NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 31
SUMU 12 Yehova, Chiuta Wanthazi
Vo Yehova Wakuchita Kuti Wataski Ŵanthu Akubuda
“Chiuta wakuchiyanja ukongwa charu, mwakuti wakupereka Mwana waki wapade.”—YOHA. 3:16.
FUNDU YIKULU
Mo Yehova wachitiyapu kanthu kuti watiwovyi kulimbana ndi ubudi kweniso mo watiwovye kuti tizisaniyi umoyu wamuyaya wambula ubudi.
1-2. (a) Kumbi ubudi ntchinthu wuli, nanga tingachita wuli kuti tiwuthereski? (Wonaniso “Vo Mazu Nganyaki Ngang’anamuwa.”) (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi kweniso nkhani zinyaki za mu Chigongwi cha Mlinda chenichi? (Wonaniso kankhani kakuti “Mazu ku Akuŵerenga” mu magazini yeniyi.)
KUMBI mukhumba kuziŵa mo Yehova Chiuta watikuyanjiyani? Mungaziŵa kumuka kwa fumbu lenili mwakusambira vo iyu wachita kuti wakutaskeni ku ubudi ndi nyifwa. Ubudia ndi murwani wakofya ukongwa yo mungamuthereska cha pakumwija. Tosi tibuda zuŵa lelosi ndipu titufwa chifukwa cha ubudi. (Aro. 5:12) Kweni pe nkhani yakukondwesa. Nkhani yaki njakuti Yehova wangatiwovya kuthereska ubudi. Ndipu Yehova wasimikiza venivi!
2 Yehova Chiuta waja wachiwovya ŵanthu kulimbana ndi ubudi kwa vyaka pafufupi 6,000. Chifukwa wuli? Ve viyo chifukwa chakuti watitiyanja ukongwa. Yehova wakwamba kali kwanja ŵanthu kutuliya po wakuŵalenge. Ndichu chifukwa chaki watitichitiya vinandi kuti watiwovyi asani tabuda. Chiuta waziŵa kuti asani tabuda pakumaliya paki tifwengi ndipu wakhumba cha kuti isi tifwengi. Iyu wakhumba kuti tijengi kwamuyaya. (Aro. 6:23) Venivi ndivu wakhumba kuti vikuchitikiyeni. Nkhani iyi yimuka mafumbu ngatatu yanga: (1) Kumbi Yehova wangupereka wuli chilindizga ku ŵanthu akubuda? (2) Kumbi ŵanthu a mu nyengu yakali anguchitanji kuti Yehova waŵayanji? (3) Kumbi Yesu wakuŵataska wuli ŵanthu akubuda?
KUMBI YEHOVA WANGUPEREKA WULI CHILINDIZGA KU ŴANTHU AKUBUDA?
