LAYIBULARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitonga (Malawi)
  • BAYIBOLU
  • MABUKU
  • MAUNGANU
  • kr mutu 12 pp. 118-131
  • Gulu lo Liteŵete “Chiuta . . . Wachimangu”

Vidiyo yo mwasankha palivi.

Pepani, vidiyo iyi yikana kujula.

  • Gulu lo Liteŵete “Chiuta . . . Wachimangu”
  • Ufumu Waku Chiuta Uwusa!
  • Mitu yimanayimana
  • Nkhani Yakuyanana
  • Ndazamuŵika “Chimangu” Kuti Chije nge “Ŵalongozgi Ŵinu”
  • Mo Khristu Walongozge Mpingu
  • Kuja Chakuwoniyapu “ku Mskambu”
  • Mo Ŵara Aliskiya Mskambu Waku Chiuta Mazuŵa Nganu
  • Kusintha Kayendeseru ka Mipingu Kwawovya Kuti Ŵanthu aku Chiuta Akoliyanengi
  • Ŵara Aliska Mskambu
    Gulu lo Lichita Khumbu Laku Yehova
  • Aliska, Muyezgengi Aliska Ŵara Ukongwa
    Chigongwi cha Mlinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova—2013
  • Mo Vinthu Vitende Mumpingu wa Akaboni aku Yehova
    Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya!—Kusambira Bayibolu Mwakukambiskana
  • Kumbi Ŵara Ateŵete Wuli mu Mpingu?
    Kumbi Mbayani Wo Achita Khumbu Laku Yehova Mazuŵa Nganu?
Ufumu Waku Chiuta Uwusa!
kr mutu 12 pp. 118-131

MUTU 12

Gulu lo Liteŵete “Chiuta . . . Wachimangu”

FUNDU YIKULU YA MUTU UWU

Yehova walutirizga kovya ŵanthu ŵaki kuti achitengi vinthu mwakukoliyana ndi Malemba

1, 2. Kumbi magazini ya Zion’s Watch Tower yingusintha wuli mu January 1895, nanga abali anguvwa wuli?

JOHN A. BOHNET yo wenga m’gulu la Akusambira Bayibolo, wanguzizwa ndi vo wanguwona wati walonde magazini ya Zion’s Watch Tower ya January 1895. Peji lakwamba la magazini iyi lenga lakutowa ndipu pangujambulika nyanja yo yenga ndi mayiŵa kweniso kanyumba katali kakovya ŵanthu wo atenda panyanja ndi usiku ndipu ukweru waki ungufika kutali. M’magazini iyi mwenga chipharazgu chamutu wakuti, “Mo Magazini Iyi Yiwonekiyengi Sonu.”

2 Chifukwa chakukondwa, M’bali Bohnet wangulembe kalata M’bali Russell. Iyu wangulemba kuti: “Ndakondwa kuti Chigongwi cha Alinda chiwoneka umampha ukongwa.” John H. Brown, yo wenga m’bali wakugomezgeka, nayu wangulemba vakukwaskana ndi peji lakwamba la magazini iyi kuti: “Yatowa ukongwa. Kanyumba naku kawoneka kuti nkhakulama ukongwa chifukwa kapumika ndi mayiŵa kweni katuwa cha.” Peji lakwamba la Chigongwi cha Alinda lenga limoza mwa vinthu vo vingusintha m’chaka ichi. Mu November, chinthu chinyaki so chikulu chingusintha. Chakukondweska nchakuti kusintha uku angukuyeruzgiya so ndi nyanja yamayiŵa.

3, 4. Kumbi ndi suzgu wuli yo yingukambika mu Chigongwi cha Alinda cha November 15, 1895, nanga nkhusintha wuli ko kungupharazgika?

3 Mu Chigongwi cha Alinda cha November 15, 1895, mwenga nkhani yo yingukonkhoska vakukwaskana ndi suzgu ya nge mayiŵa yo yatimbanyizganga chimangu m’gulu la Akusambira Bayibolo. Kanandi abali apindananga kuti ndiyani yo watenere kulongozga m’mipingu yawu. Nkhani iyi yingukamba kuti gulu lenili liyanana ndi sitima, ndi chilatu chakuti abali aziŵi cho chakhumbikanga kuti aleki jalidu lakuparanyiska mpingu. Ndipu yingukambiya limu kuti abali wo alongozganga atondeka kuwovya gulu lange sitima lenili kunozgeke chimphepu cha panyanja. Kumbi nchinthu wuli cho chakhumbikanga kuchitika?

4 Nkhani iyi yingukamba kuti kapiteni yo waziŵa nchitu yaki wawonesesa kuti m’sitima mwe vinthu vo vingawovya ŵanthu kuti ataskiki pa nyengu ya chimphepu kweniso kuti munthu weyosi ngwakunozgeka. Mwakuyana ŵaka, ŵanthu wo alongozganga mipingu akhumbikanga kuwonesesa kuti mipingu yosi njakunozgeka kumalana ndi masuzgu ngange chimphepu. M’nkhani iyi mwenga chipharazgu cha kusintha ko kunguwovya kuti suzgu iyi yimali. Nkhani iyi yingupharazga kuti kwambiya nyengu yeniyo, “m’mpingu wewosi, musankhiki ŵara” kuti “‘awoneriyengi’ mskambu.”—Mac. 20:28.

5. (a) Nchifukwa wuli ndondomeku yakuti mumpingu muje ŵara yenga yakovya? (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?

5 Ndondomeku yakuti mumpingu muje ŵara yinguwovya kuti mipingu yije yakukho. Venivi vinguwovya kuti abali ŵidu amalani ndi masuzgu nga nge mayiŵa ngo nganguchitika chifukwa cha Nkhondu Yakwamba Yapacharu Chosi. Pati pajumpha nyengu, vinthu vinyaki vo vingusintha m’gulu vinguwovya kuti ŵanthu aku Yehova aje akunozgeka kumuteŵete. Kumbi ndi uchimi nuwu wa m’Bayibolo wo ungukambiya limu vinthu venivi? Kumbi imwi mwawona vinthu wuli vo vasintha m’gulu? Nanga mwayanduwa wuli chifukwa chakusintha kwenuku?

