Lutirizgani Kwenda Mwachivwanu

1. Ntchifukwa wuli wakutumika Paulo wakondwanga chifukwa cha vo wanguchita pa umoyu waki?

NYENGU yinyaki wakutumika Paulo wanguziŵa kuti wabayikengi kweni asani waŵanaŵaniya vo wanguchita pa umoyu waki, wakondwanga ukongwa. Iyu wangukamba kuti: “Ndatchimbiya maphara mpaka kumaliza, ndasunga chivwanu.” (2 Timo. 4:​6-8) Paulo wangusankha umampha ukongwa chifukwa wangusankha kugwiriskiya ntchitu umoyu waki pakuteŵete Yehova ndipu wakayikanga cha kuti Yehova wakondwanga nayu. Nasi tikhumba kusankha vinthu mwazeru kuti Chiuta wakondwengi nasi. Kumbi tingachita wuli venivi?

2. Kumbi kwenda mwachivwanu kung’anamuwanji?

² Pakukonkhoska vakukwaskana ndi iyu kweniso Akhristu anyaki akugomezgeka, Paulo wangukamba kuti: “Titenda mwachivwanu, mwavakuwoneka ndi masu cha.” (2 Akori. 5:7) Kumbi Paulo wang’anamuwanganji? Mu Bayibolu, mazu ngakuti ‘kwenda’ nyengu zinyaki ngang’anamuwa vinthu vo munthu wasankha pa umoyu waki. Ŵanthu wo alivi chivwanu mwaku Yehova asankha vinthu mwakukoliyana ndi vinthu vo awona, kuvwa pamwenga mo avwiya mumtima. Kweni munthu yo watenda mwachivwanu, waŵanaŵaniya dankha vinthu vo Yehova Chiuta wakhumba wechendasankhi vakuchita. Iyu wasimikiza kuti Chiuta wamupaskengi mphotu kweniso kuti wayanduwengi chifukwa chakulondo ulongozgi waku Yehova wo usanirika mu Mazu Ngaki.—Salimo 119:66; Ahe. 11:6.

3. Kumbi munthu yo watenda mwachivwanu wayanduwa wuli? (2 Akorinto 4:18)

³ Mbuneneska kuti nyengu zinyaki tosi tisankha vinthu mwakukoliyana ndi vinthu vo tiwona, kuvwa pamwenga mo tivwiya mumtima. Kweni tingakumana ndi masuzgu asani pakusankha vakuchita pa nkhani zakukhumbika ukongwa tiŵanaŵaniya ŵaka vo tiwona ndi kuvwa. Chifukwa wuli? Nyengu zinyaki vinthu vo tiwona ndi kuvwa vingatipusisa. Ndipu chinanga kuti vingatipusisa cha, kweni asani tisankha vinthu mwakutore vinthu vo tiwona, kuvwa pamwenga mo tivwiya mumtima, tingaleka kuvwiya ulongozgi waku Chiuta pamwenga tingachita vinthu vo iyu watinkha. (Waku. 11:9; Mate. 24:​37-39) Kweni asani titenda mwa chivwanu, tisankha vinthu ‘vakuzomerezeka kwa Ambuya.’ (Aefe. 5:10) Kuvwiya ulongozgi waku Chiuta kungatiwovya kuti tije ndi chimangu chamumtima ndipuso kuti tisaniyi likondwa chayilu. (Salimo 16:​8, 9; Yesa. 48:​17, 18) Ndipu asani tilutirizga kwenda mwachivwanu, tazamusaniya umoyu wamuyaya.—Ŵerengani 2 Akorinto 4:18.

4. Kumbi munthu wangaziŵa wuli kuti watenda mwachivwanu pamwenga watenda mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu?

⁴ Kumbi tingaziŵa wuli kuti titenda mwachivwanu pamwenga titenda mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu? Tikhumbika kujifumba kuti: Kumbi tilongozgeka ndi fundu nizi pakusankha vakuchita? Kumbi tilongozgeka ndi vinthu vo tiwona? Pamwenga tilongozgeka ndi ulongozgi wakutuliya kwaku Yehova? Tiyeni tikambiskani vo tingachita kuti tilutirizgi kwenda mwachivwanu asani tisankha vakuchita pa nkhani zitatu zakukhumbika ukongwa izi: (1) Asani tisankha ntchitu, (2) asani tisankha munthu wakutorana nayu kweniso (3) asani talonde ulongozgi wa gulu. Pa nkhani yeyosi, tikambiskanengi fundu zo titenere kuŵanaŵaniya kuti tisankhi vinthu mwazeru.

