Kumbi Zina Laku Chiuta Ndiyani?
Asani mukhumba kuziŵana ndi munthu munyaki, chinthu chakwamba cho mungachita nkhumufumba kuti: “Zina laku ndiwi yani?” Asani mwenga ndi mwaŵi wakufumba Chiuta fumbu lenili, kumbi iyu watingi wamukengi kuti wuli?
“Ndini Yehova. Lenili ndilu zina langu.”—Yesaya 42:8.
Kumbi zina ili ndachilendu kwaku yimwi? Panyaki vingaŵa nadi viyo, chifukwa ŵanthu anandi wo afwatuliya Mabayibolu, m’malu nganandi alembamu cha zina chayilu laku Chiuta, ndipu anyaki atuzgiyamu limu. M’malu mwaki, alembamu waka zina la udindu lakuti “AMBUYA.” Kweni pa nyengu yo Bayibolu lalembekiyanga, zina laku Chiuta lasanirikanga maulendu pafufupi 7,000 m’Bayibolu losi. Mu Chiheberi zina laku Chiuta lilembeka ndi vilembu vinayi, YHWH pamwenga JHVH. Ndipu kwamba kali, mu Chitonga lilembeka kuti “Yehova.”
Mpukutu wa Buku la Sumu wo ungusanirika ku Nyanja Yakufwa mu 100 C.E., CHIHEBERI
Bayibolu lo wangufwatuliya Tyndale mu 1530, CHINGELEZI
Bayibolu la Reina-Valera lo lingufwatulika mu 1602, CHISIPANICHI
Bayibolu la Union Version lo lingufwatulika mu 1919, CHITCHAYINIZI
Zina laku Chiuta lisanirika m’Malemba nga Chiheberi kweniso mu Mabayibolu nganyaki nganandi
NTCHIFUKWA WULI ZINA LAKU CHIUTA NDAKUKHUMBIKA?
Ndakukhumbika kwaku Chiuta mweneku. Palivi munthu weyosi yo wakumupaska zina Chiuta, kweni wakujipaska yija. Yehova wakukamba kuti: “Lenili ndilu zina langu mpaka muyaya, ndipu ŵanthu andikumbukengi ndi zina lenili mu migonezi yosi.” (Ekisodo 3:15) M’Bayibolu, zina laku Chiuta lisanirika m’malu nganandi kuphara mazina ngaki nga udindu nge Wanthazizosi, Ada, Ambuya pamwenga Chiuta. Kweniso lisanirika m’malu nganandi kuphara zina la munthu weyosi nge Abrahamu, Davidi, Mozesi pamwenga Yesu. Ndipu Yehova mweneku wakhumba kuti ŵanthu aziŵi zina laki. Bayibolu likamba kuti: “Ŵanthu aziŵi kuti yimwi, yo zina linu ndimwi Yehova, yimwi pe ndimwi Wapachanya Ukongwa pacharu chosi chapasi.”—Salimo 83:18.
Ndakukhumbika kwaku Yesu. Mupempheru lo liziŵika kuti Ada Ŵidu pamwenga kuti Rombu la Ambuya, Yesu wangusambiza akusambira ŵaki kuti apempherengi kwaku Chiuta kuti: “Zina linu lipaturiki.” (Mateyu 6:9) Ndipu Yesu nayu wangupemphera kwaku Chiuta kuti: “Ada, kankhuskani zina linu.” (Yohane 12:28) Yesu wawonanga kuti kukankhuska zina laku Chiuta chenga chinthu chakuzirwa ukongwa pa umoyu waki. Ndichu chifukwa chaki wangupemphera kuti: “Ndaŵaziŵisa zina linu, ndipu ndazakuliziŵisa so.”—Yohane 17:26.
