MUTU 3
Vinthu Viŵi vo Vitovya Kuti Nthengwa Yije Yakukho
1, 2. (a) Kumbi ŵanthu akutolana atenere kujaliya limoza kwa nyengu yitali wuli? (b) Kumbi angachita wuli venivi?
YEHOVA wati wamanga nthengwa yakwamba yaku Adamu ndi Eva, wakhumbanga cha kuti nthengwa yawu yije kwa nyengu yimanavi. Yiwu akhumbikanga kujaliya limoza kwa umoyu wawu wosi. (Chiyambo 2:24) Chiuta wakondwa ukongwa asani munthurumi wato munthukazi yumoza pe. Malemba ngakamba kuti nthengwa yingamala ndipu munthu wangato pamwenga kuyirwa so, pijapija asani munthu yo wangutolana nayu wachita ureŵi.—Mateyu 5:32.
2 Kumbi ŵanthu akutolana angajaliya limoza mwalikondwa kwa umoyu wawu wosi? Hinya, chifukwa Bayibolo lizumbuwa vinthu viŵi vo vitovya kuti nthengwa yije yakukho. Asani akutolana angagwiriskiya nchitu vinthu venivi, banja lawu lingaja lalikondwa kweniso lakukho. Kumbi vinthu ivi ndi nivi?
CHINTHU CHAKWAMBA
Chanju kweniso kutumbikana vitovya kuti banja lije lalikondwa
3. Kumbi ndi mitundu yitatu niyi ya chanju yo ŵanthu akutolana akhumbika kulongo?
3 Chinthu chakwamba nchanju. Chakukondweska nchakuti Bayibolo lizumbuwa mitundu yakupambanapambana ya chanju. Mtundu wakwamba, nchanju chakutuliya pasi pa mtima, cho chiŵapu pakati pa ŵanthu wo atanjana ukongwa. (Yohane 11:3) Chachiŵi, nchanju cho ŵanthu a m’banja limoza alongorana. (Ŵaroma 12:10) Chachitatu, nchanju cho munthurumi walongo munthukazi pamwenga munthukazi walongo munthurumi yo wakopeka nayu. (Nthanthi 5:15-20) Chinanga kuti ve viyo, ŵanthu akutolana akhumbika kulongorana mitundu yosi yitatu ya chanju. Kweni pe chanju chachinayi cho nchakukhumbika ukongwa kuruska vinyaki vosi.
4. Kumbi mtundu wachinayi wa chanju ndi nuwu?
4 Mtundu wachinayi wa chanju, atiwuzumbuwa ndi mazu ngakuti a·gaʹpe, m’Chigiriki chakwamba cho angufwatuliyamu Malemba Ngachigiriki Ngachikhristu. Mazu yanga ngasanirika pa 1 Yohane 4:8, po pakamba kuti “Chiuta nchanju.” Mbuneneska nadi kuti “isi titanja, pakuti [Chiuta] dankha wangwanja isi.” (1 Yohane 4:19) Nge Akhristu, tikhumbika kwanja dankha Yehova Chiuta pavuli paki ŵanthu anyidu. (Marko 12:29-31) Mazu ngakuti a·gaʹpe, ngasanirika so pa Ŵaefesu 5:2, po pakamba kuti: “Yendani mu chanju, nge ndimo Khristu nayu wangumwanjiyani, ndi wangujipereka chifukwa chinu.” Yesu wangukamba kuti chanju chenichi ndichu akumulondo ŵaki auneneska azamuziŵika nachu. Iyu wanguti: “Mwaku ichi ŵanthu wosi ŵaziŵengi kuti mwe akusambira ŵangu, asani mwe ndi chanju yumoza ku munyaki.” (Yohane 13:35) Mungawona so mo mazu ngakuti a·gaʹpe akungagwiriskiya nchitu pa lemba la 1 Ŵakorinte 13:13, Po Patiti: “Ndipu sonu chijariya chivwanu, chigomezgu, chanju, vitatu; kweni chakuruska ukongwa chaku vo, nchanju [a·gaʹpe].”
5, 6. (a) Nchifukwa wuli chanju chiluska chivwanu ndi chigomezgu? (b) Nchifukwa wuli chanju chitovya kuti nthengwa yije yakukho?
