyanga m’nyumba za ŵanthu. Pakufika mu September 1895, timagulu iti tayendanga umampha ukongwa m’misumba yinandi ya ku United States. Chigongwi cha Alinda cha September chingusachizga kuti ŵanthu wosi wo asambiranga uneneska akhumbika kuchita maunganu ngenanga. Chingukamba kuti wakuchitiska watenere kuja munthu yo waŵerenga umampha. Iyu waŵerenganga chiganizu ndipu walindizganga kuti ŵanthu amukepu. Asani waŵerenga viganizu vosi m’ndimi kweniso kuvikonkhoska, waŵerenganga malemba ngo ngaleka kukonkhoskeka m’ndimi. Pakumaliya pa mutu, munthu weyosi yo wasanirikanga pa unganu uwu wakonkhoskangapu mwakudumuwa vo wasambira m’mutu wo.

14 Zina la unganu uwu lingusinthika maulendu nganandi. Lingwamba kuziŵika kuti Sambiru la Bayibolo la Kagulu ka Aberea ndipu zina lenili lakoliyananga ndi vo ŵanthu aku Berea achitanga, chifukwa yiwu ayesesanga kufufuza m’Malemba. (Mac. 17:11) Pati pajumpha nyengu, zina ili lingusintha so kuja Sambiru la Buku la Mpingu. Sonu liziŵika kuti Sambiru la Bayibolo la Mpingu, ndipu mpingu wosi uwungana mu Nyumba ya Ufumu m’malu mwa kuchitiya unganu uwu m’nyumba za ŵanthu. Kwa vyaka vinandi, pa sambiru ili agwiriskiyanga nchitu mabuku ngakupambanapambana, timabuku kweniso nyengu zinyaki Chigongwi cha Alinda. Kutuliya po ukwambiya, ŵanthu wosi wo asanirika pa unganu uwu achiskika kumukapu. Unganu uwu watiwovya ukongwa kuliziŵa umampha Bayibolo. Kumbi nyengu zosi munozgeke unganu uwu ndipuso kumukapu?

Ada, ama kweniso ŵana ŵawu ŵaŵi apanga kusopa kwa pabanja

Kumbi muchita kusopa kwa pabanja sabata yeyosi?

KUSOPA KWA PABANJA

M’MAZUŴA nganu ngakumaliya, gulu laku Yehova lididimizga kukhumbika kwakuti banja lelosi lije ndi ndondomeku ya kusambira Bayibolo. (2 Tim. 3:1) Mwakuyeruzgiyapu, kabuku ko kangutuzgika mu 1932, (Home and Happiness) kangukamba pakweru kuti: “Banja lelosi liyambi kusambira Bayibolo kunyumba kwawu.” Chigongwi cha Alinda cha May 15, 1956, chinguchiska mabanja kuti “nyengu zosi ngasambirengi Bayibolo m’nyumba zawu kuti mabanja ngawu ngayanduwengi.” Magazini iyi yingufumba kuti: “Kumbi banja linu linozgeke pamoza sambiru la Chigongwi cha Alinda mwechendaluti ku maunganu?”

Mu 2009, gulu lingulongo kukhumbika kwa kusopa kwa pabanja chifukwa lingusintha ndondomeku ya maunganu ngamukati mwa sabata. Kutuliya pa nyengu yeniyi, Sambiru la Bayibolo la Mpingu lichitikiya pamoza ndi Sukulu ya Uteŵeti waku Chiuta kweniso Unganu wa Uteŵeti. Uteŵeti Widu wa Ufumu wa January 2011 ungukamba kuti: “Chifukwa chikulu cho vinthu vikusinthiya viyo, chenga chakupereka mwaŵi ku mabanja kuti ngakhozgi ubwezi wawu ndi Yehova, mwakusankha zuŵa lakuti achitengi kusopa kwa pabanja sabata yeyosi.” Uteŵeti uwu ungukamba so kuti ŵanthu a m’banja “agwiriskiyengi nchitu nyengu iyi kuti asambirengi Bayibolo mwambula kuthaŵiriya ndipuso kuti vo asambira viwovyengi banja.”c