Ndazamuŵika “Chimangu” Kuti Chije nge “Ŵalongozgi Ŵinu”

6, 7. (a) Kumbi lemba la Yesaya 60:17 ling’anamuwanji? (b) Kumbi mazu ngakuti “ŵalongozgi” kweniso ngakuti “ŵamazaza” ngalongonji?

6 Nge mo tinguwone m’Mutu 9, Yesaya wangukambiya limu kuti Yehova wazamutumbika ŵanthu ŵaki kuti aje anandi. (Yes. 60:22) Kweni Yehova wangulayizga venivi pe cha. M’uchimi wenuwu, wangukamba so kuti: ‘M’malu mwa mkuŵa ndikazanga ndi golidi, m’malu mwa chisulu ndikazanga ndi siliva; m’malu mwa chimiti, mkuŵa ndipu m’malu mwa mya ndikazanga ndi chisulu. Ndikaŵachitiyanga [“ndazamuŵika,” NW] chimangu [kuti chije nge] ŵalongozgi ŵinu ndi ŵamazaza ŵinu ukongorekwa.’ (Yes. 60:17) Kumbi uchimi uwu ung’anamuwanji? Kumbi isi utitikwaska wuli mazuŵa nganu?

Vinthu ivi visinthika kutuwa ku chiheni kuluta ku chamampha cha, kweni kutuwa ku chamampha kuluta ku chamampha ukongwa

7 Uchimi waku Yesaya ukamba kuti chinthu chinyaki chiserengi m’malu mwa chinyaki. Wonani kuti vinthu ivi visinthika kutuwa ku chiheni kuluta ku chamampha cha, kweni kutuwa ku chamampha kuluta ku chamampha ukongwa. Vinthu vosi va m’uchimi uwu vasinthiya kwamampha nge po golidi waselere m’malu mwa mkuŵa. Mwaviyo, m’uchimi uwu Yehova wangulongo kuti ŵanthu ŵaki asinthengi kamanakamana. Kumbi uchimi uwu ulongo kuti vinthu visinthengi wuli? Pakugwiriskiya nchitu mazu ngakuti “ŵalongozgi” kweniso ngakuti “ŵamazaza,” Yehova wangulongo kuti nthowa yakuphwere ŵanthu ŵaki kweniso yakwendeske vinthu m’gulu laki yisinthengi kamanakamana chifukwa m’uchimi uwu wanguzumbuwamu mazu ngakuti “ŵalongozgi” kweniso “ŵamazaza.”

8. (a) Kumbi ndiyani yo wachitiska kusintha ko kuzumburika m’uchimi waku Yesaya? (b) Kumbi tiyanduwa wuli ndi kusintha kwenuku? (Wonani so bokosi lakuti, “Wangulonde Ulongozgi Mwakujiyuyuwa.”)

8 Kumbi ndiyani yo wachitiska kuti vinthu visinthi m’gulu? Yehova wangukamba kuti: ‘Ndikazanga ndi golidi,’ ‘ndikazanga ndi siliva’ kweniso ‘ndazamuŵika chimangu.’ Ivi vilongo kuti mbanthu cha wo achitiska kuti vinthu visinthi m’gulu kweni ndi Yehova. Kutuliya pa nyengu yo Yesu wakuŵikikiya kuja Fumu, Yehova wagwiriskiya nchitu Mwana waki pakusintha vinthu. Kumbi tiyanduwa wuli ndi kusintha kwenuku? Lemba lenili likamba so kuti kusintha uku kwazamuchitiska kuti paje “chimangu” kweniso “ukongorekwa” pamwenga kuti urunji. Asani tizomerezga kusintha kweniso kulongozgeka ndi Chiuta, tija mwa chimangu ndipuso titanja urunji ndipu venivi vititichiska kuteŵete Yehova, yo wakutumika Paulo wangukamba kuti ndi “Chiuta . . . wachimangu.”​—Ŵaf. 4:9.

9. Kumbi nchinthu wuli cho chitovya kuti vinthu vichitikengi mwandondomeku kweniso kuti tivwanenengi mumpingu, nanga nchifukwa wuli?

9 Paulo wangulemba so vakukwaskana ndi Yehova kuti, ‘Chiuta kuti ngwa chimtimbaheka cha, kweni ngwa chimangu.’ (1 Ŵakor. 14:33) Wonani kuti Paulo wanguyeruzgiya chimtimbaheka ndi kuchita vinthu mwandondomeku cha kweni ndi chimangu. Chifukwa wuli? Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Kuchita ŵaka vinthu mwandondomeku kuchitiska kuti paje chimangu cha. Mwakuyeruzgiyapu, gulu la asilikali litenda pamzeri mwandondomeku, kweni m’malu mwakuchitiska kuti paje chimangu achita nkhondu. Mwaviyo, isi nge Akhristu tikhumbika kukumbuka fundu yakukhumbika ukongwa yakuti: Kuchita vinthu mwandondomeku kuja kwambula nchitu asani palivi chimangu. Kweni chimangu cho Chiuta wapereka chitovya kuti ŵanthu alutirizgi kuchita vinthu mwandondomeku. Mwaviyo, tikondwa ukongwa kuti gulu lidu lilongozgeka kweniso kuwovyeka ndi “Chiuta wachimangu”! (Ŵar. 15:33) Chimangu chaku Chiuta chitovya kuti tichitengi vinthu mwandondomeku, tivwananengi kweniso tikondwengi m’mipingu pacharu chosi.—Sumu 29:11.

10. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo vingusintha m’gulu lidu m’nyengu yakuvuli? (Wonani bokosi lakuti, “Mo Nchitu Yakuwonere Mipingu Yingusinthiya.”) (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?

