Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Wachikhristu Ndipuso Uteŵeti
NOVEMBER 2-8
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | EKISODO 39-40
“Mozesi Wangulondo Ulongozgi Mwakuphwere”
(Ekisodo 39:32) Sonu ntchitu yosi yakupanga chihema, chihema chakukumanaku yingumala ndipu Ayisirayeli anguchita vosi vo Yehova wangulamula Mozesi. Anguchita nadi viyo.
w11 9/15 27 ¶13
Kodi Mumadziwika Ndi Yehova?
Mosiyana ndi Kora, Mose anali “munthu wofatsa kwambiri kuposa anthu onse amene anali padziko lapansi.” (Num. 12:3) Iye anaonetsa kuti anali wofatsa ndiponso wodzichepetsa potsatira malangizo a Yehova nthawi zonse. (Eks. 7:6; 40:16) M’Baibulo, palibe paliponse pamene timawerenga posonyeza kuti Mose ankakayikira mmene Yehova amayendetsera zinthu, kapena kunyansidwa ndi kutsatira malangizo a Yehova. Mwachitsanzo, Yehova analamula Mose kuti apange chihema chopatulika. Anamufotokozera china chilichonse kuphatikizapo zinthu zing’onozing’ono monga mtundu wa ulusi ndiponso chiwerengero cha zingwe zopota zokolekamo ngowe zogwiritsa ntchito polumikiza nsalu za chihema. (Eks. 26:1-6) Ngati woyang’anira m’gulu la Mulungu amapereka malangizo ambirimbiri zikhoza kukutopetsani. Yehova ndi woyang’ayanira wabwino kwambiri amene amagawira ena zochita ndiponso kukhulupirira atumiki ake. Ngati akupereka malangizo ambirimbiri amachita zimenezo pa zifukwa zomveka. Mutha kuona kuti Mose sanakhumudwe chifukwa chakuti Yehova anapereka malangizo ambirimbiri. Iye sanaganize kuti Yehova akumupeputsa kapena kumuphera ufulu woonetsa luso lake. M’malomwake Mose anaonetsetsa kuti ogwira ntchitowo “anachita zonse” potsatira malangizo amene Mulungu anapereka. (Eks. 39:32) Apatu anasonyeza kudzichepetsa kwambiri. Mose ankadziwa kuti ntchitoyo ndi ya Yehova ndipo iye ankangogwiritsidwa ntchito kuti ntchitoyo itheke.
(Ekisodo 39:43) Mozesi wati wayendere ntchitu yosi, wanguwona kuti anguchita nge mo Yehova wangulamuliya; ndipu Mozesi wanguŵatumbika.
(Ekisodo 40:1, 2) Pavuli paki, Yehova wangukambiya Mozesi kuti: 2 “Pa zuŵa lakwamba la mwezi wakwamba, uzimiki chihema, chihema chakukumanaku.
(Ekisodo 40:16) Mozesi wanguchita vosi mwakukoliyana ndi vo Yehova wangumulamula. Wanguchita nadi viyo.
w05 7/15 27 ¶3
Kodi Ndinu Wokhulupirika M’zinthu Zonse?
“Monga mtumiki, Mose anali wokhulupirika, limatero Baibulo pa Ahebri 3:5. N’chifukwa chiyani Mose anatchedwa wokhulupirika? Pomanga chihema, ‘Mose anachita monga mwa zonse Yehova adamuuza, momwemo anachita.’ (Eksodo 40:16) Monga opembedza Yehova, timaonetsa kukhulupirika mwa kum’tumikira momvera. Zimenezi zikuphatikizapo kukhala wokhulupirika kwa Yehova tikakumana ndi mayesero ovuta ndiponso aakulu. Komabe, kupambana pa mayesero aakulu si umboni wokha wa kukhulupirika. Yesu anati: “Iye amene akhulupirika m’chaching’onong’ono alinso wokhulupirika m’chachikulu; ndipo iye amene ali wosalungama m’chaching’onong’ono alinso wosalungama m’chachikulu.” (Luka 16:10) Tiyenera kukhala okhulupirika ngakhale pa nkhani zimene zimaoneka zazing’ono.
