Janja Laku Yehova Ndifupi Cha

1. Kumbi Mozesi wangulongo wuli kuti wathembanga Yehova pa nyengu yo walongozganga Ayisirayeli kutuwa mucharu cha Ijipiti?

BUKU la Aheberi likamba va ŵanthu anandi wo ŵenga ndi chivwanu. Ndipu yumoza wa ŵanthu ŵenaŵa ndi Mozesi yo wenga ndi chivwanu chakukho ukongwa. (Ahe. 3:​2-5; 11:​23-25) Iyu wangulongo kuti wenga ndi chivwanu pa nyengu yo walongozganga Ayisirayeli kutuwa mucharu cha Ijipiti. Iyu wanguchita mantha cha ndi Farawo kweniso gulu laki lankhondu. Iyu wanguthemba Yehova ndi mtima wosi ndipu wangulongozga ŵanthu kujumpha pa Nyanja Yiyera kweniso wanguŵalongozga muchipululu. (Ahe. 11:​27-29) Chinanga kuti Ayisirayeli anandi anguleka kugomezga kuti Yehova waŵaphweriyengi, kweni Mozesi wangulutirizga kuthemba Chiuta waki. Ndipu Chiuta wangumukolesa fiŵa lamotu cha, chifukwa wanguŵapaska mwakuziziswa chakurya ndi maji Ayisirayeli pa nyengu yo ŵenga muchipululu chambula kanthu.a—Eki. 15:​22-25; Salimo 78:​23-25.

2. Ntchifukwa wuli Chiuta wangufumba Mozesi kuti: “Kumbi janja laku Yehova ndifupi ukongwa”? (Numeri 11:​21-23)

² Chinanga kuti Mozesi wenga ndi chivwanu chakukho, kweni pati pajumpha pafufupi chaka kutuliya po Ayisirayeli angutaskikiya mwakuziziswa kutuwa mu Ijipiti, wangwamba kukayikiya asani Yehova wangaŵapaska nadi nyama Ayisirayeli. Ve viyo chifukwa penga ŵanthu mamiliyoni nganandi ndipuso ŵenga muchipululu. Kumbi Yehova watingi wafiskengi nadi kupereka nyama yakukwana ŵanthu wosi ŵenaŵa? Mwaviyo Yehova wangufumba Mozesi kuti: “Kumbi janja laku Yehova ndifupi ukongwa?” (Ŵerengani Numeri 11:​21-23.) Pa lemba ili, mazu ngakuti “janja laku Yehova” ngang’anamuwa mzimu wakupaturika waku Chiuta pamwenga nthazi yo wagwiriskiya ntchitu kuti wafiski khumbu laki. Mwaviyo, tingakamba kuti Yehova wafumbanga Mozesi kuti, ‘Kumbi uŵanaŵana kuti ndingatondeka kufiska vo ndakamba kuti ndichitengi?’

3. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuŵanaŵaniya vo vinguchitikiya Mozesi ndi Ayisirayeli?

³ Kumbi mukayikiya kuti Yehova wangakuphweriyani kweniso kuphwere banja linu mwakuliŵavu? Kwali mukayikiya pamwenga cha, tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Mozesi kweniso Ayisirayeli wo ŵengavi chivwanu kuti Chiuta waŵapaskengi vinthu vakukhumbika pa umoyu. Fundu za mu Malemba zo tikambiskanengi zitiwovyengi kuti tigomezgengi ukongwa kuti janja laku Yehova ndifupi cha.