10 Bokosi lakuti “Mo Nchitu Yakuwonere Mipingu Yingusinthiya” lilongo vinthu vinyaki vo vingusintha m’gulu lidu m’nyengu yakuvuli. Kumbi pambula kuswera yapa Yehova wasinthanji m’gulu laki mwakugwiriskiya nchitu Fumu, vo viyanana ndi kuŵika ‘golidi m’malu mwa mkuŵa’? Kumbi kusintha kwa kayendeseru ka mipingu kwawovya wuli kuti m’mipingu pacharu chosi muje chimangu? Kumbi kusintha kwenuku kwakuwovyani wuli kuti muteŵetiyengi “Chiuta . . . wachimangu”?

Mo Khristu Walongozge Mpingu

11. (a) Kumbi kufufuza Malemba kunguwovya kuti abali amuwupu wakulongozga avwisi fundu niyi? (b) Kumbi abali ŵanaŵa ŵenga akunozgeka kuchitanji?

11 Kutuliya mu 1964 mpaka mu 1971, wupu wakulongozga ungujalikiska kweniso kuwonere nchitu yakufufuza nkhani zakupambanapambana m’Bayibolo. Angufufuza so mo mipingu yayendiyanga m’nyengu ya Akutumika.a Yiwu angusaniya kuti mipingu ya m’nyengu ya Akutumika yalongozgekanga ndi munthu yumoza cha kweni wupu wa ŵara. (Ŵerengani Ŵafilipi 1:1; 1 Timote 4:14.) Ŵati avwisa fundu yeniyi, abali wo ŵenga mu wupu wakulongozga anguziŵa kuti Yesu yo ndi Fumu yawu, ndiyu watiŵalongozga pakusintha vinthu m’gulu la ŵanthu aku Chiuta. Ndipu ŵenga akunozgeka kuvwiya Fumu yawu ndi mtima wosi. Yiwu angusintha mwaliŵi mo mipingu yalongozgekiyanga kuti vikoliyani ndi mo Malemba ngakambiya. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingusintha kukwamba kwa vyaka va m’ma 1970?

WANGULONDE ULONGOZGI MWAKUJIYUYUWA

MU Chigongwi cha Alinda cha April 1, 1916, cha Chifinishi, mwenga kalata yo M’bali Russell wangulembe M’bali Kaarlo Harteva, kweniso abali anyaki amanavi a ku Scandinavia. M’bali Russell wanguŵalembe kuti: “Titikuchiskani abali ŵidu m’chivwanu, kuti muwere ku uneneska kweniso kuti mulutirizgi kugwira nchitu yo yikhumbika kugwirika.” Nchifukwa wuli M’bali Russell wanguŵapempha vinthu venivi?

Kaarlo Harteva

Kaarlo Harteva

M’bali Harteva, wanguwa mu 1882, ndipu wenga yumoza wa Akusambira Bayibolo akwamba ku Finland. Iyu wangubatizika mu April 1910, ndipu m’chihanya chaka cha 1912, M’bali Russell wangumuzomerezga kulemba Chigongwi cha Alinda mu Chifinishi. Vinthu vayendanga umampha mpaka pa nyengu ya Nkhondu Yakwamba Yapacharu Chosi. Mu Chigongwi cha Alinda cha December 1, 1914, M’bali Harteva wangulembamu kuti: “Chifukwa chakusuzga kwa ndalama, . . . tingalayizga cha kuti chaka chinu Chigongwi cha Alinda chiŵengi ndi mapeji ngakuyanana kweniso kuti chipharazgikengi nyengu ndi nyengu.” Mu 1915, M’bali Harteva ndi anyaki angujalikiska wupu wo wadanikanga kuti Ararat ndi chilatu chakuti asaniyi ndalama, ndipu angwamba kupharazga magazini yo yadanikanga kuti Ararat.

M’bali munyaki wangwamba kulemba Chigongwi cha Alinda mu Chifinishi chifukwa chakuti M’bali Harteva watangwanikanga ukongwa ndi wupu wo angujalikiska kweniso magazini yo apharazganga. Magazini ya Ararat yapharazganga nkhani za m’Bayibolo kweniso nkhani zinyaki zakukwaskana ndi minkhwala ya vimiti ndipuso chineneru chasonu cha Chiesperanto. Kweni, magazini yasonu iyi yingwamba kutimbanyizga abali ku uneneska wo asambiranga. M’bali Russell wanguŵafipiya mtima ukongwa ndipu wangulembe M’bali Harteva ndi anyaki kuti: “Muwere ku uneneska.”

Kumbi M’bali Harteva wanguwulonde wuli ulongozgi uwu? Iyu wangulemba kalata ya M’bali Russell, ndi kalata yo wangumuweze, m’magazini ya Ararat. M’bali Harteva wangupepesa chifukwa cha vo wanguchita ndipu wangukamba kuti: “Ndiyesesengi kuti ndinozgi vo ndikunangiska.” Pati pajumpha nyengu yimanavi, m’magazini yakumaliya ya Ararat, M’bali Harteva wangupepesa so chifukwa cha vo wangutimbanyizga, ndipu wangulemba kuti: “Ndiyesesengi kuphwere fundu zosi zauneneska zo zisambizika sonu.” Mwakupambana ndi ŵanthu anyaki akujikuzga wo ŵenga ndi maudindu m’nyengu iyi, Kaarlo Harteva wangulonde ulongozgi mwakujiyuyuwa.

Pavuli paki, M’bali Harteva wanguzomerezgeka so kuti walembengi Chigongwi cha Alinda mu Chifinishi kweniso kuja wakuwonere nthambi. Wangulutirizga kuteŵete pa maudindu ngenanga mpaka mu 1950. Wangumaliza uteŵeti waki wa pacharu chapasi mu 1957, weche wakugomezgeka kwaku Yehova ndi ku uneneska. Kukamba uneneska, ŵanthu wo azomerezga mwakujiyuyuwa kuti Fumu yawu Yesu yiŵawovyi, atoweseka ndipu Yehova watiŵatumbika.