5 Nchinthu wuli cho chichitiska kuti chanju cha a·gaʹpe chiŵi chikulu kuruska chivwanu ndi chigomezgu? Nchifukwa chakuti chilongozgeka ndi fundu za m’Mazu Ngaku Chiuta. (Sumu 119:105) Chanju ichi, chichitiska kuti munthu wachitiyengi anyaki vinthu vo Chiuta watanja mwambula mbunu, chinanga kuti munthu yo wakhumbika kumuchitiya vamampha ngwakwenere pamwenga cha. Chanju ichi chitovya ŵanthu akutolana kulondo ulongozgi wa m’Bayibolo wakuti: “Muŵi ŵakukunthiriyana ndi ŵakulekiyana, yumoza ndi munyaki; asani munthu wangaŵa ndi kafukwa pa munyaki wuli ndimo Ambuya agowoke imwi, namwi so muchiti viyo.” (Ŵakolose 3:13) Ŵanthu akutolana wo atanjana ukongwa, aja ndi “chanju chakufikapu [a·gaʹpe] ku [yumoza ndi munyaki], pakuti chanju chivimba muru wa vilakwa.” (1 Petro 4:8) Mungawona kuti chanju chivimba vakunanga. Chinanga ve viyo, chanju kuti chimaliska ubudi cha, chifukwa munthu wambula kufikapu wangaleka cha kubuda.—Sumu 130:3, 4; Yakobe 3:2.
6 Asani ŵanthu akutolana atanja Chiuta kweniso munyawu, nthengwa yawu yija yakukho kweniso yalikondwa, chifukwa “nyengu zosi kuti chanju chipereŵe cha.” (1 Ŵakorinte 13:8) Chanju ndichu “chimanga pamoza vosi mu wanasi wakufikapu.” (Ŵakolose 3:14) Asani mwe m’nthengwa, kumbi mungachita wuli kuti muje ndi chanju ichi? Muŵerengiyengi limoza ndi kukambiskana Mazu Ngaku Chiuta. Musambirengi mo Yesu walongoliyanga chanju, ndipu muyesesengi kwezga mo waŵanaŵaniyanga kweniso mo wachitiyanga vinthu. Ndipuso mulutengi ku mawunganu ko tisambira Mazu Ngaku Chiuta. Murombengi so kuti Chiuta wakuwovyeni kukuzga chanju chakuzirwa ukongwa ichi, cho nchimoza mwa vigaŵa va chipasu cha mzimu.—Nthanthi 3:5, 6; Yohane 17:3; Ŵagalatia 5:22; Ŵahebere 10:24, 25.
CHINTHU CHACHIŴI
7. Kumbi ndiyani yo wakhumbika kutumbika munyaki, nanga wangachita wuli venivi?
7 Asani ŵanthu akutolana atanjana ukongwa, asuzgika so cha kutumbikana. Ndichu chifukwa chaki chinthu chachiŵi cho chitovya kuti nthengwa yije yalikondwa, nkhutumbikana. Munthu wangatumbika anyaki asani watiŵaŵanaŵaniya ndi kuŵapaska ulemu. Bayibolo lilunguchizga Akhristu wosi kusazgapu akutolana kuti: “Pakulongorana ulemu jani panthazi.” (Ŵaroma 12:10, NW) Wakutumika Petulo wakulemba kuti: “Viyo so, mwaŵanthurumi, jariyani nawu pamoza [awolu ŵinu] wuli ndi mziŵiru, ndipu mugaŵiyi munthukazi ulemu, wuli nkhu chiyaŵi chakutomboroka.” (1 Petro 3:7) Munthukazi walunguchizgika kuti ‘wawopengi [“watumbikengi,” NW] murumu waki.’ (Ŵaefesu 5:33) Asani mukhumba kulongo ulemu munthu munyaki, muchita nayu vinthu mwachanju, mutimusungiya ulemu ndi kutumbika maŵanaŵanu ngaki kweniso mutimuchitiya chechosi cho wangakupemphani.
8-10. Kumbi kutumbikana kungawovya so wuli kuti nthengwa yije yakukho?
