Msambizi Widu Mura Watisambiza Vinthu Vinandi pa Umoyu Widu

CHAKUWONIYAPU CHAMAMPHA CHA APAPI ŴANGU

Mu 1957, apapi ŵangu angusama ku Italy ndi kuluta ku Kindersley, muchigaŵa cha Saskatchewan ku Canada. Ŵati ajaku waka kwa nyengu yimanavi, angwamba kusambira uneneska wa mu Bayibolu, ndipu tawonanga kuti ngwakukhumbika ukongwa paumoyu widu. Ndikumbuka kuti pa nyengu yo ndenga mwana ndayanjanga kutandala mu uteŵeti ndi abali ŵangu. Mwakuti nyengu zinyaki nditanja kukamba mwamyati kuti “ndingwamba kuchita upayiniya wakovya” nde ndi vyaka 8!

Chinanga kuti apapi ŵangu ŵenga akavu kweni akutilongo chakuwoniyapu chamampha pankhani ya kuteŵete Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, mu 1963 angugulisa vinthu vawu vinandi kuti asaniyi ndalama yakulutiya ku unganu wa vyaru ku Pasadena, California ku U.S.A. Mu 1972 tinguluta ku Trail, muchigaŵa cha British Columbia ku Canada kuti tikapharazgiyi ŵanthu wo aŵereŵeta Chiitaliya, ndipu ulendu uwu wenga wa makilomita pafufupi 1,000. Ada agwiranga ntchitu yakutowesa kweniso kunozga musitolu. Yiwu akananga kuŵakweza ntchitu chifukwa akhumbanga kuŵika maŵanaŵanu ngawu ngosi pakuteŵete Yehova.

Ndiwonga ukongwa chakuwoniyapu cho apapi ŵidu angutilongo limoza ndi abali ŵangu atatu. Chakuwoniyapu chawu ndichu chingwamba kundisambiza mo ndingateŵete Yehova. Yiwu akundisambiza fundu yakukhumbika ukongwa yo ndazakuyiluwapu cha pa umoyu wangu yakuti: Asani ndiŵikengi vinthu va Ufumu pamalu ngakwamba, Yehova wandiphweriyengi.—Mate. 6:33.

KWAMBA UTEŴETI WA NYENGU ZOSI

Mu 1980, ndingutorana ndi Debbie, mzichi wakutowa yo wenga ndi vilatu vauzimu. Tosi takhumbanga kuchita uteŵeti wanyengu zosi. Mwaviyo, Debbie wangwamba kuchita upayiniya pati pajumpha myezi yitatu chituliyi po tingutoliyana. Tati takwanisa chaka, tingusamiya mumpingu umana wo wakhumbikanga chovyu ndipu nani ndingwamba kuchita upayiniya.

Pati pajumpha nyengu, tinguleka kukondwa ndi uteŵeti wo tachitanga ndipu tingusankha kuti tisami. Kweni techendasami tingukambiskana dankha ndi wakuwonere dera. Iyu wangutibisa cha ndipu wangutikambiya mwachanju kuti: “Yimwi ndimwi mwe ndi suzgu. Muwona vinthu mwakwenere cha chifukwa maŵanaŵanu nginu ngosi nge waka pa masuzgu ngo mukumana nangu. Asani muyambengi kuwona vinthu mwakwenere, mubowozgengi vinthu vamampha vo musaniya.” Uwu wenga nadi ulongozgi wo takhumbikiyanga. (Salimo 141:5) Tati tasintha tingwamba kuwona vinthu vamampha vinandi vo tasaniyanga. Mwakuyeruzgiyapu, chifukwa cha chakuwoniyapu chidu, abali anandi mu mpingu kusazgiyapu ŵana kweniso Akhristu wo angutorana ndi Akaboni cha, akhumbanga kuchita vinandi pakuteŵete Yehova. Lenili lenga sambiru lanthazi ukongwa. Tingusambira kuti tiwonengi vamampha mwa abali ndi azichi kweniso tigomezgengi kuti Yehova watiwovyengi kukunthiyapu masuzgu. (Mika 7:7) Tingwamba so kukondwa kweniso tingusintha vinthu vinyaki ndi vinyaki.