Ndakukhumbika ku ŵanthu wo aziŵa Chiuta. Ateŵeti aku Chiuta a mu nyengu yakali aziŵanga kuti zina laku Chiuta lenga lakukhumbika ukongwa kuti avikiliriki kweniso kuti ataskiki. Bayibolu likamba kuti: “Zina laku Yehova ntchigongwi chakukho. Munthu murunji watchimbiriya mwenimo ndipu wavikilirika.” (Nthanthi 18:10) Likamba so kuti: “Weyosi yo wadaniya pa zina laku Yehova wazamutaskika.” (Yoweli 2:32) Bayibolu lilongo kuti pe kupambana pakati pa ŵanthu wo ateŵete Chiuta ndi wo aleka kumuteŵete. Ndipu likamba kuti: “Pakuti mtundu wewosi wa ŵanthu wazamukwenda, wewosi mu zina laku chiuta waki, kweni isi tazamukwenda mu zina laku Yehova Chiuta widu muyaya mpaka muyaya.”—Mika 4:5; Machitidu 15:14.
KUMBI ZINA ILI LILONGONJI?
Liziŵikiska Chiuta. Ŵanthu anandi wo akusambira akamba kuti zina lakuti Yehova ling’anamuwa kuti “Wachitiska Kuja.” Yehova Chiuta wangukambiya Mozesi vo zina laki ling’anamuwa. Iyu wangukamba kuti: “Ndazamuja Cho Ndasankha Kuja.” (Ekisodo 3:14) Mwaviyo, zina laku Chiuta lititisambiza kuti iyu ndi Mlengi waka pe cha, kweni lilongo so kuti iyu we ndi nthazi zakuja chechosi cho wasankha pamwenga wangagwiriskiya ntchitu vinthu vo wakulenga kuja chechosi cho wakhumba kuti wafiski khumbu laki. Chinanga kuti mazina nga udindu ngalongo udindu wo Chiuta wenawu, ulamuliru waki pamwenga nthazi zo wenazu, kweni ndi zina laki pe lakuti Yehova, lo lititiwovya kuziŵa vinthu vosi vakukwaskana ndi iyu kweniso chechosi cho wangakhumba kuja.
Lilongo kuti Chiuta watitiŵanaŵaniya. Vo zina laku Chiuta ling’anamuwa vilongo kuti iyu watanja vinthu vosi vo wakulenga, kusazgapu isi taŵanthu. Kweniso fundu yakuti Chiuta wachitiska kuti zina laki liziŵiki, yilongo kuti wakhumba kuti isi timuziŵi. Ndipu iyu ndiyu wangwamba kutikambiya zina laki isi techendaje ndi maŵanaŵanu ngakuti timuziŵi. Mwaviyo, mphakuvwika kuti Chiuta wakhumba cha kuti timuwonengi nge mzimu wo we kutali ukongwa ndi isi ndipuso kuti vingachitika cha kuja nayu pa ubwezi. Kweni wakhumba kuti timuwonengi nge Munthu chayiyu yo tingaja nayu pa ubwezi.—Salimo 73:28.
Asani tigwiriskiya ntchitu zina laku Chiuta tilongo kuti tikhumba kuja nayu pa ubwezi. Tiyeruzgiyi kuti mwakambiya munthu munyaki yo mukhumba kuti waje mubwezi winu kuti wakudaneningi zina linu. Kumbi mungavwa wuli asani munthu yo waleke dala kudana zina linu? Tikayika cha kuti panyaki mungawona kuti munthu yo wakhumba cha kuja namwi pa ubwezi. Ndimu so viliri ndi Chiuta. Yehova wakukambiya ŵanthu zina laki ndipu iyu watitichiska kuti tiligwiriskiyengi ntchitu. Asani tigwiriskiya ntchitu zina laki, tilongo Yehova kuti tikhumba kuja nayu pa ubwezi. Ndichu chifukwa chaki iyu waziŵa “wo aŵanaŵaniya vakukwaskana ndi [pamwenga kuti “kutumbika,” mazu ngamumphata] zina laki!”—Malaki 3:16.
Kusambira vakukwaskana ndi zina laku Chiuta ndiyu nthowa yakwamba yo tingamuziŵiya. Kweni tikhumbika kuleke waka penapa cha. Tikhumbika kumuziŵa umampha kuphara kuziŵa waka zina laki. Tikhumbika kusambira kuti tiziŵi kuti iyu ndi Chiuta wa mtundu wuli.
KUMBI ZINA LAKU CHIUTA NDIYANI? Zina laku Chiuta ndi Yehova. Zina ili lilongo kuti Chiuta ndi Munthu yo wangafiska vo wakhumba