8 Ŵanthu wo akhumba kuja ndi nthengwa yalikondwa, atumbikana mwa “kuphwere vinthu vaku [ŵija] cha, kweni va ŵanyaki navu.” (Ŵafilipi 2:4) Yiwu achita vinthu mwambunu cha pamwenga kuti aphwere vaku ŵija pe cha. M’malu mwaki, achitiya vinthu vamampha munthu yo akutolana nayu. Mwaviyo, aŵanaŵaniya dankha vo munthu yo akutolana nayu wakhumba.
9 Kutumbikana kutovya kuti ŵanthu akutolana akumbukengi kuti mbanthu ŵaŵi amaŵanaŵanu ngakupambana. Mwaviyo, vingachitika cha kuti aje ndi maŵanaŵanu ngakuyanana pa chechosi. Vo vingaŵa vakuzirwa kwa munthurumi, munthukazi wangaviwona viyo cha, ndipu vo munthukazi wangayanja ndivu munthurumi wangayanja cha. Kweni weyosi wakhumbika kutumbika maŵanaŵanu nga munyaki, chikulu ngaleka kususkana ndi marangu kweniso fundu zaku Yehova. (1 Petro 2:16; yeruzgiyani ndi Filemone 14.) Muyesesengi kutumbikana ndipu mungakambanga cha mazu pamwenga mphekuru zakulongo kuti muyuyuwa munyinu, kwali mpha gulu pamwenga kwaku mwija.
10 Mbuneneska nadi kuti kwanja Chiuta ndi munthu yo mukutolana nayu kweniso kutumbikana ukongwa, ndivu vinthu viŵi vakukhumbika ukongwa kuti nthengwa yije yalikondwa. Sonu kumbi mungachita wuli kuti muyanjanengi ndi kutumbikana m’nthengwa?
MUTU WA BANJA WACHIKHRISTU
11. Kumbi Bayibolo likamba kuti mutu wa banja ndiyani?
11 Bayibolo likamba kuti munthurumi wakulengeka ndi mijalidu yo yingamuwovya kuja mutu wa banja wamampha. Mwaviyo, Yehova wawona kuti munthurumi ndiyu we ndi udindu wakusambiza muwolu waki ndi ŵana, kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Chiuta, kweniso kuŵaphwere mwakuliŵavu. Iyu wakhumbika kusankha umampha vinthu mwakukoliyana ndi khumbu laku Yehova ndipuso watenere kuja wankharu yamampha. Anthukazi nawu alunguchizgika kuti: “Mwaŵanthukazi mwe, jithereskiyeni ku ŵarumu ŵaku mwija, nge nkhu Ambuya. Pakuti munthurumi ndi mutu wa muwolu waki, wuli ndimo Khristu nayu ndi mutu wa eklesiya.” (Ŵaefesu 5:22, 23) Bayibolo likamba so kuti munthurumi nayu we ndi mutu Wo watenere kuwuvwiya. Wakutumika Paulo wangulemba kuti: “Kweni ndikhumba muziŵi, kuti munthurumi yosi mutu waki ndi Khristu; ndipu mutu wa munthukazi ndi murumu waki, ndipu mutu waku Khristu ndi Chiuta.” (1 Ŵakorinte 11:3) Munthurumi wazeru watesesa kwezga Khristu Yesu, yo ndi mutu waki.