Alangizi wo atisambizanga pa sukulu yidu yakwamba yaupayiniya akuteŵetiyapu muvyaru vinyaki. Yiwu angutiwonesa vithuzi kweniso angukonkhoska masuzgu ndi vitumbiku vo angusaniya. Venivi vingutichitiska kuti tije ndi mtima wakukhumbisiska kuchiteŵete nge amishonale. Mwakuti ndivu tinguchita nadi!

Kuti tifiski chilatu chenichi, mu 1984 tingusamiya muchigaŵa cho aŵereŵeta Chifulenchi ku Quebec, mtunda wamakilomita 4,000 kutuwa ku British Columbia. Tati tafika kwenuku, takhumbikanga kusambira chineneru chasonu. Suzgu yinyaki yenga yakuti tengavi ndalama zakukwana. Nyengu zinyaki taryanga mbatatesi zo tafufunthanga mumunda wa mlimi munyaki. Debbie wazibikanga munthowa zakupambanapambana! Chinanga kuti takumananga ndi masuzgu, takunthiyangapu mwalikondwa. Kusazgiyapu yapa, tingujiwone tija kuti Yehova watiphweriyanga.—Salimo 64:10.

Zuŵa linyaki, tingulonde foni yakutidana kuti tikateŵetiyengi ku Beteli ya ku Canada. Chinanga kuti tingukondwa kudanika ku Beteli, kweni panyengu iyi ndipu tasayina kali fomu yakupempha kuti tikasere Sukulu ya Giliyadi. Tinguzomera kuchiteŵete pa Beteli. Tati tafika ku Beteli, tingufumba Mubali Kenneth Little, wa mu Komiti ya Nthambi kuti, “Tichitengi wuli asani angatidana ku Giliyadi?” Iyu wangutimuka kuti, “Tazamuwona penipo.”

Pati pajumpha sabata yimoza, ini ndi Debbie angutidana kuti tikasere Sukulu ya Giliyadi. Mwaviyo takhumbikanga kusankha chimoza. Mubali Little wangutikambiya kuti: “Kwali musankhengenji, kweni asani pajumpha nyengu mwazamukambanga mbwenu kuti mphanyi tingusankha uteŵeti wuwa. Palivi uteŵeti wo uphara unyaki, Yehova watumbikengi chechosi cho mungasankha.” Tingusankha kuti tikasere sukulu ya Giliyadi ndipu pati pajumpha vyaka, tingwamba kuwona kuti vo Mubali Little wangukamba venga vauneneska. Kanandi tikambiya anyidu vo Mubali Little wangutikambiya asani nawu akhumbika kusankha pakati pa mauteŵeti ngaŵi pamwenga ngatatu.

TICHITEŴETE NGE AMISHONALE

Tingukondwa ukongwa kusere sukulu ya Giliyadi kilasi nambala 83 ndipu tengamu ŵana asukulu 24. Tingusere sukulu iyi mu April 1987 ku Brooklyn, New York. Mubali Ulysses Glass ndi Jack Redford ndiwu ŵenga alangizi ŵidu. Myezi 5 ya sukulu iyi yingwenda liŵi ukongwa ndipu tingumaliza masambiru ngidu pa 6 September 1987. Angutitumiza kuti tikateŵetiyengi ku Haiti limoza ndi John kweniso Marie Goode.

Mu 1962 amishonale angudikisika ku Haiti ndipu kutuliya pa nyengu yeniyi kwengavi amishonale. Pati pajumpha masabata ngatatu kutuliya po tingumaliziya masambiru ngidu nga Giliyadi, tingwamba kuteŵete mumpingu unyaki umana wa apharazgi 35 wo wenga kuchigaŵa chamapiri ku Haiti. Pa nyengu iyi tenga teche anamana kweniso taziŵanga vinandi cha, ndipu tajanga tija kunyumba ya amishonale. Ŵanthu a kuchigaŵa chenichi ŵenga akavu ukongwa kweniso anandi aziŵanga cha kuŵerenga. Tichija kwenuku, ŵanthu achitanga mademo chifukwa cha masuzgu ngandali ndipu apenjanga kulonda boma, awotchanga vimateyala mumsewu kweniso kwachitikanga vimphepu vakofya.

