NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 42
SUMU 44 Pempheru la Munthu Wakusuzgika
Vo Mungachita Kuti Mapempheru Nginu Ngajengi Ngamampha Ukongwa
“ Ndidana ndi mtima wangu wosi. Ndimukeni yimwi Yehova.”—SALIMO 119:145.
FUNDU YIKULU
Tiwonengi mapempheru nganyaki ngo ngakulembeka mu Bayibolu ngo ngangatiwovya kuti mapempheru ngidu ngajengi ngamampha ukongwa.
1-2. (a) Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki titondeka kumukonkhoske Yehova masuzgu ngidu mwakufwatuka? (b) Kumbi tiziŵa wuli kuti Yehova wavwisiya mapempheru ngidu?
KUMBI nyengu zinyaki muwona kuti muwereza ŵaka vo mutimukambiya Yehova mu mapempheru nginu ndipuso mutondeka kumukonkhoske mo muvwiya mumtima? Asani ndi viyo, mwe mwija cha. Chifukwa chakuti titangwanika ukongwa, nyengu zinyaki tingapemphera ŵaka mwaliŵiliŵi kwaku Yehova. Kweniso nyengu zinyaki tingatondeka kumufwatukiya chifukwa chakuti tingajivwa kuti te ambula kwenere kukambiskana nayu.
2 Bayibolu lititisambiza kuti Yehova wakhumba kuti tipempherengi kwaku iyu kutuliya pasi pa mtima. Ndipu chenichi ndichu chinthu chakukhumbika ukongwa kuluska fundu zo tingakamba mu pempheru. Yehova watuvwa “pemphu la ŵanthu akufwasa.” (Salimo 10:17) Iyu wavwisiya chechosi cho tizumbuwa mu pempheru chifukwa watitiyanja ukongwa.—Salimo 139:1-3.
3. Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga munkhani iyi?
3 Munkhani iyi tikambiskanengi mafumbu yanga: Ntchifukwa wuli tikhumbika kufwatuka kukambiskana ndi Yehova? Kumbi tingachita wuli kuti mapempheru ngidu ngajengi ngamampha ukongwa? Kumbi mapempheru ngakutuliya pasi pa mtima nga ateŵeti aku Yehova ngo ngakulembeka mu Bayibolu ngangatiwovya wuli? Nanga tingachita wuli asani masuzgu ngatimaliya limu nthazi mwakuti titondeka kumukonkhoske Yehova mo tivwiya? Tiyeni tiwoni mo mafumbu ngenanga ngamukikiya.
MUNGAWOPANGA CHA KUPEMPHERA KWAKU YEHOVA
4. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tipempherengi kwaku Yehova mwakufwatuka? (Salimo 119:145)
4 Yehova ndi bwezi lidu lakugomezgeka ndipu wakhumba kuti vinthu vitiyendiyengi umampha. Kukumbuka venivi kungatiwovya kuti tipempherengi kwaku iyu mwakufwatuka. Yo wangulemba Salimo 119 wawonanga Yehova nge bwezi laki. Iyu nayu wakumananga ndi masuzgu. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu anyaki angukamba maboza ngakukwaskana ndi iyu. (Salimo 119:23, 69, 78) Iyu walimbananga so ndi vinthu vinyaki vo wanangisanga. (Salimo 119:5) Chinanga kuti venga viyo, iyu wakambiskananga mwakufwatuka ndi Yehova mu pempheru.—Ŵerengani Salimo 119:145.
5. Konkhoskani chakuyeruzgiyapu cho chilongo kuti titenere cha kuzomereza kuti maŵanaŵanu ngaheni ngatitondekeskengi kupemphera.