12. Kumbi Yesu wangulongo chakuwoniyapu chamampha nichi pa nkhani yakujithereska kweniso ya umutu?
12 Mutu waku Yesu, ndi Yehova ndipu watimuvwiya ndi mtima wosi. Yesu wanguti: “Pakuti ndipenja khumbu langu cha, kweni khumbu laku yo wangundituma.” (Yohane 5:30) Iyu nchakuwoniyapu chidu chamampha ukongwa! Ndipuso ndiyu ‘wakupapika wakudankha wa ulengi wosi.’ (Ŵakolose 1:15) Kweniso wanguzija Mesiya. Wangupaskika so udindu wapachanya wakuti waje Mutu wa mpingu wa Akhristu akusankhika kweniso Fumu ya Ufumu Waku Chiuta. Ndipu palivi mungelu weyosi yo we ndi udindu uwu. (Ŵafilipi 2:9-11; Ŵahebere 1:4) Chinanga kuti wenga ndi udindu wapachanya viyo, Yesu wengavi mijalidu yiheni nge ukari, kunonopa mtima, pamwenga kuchichizga ŵanthu kuti achitengi vo iyu wakhumba. Iyu wajanga nge ndi Fumu cha pamwenga kuchichizga akusambira ŵaki kuti amuvwiyengi. Yesu wenga wachanju kweniso walisungu ndipu wachitiyanga ukongwa lisungu ŵanthu akukandilizgika. Ndichu chifukwa chaki wangukamba kuti: “Zani kwaku ini, mosi mwaŵakudinirwa ndi mwaŵakuzitiskika, ndipu ini ndikupumuzgeningi; jitoliyeni pinu goŵa langu, ndi sambirani kwaku ini; pakuti ndini mpovu ndi wakujiyuyuwa mumtima: Ndipu musaniyengi chipumulu ku mizimu yinu. Chifukwa goŵa langu ndakoroŵa, ndi chifinga changu nchiyuyu.” (Mateyu 11:28-30) Ŵanthu akondwanga ukongwa kuja nayu limoza.
13, 14. Kumbi munthurumi wachanju wangayezga wuli Yesu pa nkhani ya umutu?
13 Munthurumi yo wakhumba kuja ndi banja lalikondwa, watenere kutole mijalidu yamampha yaku Yesu. Ndipu wawona udindu waki nge mutu, kuja chinthu chakutombozge pamwenga kusuzgiya muwolu waki cha. M’malu mwaki, watanja ndi kutumbika muwolu waki. Asani Yesu ndiyu wenga “wakujiyuyuwa mumtima,” munthurumi watenere kuja wakujiyuyuwa ukongwa chifukwa iyu nayu wanangiska vinthu vinyaki. Ndipu asani wanangiska, wakhumba kuti muwolu waki wamuvwisisengi. Ndichu chifukwa chaki munthurumi wakujiyuyuwa wazomerezga vo wanangiska chinanga kuti mazu ngakuti “ndigowokiyeni ndamunangiyani,” ngaja ngakusuzga kungakamba. Asani munthurumi ngwakujiyuyuwa, muwolu waki wasuzgika cha kumutumbika, kuruska munthurumi yo ngwakujikuzga kweniso wakusuzga. Munthukazi waulemu nayu wapepeska asani wanangiska.
14 Chiuta wakulenga munthukazi ndi mijalidu yamampha ukongwa yo yingawovya kuti nthengwa yije yalikondwa. Munthurumi wazeru waziŵa venivi ndipu watimuweze vuli cha muwolu waki. Anthukazi anandi mbalisungu kweniso akwaskika ukongwa ndi vinthu, ndipu mijalidu iyi ndiyu yitovya pakuphwere banja kweniso kuti ŵanthu ayanjanengi ukongwa. Kanandi, munthukazi ndiyu watesesa kunozga panyumba kuti pajengi pakukondweska kujapu. Munthukazi “wamampha” yo wazumbulika pa Nthanthi chaputala 31, wenga ndi mijalidu kweniso malusu ngamampha ukongwa, ndipu banja laki linguyanduwa ukongwa ndi vakuchita vaki. Kumbi chenga chifukwa wuli? Chenga chifukwa chakuti mtima wa murumu waki ‘wamugomezganga.’—Nthanthi 31:10, 11.