ASANI TISANKHA NTCHITU

5. Kumbi titenere kuŵanaŵaniyanji asani tisankha ntchitu?

⁵ Tosi tikhumbika kugwira ntchitu kuti tisaniyengi vinthu vakukhumbika pa umoyu widu kweniso wa banja lidu. (Waku. 7:12; 1 Timo. 5:8) Ntchitu zinyaki ahole ndalama zinandi. Mwakuti munthu wangafiska kuphwere banja laki umamphaumampha ndi kusungaku ndalama zinyaki. Kweni ntchitu zinyaki ŵanthu ahole ndalama zimana, mwakuti munthu wafiska ŵaka kusaniya vinthu vakukhumbika pe mbwenu. Mbuneneska kuti asani tikhumba kuzomera ntchitu, tiŵanaŵaniya unandi wa ndalama zo tilondiyengi. Kweni asani munthu waŵanaŵaniya fundu yeniyi pe, ndikuti watenda mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu.

6. Kumbi tingalongo wuli kuti titenda mwachivwanu asani tisankha ntchitu? (Aheberi 13:5)

⁶ Asani titenda mwachivwanu, tiŵanaŵaniyengi so mo ntchitu yo yikwaskiyengi ubwezi widu ndi Yehova. Tikhumbika kujifumba kuti: ‘Kumbi ntchitu yeniyi yindichitiskengi kuti ndichitengeku vinthu vo Yehova watinkha?’ (Nthanthi 6:​16-19) ‘Kumbi yinditondekeskengi kuchita vinthu vakukwaskana ndi kusopa kweniso ndikhumbikengi kuchija kutali ndi banja langu kwa nyengu yitali?’ (Afi. 1:10) Asani mwamuka kuti hinya mafumbu ngenanga, vingaja umampha kuyikana ntchitu yo chinanga kuti ntchitu zingaŵa zakusuzga kuzisaniya. Chifukwa cha kwenda mwachivwanu, tisankhengi vinthu vo vilongo kuti tikayika cha kuti Yehova watipaskengi vinthu vo tikhumbikiya pa umoyu.—Mate. 6:33; ŵerengani Aheberi 13:5.

7-8. Kumbi Javier wangulongo wuli kuti watenda mwachivwanu? (Wonaniso chithuzi.)

⁷ Mubali munyaki wa ku South America zina laki Javiera wanguwona kukhumbika kwa kwenda mwachivwanu. Iyu wangukamba kuti: “Ndingulembe ntchitu yapachanya pa kampani yo ndagwiranga. Ntchitu yeniyi yenga yakukondwesa ukongwa ndipu ndatingi ndilondiyengi ndalama zinandi ukongwa kuluska zo ndalondiyanga.” Kweni Javier wakhumbisiskanga kuchita upayiniya. Iyu wangulutirizga kukamba kuti: “Angundikambiya zuŵa lakuti nkhachiti intavyu. Ndechendachiti intavyu, ndingupemphera kwaku Yehova kuti wandiwovyi ndipu ndingusimikiza kuti Yehova waziŵanga vo vingandiwovya ukongwa. Ndakhumbanga kuti andisazgiyeku vakuchita pa ntchitu kuti ndilondiyengi ndalama zinandi kweni ndakhumbanga cha kuti ntchitu yo yinditondekeskengi kuchita vinandi pakuteŵete Yehova.”

⁸ Javier wangukamba kuti: “Ndichichita intavyu, bwana wangundikambiya kuti nyengu zosi ndikhumbikengi kugwiranga ovatayimu. Mwaulemu, ndingumukonkhoske kuti ndingafiska cha chifukwa cha uteŵeti wangu.” Javier wangukana kwamba ntchitu yo. Pati pajumpha masabata ngaŵi, iyu wangwamba kuchita upayiniya. Ndipu pati pajumpha myezi imanavi, wangusaniya ntchitu yo wagwiranga kwa mazuŵa ngamanavi sabata yeyosi. Iyu wangukamba kuti: “Yehova wanguvwa mapempheru ngangu ndipu wangundiwovya kusaniya ntchitu yo yandipaskanga mpata wakuchitiya upayiniya. Ndikondwa ukongwa kuti ndigwira ntchitu yo yitindiwovya kugwiriskiya ntchitu nyengu yangu yinandi pakuteŵete Yehova kweniso Akhristu anyangu.”

