Kumbi Ndingachita Wuli Kuti Ndisankhengi Umampha Vakuchita?

Vo Bayibolu limuka

Bayibolu lititipaska ulongozgi wamampha ukongwa pankhani yakusankha vakuchita. Lingatiwovya ‘kusaniya zeru, ndi kuvwisa vinthu.’ (Nthanthi 4:5) Pa vakuchitika vinyaki, lititikambiya vinthu vamampha ukongwa vo tikhumbika kusankha. Kweni pa vakuchitika vinyaki, lititipaska ulongozgi wo ungatiwovya kuti tisankhengi umampha.

Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu ivi:

Fundu zo zingakuwovyani kusankha umampha vakuchita

Mungathaŵiriyanga cha pakusankha vakuchita vakukhumbika ukongwa. Bayibolu likamba kuti: “Kweni munthu wakuchenje waŵanaŵaniya mo watende.” (Nthanthi 14:15) Asani mungathaŵiriya kusankha vakuchita, mungaluwa vinthu vakukhumbika ukongwa. Mwechendasankhi vakuchita muŵanaŵaniyengepu dankha.—1 Atesalonika 5:21.
Mungasankhanga cha vakuchita mwakukoliyana ndi vo muŵanaŵana pamwenga mo muvwiya. Bayibolu litititcheŵeska kuti nyengu zosi tileki kugomezga mtima widu. (Nthanthi 28:26; Yeremiya 17:9) Mwakuyeruzgiyapu, tingasankha umampha cha vakuchita asani takwiya, tisuzgika maŵanaŵanu, taguŵa, te ambula kuzikira pamwenga asani tavuka ukongwa.—Nthanthi 24:10; 29:22.
Mupemphengi zeru. (Yakobe 1:5) Chiuta wakondwa kumuka mapempheru ngaviyo. Yiwu Mbada wo akhumba kuti ŵana ŵawu alekengi kusuzgika. “Yehova mweneku wapereka zeru; mumulomu mwaki mutuwa kuziŵa vinthu kweniso kuwamu.”a (Nthanthi 2:6) Iyu wapereka zeru kuziya mu Mazu ngaki Bayibolu.—2 Timote 3:16, 17.
Mufufuzengi. Kuti musankhengi umampha vakuchita mukhumbika kuziŵa uneneska. Bayibolu likamba kuti: “Munthu wazeru wavwisiya ndipu wasambira vinandi.” (Nthanthi 1:5) Kumbi mungawusaniya nunkhu ulongozgi wakovya ndipuso wakuthembeka?

Chakwamba wonani vo Bayibolu likamba pa vo muŵanaŵana. Chifukwa chakuti Mlengi widu waziŵa vinthu vo vakwenere kwaku isi ndipu Mazu ngaki nge ndi ulongozgi wamampha ukongwa. (Masalimo 25:12) Pa vakusankha vinyaki, Bayibolu likonkhoska umampha vo titenere kuchita, kweni mwakukoliyana ndi marangu. (Yesaya 48:17, 18) Pa vakuchita vinandi, Bayibolu likamba cha vinthu chayivu vo tikhumbika kuchita. Mumalu mwaki, lipereka fundu zo zingatiwovya. Venivi vingatiwovya kuti tisankhengi umampha vakuchita. Chinanga vingaŵa vakupambana ndi vo munthu munyaki wangasankha. Kuti musaniyi nkhani za mu Bayibolu zakovya, fufuzani nkhani zo zikonkhoska fundu za mu Bayibolu pamwenga mabuku ngidu, nge zo zisanirika pa webusayiti yidu.b

Pa vakusankha vinyaki, mukhumbika kufufuza fundu zinyaki zakuthembeka. Mwakuyeruzgiyapu, mwechendaguli chinthu, ukongwa chakudula, mungachita umampha asani mungachifufuza dankha chinthu cho kweniso munthu yo wakuchipanga kusazgapu vo vingachitika asani chinthu cho chanangika pamwenga mukhumbika kuchichiweza. Kweniso mukhumbika kuwonesesa kuti chinthu cho mukhumba kugula ndichu nadi cho mwapenjanga.