Nchifukwa wuli Kusopa kwa Pabanja nkhwakukhumbika ukongwa? Chifukwa kutovya kuti banja liyanjengi ukongwa Chiuta kweniso kuti mpingu nawu uje wakukho. Mpingu tingawuyeruzgiya ndi nyumba ya ncherwa. (Ŵerengani Ŵahebere 3:4-6.)d Kuti nyumba yije yakukho pakhumbika vinthu viŵi, chiŵanja chamampha kweniso ncherwa zakulama. Asani chiŵanja nchambula kukho nyumba yingawa. Kweniso nyumba ya chiŵanja chakukho, yingawa asani ncherwa zaki zambula kulama. Visambizu vaku Khristu nchiŵanja chakukho ukongwa cho mpingu wachikhristu ukuzengekapu. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 3:10-15.)e M’mpingu, ncherwa ziyanana ndi munthu weyosi pakuyija kweniso mabanja. Kusopa kwa Pabanja kupaska munthu weyosi m’banja mwaŵi wakuti chivwanu chaki chije chakukho kuti chileki kuko motu. Ŵanthu kweniso mabanja ngakukho mwauzimu ngapanga mipingu yakukho. Kumbi muchita kusopa kwa pabanja sabata yeyosi?

c Vidya vinyaki vo mungagwiriskiya nchitu pa kusopa kwa pabanja mungavisaniya mu Uteŵeti Widu wa Ufumu wa January 2011.

d Paulo wangulembe mazu yanga ŵanthu a “mdanu wakuchanya.” (Ŵah. 3:1) Kweni fundu zaki zitovya Akhristu wosi.

e Kuti muziŵi vinandi pa nkhani ya m’Bayibolo iyi, wonani Chigongwi cha Alinda cha Chichewa cha July 15, 1999, peji 12-14, ndimi 15-20. Ŵerengani nkhani iyi ndipu wonani mo yikwaskiya pulogilamu yinu ya Kusopa kwa Pabanja.

15. Kumbi chilatu cha Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta nchinthu wuli?

15 Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta. M’bali Carey Barber yo wateŵetiyanga kulikulu lidu ku Brooklyn, New York, wangukamba kuti: “Pa Mandi ndi mazulu, pa 16 February, 1942, anthurumi wosi wo ateŵetiyanga pa Beteli ku Brooklyn angupempheka kuti alembeski mazina ngawu mu sukulu yo pavuli paki yingudanika kuti Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta.” M’bali Barber, yo pati pajumpha nyengu yitali wanguziteŵete mu Wupu Wakulongozga, wangukonkhoska kuti sukulu iyi “njimoza mwa vinthu vikuluvikulu vo Yehova wachitiya ŵanthu ŵaki mazuŵa nganu.” Sukulu iyi yinguwovya ukongwa abali kuti alutiski panthazi malusu ngawu pa kusambiza ndi pa kupharazga. Mu 1943, kungutuzgika kabuku kanyaki ko kagwiriskikiyanga nchitu pa sukulu iyi ndipu kanguperekeka ku mipingu pacharu chosi. (Course in Theocratic Ministry) Chigongwi cha Alinda cha June 1, 1943, chingukamba kuti Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta yikujalikiskika kuti ŵanthu aku Chiuta “ajisambizi mo angapharazgiya umampha uthenga wa Ufumu.”​—2 Tim. 2:15.

16, 17. Kumbi Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta yisambiza ŵaka lusu lakuŵereŵeta pe? Konkhoskani.

