Vo Akuŵerenga Afumba
Kumbi yo wakulemba Nthanthi 30:18, 19 wang’anamuwanganji pakukamba kuti ‘watiyivwisa cha nthowa ya munthulumi limoza ndi msungwana’?
Ŵanthu anandi kusazgapu wo aziŵa vinandi vakukwaskana ndi Bayibolu, aziŵa cha vo mavesi yanga ngang’anamuwa. Mu Bayibolu la Charu Chifya, mavesi yanga ngakamba kuti: “Pe vinthu vitatu vo ndileka kuvivwisa [pamwenga kuti, “vo vitindiziziswa ukongwa,” mazu ngamumphata], ndipu vinthu vinayi ivi nditivivwisisa cha: Nthowa ya nombu mude, nthowa ya njoka pamwa, nthowa ya sitima panyanja, kweniso nthowa ya munthulumi limoza ndi msungwana.”—Nthanthi 30:18, 19.
Kali tawonanga kuti mazu ngakuti “nthowa ya munthulumi limoza ndi msungwana,” ngakamba vakukwaskana ndi vinthu viheni. Ntchifukwa wuli tagomezganga venivi? Mavesi nganyaki nga mu chaputala ichi ngakonkhoska vinthu viheni vo vikhorwa cha ndipu vikamba cha kuti “mbwenu!” (Nthanthi 30:15, 16) Mwakuyeruzgiyapu, vesi 20 likamba vakukwaskana ndi “munthukazi wachigololu” yo watijiŵikiya kuvuli ndipu wakamba kuti palivi chiheni cho wachita. Mwaviyo, taŵanaŵananga kuti munthulumi yo wakambika pa vesi ili wachita vinthu mwakubisa kuti anyaki aleki kuziŵa nge mo tileke kuwona po pajumpha nombu mude, njoka pamwa, ndipuso sitima panyanja. Chifukwa cha venivi taŵanaŵananga kuti mazu ngakuti “nthowa ya munthulumi limoza ndi msungwana” ngang’anamuwa vinthu viheni vo mnyamata wachita mwauryarya asani wakhumba kukopa msungwana kuti wagonani nayu.
Kweni sonu tiwona kuti mazu yanga ngang’anamuwa vinthu vamampha ŵaka ndipu pe chifukwa chakuvwika chakusinthiya mo tangavwiyanga. Yo wakulemba mavesi yanga wazukumanga ŵaka ndi vinthu vo wanguzumbuwa.
Asani tiŵerenga mavesi yanga mumipukutu yakwambiriya ya Chiheberi, tiwona kuti ngakambanga nadi vinthu vamampha ŵaka. Buku linyaki lo likonkhoska mazu nga mu Bayibolu, likukamba kuti mazu ngakuti “ndileka kuvivwisa” ngo nge pa Nthanthi 30:18 “ngakamba za vinthu vo munthu . . . wativiwona kuti vapade, vingachitika cha kweniso vakuziziswa.”—Theological Lexicon of the Old Testament.
Pulofesa Crawford H. Toy yo wasambiza ku Yunivesite ya Harvard ku United States, nayu wakukamba kuti mazu yanga ngakamba vinthu viheni cha. Iyu wangukamba kuti: “Fundu yikulu ya pa mavesi yanga njakuti vinthu vo vizumbulika penapa vakuziziswa.”
Mwaviyo mphakuvwika kukamba kuti mazu ngo ngasanirika pa Nthanthi 30:18, 19 ngakonkhoska ŵaka vinthu vakuziziswa vo isi tingavivwisa cha. Nge po wanguzukumiya yo wakulemba mavesi ngenanga, nasi tizukuma pamwenga kuti tivwisa cha kuti nombu yifiska wuli kuphululuka muchanya ukongwa, njoka yo yilivi malundi yifiska wuli kwenda pamwa, sitima yo njizitu ukongwa yitenda wuli panyanja kweniso kuti chichitika ntchinthu wuli kuti mnyamata ndipuso msungwana ayanjani mpaka kutorana ndi kujaliya limoza mwalikondwa.