12. (a) Kumbi vinthu vingusintha wuli mu wupu wakulongozga? (b) Konkhoskani mo Wupu Wakulongozga ugwiriya nchitu mazuŵa nganu? (Wonani bokosi lakuti, “Mo Wupu Wakulongozga Uphwerere Nchitu za Ufumu.”)

12 Kusintha kwakwamba kungukwaska abali a mu wupu wakulongozga. Pa nyengu iyi, mu wupu uwu mwenga abali akusankhika 7 pe wo ŵenga so mu wupu wakuwonere nchitu za Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Kweni mu 1971, ŵanthu a mu wupu wakulongozga angusazgikiyapu kutuwa pa 7 kufika pa 11, ndipu ungwamba kugwira nchitu zakupambana ndi wupu wakuwonere nchitu za Watch Tower. Abali a mu wupu wakulongozga, ajiwonanga kuti wosi mbakuyanana ndipu wosi ajanga macheyamani mwakusinthanasinthana.

13. (a) Kumbi mipingu yayendeskekanga wuli kutuwa mu 1932 mpaka mu 1972? (b) Kumbi Wupu Wakulongozga unguchitanji mu 1972?

13 Kusintha kwachiŵi kungukwaska mpingu wewosi. M’nthowa wuli? Kutuliya mu 1932 mpaka mu 1972, m’bali yumoza pe ndiyu wawoneriyanga mpingu. Kutuwa mu 1932 mpaka mu 1936, m’bali mwenuyu wadanikanga kuti wakulongozga uteŵeti. Pavuli paki zina lenili lingusintha kuja mteŵeti wa mpingu ndipu pakumaliya paki waziŵikanga kuti wakuwonere mpingu. Abali ŵenaŵa aphweriyanga mbereri mwaphamphu. Kanandi wakuwonere mpingu wasankhiyanga mpingu vakuchita kwambula kufumba ateŵeti anyaki. Kweni, mu 1972, Wupu Wakulongozga ungusintha vinthu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingusintha?

14. (a) Kumbi ndi ndondomeku niyi yo yingwamba kugwira nchitu pa 1 October 1972? (b) Kumbi akukumaniska nchitu za wupu wa ŵara atiwugwiriskya wuli nchitu ulongozgi wa pa Ŵafilipi 2:3?

14 M’malu mwa munthu yumoza yo wawoneriyanga mpingu, abali anyaki wo ŵenga ndi viyeneresu va m’Malemba angwamba kusankhika kuti ateŵetiyengi nge ŵara, ndipu venivi vikoliyana ndi Malemba. Ndipu wosi pamoza apanga wupu wa ŵara wo uwonere mpingu. Ndondomeku iyi yingwamba pa 1 October 1972. Mazuŵa nganu akukumaniska nchitu za wupu wa ŵara atijiwona nge kuti mbapachanya cha, kweni nge ‘anamana kuluska wosi.’ (Luka 9:48) Chifukwa chakujiyuyuwa kwawu, abali yawa ndi thumbiku kumipingu yosi pacharu!​—Ŵaf. 2:3.

Fumu yidu njazeru chifukwa yapereka aliska pa nyengu yaki kuti alongozgengi mbereri zaki

15. (a) Kumbi ndondomeku yakuti mumpingu mujengi wupu wa ŵara yawovya wuli? (b) Nchinthu wuli cho chilongo kuti Fumu yidu njazeru?

15 Ndondomeku yakuti abali wo we m’wupu wa ŵara agaŵanengi maudindu mumpingu, yawoneka kuti njakovya ukongwa. Kumbi njakovya wuli? Chakwamba, ndondomeku iyi yiwovya ŵara kukumbuka kuti chinanga angaŵa ndi maudindu ngakulungakulu mumpingu, Yesu ndiyu Mutu wa mpingu. (Ŵaef. 5:23) Chachiŵi, lemba la Nthanthi 11:14 likamba kuti: “Mu unandi wa zinduna mwe chimangu.” Mwaviyo, asani ŵara akumana kuti akambiskani nkhani zakukwaskana ndi mpingu vitovya kuti asankhi vakuchita vo vikoliyana ndi fundu za m’Bayibolo. (Nthanthi 27:17) Yehova watumbika vo ŵara akambiskana ndipu mpingu uyanduwa. Chachitatu, chifukwa chakuti pe abali anandi wo ateŵete nge ŵara, gulu lisuzgika cha kuphwere mipingu yo yikuliyakuliya. (Yes. 60:3-5) Mwakuyeruzgiyapu, chiŵerengeru cha mipingu chingukwera kutuwa pa 27,000 mu 1971 mpaka kujumpha 113,000 mu 2013! Ivi vilongo kuti Fumu yidu njazeru chifukwa yapereka aliska pa nyengu yaki kuti alongozgengi mbereri zaki.​—Mika 5:5.

MO NCHITU YAKUWONERE MIPINGU YINGUSINTHIYA

  • 1881​—M’bali Russell wangupempha Akusambira Bayibolo wo awungananga nyengu zosi kuti aziŵisi ofesi ya Watch Tower malu ngo awunganaku, ndi chilatu chakuti timagulu ta m’chigaŵa chimoza tiziŵanengi.

  • 1895​—Mipingu yosi yingupempheka kusankha abali akwenere kuti ateŵetiyengi nge ŵara.

  • 1919​—Mwakukoliyana ndi Malemba, ofesi ya nthambi yingusankha munthu mumpingu wewosi kuti waje wakuwonere uteŵeti. Iyu walongozganga pa nchitu yakupharazga kweniso wachiskanga ŵanthu kuti apharazgengi. Ŵara anyaki angukoliyana cha ndi ndondomeku yakuti mumpingu muje wakuwonere uteŵeti.