16 Pakwamba ŵanthu anandi achitanga mantha kukamba nkhani pamasu pa ŵanthu anandi. Clayton Woodworth, Jr., yo awiski angumangikiya limoza ndi M’bali Rutherford ndi anyaki mu 1918, wangukonkhoska mo wavwiyanga wati wasere ŵaka sukulu iyi mu 1943. M’bali Woodworth wangukamba kuti: “Ndasuzgikanga kuti ndikambi nkhani. Ndavwanga nge lilimi langu likuwa, mata ngamilanga m’mulomu ndipu mazu ngangu ngavwikanga chibaba ŵaka.” Kweni Clayton wati waluta panthazi, wangwamba kupaskika nkhani zinandi. Sukulu iyi yingumusambiza ŵaka malusu ngakuŵereŵeta pe cha. Yingumusambiza so kukhumbika kwa kujiyuyuwa kweniso kuthemba Yehova. Iyu wangukamba kuti: “Ndinguziwamu kuti wakukamba nkhani pakuyija nkhanthu cha. Kweni asani wanozgeke umampha ndi kuthemba Yehova, vo wakamba vija vakuvwika ndipu akuvwiskiya nawu ayanduwa.”

17 Mu 1959, azichi nawu angupempheka kuti alembeski m’sukulu yeniyi. Mzichi Edna Bauer wangukumbuka chipharazgu cho chinguperekeka pa unganu. Iyu wangukamba kuti: “Ndikumbuka mo azichi angukondwe. Sonu tenga ndi mwaŵi ukulu ukongwa.” Kwa vyaka vinandi, abali ndi azichi wenga ndi mwaŵi wakulembeska Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta kuti asambiziki ndi Yehova. Mazuŵa nganu tilutirizga kusambizika pa unganu widu wa mkati mwa sabata.​—Ŵerengani Yesaya 54:13.

18, 19. (a) Kumbi mazuŵa nganu tilonde wuli ulongozgi wa mo tingachitiya uteŵeti widu? (b) Nchifukwa wuli titumba sumu pa maunganu? (Wonani bokosi lakuti, “Kumba Sumu Zakukonkhoska Uneneska.”)

18 Unganu wa Uteŵeti. Unganu wakovya apharazgi kuchita umampha uteŵeti wakumunda ungwamba kuchitika mu 1919. Pa nyengu iyi, mbanthu wosi cha m’mpingu wo asanirikanga pa unganu uwu, kweni pasanirikanga ŵanthu ŵija wo agaŵiyanga mabuku. Mu 1923, kanandi unganu uwu wachitikanga kamoza pamwezi ndipu ŵanthu wosi m’mpingu angwamba kusanirikapu. Mu 1928, mipingu yinguchiskika kuchita Unganu wa Uteŵeti sabata yeyosi, ndipu mu 1935, Chigongwi cha Alinda chinguchiska mipingu yosi kuti yigwiriskiyengi nchitu Uteŵeti Widu wa Ufumu (pa nyengu iyi waziŵikanga kuti Director ndipu pavuli paki Informant) pakuchita Unganu wa Uteŵeti. Unganu uwu ungwamba kuchitika kaŵikaŵi m’mpingu wewosi.

19 Mazuŵa nganu tilonde ulongozgi wakovya ukongwa pa unganu wa mkati mwa sabata, ndipu ulongozgi uwu utitovya pa uteŵeti widu. (Mat. 10:5-13) Asani ndimwi akwenere kulonde kabuku ka unganu kenaka, kumbi mutikaŵerenga ndi kugwiriskiya nchitu masachizgu ngo ngaperekeka pakupharazga?

Unganu Wakukhumbika Ukongwa Pachaka

Mpingu wa Akhristu a munyengu ya akutumika uchita Chikumbusku cha nyifwa yaku Khristu

Kutuliya m’nyengu ya akutumika, chaka chechosi Akhristu awungana kuti achiti Chikumbusku cha nyifwa yaku Khristu (Wonani ndimi 20)

20-22. (a) Nchifukwa wuli tichita Chikumbusku cha nyifwa yaku Yesu? (b) Kumbi muyanduwa wuli chifukwa chakusanirika pa Chikumbusku chaka chechosi?