Kufufuza Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
(Ekisodo 39:34) chakubenekere pachihema cha vikopa va mbereri vakudaya ndi dayi muyera, chakubenekere cha vikopa va katumbwi, ketani yakugaŵa mphaka;
it-2 884 ¶3
Vikopa va Katumbwi
Kumbi Ayisirayeli avitonga pani vikopa va katumbwi? Asani chikopa cho chizumbulika mu Bayibolu ntcha katumbwi, mbwe pangaŵa fumbu lakuti kumbi Ayisirayeli avisaniyanga wuli? Chinanga kuti akatumbwi anandi asanilika kunkhondi ndi kumwera kwa charu chapasi (Arctic and Antarctic regions) kweni akatumbwi anyaki atanja kumalu ngakufunda. Mazuŵa nganu akatumbwi anyaki asanilika ku Nyanja ya Mediterranean kweniso malu nganyaki ngo nge ndi maji ngakufunda. Kwa vyaka vinandi ŵanthu aja achibaya akatumbwi, kweni mu nyengu yo Bayibolu lalembekiyanga waka nyama izi zitenere kuti zasanilikanga zinandi mu Nyanja ya Mediterranean kweniso Nyanja Yiyera. Buku linyaki lo lingulembeka mu chaka cha 1832 lingukamba kuti: “Mu vilwa vinandi va pa nyanja Yiyera, pafupi ndi chilwa cha Sinayi kusanilika akatumbwi.” (Dictionary of the Holy Bible p. 139)—Wonani so buku lakuti The Tabernacle’s Typical Teaching, by A. J. Pollock, London, p. 47.
(Ekisodo 40:34) Mtambu ungwamba kubulumutizga chihema chakukumanaku, ndipu unkhankhu waku Yehova unguzaza muchihema.
NOVEMBER 9-15
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | LEVITIKO 1-3
“Chifukwa cho Aperekiyanga Sembi”
(Levitiko 1:3) “‘Asani munthu wakhumba kupereka ng’ombi nge sembi yakupiriza, waperekengi ng’ombi yinthulumi yambula kalema. Wayiperekengi mwakukhumba kwaki pa masu paku Yehova, pakhomu la chihema chakukumanaku.
(Levitiko 2:1) “‘Asani munthu wakhumba kupereka sembi ya mbewu kwaku Yehova, waperekengi ufwa wakusilirika, ndipu wadengeku mafuta kweniso libani.
(Levitiko 2:12) “‘Mungapereka vinthu venivi kwaku Yehova nge sembi ya vipasu vakwamba. Kweni mukhumbika cha kuviwotcha paguŵa la sembi kuti vituzgi kafungu kamampha.
it-2 525
Sembi
Sembi zakupiriza. Ayisirayeli aperekanga sembi zamphumphu kwaku Chiuta ndipu mweneku yo wapereka sembi watongaku cha. (Yeruzgiyani ndi Ŵe 11:30, 31, 39, 40) Yiwu apemphanga Yehova kuti walonde sembi yawu ya ubudi pamwenga walongo kuti wakondwa nayu. Yesu Khristu wangujipereka wamphumphu nge sembi yakupiriza.