SAMBIRANIPU KANTHU KWAKU MOZESI NDI AYISIRAYELI

4. Ntchifukwa wuli ŵanthu anandi akayikiyanga kuti Yehova waŵapaskengi vinthu vakukhumbika pa umoyu?

⁴ Tiyeni tikambiskani nkhani yosi. Pa nyengu iyi, Ayisirayeli kweniso “gulu la ŵanthu amitundu yakupambanapambana” wo angutuliya nawu limoza mucharu cha Ijipiti wenga muchipululu kwa nyengu yitaliku pa ulendu wawu wakuluta mu Charu Chakulayizgika. (Eki. 12:38; Doto. 8:15) Gulu la ŵanthu wo ŵenga Ayisirayeli cha, anguvuka kurya mana ndipu angwamba kudinginyika. Ndipu Ayisirayeli anandi nawuso angwamba kuchita venivi. (Nume. 11:​4-6) Ŵanthu yaŵa angwamba kukhumbira vakurya vo aryanga ku Ijipiti. Chifukwa chakuti yiwu adinginyikiyanga Mozesi, iyu wangwamba kuŵanaŵana kuti ndiyu wakhumbika kuŵapaska nyama ŵanthu wo, kweni waziŵanga cha kuti watuwengi nayu pani.—Nume. 11:​13, 14.

5-6. Kumbi tisambiranji pa nkhani ya mo vakuchita va ŵanthu amitundu yakupambanapambana vingukwaskiya Ayisirayeli?

⁵ Ŵanthu amitundu yakupambanapambana angulongo kuti ŵengavi chivwanu ndipu viwoneka kuti Ayisirayeli angutole venivi. Nasi tingatole mtima wakuleka kuwonga wo ŵanthu anyaki alongo ndipu tingaleka kuwonga vinthu vo Yehova watitipaska. Venivi vingachitika asani tikhumbira vinthu vo tenga navu kali pamwenga tichitiya sanji ŵanthu anyaki. Kweni tingakondwa asani tikhorwa ndi vo te navu kwali vinthu vingaŵa wuli pa umoyu widu.

⁶ Ayisirayeli akhumbikanga kukumbuka kuti Chiuta wanguŵasimikiziya kuti asani achifika mu Charu Chakulayizgika, amukondwa ndi vinthu vinandi vamampha. Layizgu lenili lachifiskikiyanga mu Charu Chakulayizgika, muchipululu cha. Mwakuyanana ŵaka, mumalu mwakuŵanaŵaniya vinthu vo tilivi mucharu chiheni ichi, tingachita umampha kuŵanaŵaniya vinthu vo Yehova watilayizga kuti wazakutipaska mucharu chifya. Tiŵanaŵaniyengi so malemba ngo ngangatiwovya kuti timuthembengi ukongwa Yehova.

7. Ntchifukwa wuli tisimikiza kuti janja laku Yehova ndifupi cha?

⁷ Kweni mungajifumba mbwenu kuti ntchifukwa wuli Chiuta wangufumba Mozesi kuti: “Kumbi janja laku Yehova ndifupi ukongwa?” Yehova watenere kuti wakhumbanga kuwovya Mozesi kuziŵa kuti iyu we ndi nthazi zambula mphaka kweniso wangagwiriskiya ntchitu nthazi zaki kwekosi. Mwaviyo, chinanga kuti Ayisirayeli ŵenga muchipululu, Chiuta watingi wafiskengi kuŵapaska nyama. Chiuta wangugwiriskiya ntchitu “janja lanthazi kweniso lakutambasuka” kuti walongo nthazi zaki. (Salimo 136:​11, 12) Mwaviyo asani tikumana ndi mayeseru, tikhumbika cha kukayikiya kuti Yehova watiwovyengi isi pakutija kwekosi ko tingaŵa.—Salimo 138:​6, 7.

8. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kuchita vo ŵanthu wo ŵenga muchipululu anguchita? (Wonaniso chithuzi.)