20 Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti achitengi Chikumbusku cha nyifwa yaki mpaka pa nyengu yo iyu wazamuziya so. Chikumbusku cha nyifwa yaku Khristu chichitika kamoza pa chaka nge mo mwambu wa Phaska wachitikiyanga. (1 Ŵakor. 11:23-26) Pa mwambu uwu pasanirika ŵanthu mamiliyoni nganandi chaka chechosi. Mwambu uwu ukumbuska Akhristu akusakhika mwaŵi wo ŵenawu wakuziwusiya limoza ndi Yesu mu Ufumu. (Ŵar. 8:17) Ndipu utovya a mbereri zinyaki kuti atumbikengi Fumu ya Ufumu waku Chiuta ndi kuja akugomezgeka.​—Yoh. 10:16.

21 M’bali Russell ndi anyaki anguziŵa kukhumbika kwa kuchita mwambu wa Chikumbusku cha nyifwa ya Ambuya ndipuso anguziŵa kuti chikhumbika kuchitika kamoza pachaka. Chigongwi cha Alinda cha April 1880, chingukamba kuti: “Kwa vyaka vinandi, tanandi kunu ku Pittsburgh . . . tichita mwambu wa Phaska [Chikumbusku,] ndipu titurya chiŵandi ndi kumwa vinyu vo vimiya liŵavu ndi ndopa za Ambuya.” Angwamba so kuchita maunganu ngakulungakulu pa nyengu ya Chikumbusku. Pa unganu wo unguchitikiya limoza ndi Chikumbusku mu 1889, penga ŵanthu 225 ndipu 22 angubatizika.

22 Mazuŵa nganu Chikumbusku chichitikiya limoza ndi unganu cha, kweni tidana ŵanthu wosi a muchigaŵa chidu kuti aziŵepu pa mwambu uwu ku Nyumba ya Ufumu pamwenga malu nganyaki. Mu 2013, ŵanthu akujumpha 19 miliyoni angusanirika pa Chikumbusku cha nyifwa yaku Yesu. Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kusanirika pa Chikumbusku kweniso kudaniyaku anyidu kuti asanirikepu pa mwambu wakupaturika wenuwu! Kumbi mutesesa kudana ŵanthu anandi kuti asaniriki pa Chikumbusku chaka chechosi?

Khumbu Lidu Lakufika pa Maunganu Lilongo mo Titingawone

23. Kumbi mutiyiwona wuli nkhani yakuwungana pamoza?

23 Ateŵeti aku Yehova akugomezgeka awona kuti dangu lakuti awunganengi pamoza ndakufyo cha. (Ŵah. 10:24, 25; 1 Yoh. 5:3) Mwakuyeruzgiyapu, Fumu Davidi, yayanjanga kuluta kunyumba yaku Yehova kuti yikamusopi. (Sumu 27:4) Iyu wayanjanga kusope limoza ndi ŵanthu anyaki wo ayanjanga Chiuta. (Sumu 35:18) Ŵanaŵaniyani so chakuwoniyapu chaku Yesu. Chinanga mphanyengu yo wenga munamana, iyu wakhumbisiskanga kusanirika munyumba ya Awiski yakusopiyamu.​—Luka 2:41-49.

Khumbu lidu lakufika pa maunganu lilongo mo tiwone Ufumu waku Chiuta

24. Kumbi kufika pa maunganu kutitipaska mwaŵi wuli?

24 Asani tiwungana, tilongo kuti titanja Yehova kweniso tikhumbisiska kuchiska anyidu. Tilongo so kuti tikhumbisiska kusambira vo titenere kuchita nge ŵanthu wo awusika ndi Ufumu waku Chiuta, chifukwa masambiru ngenanga ngasanirika pa maunganu nga mpingu, ngapade, ngadera kweniso ngachigaŵa. Maunganu ngatitiwovya so kuti tije ndi malusu kweniso nthazi zo tikhumbika kuti tikunthiyepu pakugwira nchitu yakukhumbika ukongwa ya Ufumu waku Chiuta yakupanga akusambira aku Yesu Khristu yo ndi Fumu. (Ŵerengani Mateyu 28:19, 20.) Ivi vilongo kuti khumbu lidu la kufika pa maunganu lilongo mo tiwone Ufumu waku Chiuta. Nyengu zosi tiyeni tiwonengi kuti maunganu ngidu ngakukhumbika ukongwa!

a Kusazgapu pa maunganu ngidu nga sabata yeyosi, banja lelosi pamwenga munthu weyosi watenere kupatuwa nyengu kuti wasambiri pakuyija pamwenga kuchita sambiru la pabanja.

b Pakufika mu 2013, penga maautilayini nga nkhani zachisanisani ngakujumpha 180.