15. Kumbi munthurumi wangalongo wuli chanju ndi ulemu kwa muwolu waki, nge mo Khristu wachitiyanga?
15 M’midawuku yinyaki, anthurumi atumbikika mwakujumpha mwesu, mwakuti asani muwolu wawu waŵafumba fumbu, awona nge nkhuŵadelera. Ndipu nyengu zinyaki muwolu wawu atimuto nge ngwanchitu. Asani munthurumi watimuchitiya phuzu laviyo muwolu waki, ubwezi waki ndi muwolu waki kweniso ndi Chiuta utimbanyizgika. (Yeruzgiyani ndi 1 Yohane 4:20, 21.) Anthurumi anyaki agwentha udindu wawu ndipu asiliya awolu ŵawu kuti ndiwu alongozgengi vakuchitika va panyumba. Kweni munthurumi yo watijithereska kwaku Khristu, watimuchitiya phuzu cha muwolu waki pamwenga kumuyuyuwa. M’malu mwaki, watesesa kwezga chanju cho Yesu wenga nachu ndipu wachita vo Paulo wangukamba kuti: “Mwamadoda mwe, yanjani ŵawolu ŵinu, wuli ndimo Khristu nayu wangwanjiya eklesiya lo, ndipu wangujipereka pa chifwa chaki.” (Ŵaefesu 5:25) Khristu Yesu wayanjanga ukongwa akumulondo ŵaki mpaka kuŵafwiya. Munthurumi wamampha watesesa kuchita vinthu mwambula mbunu, m’malu mwakudanjizga vakukhumba vaki, wadanjizga vakukhumba va muwolu waki. Asani munthurumi watijithereska kwaku Khristu ndi kwanja muwolu waki nge mo Khristu wayanjiyanga mpingu, munthukazi wasuzgika cha kujithereska kwa murumu waki.—Ŵaefesu 5:28, 29, 33.
MUNTHUKAZI WAJITHERESKENGI
16. Kumbi ndi mijalidu niyi yo munthukazi watenere kulongo murumu waki?
16 Pati pajumpha nyengu kutuliya po Adamu wangulengeke, “Ambuya Chiuta anguti, ‘Kuti nkhwamampha cha kuti munthu yo waje yija; ndikamuchitiyanga wakumovya, wakulingana nayu.’” (Chiyambo 2:18) Chiuta wangulenga Eva kuti waje wakupharizgana nayu cha kweni wakumwenere. Nthengwa yikupangika nge watu wo uvuŵika mwakupambana ndi ŵanthu ŵaŵi cha. Munthurumi wakhumbikanga kulongozga banja laki mwachanju ndipu munthukazi wakhumbikanga kwanja, kutumbika kweniso kujithereska kwa murumu waki ndi mtima wosi.
17, 18. Kumbi ndi vinthu nivi so vo munthukazi wangachita kuti wawovyi murumu waki kuja mutu wamampha?
17 Munthukazi wamampha watesesa so kovya murumu waki ndi kukoliyana nayu pa vo wasankha. Mbuneneska kuti munthukazi wasuzgika cha kukolerana ndi vo murumu waki wasankha asani nayu vamukondweska. Kweni chinanga vileki kumukondweska, watenere kwesesa kukolerana nayu, kuti vo murumu waki wasankha vije vakwanduliska.
18 Kweni pe nthowa zinyaki so zo munthukazi wangawovye murumu waki kuti waje mutu wamampha. Wangamulumba chifukwa cha kwesesa kulongozga banja laki, m’malu mwakumuchombola pamwenga kumunena kuti palivi chazeru cho wachita. Munthukazi yo watumbika murumu waki, watenere kukumbuka kuti “mzimu upovu ndi wachisisi . . . pa masu paku Chiuta ngwakuzirwa ukongwa.” (1 Petro 3:3, 4; Ŵakolose 3:12) Kumbi munthukazi wangachita wuli asani murumu waki ndi mteŵeti waku Yehova cha? Kwali munthurumi ndi mteŵeti waku Yehova pamwenga cha, Malemba ngachiska anthukazi kuti ŵaje “ŵakuŵanja ŵarumu ŵawu, ŵakuŵanja ŵana ŵawu, ŵavinjeru, ŵakongorekwa, ŵakutakataka kwawu ku nyumba, ŵamampha, ŵakuthera ku ŵarumu ŵawu kuti mazu ngaku Chiuta ngangatokoskeka [nganganyozekanga] cha.” (Tito 2:4, 5) Asani pe nkhani zinyaki zo Mkhristu watenere kusankha yija mwakugwiriskiya nchitu njuŵi yaki, munthukazi wachikhristu wakhumbika kukonkhoske murumu waki vo waŵanaŵana mwaulemu ukulu, ndipu ivi vingawovya kuti murumu waki wamuvwiyi. Anthurumi anyaki ambula kopa Chiuta ‘ŵayandulika kwambura mazu chifukwa cha kajaridu ka ŵawolu ŵawu, ŵachithoŵa kajaridu kawu kakutowa ka mu chopu.’—1 Petro 3:1, 2, 15; 1 Ŵakorinte 7:13-16.