3. Kumbi apapi akwamba anguchitanji kuti abudi?
3 Yehova wati walenga munthulumi ndi munthukazi wakwamba, wakhumbanga kuti ajengi mwakukondwa. Iyu wanguŵapaska malu ngamampha ngakuti ajengemu, nthengwa kweniso ntchitu yakukondwesa. Yiwu akhumbikanga kuzaza charu chosi chapasi ndi mphapu yawu kweniso kusambusa charu kuja paradayisu nge munda wa Edeni. Iyu wanguŵakaniza ŵaka chinthu chimoza pe, ndipu chinthu chaki chenga chipusu. Iyu wanguŵatcheŵesa kuti afwengi asani alekiyengi dala kuvwiya dangu laki ndi kumugarukiya. Tiziŵa umampha vo vinguchitika. Mungelu muheni yo wayanjanga Chiuta cha kweniso ŵanthu, wanguyesa Adamu ndi Heva kuti aleki kuvwiya Chiuta. Ndipu Adamu ndi Heva anguvwiya mungelu muheni mwenuyu. Yiwu angutondeka kugomezga Awusewu achanju ndipu angubuda. Nge mo tiziŵiya, vo Yehova wangukamba ndivu vinguchitika nadi. Kwambiya nyengu yeniyi, yiwu angwamba kukumana ndi masuzgu nge kukota ndipu pakumaliya angufwa.—Gene. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Ntchifukwa wuli Yehova watinkha ubudi, nanga ntchifukwa wuli watitiwovya kuti tilimbanengi nawu? (Aroma 8:20, 21)
4 Yehova wanguzomereza kuti nkhani yeniyi yakupaska chitima yilembeki mu Bayibolu kuti yitiwovyi. Yititiwovya kuziŵa chifukwa cho iyu watinkhiya ukongwa ubudi. Ubudi unanga ubwezi widu ndi Awusefwi ndipu uchitiska kuti tifwengi. (Yesa. 59:2) Ndichu chifukwa chaki Satana, mungelu wakugaruka yo wakwambisa masuzgu ngosi ngenanga watanja ubudi ndipu wakhumba kuti ŵanthu awuchitengi ukongwa. Iyu watenere kuti wanguŵanaŵana kuti wafiska khumbu laki mu Edeni. Kweni wanguziŵa cha mo Yehova watanjiya ŵanthu. Chiuta wakusintha cha khumbu laki lakukwaskana ndi mphapu yaku Adamu ndi Heva. Iyu watiŵayanja ukongwa ŵanthu ndipu nyengu yeniyo ndi yeniyo wangupereka chilindizga ku ŵanthu wosi. (Ŵerengani Aroma 8:20, 21.) Yehova wanguziŵa kuti anyaki mwa ŵana aku Adamu ndi Heva azakumuyanja ndipu azamukhumba kuti waŵawovyi kulimbana ndi ubudi. Nge Awusewu kweniso Mlengi wawu, Yehova wangunozga nthowa yakuti afwatuliki ku ubudi kweniso kuŵawovya kuti aje nayu pa ubwezi. Kumbi Yehova wanguchitanji kuti venivi vichitiki?
5. Kumbi Yehova wangupereka zuŵanji chilindizga chakwamba ku ŵanthu akubuda? Konkhoskani. (Genezesi 3:15)
5 Ŵerengani Genezesi 3:15. Yehova wangupereka chilindizga chakwamba ku ŵanthu akubuda wati wakamba kuti wazamubaya Satana. Chiuta wangukambiya limu kuti “mphapu” ndiyu yazamutaska ŵanthu. Pakumaliya paki, mphapu yeniyi yazamuphwanya Satana ndi kumalisa masuzgu ngosi ngo wanguyambisa mu Edeni. (1 Yoha. 3:8) Kweni mphapu yeniyi, yazamusuzgika kuti yifiski kuchita venivi. Satana “wazakuyiluma” mphapu yo, pamwenga kuchitiska kuti yibayiki. Venivi vazakumuŵaŵa ukongwa Yehova. Kweni Yehova wenga wakunozgeka kusuzgika kweniso kuzomereza kuti mphapu yisuzgiki ndi chilatu chakuti ŵanthu anandi ataskiki ku ubudi ndi nyifwa.
KUMBI ŴANTHU A MU NYENGU YAKALI ANGUCHITANJI KUTI YEHOVA WAŴAYANJI?