it-2 528 ¶4
Sembi
Sembi za mbewu. Sembi za mbewu zaperekekanga limoza ndi sembi za chimangu, sembi zakupiriza ndi sembi zaubudi, ndipu zaperekekanga nge vipasu vakwamba kucha; nyengu zinyaki zaperekekanga yeyosi pakuyija. (Ek 29:40-42; Lv 23:10-13, 15-18; Nu 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; chap. 29) Ayisirayeli aperekanga sembi zenizi kuti alongo kuti awonga vinthu vo Yehova waŵachitiyanga. Sembi izi aziperekiyanga limoza ndi mafuta kweniso vakununkhira. Pa sembi za mbewu paŵanga ufwa wakusilirika, mbewu zakukazinga, viŵandi vakuzunguliya vazenji pakati pamwenga viŵandi vakupapatika vakubika, vakukazinga padinga pamwenga kubika mumumphika. Zinyaki mwa sembi za mbewu zaŵikikanga pa guŵa la sembi zakupiriza, zinyaki aryanga asembi. Asani apereka sembi za chimangu, mweneku yo waperekanga sembi yo ndiyu waryanga. (Lv 6:14-23; 7:11-13; Nu 18:8-11) Sembi zo zaperekekanga pa guŵa zakhumbikanga cha kuja ndi chakutupisa pamwenga “uchi” vo vingachitiska kuti yitutumuki.—Le 2:1-16.
(Levitiko 3:1) “‘Asani munthu wakhumba kupereka sembi ya chimangu, kwali wakhumba kupereka ng’ombi yinthulumi pamwenga yinthukazi, waperekengi nyama yambula kalema pa masu paku Yehova.
it-2 526 ¶1
Sembi
Sembi za chimangu. Sembi za chimangu zo zenga zakuzomerezeka ndi Yehova zalongonga kuti munthu we pa chimangu ndi iyu. Munthu yo wapereka sembi yeniyi waryiyanga pamoza ndi banja laki (mu balaza la chihema; mwakukoliyana ndi mdawuku, ajinthanga misasa pafupi ndi ketani ya balaza; mu nyumba yakusopiyamu, aŵapasanga vipinda vakuryiyamu). Wasembi yo wagwiranga ntchitu yakupereka sembi iyi kweniso asembi wosi wo agwiranga ntchitu pa zuŵa lo aryangaku sembi iyi. Yehova amuwotchiyanga mafuta ngo josi laki lakununkhira umampha lakweriyanga kwaku iyu. Ndopa zo zamiyanga umoyu, nazu so aziperekanga kwaku Chiuta. Mwaviyo, vaŵanga nge kuti asembi limoza ndi ŵanthu wo aperekanga sembi aryiya limoza ndi Yehova kulongo kuti ŵe nayu pa chimangu. Munthu weyosi wakufipiskika (kufipiskika kwa mtundu wewosi ko kuzumbulika mu Dangu) asani warya nyama ya sembi ya chimangu, wabayikanga kuti waleki kuja pakati pa ŵanthu a mtundu waki. Iyu wafipiskanga chakurya chifukwa chakuti panyaki iyu mweneku ngwakufipiskika pamwenga chifukwa chakuti warya chakurya chakunangika pa masu paku Yehova Chiuta, vo valongonga kuti watumbika cha vinthu vakupaturika.—Lv 7:16-21; 19:5-8.
Kufufuza Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
(Levitiko 2:13) “‘Mudengi mche ku sembi yeyosi ya mbewu yo mukhumba kupereka, ndipu muwonesesengi kuti ku sembi yinu ya mbewu mwadaku mche wa phanganu laku Chiuta winu. Asani mupereka sembi yeyosi muperekengi so mche.
(Ezekiele 43:24) Uzengi ndi nyama zo pa masu paku Yehova ndipu asembi aziwazengi mche ndi kuzipereka kwaku Yehova nge sembi zakupiriza zamphumphu.
w04 5/15 22 ¶1
Fundu Zikulu za mu Buku la Levitiko
2:13—N’chifukwa chiyani ‘chopereka chilichonse’ ankachithira mchere? Sikuti ankathira mchere pofuna kukometsa nsembezo. Anthu padziko lonse lapansi amagwiritsa ntchito mchere poteteza chinthu kuti chisavunde. Mosakayikira, ankaika mchere ku zopereka chifukwa chakuti umatanthauza kuti chinthucho n’chosawonongeka ndiponso chosawola.