⁸ Yehova wangufiska vo wangulayizga ndipu wanguŵatumiya tiyuni ta kambuŵi tinandi ŵanthu ŵaki. Kweni Ayisirayeli angumuwonga cha Chiuta chifukwa cha chakuziziswa chenichi. Mumalu mwaki, anandi angulongo mtima wa mbunu. Msana ndi usiku yiwu angujaliya ŵaka kuko tiyuni, ndipu anguko tiyuni tinandi. Yehova wanguŵakwiyiya ukongwa “ŵanthu wo angulongo jalidu la mbunu” ndipu wanguŵalanga. (Nume. 11:​31-34) Isi titenere kusambirapu kanthu penapa. Tikhumbika kuphwere kuti tileki kuja ndi jalidu la mbunu. Kwali te akukhupuka pamwenga akavu, titenere kuŵika maŵanaŵanu ngidu ngosi pa ‘kujiwunjikiya chuma kuchanya.’ Kuti tichiti venivi, tikhumbika kuyesesa kuja paubwezi wakukho ndi Yehova kweniso Yesu. (Mate. 6:​19, 20; Luka 16:9) Asani tichita viyo, tikayika cha kuti Yehova watipaskengi vinthu vakukhumbika pa umoyu.

9. Kumbi ndi vinthu wuli vo titenere cha kukayikiya?

⁹ Yehova watambasuwa janja laki kuti wawovyi ŵanthu ŵaki mazuŵa nganu. Kweni venivi ving’anamuwapu cha kuti tilekengi kukumana ndi suzgu yeyosi ya ndalama pamwenga kusoŵa chakurya.b Kweni Yehova watijowongi cha. Iyu watiwovyengi pa mayeseru ngakupambanapambana ngo tingakumana nangu. Kumbi tingalongo wuli kuti tigomezga kuti Yehova watipaskengi vinthu vakukhumbika pa umoyu? Tiyeni tikambiskani vinthu viŵi: (1) asani tisoŵa ndalama kweniso (2) asani tinozgeke mo tazakujiphweriyanga munthazi.

ASANI MUSOŴA NDALAMA

10. Kumbi tingakumana ndi masuzgu nanga ngo ngangachitiska kuti tisoŵengi ndalama?

¹⁰ Po charu chiheni ichi che pafupi kumala, tikhazengi kuti ŵanthu anandi asoŵengi ndalama. Nkhani za ndali, nkhondu, masoka ngachilengedu pamwenga milili vingachitiska kuti ntchitu yitimaliyi, tiluzi katundu widu pamwenga nyumba kweniso tisuzgikengi kusaniya vinthu vakukhumbika pa umoyu. Asani venivi vachitika tingaŵanaŵana kuti tisaniyi ntchitu yinyaki ko tija pamwenga tisamiyi kuchigaŵa chinyaki limoza ndi banja lidu kuti tisaniyengi vinthu vakukhumbika pa umoyu. Kumbi ntchinthu wuli chingatiwovya kuti tisankhi vinthu vo vingalongo kuti titimuthemba ukongwa Yehova?

11. Kumbi ntchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti mumalani ndi suzgu la kusoŵa ndalama? (Luka 12:​29-31)

¹¹ Chinthu chakukhumbika ukongwa kweniso chakovya cho mungachita, nkhukambiya Yehova vinthu vo vitikufipiskani mtima. (Nthanthi 16:3) Mupempheni kuti wakupaskeni zeru zo mukhumbikiya kuti musankhi vinthu mwazeru, wakuwovyeni kuti mulekengi kufipa mtima ndipuso kuti mulekengi “kusuzgika maŵanaŵanu.” (Ŵerengani Luka 12:​29-31.) Mumuŵeyeriyengi kuti wakuwovyeni kuti mukhorwengi ndi vinthu vo mukhumbikiya nadi pa umoyu. (1 Timo. 6:​7, 8) Mufufuzengi mumabuku ngidu fundu zo zingakuwovyani kuti mumalani ndi suzgu la kusoŵa ndalama. Ŵanthu anandi ayanduwa ukongwa ndi nkhani zo zisanirika pa jw.org zo zikonkhoska vo mungachita kuti mumalani ndi suzgu la kusoŵa ndalama.