5 Yehova wakhumba kuti chinanga mbanthu wo achita maubudi ngakulungakulu, nawu apempherengi kwaku iyu. (Yesa. 55:6, 7) Mwaviyo, tikhumbika cha kuzomereza kuti maŵanaŵanu ngaheni ngatitondekeskengi kupemphera. Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Tiyeruzgiyi kuti mwaluta kumalu nganyaki ngachilendu ndipu mwalanda. Pavuli paki mwakumana ndi munthu munyaki yo waja kwenuku. Kumbi mungatondeka kumufumba nthowa chifukwa chakuchita soni kuti mwalanda? Awa! Mwakuyanana ŵaka, chinanga kuti nyengu zinyaki tingajivwa kuti talanda pamwenga tabuda, tifwatuka mbwenu kukambiskana ndi Yehova.—Salimo 119:25, 176.
VO MUNGACHITA KUTI MAPEMPHERU NGINU NGAJENGI NGAMAMPHA UKONGWA
6-7. Kumbi kuŵanaŵaniya mijalidu yaku Yehova kungatiwovya wuli kuti mapempheru ngidu ngajengi ngamampha? Kambani chakuyeruzgiyapu. (Wonaniso mazu ngamumphata.)
6 Mapempheru ngidu ngaja ngamampha ukongwa asani titimujuliya mitima yidu Yehova ndi kumukambiya mo tivwiya mumtima. Sonu kumbi tingachita wuli kuti tipempherengi munthowa yeniyi?
7 Muŵanaŵaniyengi mijalidu yaku Yehova.a Kuŵanaŵaniya ukongwa mijalidu yaku Yehova kungatiwovya kuti tifwatukengi kukonkhoska maŵanaŵanu ngidu asani tipemphera. (Salimo 145:8, 9, 18) Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu cha mzichi Kristine yo awisi ŵenga ankhaza ukongwa. Iyu wangukamba kuti: “Chifukwa cha mo ada achitiyanga vinthu, pakwamba ndasuzgikanga ukongwa kukambiskana ndi Ada a Yehova. Ndawonanga kuti Yehova walekengi kundiyanja chifukwa cha vinthu vo ndanangisanga.” Kumbi ndi jalidu nili laku Yehova lo lingumuwovya? Iyu wangukamba kuti: “Ndingukumbuka kuti Yehova we ndi chanju chambula kumala ndipu venivi vingundisimikiziya kuti watindiyanja. Ndiziŵa kuti iyu wandilekengepu cha. Chinanga ndingawa, iyu wandiyuskengi. Venivi vitindiwovya kuti ndifwatukengi kukambiya Yehova vinthu vo vandikondwesa kweniso masuzgu ngo ndakumana nangu.”
8-9. Kumbi kuŵanaŵaniyapu dankha vo tikhumba kukamba mu pempheru nkhwakovya wuli? Kambani chakuyeruzgiyapu.
8 Muŵanaŵaniyengepu dankha vo mukhumba kukamba. Mwechendayambi kupemphera, mungajifumba kuti: ‘Kumbi ndikumana ndi masuzgu wuli pasonu panu? Kumbi walipu yo ndikhumbika kumugowoke? Kumbi pe chinthu chinyaki cho chasintha pa umoyu wangu cho ndikhumbika kuti Yehova wandiwovyi?’ (2 Mafu. 19:15-19) Kweniso kuŵanaŵaniya vo Yesu wangukamba kuti tipempheriyengi vakukwaskana ndi zina laku Yehova, Ufumu Waki ndipuso khumbu Laki, kungatiwovya kusaniya vo tingakamba mu pempheru.—Mate. 6:9, 10.
9 Mzichi munyaki zina laki Aliska wasuzgikanga kupemphera wati waziŵa kuti mulumu waki we ndi kansa ya muwongu ndipu wachirengi cha. Iyu wangukamba kuti: “Ndasuzgikanga ukongwa maŵanaŵanu mwakuti ndasoŵanga chakukamba mu pempheru.” Kumbi ntchinthu wuli cho chitimuwovya? Iyu wangukamba kuti: “Ndechendayambi kupemphera, ndiŵanaŵaniyapu dankha vo ndingakambiya Yehova. Venivi vitindiwovya kuti ndilekengi kukamba ŵaka vakukwaskana ndi ini kweniso matenda nga mulumu wangu. Kuŵanaŵaniyapu dankha kwandiwovya kuti ndivwengi umampha mumtima kweniso ndikambiyengi Yehova vinthu vakupambanapambana mtima wangu we mumalu.”
10. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki mapempheru ngidu ngakhumbika kuja ngataliku? (Wonaniso vithuzi.)
10 Muperekengi mapempheru ngataliku. Chinanga kuti mapempheru ngafupi ngatuŵa ngamampha, kweni asani tipereka mapempheru ngatali, tingamukambiya Yehova mo tivwiya nadi mumtima.b Mulumu waku Aliska zina laki Elijah wangukamba kuti: “Ndipemphera kananandi ŵaka pazuŵa. Kweni ndiwona kuti ndindere kufupi ukongwa ndi Yehova asani ndipereka mapempheru ngataliku. Yehova watangwanika cha. Mwaviyo ndikhumbika cha kuthaŵiriya asani ndipemphera nge kuti Yehova watuwengepu.” Namwi mungayesa kuchita ivi: Yesani kusaniya nyengu yamampha kweniso malu ngo mungapemphera kwaku Yehova pempheru litaliku, akhumba mwakutuzga mazu kweniso kwambula chakutimbanyiza chechosi. Ndipu muyesesengi kuchita venivi pafupipafupi.
Musaniyengi nyengu yamampha kweniso malu ngo mungapemphera kwaku Yehova pempheru litaliku (Wonani ndimi 10)
MUŴANAŴANIYENGI MAPEMPHERU NGAKUTULIYA PASI PA MTIMA NGO NGAKULEMBEKA MU BAYIBOLU
11. Kumbi tiyanduwa wuli asani tiŵanaŵaniya mapempheru ngakutuliya pasi pa mtima ngo ngakulembeka mu Bayibolu? (Wonaniso bokosi lakuti “Kumbi Namwi Mutijivwa nge mo Nawu Avwiyanga?”)
11 Mungayanduwa ukongwa asani mungaŵanaŵaniyapu mapempheru ngakutuliya pasi pa mtima kweniso masalimo pamwenga sumu zo zikulembeka mu Bayibolu. Mu mapempheru kweniso sumu zenizi, ateŵeti aku Yehova angufwatuka kumukambiya mo avwiyanga mumtima kweniso maŵanaŵanu ngawu. Venivi vingakuchiskani namwi kuti mumujuliyengi mtima winu Yehova. Mungasaniyamu so mazu ngo mungagwiriskiya ntchitu mu mapempheru nginu. Kweniso panyaki mungasaniya mapempheru ngo ateŵeti aku Yehova angukonkhoska mwakuyanana ndi mo yimwi muvwiya mumtima kweniso angupempha vinthu vakuyanana ŵaka ndi vo yimwi mukhumba kumupempha Chiuta.
12. Kumbi tingajifumba mafumbu nanga pa nyengu yo tiŵanaŵaniya mapempheru ngo ngakulembeka mu Bayibolu?
12 Pa nyengu yo tiŵanaŵaniya mapempheru ngo ngakulembeka mu Bayibolu, mungajifumba kuti: ‘Ndiyani wangukamba mazu ngenanga, nanga ntchinthu wuli chingumuchitiska kuti wakambi venivi? Kumbi vo iyu wangukamba, nani vikundichitikiyapu? Nanga ndisambiranjipu?’ Mungakhumbika kufufuza kuti mumukiki mafumbu ngenanga ndipu mungayanduwa ukongwa asani mungachita viyo. Tiyeni tikambiskani nganyaki mwa mapempheru ngenanga.