Tingusambira vinandi kutuliya kwa abali ndi azichi aku Haiti chifukwa ateŵetiyanga Yehova mwalikondwa kweniso akunthiyangapu masuzgu. Abali ndi azichi ŵenaŵa akumananga ndi masuzgu kweni alutirizganga mbwenu kwanja Yehova ndipuso uteŵeti. Mwakuyeruzgiyapu, mzichi munyaki yo wenga wakukota, waziŵanga cha kuŵerenga kweni wanguloŵeza malemba pafufupi 150. Masuzgu ngo takumananga nangu muchigaŵa ichi, ngatichitiskanga kuti tikhumbisiskengi kukambiyaku anyidu kuti Ufumu waku Chiuta ndiwu pe wazamumalisa masuzgu. Tingukondwa ukongwa kuwona ŵanthu anyaki wo tingwamba kusambira nawu Bayibolu achiyamba upayiniya wa nyengu zosi, wapade kweniso achija ŵara mumpingu.

Pa nyengu yo tenga ku Haiti, tingukumana ndi Trevor yo wenga mumishonale wa chisopa cha Chimomoni ndipu tingukambiskanapu nayu fundu za mu Bayibolu maulendu nganandiku. Pati pajumpha vyaka ndingulonde kalata kutuliya kwaku iyu. Iyu wangulemba kuti: “Ndibatizikengi pa unganu wadera wo utuza! Ndipu ndikhumba kuziwere so ku Haiti kuti nkhateŵetiyengi nge mpayiniya wapade kuchigaŵa cho ndateŵetiyangaku po ndenga mumishonale wa chisopa cha Chimomoni.” Ndivu nadi wanguchita kwa vyaka vinandi limoza ndi muwolu waki.

KU EUROPE—PAVULI PAKI KU AFRICA

Angutitumiza kuti tikateŵetiyengi ku Europe muvyaru vo ntchitu yidu yingwamba kuzomerezeka. Mu 1992 tingufika ku Ljubljana mucharu cha Slovenia, kufupi ndi ko apapi ŵangu angukuliya ŵechendasamiyi ku Italy. Pa nyengu iyi, muvyaru vo kali vaziŵikanga kuti charu cha Yugoslavia mwenga mweche kuchitika nkhondu. Abali a ku Vienna ku Austria, ku Zagreb ku Croatia ndi ku Belgrade ku Serbia, ndiwu awoneriyanga ntchitu yakupharazga muvigaŵa venivi. Kweni pa nyengu iyi, mucharu chechosi mwakhumbikanga kuti muje ofesi ya nthambi.

Yapa takhumbikanga so kusambira chineneru ndipuso mudawuku wasonu. Ŵanthu akwenuku akambanga kuti, “Jezik je težek,” kung’anamuwa kuti “Chineneru chidu ntchakusuzga.” Ndipu aneneskanga nadi! Penga abali ndi azichi anandi akugomezgeka wo azomerezanga kusintha ko kwachitikanga mugulu laku Yehova ndipu tajiwoniyanga tija mo Yehova waŵatumbikiyanga. Pa nyengu iyi, tingujiwoneso tija mo Yehova wanyolore vinthu pa nyengu yaki. Tingusambira vinthu vinandi pa nyengu yo tenga ku Slovenia, ndipuso vo tingusambira techendazi ku Slovenia vingutiwovya kuti tikunthiyengepu masuzgu ngo tingukumana nangu kwenuku.

Vinthu vingusintha mbwenu pa umoyu widu. Mu 2000 angutitumiza ku Côte d’Ivoire, Kuzambwi kwa Africa. Kweni mu November 2002, angutisamisiya ku Sierra Leone chifukwa chakuti ku Côte d’Ivoire kungubuka nkhondu. Yapa ndipu nkhondu yo yinguchitika kwa vyaka 11 yamala ŵaka ku Sierra Leone. Takhumbikanga kutuwaku mwaliŵiliŵi ku Côte d’Ivoire ndipu tinguguŵa ukongwa. Kweni vo tingusambira vingutiwovya kuti tilutirizgi mbwenu kukondwa.