  • 1932​—Ndondomeku yakusankha ŵara mumpingu mwakuchita kuvota chaka ndi chaka yingulekeka. M’malu mwaki, mipingu yingusankha komiti ya uteŵeti yo mwajanga abali aphamphu mu uteŵeti ndipuso wo achitanga vinthu mwakukoliyana ndi zina lasonu lakuti Akaboni aku Yehova. Yumoza mwa abali ŵenaŵa wasankhikanga ndi ofesi ya nthambi kuti waje wakulongozga uteŵeti.

  • 1937​—Abali a m’gulu la mzinda ukulu angwamba kuteŵete mu komiti ya uteŵeti limoza ndi abali wo amuwusiya limoza ndi Yesu.

  • 1938​—Mipingu yinguzomerezga fundu yakuti ateŵeti a mipingu wosi asankhikengi mwakukoliyana ndi Malemba. Kusankha ŵara mwakuchita kuvota kungumaliya penapa.

Kuti muziŵi vinandi vakukwaskana ndi kusintha kwa kayendeseru ka mpingu, wonani buku la Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, peji 204-235.

Mpingu usankha ŵara m’ma 1920

“Tasoskanga janja lamaryi pakuvote ŵara. Pavuli paki m’bali munyaki waŵerenganga manja.”​—Mzichi Rose Swingle, wa ku Chicago, Illinois, U.S.A.

Kuja Chakuwoniyapu “ku Mskambu”

16. (a) Kumbi ŵara ŵe ndi udindu wuli? (b) Kumbi Akusambira Bayibolo angawonanga wuli mazu ngaku Yesu ngakuti, “ŵeta mbereri zangu”?

16 Mu mazuŵa nga Akusambira Bayibolo, ŵara anguziŵa kuti ŵe ndi udindu wakovya Akhristu anyawu kuti alutirizgi kuja ateŵeti aku Chiuta. (Ŵerengani Ŵagalatia 6:10.) Mu 1908, nkhani yo yenga mu Chigongwi cha Alinda yingukonkhoska mazu ngo Yesu wangukamba ngakuti: “Ŵeta mbereri zangu.” (Yoh. 21:15-17) Nkhani yo yingukambiya ŵara kuti: “Tingachita umampha kuwona mazu nga Ambuya ngakukwaskana ndi mskambu wawu kuti ngakukhumbika ukongwa chifukwa tiziŵengi kuti ndi mwaŵi ukulu kuliska kweniso kuphwere ŵanthu ŵa Ambuya.” Mu 1925, Chigongwi cha Alinda chingukonkhoska ukongwa kukhumbika kwa kuteŵete nge aliska ndipu chingukumbuska ŵara kuti: “Tchalitchi laku Chiuta ndaku iyu mweneku, . . . ndipu abali wosi wo ateŵete abali ŵawu azamumuka kwaku iyu.”

17. Kumbi ŵara awovyeka wuli kuti aje aliska alusu?

17 Gulu laku Yehova lisambiza ŵara kuti asinthi malusu ngawu nga uliska kutuwa ku “chisulu” kuti ngaje nge “siliva.” Mu 1959, kungwambika Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu yo yisambiza akuwonere pamwenga kuti ŵara. Pa sukulu iyi penga nkhani yakuti, “Kovya Munthu Weyosi Pakuyija.” Nkhani iyi yinguchiska abali amaudindu kuti “apangi ndondomeku yakwendere apharazgi m’nyumba zawu.” Yingukonkhoska so nthowa zakupambanapambana zo ŵara angachitiya maulendu nga uliska ngakuchiska. Fundu zinyaki zo zasambizikanga mu sukulu iyi zingunozgeka so, ndipu mu 1966, angwamba kusambiza fundu zasonu. Pa sukulu iyi penga nkhani yakuti, “Kukhumbika kwa Nchitu ya Uliska.” Chilatu cha nkhani iyi chenga kuwovya alongozgi kuwona kuti “atenere kuphwere mbereri zaku Chiuta, kweni angaluwanga cha udindu wakuphwere mabanja ngawu ndipuso kupharazga.” Mazuŵa nganu sukulu iyi yichitika kaŵikaŵi. Kumbi nchinthu wuli cho chachitika chifukwa cha masambiru ngo gulu laku Yehova lipereka? Sonu mumipingu yachikhristu mwe abali anandi wo ateŵete nge aliska.

Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu ku Philippines, mu 1966

Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu ku Philippines, mu 1966

18. (a) Kumbi ŵara apaskika nchitu yikulu niyi? (b) Nchifukwa wuli Yehova kweniso Yesu atanja ukongwa ŵara wo agwira nchitu yawu mwaphamphu?

18 Mwakugwiriskiya nchitu Yesu Khristu yo ndi Fumu yidu, Yehova wasankha ŵara kuti agwiri nchitu yikulu ukongwa. Nchitu wuli? Nchitu yakulongozga mbereri zaku Chiuta m’nyengu yinu yakusuzga ukongwa. (Ŵaef. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Ŵara wo agwira nchitu mwaphamphu atanjika ukongwa ndi Yehova kweniso Yesu chifukwa avwiya pemphu la m’Malemba lakuti: ‘Liskani mskambu waku Chiuta wo we mwinu, . . . mwakukhumba, . . . mwaphamphu . . . pakuŵa vikozgu [vakuwoniyapu] ku mskambu wo.’ (1 Pet. 5:2, 3) Tiyeni tiwoni nthowa ziŵi zo aliska achikhristu ajaliya vakuwoniyapu ku mskambu kweniso mo atovye kuti mumpingu muje chimangu ndi likondwa.