(Levitiko 3:17) “‘Mungaryanga cha mafuta ngengosi pamwenga ndopa zezosi. Lenili ndi dangu lamuyaya mu migonezi yinu yosi, kwekosi ko muja.’”
it-1 813
Mafuta
Chifukwa cho angupasikiya dangu ili. Mu phanganu la Dangu mafuta ndipuso ndopa venga vakupaturika kwaku Yehova. Ndopa zimiya umoyu wo ndi Yehova pe yo wangapereka; mwaviyo zaki. (Lv 17:11, 14) Mafuta angawonanga kuti ntchigaŵa chamampha ukongwa cha nyama. Kupereka sembi mafuta nga nyama valongonga kuti ŵanthu awonanga kuti vinthu vamampha ukongwa vitenere kuperekeka kwaku Yehova, yo wapereka vinthu vinandi ku ŵanthu ŵaki. Kweniso valongonga kuti munthu yo wapereka sembi, wakhumbisiska kupereka vinthu vamampha ukongwa kwaku Chiuta. Asani mafuta ngaperekeka pa guŵa la sembi nge “chakurya” kweniso “kafungu kakujalika mtima pasi” kwaku Yehova, valongonga kuti Ayisirayeli ŵe ndi mtima wakukhumbisiska kupereka vamampha ukongwa kwaku iyu. (Lv 3:11, 16) Mwaviyo, munthu wambikanga mulandu asani warya mafuta ngo ngakhumbikanga kuperekeka kwaku Yehova pe. Munthu wabayikanga asani warya mafuta. Mwakupambana ndi ndopa, Ayisirayeli azomerezekanga kugwiriskiya ntchitu mafuta pa ntchitu zinyaki asani nyama yo yafwa yija pamwenga yachita kubayika ndi nyama yinyaki.—Lv 7:23-25.
w04 5/15 22 ¶2
Fundu Zikulu za mu Buku la Levitiko
3:17. Popeza kuti mafuta ankaonedwa kuti ndiyo mbali yabwino kwambiri ya nyama, mwachionekere kuletsa kuti munthu asadye mafuta kunathandiza Aisrayeli kumvetsa kuti mbali yabwino kwambiri ndi ya Yehova. (Genesis 45:18) Izi zikutikumbutsa kuti tiyenera kupatsa Yehova zinthu zabwino koposa.—Miyambo 3:9, 10; Akolose 3:23, 24.
NOVEMBER 16-22
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | LEVITIKO 4-5
“Muperekengi Vinthu Vamampha Ukongwa Kwaku Yehova”
(Levitiko 5:5, 6) “‘Asani munthu wasanirika ndi mulandu wakuti wachita chimoza mwa vinthu venivi, mbwenu wasumuwi mo wabudiya. 6 Ndipuso munthu yo, waperekengi sembi ya mulandu kwaku Yehova chifukwa cha ubudi wo wachita. Waperekengi mbereri pamwenga mbuzi yinthukazi, wangapereka mwana wa mbereri pamwenga mwana wa mbuzi munthukazi kuti yije sembi ya ubudi. Pavuli paki, wasembi wabenekeriyengi ubudi wo munthu yo wachita.
it-2 527 ¶9
Sembi
Sembi za mulandu. Sembi za mulandu zaperekekanga chifukwa cha ubudi wo munthu wachita, pamwenga mulandu wewosi wo usazgapu ubudi. Sembi izi zapambanangaku kamanavi ndi sembi zinyaki za ubudi chifukwa zaweziyangapu wanangwa wo munthu yo wabuda walondekanga. Munthu waperekanga sembi zenizi asani waswa wanangwa waku Yehova pamwenga wa mtundu waki wakupaturika. Sembi izi zakondwesanga Yehova kweniso zaweziyangapu wanangwa wa munthu yo wangubuda asani walapa, ndipu zawovyanga kuti munthu yo waleki kulangika chifukwa cha ubudi waki.—Yeruzgiyani ndi Yes 53:10.