19. Kumbi munthukazi wangachita wuli asani murumu waki watimukambiya kuti wachiti chinthu chinyaki cho Chiuta wakanizga?
19 Sonu kumbi munthukazi wangachita wuli asani murumu waki watimukambiya kuti wachiti chinthu chinyaki cho Chiuta wakanizga? Asani ivi vachitika, munthukazi watenere kukumbuka kuti Chiuta ndiyu Wakuwusa mura. Iyu watenere kwezga akutumika wo angukana kuswa dangu laku Chiuta, ŵati atumika kuti aleki kuvwiya Chiuta. Lemba la Machitidu 5:29 likamba kuti, “Petro ndi ŵakutumika ŵangwamuka, ndipu ŵanguti, ‘Titenere kuvwiya Chiuta kwakuruska munthu.’”
KUKAMBISKANA UMAMPHA
20. Kumbi chanju ndi ulemu vitovya kuti ŵanthu akutolana achitengenji?
20 Chanju ndi ulemu, vakukhumbika kuti ŵanthu akutolana akambiskanengi umampha. Munthurumi wachanju wakambiskana ndi muwolu waki vakukwaskana ndi vo muwolu waki wachita, masuzgu ngaki kweniso maŵanaŵanu ngaki pa nkhani zakupambanapambana. Venivi ndivu munthukazi wakhumba. Munthurumi yo wasaniya nyengu yakukambiskiyana ndi muwolu waki ndi kuvwisiya vo wakonkhoska, walongo kuti watimuyanja ndi kumutumbika. (Yakobe 1:19) Anthukazi anyaki adandawula kuti arumu ŵawu atanja cha kucheza nawu. Ivi vakupaska chitima ukongwa. Mbuneneska kuti mazuŵa nganu, anthurumi anandi atangwamika ukongwa ndi nchitu ndipuso anthukazi anyaki agwira nchitu chifukwa chakusuzga kwa ndalama. Kweni ŵanthu akutolana akhumbika kusaniya nyengu yakucheze, chifukwa asani aleka kusaniya nyengu yaviyo, weyosi wachita vaku yija. Ndipu asani atanja kukambiskana vakukhosi ndi munthu yo akutolana nayu cha, angakumana ndi masuzgu ngakulu.
21. Kumbi kukamba mazu ngamampha kungawovya wuli kuti banja lije lalikondwa?
21 Kukambiskana umampha kutovya ukongwa ŵanthu akutolana. Bayibolo likamba kuti: “Mazu ngakukondwereska . . . ngakunowa ku munthu ndipuso ngachizga viwanga.” (Nthanthi 16:24, NW) Kwali yo mukutolana nayu ndi mteŵeti waku Yehova pamwenga cha, Bayibolo lilunguchizga kuti: “Mazu nginu ngaŵi ngawezi nyengu zosi, ngakunoweskeka ndi mche, kuti muziŵi mo kutenere imwi kumumukiya munthu yosi, yumoza ndi yumoza.” (Ŵakolose 4:6) Asani munthu wakumana ndi masuzgu nganyaki, watuvwa umampha ukongwa asani munthu yo wakutolana nayu wamukambiya timazu tamampha. Ndichu chifukwa chaki Bayibolo likamba kuti: “Mazu ngakukambika kwakwenere nge wuli ndi vipasu va golidi mu kuzganga kwa siliva.” (Nthanthi 25:11) Fundu iyi yilongo kuti chakukhumbika ukongwa pakukambiskana, ndi mazu ngamampha kweniso mo titingakambiya. Mwakuyeruzgiyapu, munthu yo wafya mtima wangatuma munyaki kuti: “Jala chisasa cho!” Kweni mazu “ngakunoweskeka ndi mche,” ndi mazu ngo ngakambika mwakufwasa ndipuso mwakuvwika umampha nge ngakuti, “Kumbi mungajalaku chisasa cho?”