Te ku Sierra Leone tinguyesesa kuwovya ŵanthu wo akhumbanga kusambira uneneska kweniso kuchiska abali ndi azichi ŵidu wo angukunthiyapu masuzgu nganandi chifukwa cha nkhondu. Chinanga kuti abali ndi azichi ŵenga akavu, kweni ayesesanga kugaŵana vinthu vo ŵenga navu. Mzichi munyaki wapenjanga kumupaska vakuvwala Debbie. Debbie wapenjanga kukana kweni mzichi yo wangukamba kuti: “Pa nyengu ya nkhondu, abali ndi azichi a muvyaru vinyaki atiwovyanga. Sonu iyi ndi nyengu yidu.” Tinguwona kuti nasi tikhumbika kuyezga chakuwoniyapu cha abali ndi azichi ŵenaŵa.

Pati pajumpha nyengu, tinguwere ku Côte d’Ivoire, kweni kadomudomu kangubuka so chifukwa cha masuzgu ngandali. Mwakuti mu November 2004, tinguthaŵa so ndipu angutipinga padengi ya helikoputa kweni weyosi wazomerezekanga kupinga chikwama chimana pe mbwenu. Tingugona pasi chayipu kukampu ya asilikali ndipu mawa laki angutikweza ndengi yakuluta ku Switzerland. Tati tafika ku ofesi ya nthambi cha m’ma 12 koloku usiku, abali a mu Komiti ya Nthambi kweniso alangizi a Sukulu Yakusambiza Uteŵeti limoza ndi awolu ŵawu angutilondere umampha. Yiwu angutihaga, angutinozge chakurya chamotu kweniso penga machokoleti nganandi. Tinguchiskika ukongwa!

Angutitumiza ku Ghana kuti tikateŵete kwenuku kwa kanyengu kamanavi ndipu pavuli paki tinguwere so ku Côte d’Ivoire nkhondu yati yazikaku. Chanju cho abali atilongonga chingutiwovya kuti tikunthiyengepu pa nyengu yakuthaŵathaŵa kweniso yakusamasama yeniyi. Mbuneneska kuti mugulu laku Yehova ili tikhumbika kulongorana chanju, kweni ini ndi Debbie tingukoliyana kuti tingavipepuwanga cha vo abali ndi azichi atitichitiya. Ndipu kukamba uneneska, pati pajumpha nyengu tinguwamu kuti vo takumananga navu, Yehova wavigwiriskiyanga ntchitu kuti watisambizi.

KU MIDDLE EAST

Mu 2006 tingulonde kalata kutuliya ku likulu lidu yakutikambiya kuti tisamiyi ku Middle East. Yapa takhumbikanga so kuchisambira vineneru vasonu, midawuku kweniso kuchiziŵiliya umoyu wufya. Tingusambira vinandi kuchigaŵa chenichi cho ŵanthu alimbana ukongwa pa nkhani ya ndali kweniso chisopa. Kwenuku vichitika kuti mumpingu umoza abali aŵereŵeta vineneru vakupambanapambana ndipu tingujiwone tija kuti tingaja akukoliyana asani tilondo ulongozgi wo gulu laku Yehova lititipaska. Tingusambira vinandi kutuliya kwa abali chifukwa anandi mwaku yiwu asuskikanga ukongwa ndi ŵanthu a mu banja lawu, wo asambiranga nawu sukulu kweniso wo ajanga nawu pafupi kweni akunthiyangapu mwachiganga.

Mu 2012 tingusanirikapu pa unganu wachigaŵa wapade wo unguchitikiya ku Tel Aviv, ku Israel. Pa unganu uwu kenga kakwamba kuti ŵanthu aku Yehova awungani so anandi ukongwa muchigaŵa ichi chituliyi pa Pentekositi mu 33 C.E. Unganu wa mu 2012 wenga wapade ukongwa!