“TINGUZIZWA UKONGWA”

BANJA linyaki lo lachitanga umishonale ku Asia, lingutumizgika kuti likateŵete ku mpingu unyaki wo wakuwanga cha kwa vyaka vinandi. Yiwu angusaniya kuti abali a mumpingu uwu ŵenga ndi chanju, kweni agwiriskiyanga nchitu ulongozgi wa gulu cha. Amishonale yaŵa ŵati aziŵiriyana ndi abali, angwamba kunozga vinthu mumpingu kamanakamana kuti uyambi kuchita vinthu mwakukoliyana ndi ndondomeku ya pacharu chosi ya gulu laku Yehova. Nchinthu wuli cho chinguchitika? M’vyaka viŵi pe, chiŵerengeru cha ŵanthu wo awungananga chingukwera ukongwa, ŵanthu wo asambiranga Bayibolo angwamba kupharazga ndipu akujumpha 20 angubatizika. Banja ili lingukumbuka vo vinguchitika ndipu lingukamba kuti: “Tinguzizwa ukongwa. Yehova wangutitumbika kasaza cha! Ŵanthu wosi mumpingu angukondwa ukongwa kuwona vo vinguchitika chifukwa cha kugwiriskiya nchitu ulongozgi wo gulu laku Yehova lipereka.”

Mo Ŵara Aliskiya Mskambu Waku Chiuta Mazuŵa Nganu

19. Kumbi tituvwa wuli asani ŵara ayenda nasi mu uteŵeti wakumunda?

19 Chakwamba, ŵara agwira nchitu ndi munthu weyosi mumpingu. Luka wakulemba Uthenga wamampha wakukwaskana ndi Yesu kuti: ‘Wadumuwanga mumsumba ndi mumuzi, wakumemeza ndi wakugozga Ufumu waku Chiuta, ndi pamoza nayu chumi ndi ŵaŵi [12] wo.’ (Luka 8:1) Nge mo Yesu wapharazgiyanga limoza ndi akutumika, ŵara achakuwoniyapu chamampha nawu apharazgiya limoza ndi Akhristu anyawu. Yiwu aziŵa kuti asani achita venivi atovya kuti ŵanthu akoliyanengi mumpingu. Kumbi ŵanthu mumpingu atiŵawona wuli ŵara aviyo? Jeannine, mzichi wavyaka va m’ma 80, wangukamba kuti: “Kupharazga ndi mura mu uteŵeti wakumunda kutindipaska mwaŵi wakuti ndichezi nayu kweniso kuti ndimuziŵi umampha.” Steven, m’bali wavyaka va m’ma 30, wangukamba kuti: “Asani mura wapharazga nani nyumba ndi nyumba, nditijivwa kuti wakhumba kundiwovya. Ndikondwa ukongwa kulonde chovyu chaviyo.”

Mliska wasaniya mbereri yo yingusoŵa usiku kwe vuwa ndi chimphepu

Wara atesesa kupenja ŵanthu akulopwa nge mo mliska wapenje mbereri yakusoŵa

20, 21. Kumbi ŵara angamuyezga wuli muliska wa m’ntharika yaku Yesu? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu. (Wonani so bokosi lakuti, “Maulendu Ngauliska Ngangovya.”)

20 Chachiŵi, gulu laku Yehova lisambiza ŵara kuti aŵanaŵaniyengi akulopwa. (Ŵah. 12:12) Nchifukwa wuli ŵara atenere kuwovya ŵanthu wo alopwa mwauzimu, nanga angachita wuli venivi? Mafumbu yanga ngamukika m’ntharika yaku Yesu ya mliska ndi mbereri yakusoŵa. (Ŵerengani Luka 15:4-7.) Mliska wati waziŵa kuti mbereri yaki yimoza yasoŵa, wangwamba kuyipenja nge kuti wenga ndi yimoza pe. Kumbi ŵara achikhristu atimuyezga wuli muliska mwenuyu mazuŵa nganu? Ŵara awona kuti ŵanthu wo alopwa mbakukhumbika ukongwa nge mo mliska wawone kuti mbereri yaki yakusoŵa njakukhumbika ukongwa. Yiwu awona kuti kuwovya munthu wakulopwa yo wenge mbereri yakusoŵa, nkhutaya ŵaka nyengu cha. Kweniso nge mo mliska walutiya kuchipenja mbereri yo yasoŵa, ŵara nawu aluta kuchipenja ŵanthu akulopwa kuti aŵawovyi.

21 Kumbi mliska wa m’ntharika wanguchita wuli wati wayisaniya mbereri yaki? Wanguyinyamuwa ndi kuyiŵika “pamapewa ngaki,” ndipu wanguluta nayu ko kwenga zinyaki. Mwakuyana ŵaka, mazu nga chanju ngo mura wangakamba ngangakwaska mtima wa munthu wakulopwa ndipu ngangamuwovya kuti wawere so ku mpingu. Ivi ndivu vinguchitikiya Victor, m’bali wa ku Africa yo wanguleka kuwungana. Iyu wangukamba kuti: “Abali angulutirizga kundiwovya m’vyaka vosi 8, vo ndenga wakulopwa.” Kumbi nchinthu wuli cho chingumuwovya? Iyu wangukonkhoska kuti: “Zuŵa linyaki, John, mura yo tinguselere limoza Sukulu ya Uteŵeti wa Upayiniya, wangundiyende ndipu wangundilongo vithuzi vo tingujambulisa kusukulu yeniyi. Vithuzi ivi vingundikumbuska vinthu vamampha vinandi, mwakuti ndigwamba kuŵanaŵaniya likondwa lo ndaŵanga nalu pa nyengu yo ndateŵetiyanga Yehova.” Pati pajumpha nyengu yimanavi, Victor wangwamba kuwungana. Sonu wateŵete so nge mpayiniya. Kukamba uneneska, ŵara wo atitiphwere atitiwovya kuti tije ndi likondwa.​—2 Ŵakor. 1:24.b

Abali ŵaŵi akambiskana ndi m’bali wakukota yo ngwakulopwa

MAULENDU NGAULISKA NGANGOVYA

CHIFUKWA chakukhumbisiska kuwovya mbereri zakusoŵa, ŵara a mpingu unyaki ku United States anguŵanaŵaniya vo angachita kuti awovyi ŵanthu akulopwa. Yiwu angusaniya kuti pafufupi ŵanthu 30 wo anguleka kuteŵete Yehova vyaka vinandi kuvuli, ŵenga ŵeche kuja m’chigaŵa cha mpingu wenuwu. Pa nyengu iyi ndipu anandi akota.