9. Kumbi mwasambiranji pa vo vinguchitikiya Trésor?

⁹ Kumbi tingachita wuli asani taziŵa kuti ntchitu yo tigwira yitimbanyiza ubwezi widu ndi Yehova? Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Trésor wa ku Republic of Congo. Iyu wangukamba kuti: “Ntchitu yangu yasonu yenga ntchitu yo ndayikhumbanga ukongwa pa umoyu wangu. Ndenga ndi udindu wapachanya ndipu ndalondiyanga ndalama zinandi, mwakuti zo ndalondiyanga pa ntchitu yangu yakwamba zabiliyangamu katatu.” Kweni kanandi Trésor walutanga cha kumawunganu chifukwa cha ntchitu. Kweniso iyu wachichizgikanga kuti waleki kukamba asani anyaki kuntchitu achita vinthu mwachinyengu. Trésor wakhumbanga kuleka ntchitu yo, kweni wafipanga mtima kuti wajengi lova. Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya? Iyu wangukamba kuti: “Lemba la Habakuku 3:​17-19 lingundiwovya kuvwisa kuti chinanga ndingaleka ntchitu ndi kwamba kusaniya ndalama zimana, Yehova wandiphweriyengi. Mwaviyo ndinguyileka ntchitu yo.” Iyu wangukamba so kuti: “Mabwana nganandi ngaŵanaŵana kuti munthu wangazomera kuleka chechosi kuti walutirizgi kugwira ntchitu ya ndalama zinandi kusazgapu kuleka kusaniya nyengu yakucheze ndi banja laki pamwenga so kuchita vinthu vakukwaskana ndi kusopa. Ndikondwa kuti ndinguvikiliya ubwezi wangu ndi Yehova kweniso abali ŵangu. Pati pajumpha chaka, Yehova wangundiwovya kuti ndisaniyi ntchitu yamampha yo yitindiwovya kuti ndiphweriyengi abali ŵangu kweniso ndije ndi nyengu yinandi yakuteŵete Yehova. Asani tiŵika Yehova pamalu ngakwamba, nyengu zinyaki tingasuzgika kusaniya ndalama kweni Yehova watiphweriyengi.” Asani tithemba ulongozgi waku Yehova ndi malayizgu ngaki, tilutirizgengi kwenda mwachivwanu kweniso iyu watitumbikengi.

ASANI TISANKHA MUNTHU WAKUTORANA NAYU

10. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatichitiska kuti tiyendengi mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu asani tisankha munthu wakutorana nayu?

¹⁰ Nthengwa ndi mphasu yakutuliya kwaku Yehova. Mwaviyo nkhunanga cha kukhumba kuja pa nthengwa. Asani mzichi wasankha munthu wakutorana nayu, wangaŵanaŵaniya mo mubali yo wawoneke, mijalidu yaki, mbiri yaki, ntchitu yo wagwira, abali ŵaki wo watiŵaphwere kweniso vo mubali yo wachita vo vichitiska kuti mzichi yo wakopeki.b Fundu zenizi zakukhumbika nadi. Kweni asani waŵanaŵaniya vinthu venivi pe, ndikuti watenda mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu.

11. Kumbi tingachita wuli kuti tilongo kuti titenda mwachivwanu asani tisankha munthu wakutorana nayu? (1 Akorinto 7:39)

¹¹ Yehova wakondwa ukongwa asani wawona kuti abali ndi azichi alondo ulongozgi waki pakusankha munthu wakutorana nayu! Mwakuyeruzgiyapu, yiwu avwiya ndi mtima wosi ulongozgi wakuti alindizgi dankha mpaka ‘ajumphi pa unamana’ ŵechendakhumbani ndi munthu weyosi. (1 Akori. 7:36) Yiwu awonesesa kuti akhumbana nthengwa ndi munthu yo we ndi mijalidu yo Yehova wakamba kuti yingawovya munthu kuzija munthulumi pamwenga munthukazi wamampha mu nthengwa. (Nthanthi 31:​10-13, 26-28; Aefe. 5:33; 1 Timo. 5:8) Asani munthu wambula kubatizika pamwenga yo ndi Kaboni cha watiŵakhumba, yiwu avwiya ulongozgi wakuti atenere kuto pamwenga kuyirwa “mwa Ambuya pe.” Ulongozgi uwu usanirika pa 1 Akorinto 7:39. (Ŵerengani.) Yiwu alutirizga kwenda mwachivwanu chifukwa asimikiza kuti Yehova waŵawovyengi kuti alekengi kusuzgika maŵanaŵanu.—Salimo 55:22.