6. Kumbi ŵanthu wo ŵenga ndi chivwanu nge Abelu ndi Nowa anguchita wuli kuti aje pa ubwezi ndi Yehova?
6 Yehova watiŵawovya kamanakamana ŵanthu akubuda kuti avwisi vo angachita kuti aje nayu pa ubwezi. Abelu yo wenga mwana wachiŵi waku Adamu ndi Heva, wenga munthu wakwamba kuja ndi chivwanu mwaku Yehova kutuliya po apapi ŵaki angugarukiya Yehova mu Edeni. Abelu wangupereka sembi kwaku Yehova chifukwa chakuti wamuyanjanga ndipu wakhumbanga kumukondwesa kweniso kuja nayu pa ubwezi. Abelu wenga mliska wa viŵetu. Mwaviyo wanguto ŵana a mbereri, wanguŵabaya ndipu wanguŵapereka sembi kwaku Yehova. Kumbi Yehova wanguchita wuli? Iyu “wangwanja Abelu ndipuso sembi yaki.” (Gene. 4:4) Yehova wangulongo so kuti wanguzomera sembi za nge zenizi zo zinguperekeka ndi ŵanthu wo amuyanjanga kweniso kumuthemba nge Nowa. (Gene. 8:20, 21) Chifukwa chakuti Yehova wangulondere sembi zenizi, wangulongo kuti wangayanja ŵanthu akubuda kweniso kuja nawu pa ubwezi.b
7. Kumbi tisambiranji pa vo Abrahamu wanguchita kuti wapereki mwana waki sembi?
7 Yehova wangukambiya Abrahamu kuti wachiti chinthu chinyaki chakusuzga ukongwa. Iyu wangumukambiya kuti wapereki mwana waki Isaki nge sembi. Kuchita venivi kutenere kuti kwenga kwakusuzga ukongwa kwaku Abrahamu. Kweni iyu wangunozgeka kuchichita vo Chiuta wangumukambiya. Pa nyengu yo Abrahamu wakhumbanga kubaya mwana waki, Chiuta wangumukaniza. Kweni visambiza ŵanthu wosi wo ŵe ndi chivwanu fundu yinyaki yakukhumbika ukongwa. Fundu yaki njakuti, Yehova wenga wakunozgeka kupereka sembi Mwana waki wakwanjiwa. Yehova watiŵayanja ukongwa ŵanthu.—Gene. 22:1-18.
8. Kumbi tisambiranji ku sembi za nyama zo Dangu lingukamba kuti ziperekekengi? (Levitiko 4:27-29; 17:11)
8 Pati pajumpha vyaka vinandi, Dangu lo Yehova wangupereka ku mtundu wa Isirayeli lakambanga kuti Ayisirayeli aperekengi sembi za nyama kuti abenekere maubudi nga ŵanthu aku Chiuta. (Ŵerengani Levitiko 4:27-29; 17:11.) Sembi zenizi zamiyanga sembi yakuzirwa ukongwa yo Chiuta wanguzipereka kuti yiŵataskiyi limu ŵanthu ku ubudi. Achimi aku Chiuta angukambirika kulemba kuti mphapu yakulayizgika yo yinguzija Mwana wapade waku Chiuta, yazamusuzgika ndi kubayika. Iyu wazamubayika nge mbereri yo yaperekekanga sembi. (Yesa. 53:1-12) Aŵanaŵaniyani ŵaka: Yehova wangunozga kuti Mwana waki wakwanjiwa waperekeki nge sembi kuti wataski ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa, kusazgapu yimwi!
KUMBI YESU WAKUŴATASKA WULI ŴANTHU?
9. Kumbi Yohane Mubatizi wangulongonji vakukwaskana ndi Yesu? (Aheberi 9:22; 10:1-4, 12)
9 Mu 29 C.E., Yohane Mubatizi yo wenga mteŵeti waku Chiuta wanguwona Yesu wa ku Nazareti ndipu wangukamba kuti: “Awonani Mwanawambereri waku Chiuta yo watuzgapu ubudi wa charu!” (Yoha. 1:29) Mazu ngenanga ngangulongo kuti Yesu ndiyu mphapu yo ayilindizganga kwa nyengu yitali. Iyu ndiyu watingi waperekengi sembi yo yingulayizgika. Pa nyengu iyi, mphapu yo Yehova wangulayizga yinguza pacharu kuti yithereske limu ubudi.—Ŵerengani Aheberi 9:22; 10:1-4, 12.