Alfredo, yumoza wa ŵara ŵangulemba mazina ngawu papepala ndipu wangwamba kuŵayende. Iyu wangukamba kuti: “Pa chinkhondi chechosi ndimulenji ndiluta kunyumba ya munthu wakulopwa.” Asani wakumana ndi munthu wakulopwa, Alfredo wayesesa kulongoro mwakuzika kuti walongo kuti watimuŵanaŵaniya. Iyu wakambiya munthu wakulopwa kuti mpingu uluwa cha nchitu yamampha yo munthu yo wanguchitiya Ufumu waku Yehova. Alfredo wangukamba kuti, “Ndati ndakambiya m’bali munyaki wakulopwa yo wenga wakukota, unandi wa magazini ngo wangugaŵiya mwezi wakumaliya wo wangupereka malipoti mu 1976, masozi ngangulenga m’masu mwaki.” Alfredo waŵerenga so lemba la Luka 15:4-7, 10 limoza ndi munthu yo wamuyendere, ndipu watimufumba kuti, “Kumbi nchinthu wuli cho chichitika asani mbereri yawere so mumpingu? Ŵanaŵaniyani fundu iyi, Yehova, Yesu kweniso angelu akondwa!”

Sonu pajumpha vyaka viŵi kutuliya po Alfredo wakwambiya kuwovya ŵanthu akulopwa. Kumbi nchinthu wuli cho chachitika chifukwa cha phamphu laki? Iyu ngwakukondwa chifukwa wawovya abali ŵaŵi kuti ayambi so kuwungana ndi mpingu. Mazuŵa nganu yiwu afika mwakujalikiskika pa maunganu nga pa Sabata. Iyu wangukamba mwalikondwa kuti: “Masozi ngangulenga, ndati ndaŵawona achisere mu Nyumba ya Ufumu.” Iyu wangukamba so kuti: “Chinanga kuti ŵanthu yaŵa ayamba kufika pa maunganu, kweni ndiluta mbwenu kunyumba zawu pa Chinkhondi chechosi chifukwa atindikambiya kuti akondwa ukongwa asani ndaŵayende ndipu nani ndikondwa ukongwa!”

Kusintha Kayendeseru ka Mipingu Kwawovya Kuti Ŵanthu aku Chiuta Akoliyanengi

22. Kumbi urunji kweniso chimangu vitovya wuli kuti ŵanthu akoliyanengi mumpingu wachikhristu? (Wonani so bokosi lakuti, “Tinguzizwa Ukongwa.”)

22 Nge mo tawone kali, Yehova wangukambiya limu kuti ŵanthu ŵaki azamulutirizga kuja mwachimangu kweniso kwanja urunji. (Yes. 60:17) Mijalidu yeniyi yitovya kuti ŵanthu akoliyanengi mumpingu. M’nthowa wuli? Pa nkhani ya urunji, Yehova ‘ndi Chiuta yumoza.’ (Mar. 6:4) Pacharu chosi chapasi mipingu yosi yigwiriskiya nchitu fundu zaki za urunji zakuyanana. Kweniso marangu ngaki pa nkhani ya chamampha ndi chiheni ngamoza “mumaeklesiya [mipingu] ngosi nga ŵakupaturika.” (1 Ŵakor. 14:33) Mwaviyo, mipingu yiyanduwa pijapija asani yigwiriskiya nchitu fundu zaku Chiuta. Pa nkhani ya chimangu, Fumu yidu yikhumba kuti tikondwengi ŵaka ndi chimangu cha, kweni nasi tiwovyengi kuti mumpingu muje “chimangu.” (Mat. 5:9) Mwaviyo, titesesa kuchita vinthu vo vitovya kuti paje “chimangu.” Titesesa kuchitapu kanthu kuti timaliski nkhani zo zatipambaniska maŵanaŵanu. (Ŵar. 14:19) Asani tichita venivi, titovya kuti mumpingu muje chimangu kweniso kukoliyana.​—Yes. 60:18.

23. Kumbi Isi nge ateŵeti aku Yehova, tikondwa ndi vinthu wuli mazuŵa nganu?

23 Mu November 1895, Chigongwi cha Alinda chati chapharazga ndondomeku yakuti mumipingu muje ŵara, abali angukonkhoska vo akhumbisiskanga. Kumbi akhumbisiskanganji? Yiwu arombanga kweniso akhumbisiskanga kuti ndondomeku yasonu iyi yiwovyi ŵanthu aku Chiuta “kuja akukoliyana m’chivwanu.” Asani tikumbuka vyaka vinandi kuvuli uku, tikondwa ukongwa kuwona mo Yehova wasinthiya ndondomeku yakuwonere mipingu mwakugwiriskiya nchitu Fumu yidu, chifukwa tawovyeka kuti tisopengi mwakukoliyana. (Sumu 99:4) Ivi vachitiska kuti ŵanthu wosi aku Yehova mazuŵa nganu akondwengi mu “mzimu umoza,” ayendengi ‘mwakulingana,’ ndipuso ateŵetiyengi “Chiuta . . . wachimangu” “ndi mtima umoza.”​—2 Ŵakor. 12:18; Ŵerengani Zefaniya 3:9.

a Vo angusaniya pakufufuza kwenuku vingulembeka mu buku la Aid to Bible Understanding.

b Wonani nkhani yamutu wakuti, “Ŵara Achikhristu—‘Agwira Nasi Nchitu Kuti Tikondwengi,’” mu Chigongwi cha Alinda cha January 1, 2013 peji 27-31.

Kumbi Mugomezga Kuti Ufumu Uliku Nadi?