12. Kumbi mwasambiranji pa vo vinguchitikiya Rosa?

¹² Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mzichi Rosa, yo ndi mpayiniya ku Colombia. Iyu wagwiranga ntchitu ya usambizi kuziya pa intaneti ndipu munthu munyaki yo wamusambizanga yo ndi Kaboni cha wamukhumbanga. Rosa wangukopeka ndi munthu yo. Iyu wangukamba kuti: “Iyu wawonekanga kuti ndi munthu wamampha. Wawovyanga ŵanthu a muchigaŵa chaki kweniso wachitangaku cha mijalidu yiheni nge kukweŵa foja, kugwiriskiya ntchitu munkhwala wakutimbanyiza wongu kweniso kuloŵe. Iyu wandichitiyanga vinthu mwachanju. Iyu wenga ndi mijalidu yosi yo ndakhumbanga kuti munthu yo ndazamutorana nayu waje nayu, kweni chimoza, wenga Kaboni cha.” Iyu wangukamba so kuti: “Venga vakusuzga kukana chifukwa ndakhumbanga munthulumi waviyo. Pa nyengu yeniyi, ndachitanga phukwa. Ndakhumbanga kuyirwa kweni ndamusaniyanga cha mubali wakuti nditorani nayu.” Kweni Rosa wanguŵika maŵanaŵanu ngaki ngosi pa vo wawonanga ndi masu pe cha. Iyu wanguŵanaŵaniya mo ubwezi waki ndi Yehova ungakwaskikiya chifukwa cha vo iyu wangasankha. Rosa wanguleka kumusambiza munthu yo ndipu watangwanikanga ndi kuteŵete Yehova. Pati pajumpha nyengu, iyu wangudanika kuti wakasere Sukulu ya Apharazgi a Ufumu ndipu pasonu panu wateŵete nge mpayiniya wapade. Rosa wangukamba kuti: “Yehova wanditumbika ukongwa, ndipu venivi vitindiwovya kuti ndikondwengi.” Nyengu zinyaki vija vakusuzga kuchita vo Yehova wakhumba kuti tichiti, ukongwa asani chinthu cho titichikhumbisiska. Kweni asani tilongozgeka ndi maŵanaŵanu ngaku Yehova, nyengu zosi tiyanduwa.

ASANI TALONDE ULONGOZGI WA GULU

13. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatichitiska kuti tiyendengi mwakulongozgeka ndi vinthu vakuwoneka ndi masu asani talonde ulongozgi wa gulu?

¹³ Kanandi tilonde ulongozgi kutuwa ku ŵara, akuwonere madera, ofesi ya nthambi pamwenga Wupu Wakulongozga wo utitiwovya pakusopa Yehova. Kweni nyengu zinyaki tingavwisa cha chifukwa cho abali ŵenaŵa atipaskiya ulongozgi wo. Tingayamba kukayikiya asani ulongozgi wo tapaskika ungatiwovya nadi. Pamwenga so tingayamba kuŵanaŵaniya ukongwa vinthu vo abali wo atipaska ulongozgi anangisa.

14. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tiyendengi mwachivwanu asani talonde ulongozgi wa gulu? (Aheberi 13:17)

¹⁴ Asani titenda mwachivwanu, tilongo kuti tigomezga ndi mtima wosi kuti Yehova ndiyu walongozga gulu laki kweniso waziŵa vinthu vo vingatiwovya ukongwa. Chifukwa cha venivi tivwiya mwaliŵiliŵi, ndipu tichita venivi ndi maŵanaŵanu ngakwenere. (Ŵerengani Aheberi 13:17.) Tiziŵa kuti asani tosi tivwiya ulongozgi, vitovya kuti tikoliyanengi mu mpingu. (Aefe. 4:​2, 3) Kweniso tiziŵa kuti chinanga kuti abali wo alongozga mbanthu ambula kufikapu, tigomezga ukongwa Yehova kuti watitumbikengi asani tivwiya. (1 Samu. 15:22) Kusazgapu yapa, tigomezga kuti pa nyengu yaki yakwenere, Yehova wazamunozga vinthu asani mphakwenere kuchita viyo.—Mika 7:7.