Kumbi Mugomezga Kuti Ufumu Uliku Nadi?

  • Nchifukwa wuli tiwungana pamoza?

  • Kumbi mutingawona wuli maunganu ngosi?

  • Kumbi khumbu linu lakufika pa maunganu lilongonji? Konkhoskani.

Gulu la ŵanthu wo ŵenga pa unganu akweza mchanya Bayibolu la New World Translation of the Christian Greek Scriptures lo alonde

MAUNGANU NGAPACHAKA NGO NGAKUMANISKA ŴANTHU AKU CHIUTA

YEHOVA wangukambiya Ayisraele anthurumi wosi kuti awunganengi ku Yerusalemu katatu pachaka. (Chit. 23:14-17; Ŵal. 23:34-36) Yosefe yo wenga awiski aku Yesu apacharu chapasi, walutanga ndi banja laki losi ku maunganu ngenanga. Anthurumi anyaki achiyisraele nawu achitanga venivi. Ŵanthu aku Chiuta mazuŵa nganu nawu achita maunganu ngakulungakulu ngatatu pachaka. Vinthu vinyaki vo vachitika pa maunganu nganyaki vawovya ukongwa pakulutiska panthazi nchitu za gulu laku Chiuta la m’mazuŵa ngakumaliya. Wonani nganyaki mwa maunganu ngenanga ndipuso vo vinguchitika.

  • 1919: Cedar Point, Ohio, U.S.A.

    Uwu wenga unganu ukulu wakwamba pavuli pa Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi.

    Nchitu ya kupharazga yingwambika so.

    Pangupharazgika kuti kuyambengi kutuwa magazini ya The Golden Age (yo sonu yiziŵika kuti Awake!)

  • 1922: Cedar Point, Ohio

    Nkhani yo yakambanga vakukwaskana ndi “Ufumu” yinguchiska nchitu yakupharazga. Nkhani iyi yenga ndi chipharazgu chakuti, “Pharazgani, pharazgani, pharazgani Fumu ndi Ufumu waki”!

  • 1931: Columbus, Ohio

    Tingwamba kudanika kuti Akaboni aku Yehova

  • 1935: Washington, D.C.

    Kenga kakwamba kuvwisa kuti “mzinda ukulu” wo uzumbulika pa Chivumbuzi 7:9 wazamuja pacharu chapasi kwamuyaya.

  • 1942: Unganu wamutu wakuti, Charu Chifya Chaku Chiuta, unguchitika m’misumba yakujumpha 85

    Nkhani yamutu wakuti, “Kumbi Vingachitika Kuti Paje Chimangu Mpaka Muyaya?” yingutiwovya kuvwisa uchimi wa pa Chivumbuzi chaputala 17, ndipu yingulongo kuti pavuli pa Nkhondu Yachiŵi ya Pacharu Chosi paŵengi so mwaŵi wakuwunganiska ŵanthu kuti awusiki ndi Ufumu waku Chiuta.

  • 1950: Unganu wamutu wakuti, Kukuwa kwa Gulu Laku Chiuta

    Pangutuzgika Bayibolo la New World Translation of the Christian Greek Scriptures.

  • 1958: Unganu Wavyaru wamutu wakuti, Khumbu Laku Chiuta

    Uwu wenga unganu wavyaru ukulu ukongwa wo unguchitikiya m’msumba umoza chifukwa ŵanthu akujumpha 250,000 akutuliya m’vyaru 123 anguwungana ku New York.

  • 1961: Unganu wamutu wakuti, Ŵanthu wo Asopa Mwakukoliyana

    Pangutuzgika Bayibolo losi la New World Translation of the Holy Scriptures.