10. Kumbi Yesu wangulongo wuli kuti wakuza “kuzidana” ŵanthu akubuda?
10 Yesu wanguŵika maŵanaŵanu ngaki pa ŵanthu wo asuzgikanga maŵanaŵanu chifukwa cha ubudi ndipu wanguŵadana kuti aje akusambira ŵaki. Iyu wanguziŵa kuti ŵanthu asuzgika chifukwa cha ubudi. Mwaviyo, wanguwovya anthulumi ndi anthukazi wo aziŵikanga kuti mbakubuda. Mwakugwiriskiya ntchitu chakuyeruzgiyapu, iyu wangukamba kuti: “Ŵanthu ambula kutama akhumba dokotala cha, kweni wo atama ndiwu.” Ndipu wangukamba so kuti: “Ndikuza kuzidana arunji cha, kweni akubuda.” (Mate. 9:12, 13) Yesu wanguchita vinthu mwakukoliyana ndi mazu ngenanga. Mwalisungu, Yesu wangugowoke maubudi nga munthukazi yo wangumusambisa maphazi ngaki mwakugwiriskiya ntchitu masozi ngaki. (Luka 7:37-50) Yesu wangusambiza munthukazi wa ku Samariya uneneska wakuzirwa chinanga kuti wanguziŵa kuti munthukazi uyu wenga ndi jalidu la ureŵi. (Yoha. 4:7, 17-19, 25, 26) Chiuta wangumupaska so nthazi Yesu zakutuzgiyapu nyifwa yo yikuza chifukwa cha ubudi. Mu nthowa wuli? Yesu wanguyuska ŵanthu akupambanapambana nge anthulumi, anthukazi, ŵana kweniso arara.—Mate. 11:5.
11. Ntchifukwa wuli ŵanthu akubuda afwatukanga kuza kwaku Yesu?
11 Tizizwa cha kuti chinanga mbanthu wo ŵenga akubuda ukongwa afwatukanga kuza kwaku Yesu. Iyu waŵalengiyanga lisungu ndipu afwatukanga kuluta kwaku iyu. (Luka 15:1, 2) Yesu wawonganga kweniso kutumbika ŵanthu wo alongonga kuti ŵe ndi chivwanu mwaku iyu. (Luka 19:1-10) Iyu wangulongo umampha ukongwa jalidu la lisungu lo Awisi akuchanya ŵe nalu. (Yoha. 14:9) Kuziya mu vo wakambanga ndi kuchita, iyu wangulongo kuti Awisi wo ŵe ndi lisungu, atanja ŵanthu ndipuso akhumba kuwovya weyosi kuti walimbani ndi ubudi. Yesu wanguwovya ŵanthu akubuda kuti asinthi nthowa zawu ndi kwamba kumulondo.—Luka 5:27, 28.
12. Kumbi Yesu wangusambizanji vakukwaskana ndi nyifwa yaki?
12 Yesu wanguziŵa kuti wazamupereka umoyu waki nge sembi. Maulendu nganandiku, wangukambiya akusambira ŵaki kuti wazamuperekeka ndi kubayikiya pachimiti chakutombozgekiyapu. (Mate. 17:22; 20:18, 19) Iyu wanguziŵa kuti sembi yaki yazamutuzgapu ubudi wacharu nge mo Yohane Mubatizi kweniso achimi anyaki angukambiya limu. Yesu wangusambiza so kuti asani wazipereka umoyu waki nge sembi, ‘wazamuguziya ŵanthu amitundu yosi’ kwaku iyu. (Yoha. 12:32) Ŵanthu akubuda atingi akondwesengi Yehova mwakuja ndi chivwanu mwaku Yesu Mbuyawu kweniso kulondo maphazi ngaki. Kuchita venivi kwatingi kuŵawovyengi kuti ‘afwatuliki ku ubudi.’ (Aro. 6:14, 18, 22; Yoha. 8:32) Mwaviyo, Yesu wenga wakunozgeka kufwa nyifwa yakuŵaŵa yeniyi.—Yoha. 10:17, 18.