13. Kumbi tisambiranji pa pempheru laku Hana? (1 Samuyeli 1:10, 11) (Wonaniso chithuzi.)
13 Ŵerengani 1 Samuyeli 1:10, 11. Pa nyengu iyi, Hana wakumananga ndi masuzgu ngakulungakulu ngaŵi. Iyu wenga chumba kweniso muwolu munyaki wamunyozanga. (1 Samu. 1:4-7) Asani mukumana ndi suzgu lo liwoneka nge kuti limalengi cha, kumbi mungasambiranji pa pempheru laku Hana? Iyu wanguchiskika wati wapemphera pempheru litali kwaku Yehova kweniso wati wamukhutuliya vosi vo vamufipiskanga mtima. (1 Samu. 1:12, 18) Nasi tingapembuzgika asani ‘tiponye Yehova mphingu yidu’ mwakumukonkhoske mo tivwiya mumtima chifukwa cha masuzgu.—Salimo 55:22.
Hana wangukambiya Yehova vosi vo venga mumtima mwaki pa nyengu yo wasuzgikanga maŵanaŵanu chifukwa chakuti wenga chumba kweniso muwolu munyaki wamunyozanga (Wonani ndimi 13)
14. (a) Kumbi ntchinthu wuli so chinyaki cho tingasambira kwaku Hana? (b) Kumbi kuŵanaŵaniya Malemba kungatiwovya wuli kuti tiperekengi mapempheru ngamampha ukongwa? (Wonani mazu ngamumphata.)
14 Pati pajumpha vyaka vimanavi kutuliya po wangubaliya mwana waki Samuyeli, Hana wanguluta kuchimupereka kuchihema ko kwenga Wasembi Mura Eli. (1 Samu. 1:24-28) Mu pempheru laki lakutuliya pasi pa mtima, Hana wangumuwonga Yehova kuti wavikiliya kweniso waphwere ateŵeti ŵaki akugomezgeka.c (1 Samu. 2:1, 8, 9) Chinanga kuti masuzgu ngo Hana wakumananga nangu kunyumba ngangumaliya limu cha, kweni iyu waŵanaŵaniyanga ukongwa mo Yehova wangumutumbikiya. Kumbi tisambiranjipu? Nasi tingakunthiyapu masuzgu ngo tikumana nangu asani tiŵanaŵaniya ukongwa mo Yehova watitiwovye.
15. Asani ŵanthu anyaki atichitiya vinthu vambula urunji, kumbi tingasambiranji pa pempheru lo mchimi Yeremiya wangupempha? (Yeremiya 12:1)
15 Ŵerengani Yeremiya 12:1. Nyengu yinyaki mchimi Yeremiya wasuzgikanga maŵanaŵanu wati wawona kuti ŵanthu aheni vinthu vitiŵayende umampha. Iyu wanguguŵa so chifukwa cha vinthu vambula urunji vo Ayisirayeli anyaki amuchitiyanga. (Yere. 20:7, 8) Nasi tingasuzgika maŵanaŵanu asani ŵanthu atitinyoza pamwenga asani tiwona kuti ŵanthu wo achita vinthu vachinyengu vinthu vitiŵayende umampha. Chinanga kuti Yeremiya wangukonkhoska mo wavwiyanga mumtima, kweni wangukayikiyapu cha kuti Chiuta wachita vinthu mwaurunji. Wati wawona mo Yehova wangulangiya Ayisirayeli wo angumugarukiya, vingumuwovya kusimikiza kuti nyengu zosi Chiuta wachita vinthu mwaurunji. (Yere. 32:19) Nasi tingamukambiya Yehova mo tivwiya mumtima kuziya mu pempheru, ndipu tingasimikiza kuti pa nyengu yaki wazamumalisa vinthu vambula urunji vo tikumana navu.
16. Asani titondeka kuchita vinandi chifukwa cha mo vinthu viliri pa umoyu widu, kumbi tingasambiranji kwa Mlevi yo wenga ku ukapolu? (Salimo 42:1-4) (Wonaniso vithuzi.)