12. Kumbi Mkhristu watenere kujifumba mafumbu nanga kuti wasankhi mwazeru vinthu vo vingawovya banja laki?

¹² Ŵanthu anyaki azomera kuchigwira ntchitu yo yichitiska kuti asami ndi kuchija kutali ndi banja lawu. Kweni pavuli paki anandi awona kuti angusankha umampha cha. Mwaviyo, mwechendazomeri ntchitu yeyosi mungaŵanaŵaniyanga ŵaka ndalama zo musaniyengi cha kweni muŵanaŵaniyengi so mo venivi vikwaskiyengi ubwezi winu ndi Yehova. (Luka 14:28) Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitikiya nthengwa yidu asani ndingachija kutali ndi munthu yo ndikutorana nayu? Kumbi ndamufiskanga kuwungana nyengu zosi, kupharazga kweniso kucheza ndi abali ndi azichi?’ Asani mwe ndi ŵana, mukhumbika so kujifumba fumbu lakukhumbika ukongwa ili: ‘Kumbi ndifiskengi wuli kulera ŵana ŵangu “mwakuŵasambiza ndi kuŵalunguchizga nge mo Yehova wakhumbiya” asani ini ndija nawu cha?’ (Aefe. 6:4) Asani musankha vakuchita, mugwiriskiyengi ntchitu ulongozgi waku Chiuta mumalu mwakuvwiya ulongozgi wa abali ŵinu pamwenga anyinu wo aleka kulondo fundu za mu Malemba.c Tony yo waja kuzambwi kwa Asia, wenga ndi mwaŵi wakuchigwira ntchitu zandalama zinandi kucharu chinyaki. Kweni wati wayipemphere nkhani iyi kweniso wati wakambiskana ndi muwolu waki, wangusankha kuleka kuluta kuchigwira ntchitu zenizi. Mumalu mwaki, wanguŵanaŵaniya vo angachita kuti angananganga ndalama zinandi cha. Asani waŵanaŵaniya vo vinguchitika, Tony wakamba kuti: “Chifukwa cha vo tingusakha, ndenga ndi mwaŵi wakuwovya ŵanthu anandi kuziŵa Yehova kweniso ndawovya ŵana ŵidu kuti amuyanjengi ukongwa Yehova. Banja lidu lasambira kuti asani tigomezga vo Yesu wangukamba pa Mateyu 6:​33, Yehova watipaskengi vinthu vakukhumbika.”

ASANI MUNOZGEKE MO MUNGAZISANIRIYA VINTHU VAKUKHUMBIKA PA UMOYU KUNTHAZI

13. Kumbi ndi vinthu wuli vo tingachita pasonu panu vo vingazitiwovya kuti tizisaniyengi vinthu vakukhumbika pa umoyu asani takota?

¹³ Tingalongo so kuti titimuthemba ukongwa Yehova asani tinozgeke mo tingazisaniriya vinthu vakukhumbika pa umoyu asani takota. Bayibolu lititichiska kuti tigwirengi ntchitu mwaphamphu kuti tizifiski kujiphwere kunthazi. (Nthanthi 6:​6-11) Asani tingafiska, mbumampha kusunga ndalama zinyaki kuti zizitiwovyi kunthazi. Mbuneneska kuti ndalama zititiwovya asani tikhumbika chovyu. (Waku. 7:12) Kweni titenere cha kuwona ndalama nge chinthu chakukhumbika ukongwa pa umoyu widu.

14. Asani tinozgeke mo tingazisaniriya vinthu vakukhumbika pa umoyu asani takota, ntchifukwa wuli titenere kuŵanaŵaniya lemba la Aheberi 13:5?