13. Kumbi Yesu wangufwa nyifwa wuli, nanga nyifwa yaki yititisambizanji vakukwaskana ndi Yehova Chiuta? (Wonaniso chithuzi.)
13 Yesu wanguperekeka, kumangika, kunyozeka, angumupusikiziya, kumumba mulandu waboza ndipuso kumutombozga. Asilikali anguluta nayu ku malu ngakuti wakabayikiyi kweniso angumukhoma pa chimiti chakutombozgekiyapu. Pa nyengu yo iyu wakunthiyangapu vinthu vosi venivi, penga Munthu munyaki yo vingumuŵaŵa ukongwa. Munthu mwenuyu ndi Yehova Chiuta. Iyu we ndi nthazi ukongwa kweni wanguzigwiriskiya ntchitu cha kuti wataski Mwana waki. Chifukwa wuli? Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitiska Ada achanju ŵenaŵa kuchita viyo? Ntchinyaki cha, kweni ntchifukwa chakuti atanja ŵanthu. Yesu wangukamba kuti: “Chiuta wakuchiyanja ukongwa charu, mwakuti wakupereka Mwana waki wapade, kuti weyosi yo wavwana mwaku iyu waleki kunangika, kweni waje ndi umoyu wamuyaya.”—Yoha. 3:16.
Chinanga kuti vingumuŵaŵa ukongwa Yehova, kweni wanguzomereza kuti Mwana waki wabayiki ndi chilatu chakuti tifwatuliki ku ubudi ndi nyifwa (Wonani ndimi 13)
14. Kumbi sembi yaku Yesu yitikusambizaninji?
14 Sembi yaku Yesu mbukaboni ukulu ukongwa wo ulongo kuti Yehova watanja ukongwa mphapu yaku Adamu ndi Heva. Yisimikiziya kuti Yehova watikuyanjani ukongwa yimwi pakumwija. Iyu wanguzomereza kupereka sembi Mwana waki wakwanjiwa kweniso wangukunthiyapu urwirwi ukulu ukongwa wo wavwanga mumtima kuti wakutaskeni ku ubudi ndi nyifwa. (1 Yoha. 4:9, 10) Kukamba uneneska, iyu wakhumba kuwovya weyosi waku isi kuti walimbanengi ndi ubudi ndi kuwuthereska!
15. Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tiyanduwi ndi mphasu yaku Chiuta yo ndi sembi yaku Yesu?
15 Mphasu yaku Chiuta yo ndi sembi yakuwombole ya Mwana waki wapade, yitovya kuti maubudi ngidu ngagowokereki. Kweni kuti Chiuta watigowoke, tikhumbika kuchita chinthu chinyaki. Chinthu wuli? Yohane Mubatizi kweniso Yesu Khristu mweneku angumuka fumbu lenili kuti: “Lapani, chifukwa Ufumu wakuchanya we pafupi.” (Mate. 3:1, 2; 4:17) Mwaviyo, asani tikhumba kuti tithereski ubudi ndi kuja pa ubwezi ndi Awusefwi achanju tikhumbika kulapa. Kweni kumbi munthu wakhumbika kuchitanji kuti walapi, nanga kulapa kwenuku kutovya wuli kuti munthu wathereski ubudi? Nkhani yakusambira yakulondopu yimuka mafumbu ngenanga.
SUMU 18 Tiwonga Chifukwa Cha Sembi yo Yikutiwombo
a VO MAZU NGANYAKI NGANG’ANAMUWA: Mu Bayibolu mazu ngakuti “ubudi” ngang’anamuwa kuchita vinthu viheni, ko nkhutondeka kuchita vinthu mwakukoliyana ndi fundu za mijalidu yamampha yaku Yehova. Kweni mazu ngakuti “ubudi” ngangang’anamuwa so kuleka kufikapu ko tikuhara kutuliya kwaku Adamu. Tosi titufwa chifukwa chakuti tikuhara ubudi.