16 Ŵerengani Salimo 42:1-4. Salimo ili likulembeka ndi Mlevi yo wenga ku ukapolu. Mwaviyo, iyu wafiskanga cha kusopa Yehova panyumba yakusopiyamu limoza ndi Ayisirayeli anyaki. Salimo lenili lilongo mo iyu wavwiyanga mumtima chifukwa cha venivi. Nasi tingavwa nge mo iyu wavwiyanga asani tingafiska cha kutuwapu panyumba chifukwa cha kutama pamwenga te mujeri chifukwa cha chivwanu chidu. Nyengu zinyaki tingakondwa ndipu nyengu zinyaki tingaguŵa ukongwa. Kweni kwali vinthu ve wuli pa umoyu widu, timukambiyengi Yehova mo tivwiya mumtima. Venivi vingatiwovya kuti tije ndi maŵanaŵanu ngakwenere. Mwakuyeruzgiyapu, Mlevi uyu wanguziŵa kuti pe vinthu vinyaki vo wangachita kuti wathamikengi Yehova. (Salimo 42:5) Iyu wanguŵanaŵaniya so mo Yehova wamuphweriyanga. (Salimo 42:8) Kupemphera mwakutuliya pasi pa mtima kungatiwovya kuziŵa chifukwa cho tivwiya viyo. Kungatiwovya so kuti tiyambi kuwona vinthu mwakwenere kweniso tisaniyi nthazi kuti tilutirizgi kukunthiyapu.
Mlevi yo wakulemba Salimo 42 wakambiya Chiuta vosi vo ve mumtima waki. Asani tikambiya Yehova mo tivwiya mumtima mwidu, vingatiwovya kuti tiwonengi vinthu mwakwenere (Wonani ndimi 16)
17. (a) Kumbi tingasambiranji pa pempheru laku Yona? (Yona 2:1, 2) (b) Kumbi mazu nganyaki ngo ngasanirika mu Masalimo ngangumuwovya wuli Yona, nanga isi ngangatiwovya wuli? (Wonani mazu ngamumphata.)
17 Ŵerengani Yona 2:1, 2. Mchimi Yona wangupereka pempheru lenili pa nyengu yo wenga mumoyu mwa chisomba chikulu. Chinanga kuti Yona wangumuvwiya cha Yehova, kweni wasimikizanga kuti Chiuta wavwengi pempheru laki. Mu pempheru laki lakuŵeyere, Yona wangugwiriskiya ntchitu mazu nganandi ngo ngasanirika mubuku la Masalimo.d Iyu watenere kuti wangaziŵanga umampha malemba ngenanga. Kuŵanaŵaniya ukongwa malemba ngenanga kungumuwovya kusimikiza kuti Yehova wamuwovyengi. Mwakuyanana ŵaka, asani nasi tiloŵeza malemba nganyaki nga mu Bayibolu, tingazingakumbuka kweniso ngangazitipembuzga asani tipemphera kwaku Yehova pa nyengu ya masuzgu.
LUTIRIZGANI KUNDERE KUFUPI NDI YEHOVA KUZIYA MU PEMPHERU
18-19. Kumbi lemba la Aroma 8:26, 27 lititisimikiziyanji asani titondeka kukonkhoska mo tivwiya mu pempheru? Kambani chakuyeruzgiyapu.
18 Ŵerengani Aroma 8:26, 27. Nyengu zinyaki tingatondeka kukonkhoska mo tivwiya chifukwa chakusuzgika maŵanaŵanu. Kweni te tija cha, chovyu chilipu. Pa nyengu yeniyi, mzimu wakupaturika waku Chiuta “uŵeyere mumalu mwaku isi.” Kumbi uŵeyere wuli? Yehova wangugwiriskiya ntchitu mzimu waki kuti mapempheru nganandi nga ateŵeti ŵaki ngalembeki mu Bayibolu. Asani titondeka kukonkhoska mo tivwiya mumtima, Yehova wagwiriskiya ntchitu ŵaka mazu nganyaki ngo ngasanirika mu mapempheru ngenanga. Iyu wawona mazu ngenanga nge kuti ndivu isi takhumbanga kumupempha ndipu wangatimuka mapempheru ngidu.