Bayibolu likamba kuti: “Vinthu vifiskika cha kwambula kukambiskana.” (Nthanthi 15:22) So mwechendasankhi vakuchita, fumbani dankha ulongozgi ku ŵanthu akugomezgeka. Mwakuyeruzgiyapu, asani mukhumba chovyu cha munkhwala mungachita umampha kukumana ndi dokotala. (Mateyu 9:12) Pa vakuchitika vinyaki, mungakambiskana ndi ŵanthu wo nawu akukumanapu ndi suzgu yakuyananaku ndi yinu. Kweni mukumbukengi kuti ŵanthu wo muŵafumbengi ndiwu cha angakusankhiyani vakuchita ndipuso kukukambiyani vo vingazichitika pakumaliya paki.—Agalatiya 6:4, 5.
Muŵanaŵaniyengi fundu zosi. Mwakukoliyana ndi vo mwasaniya, mungalemba mndandanda wa vinthu vo mukhumba kusankha, kusazgapu umampha kweniso uheni waki. Ndipu muŵanaŵaniyengi vo vingachitika chifukwa cha vo mungasankha. (Dotoronome 32:29) Mwakuyeruzgiyapu, kumbi vakusankha vinu vingakukwaskani wuli, vingakwaska wuli banja linu pamwenga ŵanthu anyaki? (Nthanthi 22:3; Aroma 14:19) Asani mungamuka mafumbu yanga ndipuso kuŵanaŵaniya fundu za mu Bayibolu, musankhengi vakuchita mwazeru.
Musankhengi vakuchita. Nyengu zinyaki, tingachita vidazi pakusankha vakuchita chifukwa chakukayikiya. Kweni asani tilutirizga kuchita vidazi, mwaŵi mbwenu utipambengi pamwenga vinthu vitiyendiyengi umampha cha. Munthowa yinyaki tingakamba kuti kutondeka kusankha vakuchita kuyanana waka ndi kupanga vakusankha viheni, Bayibolu lititiwovya kuvwisa umampha venivi pakuyeruzgiya ndi vo vichitika mu nyengu yakulima. Likamba kuti: “Munthu yo wawona mphepu wapandengi cha mbewu, ndipu yo walereska mitambu wavunengi cha.”—Wakutawula 11:4.

Kumbukiyani kuti, chinanga ndi vakusankha vamampha ukongwa vingaja ndi masuzgu ngaki. Kanandi asani tasankha vakuchita patuŵa mbwenu chinthu chinyaki cho tingasuzgika nachu. Kweniso vinthu vamabuchibuchi vingachitika. (Wakutawula 9:11) Mwaviyo gwiriskiyani ntchitu ulongozgi wamampha ndipu sankhani vinthu vo muwona kuti yingakuwovyani.

Kumbi ndikhumbika kusintha vinthu vo ndasankha kali?

Ndi vakuchita vosi cha vo mungasankha, vingafiskika. Vinthu vingasintha pamwenga mungayamba kuwona kuti vo mungusankha pakwamba vaŵa ndi masuzgu ngamabuchibuchi. Mwaviyo, vingaŵa umampha kuŵanaŵaniya so vo mungusankha pakwamba ndi kusankha vinyaki vo vingawovya.

Kweni vakusankha vinyaki vikhumbika cha kusintha. (Salimo 15:4) Mwakuyeruzgiyapu, Chiuta wakhumba kuti ŵanthu akutorana afiskengi vo akulayizga.c (Malaki 2:16; Mateyu 19:6) Asani masuzgu ngabuka mu nthengwa, mungayimalisanga cha, muchitengi phamphu pakumalisa masuzgu.

Nanga wuli asani ndasankha uheni vakuchita vo ndingatondeka kusintha?

Nyengu zinyaki, tosi tisankha uheni vinthu pamwenga mwambula zeru. (Yakobe 3:2, mazu ngamumphata) Tingayamba kujimba mulandu ndipu venivi vachilendu cha. (Salimo 69:5) Asani nyengu zinyaki tituvwa viyo, vingawovya kuti tizileki kusankha so uheni vakuchita! (Nthanthi 14:9) Kweni Bayibolu, lititikambiya kuti tikhumbika cha kujimba ukongwa mulandu, vo vingachitiska kuti tiguŵengi pamwenga kuti tisuzgikengi maŵanaŵanu. (2 Akorinto 2:7)d Bayibolu likamba kuti: “Yehova ngwalisungu kweniso ngwawezi.” (Salimo 103:8-13) Musambirengepu kanthu pa vakusankha viheni vo mungavisintha cha ndipu chitani vo mungafiska kuti vinthu viyambi kwenda umampha.

a Bayibolu likamba kuti zina laku Chiuta ndi Yehova.—Salimo 83:18.

b Mungafufuza pa jw.org mwakugwiriskiya ntchitu mazu ngo ngakoliyana ndi vo mukhumba kusankha. Webusayiti iyi ye ndi nkhani zo ze ndi ulongozgi wa mu Malemba. Kusazgiyapu yapa, mungaluta po pe mazu ngakuti “Mazu nga mu Bayibolu Ndipuso po Ngasanirika” ngo nge mu Bayibolu la Charu Chifya la Malemba Ngakupaturika, ndikufufuza mazu chayingu ngo mupenja.

c Chiuta wakhumba kuti ŵanthu akutorana ajengi limoza kwa umoyu wawu wosi. Iyu wazomereza kupatukana kweniso kuyirwa so pijapija asani yumoza mu nthengwa wachita ureŵi. (Mateyu 19:9) Asani mukumana ndi masuzgu mu nthengwa, Bayibolu lingakuwovyani kumalana nangu mwazeru.

d Kuti muziŵi vinandi, ŵerengani nkhani yakuti “Kumbi Bayibolu Lingandiwovya Kuti Ndileki Kujimba Mulandu?”