(Levitiko 5:7) “‘Kweni asani wangafiska cha kupereka mbereri, waperekengi kwaku Yehova njiŵa ziŵi pamwenga viwunda viŵi nge sembi ya mulandu chifukwa cha ubudi wo wachita. Chiyuni chimoza chijengi cha sembi ya ubudi ndipu chinyaki chijengi cha sembi yakupiriza.
w09 6/1 26 ¶3
Amadziwa Zimene Sitingakwanitse
Posonyeza kuti Yehova ndi wachifundo kwambiri, Chilamulocho chinafotokoza kuti: “Chuma chake chikapanda kufikira nkhosa, wochimwayo adze nayo kwa Yehova nsembe yake yopalamula, njiwa ziwiri, kapena maunda awiri.” (Vesi 7) Mawu akuti “chikapanda kufikira,” angalembedwenso kuti “dzanja lake likapanda kufikira.” Choncho ngati munthu amene wachimwayo ndi wosauka kwambiri moti sangakwanitse kupereka nkhosa, Mulungu ankalandira nsembe imene munthuyo akanakwanitsa, yomwe ndi njiwa ziwiri kapena nkhunda ziwiri.
(Levitiko 5:11) “‘Asani munthu wangafiska cha kupereka njiŵa ziŵi pamwenga viwunda viŵi, waperekengi ufwa wakusilirika wakukwana chigaŵa chimoza mwa vigaŵa 10 va mwesu wa efa nge sembi ya ubudi. Ndipu wangasazgangaku mafuta cha pamwenga libani pakuti ndi sembi ya ubudi.
w09 6/1 26 ¶4
Amadziwa Zimene Sitingakwanitse
Komano chinkachitika n’chiyani ngati munthuyo sakanakwanitsabe kupereka mbalame ziwirizo? Chilamulo chinafotokoza kuti: “Koma chuma chake chikapanda kufikira njiwa ziwiri kapena maunda awiri, wochimwayo azidza nacho chopereka chake limodzi la magawo khumi la efa [makapu 8 kapena 9] la ufa wosalala, likhale la nsembe yauchimo.” (Vesi 11) Yehova ankalola kuti anthu osauka kwambiri azipereka nsembe ya uchimo yopanda magazi. Motero ku Isiraeli, umphawi sichinali chinthu cholepheretsa munthu kupeza mwayi wokhululukidwa machimo ake kapena kukhala paubwenzi wabwino ndi Mulungu.
Kufufuza Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
(Levitiko 5:1) “‘Asani munthu wawona munthu munyaki wachichita ubudi pamwenga wavwa kuti wachita ubudi, ndipu wavwa chipharazgu kuti wakachitiyi ukaboni, kweni waluta cha kuchikamba, mbwenu wabuda ndipu watenere kulangika chifukwa cha kunanga kwaki.
(Levitiko 5:15, 16) “Asani munthu kwambula kuziŵa wachita vinthu mwambula kugomezgeka ndipu wabudiya vinthu vakupaturika vaku Yehova, wazengi kwaku Yehova ndi mbereri yinthulumi yambula kalema nge sembi ya mulandu. Mtengu wa mbereri yo mu masekeli nga siliva, ujengi wakukoliyana ndi sekeli ya mumalu ngakupaturika. 16 Walipiyengepu vinthu vo wananga mumalu ngakupaturika chifukwa cha ubudi wo wachita ndipuso wasazgiyengepu chimoza mwa vigaŵa vinkhondi va mtengu waki. Waziperekengi kwa wasembi, kuti wabenekere ubudi wa munthu yo ndi mbereri yinthulumi ya sembi ya mulandu ndipu Chiuta wamugowokiyengi.