19 Venivi ndivu vinguwovya mzichi munyaki wa ku Russia zina laki Yelena. Mzichi uyu wangumangika chifukwa chakupemphera kweniso kuŵerenga Bayibolu. Yelena wasuzgikanga ukongwa maŵanaŵanu mwakuti watondekanga kupemphera. Iyu wanguti: “Asani ndasuzgika ukongwa maŵanaŵanu ndipu ndiziŵa cha vakuti ndikambi mu pempheru, ndakumbukanga kuti Yehova wagwiriskiya ntchitu mapempheru nga ateŵeti ŵaki akali ngo ngakulembeka mu Bayibolu . . . nge kuti ndivu ndakhumbanga kupempha. . . . Venivi vandipembuzganga ukongwa pa nyengu yo ndakumananga ndi masuzgu ngakulu.”
20. Kumbi tinganozgekeresa wuli maŵanaŵanu ngidu kuti tipempheri asani tifipa mtima ukongwa?
20 Asani tifipa mtima ukongwa, tingatimbanyizgika pa nyengu yo tipemphera. Kuti tinozgekeresi maŵanaŵanu ngidu, tingachita umampha kuvwisiya buku lakujambula la Masalimo. Tingachita so umampha kulemba mo tivwiya mumtima nge mo Fumu Davidi yinguchitiya. (Timitu pa Salimo 18, 34, 142.) Mbuneneska kuti palivi marangu nga mo tinganozgekerese maŵanaŵanu ngidu asani tikhumba kupemphera. (Salimo 141:2) Mwaviyo, tichitengi vinthu vo tiwona kuti vingatiwovya.
21. Ntchifukwa wuli titenere kupemphera ndi mtima wosi?
21 Tikondwa ukongwa kuziŵa kuti Yehova waziŵa mo tivwiya mumtima chinanga techendakambi chechosi. (Salimo 139:4) Kweni iyu wakhumba kuti timukambiyengi mo tivwiya chifukwa tilongo kuti titimuthemba. Mwaviyo, mungalekanga cha kupemphera kwa Awusemwi akuchanya. Musambirengepu kanthu pa mapempheru ngo ngakulembeka mu Bayibolu. Mupempherengi ndi mtima wosi. Muŵakambiyengi vinthu vo vakukondwesani kweniso vo vakuguŵisani. Chifukwa chakuti Yehova ndi bwezi linu chayilu, iyu wakuwovyeningi!
SUMU 45 Vo Ndilunguruka Mumtima Wangu
a Wonani “Mijalidu yinyaki yapachanya yaku Yehova” yo yikuzumbulika mukabuku kakuti Malemba ngo Ngangatiwovya pa Umoyu Widu pa mutu wakuti “Yehova.”
b Mapempheru ngakumiya gulu, nge ngo ngaperekeka pa maunganu nga mpingu ngatenere kuja ngafupi.
c Po wapempheranga, Hana wangugwiriskiya ntchitu mazu ngo ngayananaku ndi ngo ngasanirika mumabuku ngo Mozesi wangulemba. Mwaviyo, viwoneke limu kuti iyu waŵanaŵaniyangapu fundu za mu Malemba. (Doto. 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Samu. 2:2, 6, 7) Pati pajumpha vyaka, Mariya yo wenga anyina aku Yesu, wanguthamika Yehova mwakugwiriskiya ntchitu mazu ngakuyanana ndi ngo Hana wangukamba.—Luka 1:46-55.
d Mwakuyeruzgiyapu, yeruzgiyani Yona 2:3-9 ndi Masalimo 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6; ndipuso 3:8. Malemba yanga ngaŵikika mwakulondo mo Yona wangungagwiriskiya ntchitu.