  • Kumbi ndi vinthu wuli vo Ufumu wasintha m’gulu laku Yehova?

  • Kumbi kusintha kwa kayendeseru ka mipingu kwakuwovyani wuli kuti muteŵete “Chiuta . . . wachimangu”?

  • Kumbi ndi mazu kweniso vakuchita nivi va mura mumpingu vo vakuwovyani kuja ndi likondwa?

  • Kumbi imwi mungawovya wuli kuti mumpingu muje chimangu kweniso kukoliyana?

Members of a Governing Body committee and its helpers meeting together

MO WUPU WAKULONGOZGA UPHWERERE NCHITU ZA UFUMU

WUPU WAKULONGOZGA wa Akaboni aku Yehova upangika ndi abali a m’gulu la akusankhika wo amuwusiya limoza ndi Yesu. Yiwu nge gulu ndiwu ‘muŵanda wakugomezgeka ndi wakuwamu.’ Ndipu ŵe ndi udindu wakupereka chakurya chauzimu, ulongozgi kweniso kuchiska nchitu yakupharazga Ufumu pacharu chosi.​—Mat. 24:14, 45-47.

Abali a mu Wupu Wakulongozga akumana sabata yeyosi, ndipu kanandi akumana pa Chitatu. Ivi vitovya kuti abali yaŵa agwiriyengi nchitu limoza mwachimangu. (Sumu 133:1) Abali a mu Wupu Wakulongozga ateŵete so m’makomiti ngakupambanapambana. Ndipu komiti yeyosi ye ndi chigaŵa cho yiwonere pa nchitu ya Ufumu. Tiyeni tikambiskani makomiti ngenanga.

  • Abali anozga vinthu vo vikhumbika kuti aphwere abali ndi azichi pacharu chosi

    Komiti ya Akukumaniska

    Abali amukomiti iyi awonere nkhani zakukwaskana ndi marangu, kweniso agwiriskiya nchitu mawayilesi, manyuzipepala, TV kweniso nthoŵa zinyaki kuti avwikisi umampha vo tigomezga asani mphakwenere kuchita viyo. Komiti iyi yitovya so asani Akaboni pacharu chosi akumana ndi masuzgu nge masoka, kutombozgeka kweniso masuzgu nganyaki.

  • Ateŵeti a pa Beteli agwira ntchitu zakupambanapambana

    Komiti Yakuwonere Ateŵeti a pa Beteli

    Komiti iyi ye ndi udindu wakuphwere ateŵeti a pa Beteli pacharu chosi mwauzimu kweniso mwakuliŵavu. Ndiyu yiwonere so nchitu yakusankha ndi kuzomerezga ŵanthu kuti aziteŵete pa Beteli, kweniso yimuka mafumbu ngakukwaskana ndi uteŵeti wa pa Beteli.

  • Mteŵeti wa pa Beteli watovya pa ntchitu yakusindikiza ndi kutumiza mabuku ngo ngakonkhoska fundu za m’Bayibolu

    Komiti Yakuwonere Nchitu Yakusindikiza Mabuku

    Wo ateŵete m’komiti iyi awonere nchitu ya kusindikiza kweniso ya kutumiza mabuku ngidu pacharu chosi. Yiwu awonere so nyumba zakusindikiziya mabuku ngidu ndipuso katundu nge maofesi nga nthambi, Nyumba za Ufumu kweniso vinyaki vo vigwiriskikiya nchitu ndi mawupu nga Akaboni aku Yehova. Awonere so nchitu yakuzenga yo yichitika pacharu chosi kusazgapu yakuzenga Nyumba za Ufumu. Yiwu awonesesa kuti ndalama zo ziperekeka kuti ziŵovyi pa nchitu ya kuzenga vinthu va Ufumu zigwira nchitu mwakwenere.

  • M’bali walemba ndi kufufuza vinthu pathebulu

    Komiti Yakuwonere Uteŵeti

    Abali wo ŵe m’komiti yeniyi awonere nchinthu zosi zo zikwaskana ndi kupharazga uthenga wa Ufumu kweniso awonere mipingu, apharazgi, apayiniya, ŵara, akuwonere madera, akuwonere vigaŵa ndipuso amishonale. Awonere so Makomiti Ngakukambiskana ndi Achipatala. Awonere so nchitu yakupanga Uteŵeti Widu wa Ufumu.

  •  M’bali wakamba nkhani papulatifomu

    Komiti Yakuwonere Nchitu Yakusambiza

    Komiti iyi yiwonere nchitu yakunozga nkhani za pa maunganu ngapade, ngadera, ngachigaŵa kweniso ngampingu. Yiwonere so Sukulu ya Giliyadi, Sukulu ya Apharazgi a Ufumu, Sukulu ya Uteŵeti wa Upayiniya kweniso Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta ndipuso masukulu nganyaki. Komiti iyi yiwonere so nchitu yakupanga mavidiyo kweniso vinthu vakuvwisiya.

  • Mabuku ngakupambanapambana kweniso webusayiti ya jw.org

    Komiti Yakuwonere Nchitu Yakulemba Mabuku

    Abali wo ateŵete m’komiti iyi awonere nchitu yakunozga chakurya chauzimu cho chiperekeka kwa Akaboni ndi ŵanthu anyaki kuporote m’mabuku, pa Intaneti kweniso m’nthowa zinyaki. Yiwonere so Webusayiti yidu kweniso nchitu yakufwatuliya yo yichitika pacharu chosi. Komiti iyi yimuka so mafumbu ngakukwaskana ndi Malemba ndipuso fundu zinyaki zo zalembeka m’mabuku ngidu.

    Mabuku nga Chitonga (1996-2025)
    Tuwanipu
    Sereni
    • Chitonga (Malawi)
    • Tumizani
    • Vo Mukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Fundu zo Mutenere Kulondo
    • Nkhani Yakusunga Chisisi
    • Kusintha Vinthu Vachisisi
    • JW.ORG
    • Sereni
    Tumizani