it-1 1130 ¶2
Kupaturika
Nyama kweniso Vakukolola. Ayisirayeli angulamulika kuti angawombonga cha mwana wakwamba munthulumi wa ng’ombi, wa mbereri kweniso wa mbuzi, chifukwa nyama izi zenga zakupaturika kwaku Yehova. Nyama zenizi aziperekanga sembi ndipu viŵalu vinyaki vaŵanga va wasembi. (Maŵe. 18:17-19) Vipasu vakwamba kucha ndipuso vatchumi venga vakupaturika pakuti venga sembi kweniso mphasu zo zaperekekanga kuti ziwovyi pa ntchitu yo yachitikanga mumalu ngakupaturika. (Chitu. 28:38) Vinthu vosi vo venga vakupaturika kwaku Yehova, venga vapade ndipu munthu wakhumbikanga cha kuviwona mwakupepuka, kuvigwiriskiya ntchitu yo wakhumba pamwenga kuvifipiska. Chatchumi ntchimoza mwa vinthu venivi. Asani munthu wasunga vinthu pamphepeti kuti wakapereki nge chatchumi, kwali ndi tirigu, ndipu iyu pamwenga yumoza wa wamunyumba yaki mwangozi watopu kuti wagwiriskiyi ntchitu, ndikuti munthu yo waswa dangu laku Chiuta lakukwaskana ndi vinthu vakupaturika. Dangu lakambanga kuti munthu waviyo walipiyengepu vinthu vo wananga mumalu ngakupaturika ndipuso wasazgiyengepu chimoza mwa vigaŵa 20 va mtengu waki. Wakhumbikanga so kupereka mbereri yinthulumi yambula kalema nge sembi. Venivi vawovyanga kuti ŵanthu atumbikengi vinthu vo Yehova wativiwona kuti vakupaturika.—Levitiko 5:14-16.
NOVEMBER 23-29
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | LEVITIKO 6-7
“Mulongongi Kuti Muwonga”
(Levitiko 7:11, 12) “‘Sonu dangu la sembi ya chimangu yo munthu wangapereka kwaku Yehova ndi ili: 12 Asani munthu wakhumba kupereka sembi yakulongo kuwonga, waperekengi sembi yo limoza ndi viŵandi vakuzunguliya vazenji pakati vambula chakutupisa kweni vijengi vakudiraku mafuta, viŵandi vakupapatika vambula chakutupisa vakupakaku mafuta, ndipuso viŵandi vakuzunguliya vazenji pakati va ufwa wakusilirika wakusazgika umampha ndi mafuta.
(Levitiko 7:13-15) Pakupereka sembi za chimangu zakulongo kuwonga, waziperekengi limoza ndi viŵandi vakuzunguliya vazenji pakati vakusazgaku chakutupisa. 14 Pa mtundu wewosi wa viŵandi ivi, watongepu chiŵandi chimoza ndipu waviperekengi kwaku Yehova nge chigaŵa chakupaturika. Viŵandi venivi vijengi va wasembi yo wawaza ndopa za sembi za chimangu. 15 Nyama ya sembi ya chimangu yakulongo kuwonga yiryikengi pa zuŵa lo wayipereke. Angasunganga nyama yeyosi cha kuti yifiki mlenji.
w00 8/15 15 ¶15
Nsembe Zimene Zinakondweretsa Mulungu
Chopereka china chaufulu chinali nsembe yoyamika, imene yalongosoledwa mu Levitiko chaputala 3. Dzinali lingatembenuzidwenso kuti “nsembe ya zopereka za mtendere.” M’Chihebri, mawu akuti “mtendere” amatanthauza zoposa kungokhala kopanda nkhondo kapena zosokoneza zina. “Mu Baibulo, amatanthauza zimenezi, ndiponso mkhalidwe kapena unansi wa mtendere ndi Mulungu, kupeza bwino, chimwemwe, ndi chisangalalo,” limatero buku lotchedwa Studies in the Mosaic Institutions. Motero, nsembe zoyamika zinali kuperekedwa, osati pofunafuna mtendere ndi Mulungu, monga ngati kumutonthoza mtima, koma posonyeza kuyamikira kapena kukondwerera mkhalidwe wodalitsika wokhala pamtendere ndi Mulungu umene awo amene iye anawavomereza anali kusangalala nawo. Ansembe ndiponso wopereka nsembeyo anali kudya nyama ya nsembeyo pambuyo popereka mwazi ndi mafuta kwa Yehova. (Levitiko 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Mwa njira yokondweretsa ndi yophiphiritsa, wopereka nsembeyo, ansembe ndiponso Yehova Mulungu anali kudyera pamodzi, kusonyeza unansi wamtendere umene unali pakati pawo.