15-16. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya mubali munyaki kwenda mwachivwanu chinanga kuti wakayikiyanga ulongozgi unyaki wo wangulonde? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁵ Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu cho chilongo mo tiyanduliya chifukwa cha kwenda mwachivwanu. Chinanga kuti ŵanthu ku Peru alongoro Chisipanishi, kweni ŵanthu anandi akwenuku alongoro vineneru vinyaki va kwenuku. Chimoza mwa vineneru venivi Ntchikwechuwa. Kwa vyaka vinandi, abali ndi azichi wo aŵereŵeta Chikwechuwa, apenjangapenjanga ŵanthu wo aŵereŵeta chineneru chenichi muchigaŵa chawu. Kweni panguperekeka ulongozgi wakuti asinthi nthowa zakupharazgiya kuti akoliyanengi ndi marangu ngasonu ngo boma lingujalikiska. (Aro. 13:1) Chifukwa cha venivi, abali ndi azichi anyaki awonanga kuti ntchitu yakupharazga yiyendengi umampha cha muchigaŵa chawu. Kweni anguvwiya ulongozgi wo, ndipu Yehova wangutumbika phamphu lawu mwakuti asaniyanga ŵanthu anandi wo aŵereŵetanga Chikwechuwa.

¹⁶ Kevin yo ndi mura mu mpingu wa Chikwechuwa, wenga yumoza mwa abali wo akayikiyanga kuti ulongozgi wo ungawovya nadi. Iyu wangukamba kuti: “Ndajifumbanga kuti, ‘Sonu tiŵasaniyengi wuli ŵanthu wo aŵereŵeta Chikwechuwa?’” Kumbi Kevin wanguchitanji? Iyu wangukamba kuti: “Ndingukumbuka lemba la Nthanthi 3:5. Kweniso ndinguŵanaŵaniya nkhani yaku Mozesi. Yehova wangukambiya Mozesi ulongozgi wo wenga wakusuzga kuwuvwisa. Iyu wangukambiya Mozesi kuti walongozgi Ayisirayeli kutuwa mucharu cha Ijipiti kuziya nthowa yo yawonekanga nge kuti Ayisirayeli alivi kwakuserere. Kweni Mozesi wanguvwiya ndipu Yehova wangumutumbika mu nthowa yakuziziswa ukongwa.” (Eki. 14:​1, 2, 9-11, 21, 22) Kevin wenga wakunozgeka kuvwiya ulongozgi wasonu. Kumbi ntchinthu wuli chinguchitika chifukwa chakuvwiya? Iyu wangukamba kuti: “Ndinguzizwa ukongwa ndi mo Yehova wangutitumbikiya. Kali tayendanga ŵaka bweka kwekosi mu uteŵeti ndipu nyengu zinyaki tasaniyanga ŵaka munthu yumoza pamwenga ŵaŵi wo aŵereŵeta Chikwechuwa. Kweni sonu tiluta ukongwa ku vigaŵa vo kusanirika ŵanthu anandi wo aŵereŵeta Chikwechuwa. Chifukwa cha venivi, tipharazgiya ŵanthu anandi, tisaniya maulendu ngakuweriyaku kweniso masambiru nga Bayibolu nganandi. Ndipu ŵanthu anandi asanirika pa maunganu ngidu.” Kukamba uneneska asani titenda mwachivwanu, nyengu zosi Yehova watititumbika.

17. Kumbi tasambiranji mu nkhani iyi?

¹⁷ Takambiskana vo tingachita kuti tilutirizgi kwenda mwachivwanu pa vigaŵa vitatu. Kweni tikhumbika kulutirizga kwenda mwachivwanu pa vigaŵa vosi va umoyu widu nge pankhani yakusankha vakukondwesa pamwenga masaza, masambiru kweniso kubala ŵana. Kwali tikhumba kusankha pa nkhani wuli, titenere kulongozgeka ndi vinthu vo tiwona ndi masu pe cha, kweni tiŵanaŵaniyengi so ubwezi widu ndi Yehova, tivwiyengi ulongozgi waki kweniso tigomezgengi layizgu laki lakuti watiphweriyengi. Asani tichita viyo, tifiskengi kwenda “mu zina laku Yehova Chiuta widu muyaya mpaka muyaya.”—Mika 4:5.