Po tenga ku Middle East, nyengu yinyaki angutipempha kuti tikayende abali mucharu chinyaki cho ntchitu yidu yenga yakukanizika. Tinguluta ndi mabuku ngidu nganyaki, tinguchipharazgiya limoza ndi abali kweniso tinguchichita unganu mutimagulu ta ŵanthu amanavi. Asilikali wo ŵenga ndi vidya apanganga malodibuloku peposi mucharu ichi, kweni tajivwanga kuti te akuvikilirika po tayenda mwakuchenje ndi apharazgi anyaki amanavi.

KUWERE SO KU AFRICA

Mu 2013 uteŵeti widu ungusintha so. Tingulonde kalata yakutipempha kuti tikateŵetiyengi ku ofesi ya nthambi ya ku Kinshasa, ku Congo. Charu ichi ntchikulu ukongwa, che ndi vinthu vinandi vakutowa vachilengedu kweni ŵanthu anandi mbakavu ndipuso kwaja kuchichitika nkhondu kwa nyengu yitali. Pakwamba tinguti, “Tiziŵaku umampha ku Africa, te akunozgeka kuchiteŵete kwenuku.” Kweni kukamba uneneska, penga mbwenu vinthu vinandi vakuti tisambiri. Mwakuyeruzgiyapu, takhumbikanga kuziŵiriya kwenda kumalu ko kulivi misewu kweniso mabuliji. Kweni penga so vinthu vinandi vo takondwanga navu, nge kuwona kukunthiyapu kweniso likondwa lo abali ŵenga nalu chinanga kuti akumananga ndi masuzgu. Ayanjanga so uteŵeti kweniso ayesesanga kuti asanirikengi pa maunganu nga mpingu ndipuso maunganu ngakulungakulu. Tingujiwone tija mo janja laku Yehova lawovyiyanga kuti ntchitu za Ufumu zikengi panthazi mucharu ichi. Tingusambira vinandi ukongwa pa vyaka vo tinguteŵete ku Congo ndipuso tingusaniya mabwezi nganandi.

Kukumaliya kwa chaka cha 2017, angutisintha so uteŵeti ndipu angutitumiza ku South Africa. Iyi ndi ofesi ya nthambi yikulu ukongwa yo tateŵetiyapu pa umoyu widu kweniso tingupaskika mauteŵeti ngo tosi taŵaŵi tenga techendachitepu. Takhumbikanga so kusambira vinthu vinandi, kweni vinthu vo tingusambira kuvuli ndivu vingutiwovya so ukongwa. Tikondwa ukongwa kuteŵete limoza ndi abali kweniso azichi wo aja achiteŵete Yehova mwakukunthiyapu kwa vyaka vinandi ukongwa. Paofesi yeniyi pe so abali ndi azichi wo apambana mitundu ndipuso midawuku kweni vakukondwesa kuwona kuti ateŵete limoza mwakukoliyana. Viwoneke limu kuti Yehova ndiyu wachitiska kuti ŵanthu ŵaki yaŵa ajengi mwachimangu chifukwa watiŵawovya kuvwala umunthu wufya ndi kulondo fundu za mu Bayibolu.

Kwa vyaka vinandi vo vajumpha, Ini ndi Debbie talondiyapu mauteŵeti ngakukondwesa ukongwa, takhumbikanga kuziŵiriya midawuku yakupambanapambana kweniso kusambira vineneru vinyaki. Nyengu zinyaki venga vipusu cha, kweni kanandi Yehova wagwiriskiyanga ntchitu gulu laki ndipuso abali ndi azichi kuti walongo kuti watitiyanja ukongwa. (Salimo 144:2) Vo tasambira muuteŵeti wanyengu zosi vatiwovya kuja ateŵeti amampha aku Yehova.

Nditiŵawonga ukongwa apapi ŵangu pa vo akundisambiza, nditimuwonga so ukongwa muwolu wangu Debbie pakundiwovya kuti ndilutirizgi kuteŵete Yehova kweniso ndiwonga chakuwoniyapu chamampha cha abali ndi azichi wo ŵe mubanja lidu lauzimu lapacharu chosi. Po ini ndi muwolu wangu tilindizga umoyu wamampha wo utuza munthazi, tikhumbisiska kulutirizga kusambizika ndi Msambizi widu Mura.