(Levitiko 7:20) “‘Kweni asani munthu weyosi wakufipiskika warya nyama ya sembi ya chimangu, yo njaku Yehova, wabayikengi kuti waleki kuja pakati pa ŵanthu a mtundu waki.
w00 8/15 19 ¶8
Nsembe Zimene Zinakondweretsa Mulungu
Nanga bwanji za munthu amene akupereka nsembeyo? Chilamulo chinali kunena kuti aliyense amene akudza pamaso pa Yehova anayenera kukhala waudongo ndi wosadetsedwa. Munthu amene pachifukwa china anali wodetsedwa choyamba anafunika kupereka nsembe yauchimo kapena yopalamula kuti abwezeretse mbiri yake yabwino pamaso pa Yehova kotero kuti nsembe yake yopsereza kapena yoyamika ikhale yololeka kwa Iye. (Levitiko 5:1-6, 15, 17) Motero, kodi ife timazindikira kufunika kwa kukhala ndi mbiri yabwino nthaŵi zonse pamaso pa Yehova? Ngati tikufuna kuti kulambira kwathu kukhale kololeka kwa Mulungu, tiyenera kukonza mofulumira zolakwa zilizonse pa malamulo a Mulungu. Tiyenera kugwiritsa ntchito mofulumira njira zimene Mulungu watipatsa zotithandizira, “akulu a Mpingo” ndiponso “chiwombolo cha machimo athu,” Yesu Kristu.—Yakobo 5:14; 1 Yohane 2:1, 2.
Kufufuza Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
(Levitiko 6:13) Motu ulutirizgengi kukole paguŵa la sembi. Ungazimwanga cha.
it-1 833 ¶1
Motu
Motu wo waŵanga pa chihema ndipuso pa nyumba yakusopiyamu. Motu wo wagwiriskikiyanga ntchitu pakusopa walutirizganga kukole mu chihema ndipu pavuli paki mu nyumba yakusopiyamu. Mlenji wewosi kweniso kaŵi kumazulu, wasembi mura waperekanga sembi za vakununkhira pa guŵa la sembi la vakununkhira. (Ek 30:7, 8) Dangu laku Chiuta lakambanga kuti motu ulutirizgengi kukole pa guŵa la sembi zakupiriza. (Lv 6:12, 13) Ayuda agomezganga kuti Chiuta ndiyu wabusanga motu wa pa guŵa la sembi mwakuziziswa. Chinanga kuti anandi akoliyana ndi fundu iyi, kweni mu Malemba mulivi fundu iyi. Mwakukoliyana ndi ulongozgi wo Yehova wangupereka kwaku Mozesi, ŵana aku Aroni ndiwu ‘aŵikangapu motu paguŵa la sembi ndi kuŵikapu nkhuni pachanya paki’ ŵechendaŵikepu nyama pa guŵa la sembi. (Lv 1:7, 8) Bayibolu likamba kuti Aroni wati wasankhika kuja wasembi kweniso sembi yakuŵaŵikiya paudindu yati yaperekeka, ndipu motu wakutuliya kwaku Yehova unguza kutuliya mu mtambu wo ungubenekere chihema ndi kupiriza sembi yo yenga pa guŵa la sembi. Mwaviyo, motu wakuziziswa wakutuliya kwaku Yehova ungunyekesa nkhuni zo zenga pa guŵa la sembi cha, kweni ‘unguwotcha sembi yakupiriza kweniso vinthu va mafuta vo venga paguŵa la sembi.’ Mwaviyo, tingakamba kuti motu wo walutirizganga kukole pa guŵa la sembi wenga wakusazgikana, wakutuliya kwaku Chiuta kweniso wo waŵanga kali pa guŵa la sembi. (Lv 8:14–9:24) Nyengu yinyaki yo motu wakuziziswa wakutuliya kwaku Yehova unguwotcha sembi, mphanyengu yo Solomoni wapatuliyanga nyumba yakusopiyamu, ndipu venivi vinguchitika wati wamaliza waka kupemphera.—2Mb 7:1; wonani so Ŵe 6:21; 1Mf 18:21-39; 1Mb 21:26 kuti muwoni vakuyeruzgiyapu vinyaki vo vilongo kuti Yehova wangugwiriskiya ntchitu motu mwakuziziswa ndi kuwotcha sembi za ateŵeti ŵaki, kulongo kuti wakondwa nazu.