¹⁴ Yesu wangukamba ntharika yo yingukonkhoska va munthu munyaki yo wangusunga ndalama zinandi kweni wenga “mukavu kwaku Chiuta.” (Luka 12:​16-21) Palivi yo waziŵa vo vichitikengi mawa. (Nthanthi 23:​4, 5; Yako. 4:​13-15) Tikumana ndi masuzgu nganyaki chifukwa chakuti te akusambira aku Khristu. Yesu wangukamba kuti titenere kuja akunozgeka “kusiya” katundu widu yosi kuti tije akusambira ŵaki. (Luka 14:33) Venivi ndivu vinguchitikiya Akhristu a mu nyengu ya akutumika ku Yudeya. Yiwu ŵenga akunozgeka kusiya vinthu vawu vosi. (Ahe. 10:34) Mazuŵa nganu, abali ndi azichi anandi aluza katundu wawu pamwenga ntchitu chifukwa chakukana kuchitaku chechosi chakukwaskana ndi ndali. (Chivu. 13:​16, 17) Kumbi ntchinthu wuli cho chitiŵawovya kuchita venivi? Yiwu agomezga ndi mtima wosi layizgu laku Yehova lakuti: “Ndazakukulekani cha ndipuso ndazakukujowoni cha.” (Ŵerengani Aheberi 13:5.) Titesesa kuchita vosi vo tingafiska kuti tinozgeke mo tazamusaniriyanga vinthu vakukhumbika asani takota. Ndipu tigomezga ndi mtima wosi kuti Yehova watiphweriyengi asani takumana ndi masuzgu ngamabuchibuchi.

15. Kumbi apapi Achikhristu atenere kuja ndi maŵanaŵanu wuli asani alera ŵana ŵawu? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁵ Mu midawuku yinyaki, ŵanthu abala ŵana ndi chilatu chakuti ŵana wo aziŵaphweriyengi asani yiwu akota. Kweni Bayibolu likamba kuti apapi ndiwu atenere kuphwere ŵana ŵawu. (2 Akori. 12:14) Mbuneneska kuti asani apapi akota, angakhumbika kuti ŵana ŵawu aŵawovyengi pa nkhani ya ndalama kweniso vinthu vinyaki ndipu ŵana anandi apaska apapi ŵawu vinthu vo akhumbikiya. (1 Timo. 5:4) Kweni apapi Achikhristu aziŵa kuti azamukondwa ukongwa asani awovya ŵana ŵawu kuja ateŵeti aku Yehova mumalu mwakuŵalera ndi chilatu chakuti aziŵawovyengi kusaniya vinthu vakukhumbika asani akota.—3 Yoha. 4.

16. Kumbi apapi angaŵawovya wuli ŵana ŵawu kunozgeke mo angazisaniriya vinthu vakukhumbika pa umoyu? (Aefeso 4:28)

¹⁶ Asani musambiza ŵana ŵinu mo angazisaniriya vinthu vakukhumbika pa umoyu, muŵalongongi kuti muthemba Yehova. Kwambiya ŵeche anamana, alongoni kukhumbika kwakugwira ntchitu mwaphamphu. (Nthanthi 29:21; ŵerengani Aefeso 4:28.) Asani akuwa, awovyeni kuti achitengi umampha kusukulu. Apapi Achikhristu angachita umampha kufufuza kweniso kugwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu kuti awovyi ŵana ŵawu kusankha vinthu mwazeru pa nkhani ya masambiru. Venivi vingawovya ŵana ŵawu kuti azifiskengi kusaniya ŵija vinthu vakukhumbika pa umoyu kweniso kuti azijengi ndi nyengu yinandi yakupharazgiya.

17. Kumbi titenere kusimikizanji?

¹⁷ Ateŵeti akugomezgeka aku Yehova agomezga ndi mtima wosi kweniso asimikiza kuti Yehova waŵaphweriyengi. Po umaliru wa charu ichi we pafupi, tikhumbika kumuthembanga ukongwa Yehova. Kwali tikumanengi ndi masuzgu wuli, tiyeni tigomezgengi ndi mtima wosi kuti Yehova wagwiriskiyengi ntchitu nthazi zaki kuti watiwovyi kusaniya vinthu vakukhumbika pa umoyu. Tingasimikiza kuti janja laki lanthazi kweniso lakutambasuka ndifupi cha kuti litiwovyi.