  • 1992: Unganu wamutu wakuti, “Wo Apinga Ukweru”

    Yaka kenga kakwamba kuti unganu wavyaru wa Akaboni aku Yehova uchitikiyi ku charu cho kali chaziŵikanga kuti Soviet Union, m’msumba wa St. Petersburg, ku Russia.

  • 1993: Unganu wamutu wakuti, “Kusambizika ndi Chiuta” wo unguchitikiya ku Kyiv, Ukraine

    Pa unganu uwu, apharazgi 7,402 angubatizika ndipu palivi so unganu unyaki wo wasanirikapu ndi ŵanthu anandi viyo akubatizika pa nyengu yimoza.

  • 2011: Unganu wamutu wakuti, ‘Ufumu Waku Chiuta Uzi!’

    Tinguvwisisa uchimi wa chikozgu cho chizumbulika mu lemba la Danyele chaputala 2. Sonu tiziŵa kuti maphazi nga chisulu chakusazgikana ndi dongu ngamiya Ufumu wa Pacharu Chosi wa Britain ndi America, wo ulutirizgengi kuwusa mpaka po Ufumu waku Chiuta wazamubwanganduliya limu chikozgu.

  • 2014: Unganu wamutu wakuti, ‘Lutirizgani Kupenja Dankha Ufumu Waku Chiuta!’

    Unguchitika pavuli pakuti Khristu wawusa vyaka 100 mu Ufumu kuchanya.

Yesu ndi akusambira ambiya limoza sumu zakuthamika Chiuta

“KUMBA SUMU ZAKUKONKHOSKA UNENESKA”

ŴANTHU aku Yehova atanja kulongo kuti mbakujipereka kwaku iyu mwakumumbiya kweniso kumba vakukwaskana ndi iyu. Mwakuyeruzgiyapu, Yehova wati wataska Ayisraele kwa Aegipiti pa Nyanja Yiyera, ŵanthu angulongo kuwonga mwakumba sumu zakutuliya pasi pa mtima. (Chit. 15:1-21) Pavuli paki, kumba sumu kunguzija chigaŵa chakukhumbika ukongwa pakusopa Yehova panyumba yaki. (1 Mik. 23:4, 5; 25:7) Yesu ndi akusambira ŵaki nawu ambanga sumu zakuthamika Yehova.—Mat. 26:30; Ŵaef. 5:19.

Mwakuyana ŵaka, kutuliya po M’bali Russell ndi anyaki angwambiya kusaniya so uneneska, taja tichigwiriskiya nchitu mabuku ngakupambanapambana nga sumu pakusopa Yehova. Pakukonkhoska kukhumbika kwa kumba sumu, Chigongwi cha Alinda cha February 15, 1896, chingukamba kuti: “Kumba sumu zakukonkhoska uneneska kutovya kuti uneneska ujalikiskiki m’mitima ya ŵanthu aku Chiuta.”

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Songs of the Bride, 1879

1879

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Poems and Hymns of Millennial Dawn, 1890

1890

Peji lo le ndi mazu nga sumu ya mutu wakuti The Shining Light, yo yenga m’buku la Zion’s Glad Songs of the Morning, 1896

1896

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Zion’s Glad Songs, 1900

1900

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Hymns of the Millennial Dawn, 1905

1905

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Kingdom Hymns, 1925

1925

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Songs of Praise to Jehovah, 1928

1928

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Kingdom Service Song Book, 1944

1944

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Songs to Jehovah’s Praise, 1950

1950

Peji lakwamba la buku ya sumu ya “Singing and Accompanying Yourselves With Music In Your Hearts,” 1966

1966

 Peji lakwamba la buku ya sumu ya Sing Praises to Jehovah, 1984

1984

Peji lakwamba la buku ya sumu ya Mbiyani Yehova

YASONU

    Mabuku nga Chitonga (1996-2025)
    Tuwanipu
    Sereni
    • Chitonga (Malawi)
    • Tumizani
    • Vo Mukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Fundu zo Mutenere Kulondo
    • Nkhani Yakusunga Chisisi
    • Kusintha Vinthu Vachisisi
    • JW.ORG
    • Sereni
    Tumizani