22. Kumbi ndi vinthu nivi vo ŵanthu akutolana angachita kuti akambiskanengi umampha?
22 Kuti ŵanthu akambiskanengi umampha akhumbika kusankha mazu ngamampha, kulereskana ndi kugwiriskiya nchitu manja mwachanju, kuvwisisana ndipuso kuŵanaŵaniyana. Asani munthurumi ndi munthukazi atesesa kukambiskana umampha, wosi ŵaŵi akamba mwakufwatuka vo akhumba ndipu atovyana ndi kuchiskana asani munyaki wakumana ndi masuzgu pamwenga waguŵa. Mazu Ngaku Chiuta ngatitichiska kuti, “achichizgeni [“achiskeni,” NW] akufwa chipoyu mumtima.” (1 Ŵatesalonika 5:14) Ivi vilongo kuti nyengu zinyaki munthurumi pamwenga munthukazi wangaguŵa. Yapa ndipu ŵanthu akutolana akhumbika kuchiskana.—Ŵaroma 15:2.
23, 24. Kumbi chanju ndi ulemu vingawovya wuli asani ŵanthu apambana maŵanaŵanu? Kambani chakuyeruzgiyapu.
23 Ŵanthu akutolana wo atanjana ndi kutumbikana aziŵa kuti kuleka kuvwanana ndi suzgu likulu cha. Yiwu atesesa kujiko kuti ‘angakalipiyananga’ cha. (Ŵakolose 3:19) Akumbuka so kuti “kwamuka kwakoloŵa kutuzgapu chikwiya.” (Nthanthi 15:1) Mukhumbika kuphwere ukongwa kuti mungayuyuwanga cha munyinu pamwenga kumususka asani wakonkhoska mo wavwiya. Kweni muwuwonengi nge mwaŵi winu wakuziŵiya maŵanaŵanu ngaki. Yesani kusaniya nthowa yo mungamaliskiya mphindanu ndi kukolerana pa fundu yimoza.
24 Kumbukani vo vinguchitika Sara wati wakonkhoske murumu waki Abrahamu, maŵanaŵanu ngaki. Iyu wangumukambiya nthowa yo atingi amaliskiyengi suzgu linyaki, kweni Abrahamu wangukolerana navu cha. Kweni Chiuta wangukambiya Abrahamu kuti: “Uchiti uli ndimo watikunene.” (Chiyambo 21:9-12) Abrahamu wanguvwiya ndipu wangutumbikika. Mwakuyana ŵaka, asani munthukazi wakonkhoska fundu yinyaki yakupambana ndi ya murumu waki, munthurumi watenere cha kumukaniya nyengu zosi. Ndipu munthukazi nayu wangamugangiyanga cha murumu waki kweni wavwengi vo wakamba. (Nthanthi 25:24) Asani munthurumi pamwenga munthukazi wangangamiya pa vo iyu wakamba pe, vilongo kuti walivi chanju ndi ulemu.
25. Kumbi kukambiskana umampha kungawovya wuli kuti ŵanthu akutolana alekengi kusuzgana pa nkhani yakugonana?
25 Kukambiskana umampha nkhwakukhumbika so ukongwa pa nkhani yakugonana. Mbunu kweniso kuleka kujiko vingananga ukongwa ubwezi winu m’nthengwa. Kukambiskana mwakufwatuka kweniso kuchita vinthu mwakuzikira nkhwakukhumbika ukongwa. Asani munthurumi ndi munthukazi aŵanaŵanirana, asuzgana cha pa nkhani yakugonana. Ndipu pa nkhani iyi nayu, “paŵevi yumoza wakujilembeze umampha wa paku yija kweni yosi [umampha] wa pa munyaki.”—1 Ŵakorinte 7:3-5; 10:24.
26. Chinanga kuti m’nthengwa mwe vamampha kweniso masuzgu, kumbi kuvwiya Mazu Ngaku Chiuta kungawovya wuli kuti ŵanthu akutolana aje mwalikondwa?
26 Mazu Ngaku Chiuta nge ndi fundu zakovya ukongwa! Mbuneneska kuti m’nthengwa mwe vamampha kweniso masuzgu. Kweni asani ŵanthu akutolana alondo ulongozgi waku Yehova wo usanirika m’Bayibolo, ndipuso asani agwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo pa nkhani ya chanju ndi kutumbikana, nthengwa yawu yingaja yakukho kweniso yalikondwa. Venivi vingachitiska kuti atumbikanengi ukongwa kweniso atumbikengi Yehova Chiuta, yo Wakwambisa nthengwa.