(Levitiko 6:25) “Kambiya Aroni ndi ŵana ŵaki anthulumi kuti, ‘Dangu la sembi ya ubudi ndi ili: Pamalu po mubayiya sembi yakupiriza ndipu mubayiyengi so sembi ya ubudi, pa masu paku Yehova. Chenichi ntchinthu chakupaturika ukongwa.
si 27 ¶15
Buku Lachitatu la mu Bayibolu—Levitiko
(3) Munthu waperekanga sembi ya ubudi asani wachita ubudi mwambula kuziŵa pamwenga mwangozi. Kuti aziŵi mtundu wa nyama yakuti apereki sembi vathembanga munthu yo wachita ubudi, kwali ngwasembi, Ayisirayeli wosi, mulongozgi pamwenga munthu bweka. Mwakupambana ndi sembi zakupiriza kweniso sembi za chimangu zo munthu waperekanga mwakukhumba yija, munthu asani wabuda wakhumbikanga kupereka sembi za ubudi wakhumbi, waleki kukhumba.—4:1-35; 6:24-30.
NOVEMBER 30–DECEMBER 6
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKUCHIUTA | LEVITIKO 8-9
“Ukaboni Wakuti Munthu Watumbikikandi Yehova”
(Levitiko 8:6-9) Mwaviyo, Mozesi wanguza ndi Aroni kweniso ŵana ŵaki anthulumi ndipu wanguŵasambisa ndi maji. 7 Pavuli paki, wangumuvwalika mkhanju, wangumumanga lamba, wangumuvwalika mkhanju wapanthuwa, wangumuvwalika efodi ndipu efodi yo wangumumanga umamphaumampha ndi lamba wakuluka wa efodi. 8 Wangumuvwalika chakuvwala chapachifuŵa ndipu wanguŵikamu Urimu ndi Tumimu. 9 Pavuli paki, wangumuvwalika mphumphu kumutu ndipu panthazi pa mphumphu wanguŵikapu kachisulu kakung’anima kagolidi, ko ntchisimikizu chakupaturika cha kujipereka, nge mo Yehova wangulamuliya Mozesi.
(Levitiko 8:12) Pakumaliya, wangudira nganyaki mwa mafuta ngakuŵikiya munthu pa udindu pamutu waku Aroni kuti wamutowesi.
it-1 1207
Kuŵika munthu pa udindu
Mozesi wangusambisa Aroni ndipuso ŵana ŵaki Nadabu, Abihu, Eliyazara ndi Itamara (pamwenga wanguŵakambiya kuti akasambi) mu beseni la mkuŵa lo lenga mubalaza ndipuso wanguvwalika Aroni chakuvwara cha wasembi mura. (Nu 3:2, 3) Pakuti Aroni wanguvwala chakuvwala chapade, cho chamiyanga mijalidu yamampha ndipuso ntchitu yo wangupaskika. Pavuli paki Mozesi wangudira mafuta pa chihema ndipuso pa vinthu vosi vo venga mwenimo, pa guŵa la sembi zakupiriza, beseni kweniso viyaŵi vosi vo avigwiriskiyanga ntchitu pakusankha asembi. Ndipu vinthu ivi vinguja vakutowa pamwenga vakupaturika kuti avigwiriskiyengi ntchitu yaku Chiuta pe. Pakumaliya, Mozesi wangudira mafuta ngakuŵikiya munthu pa udindu pamutu waku Aroni.—Lv 8:6-12; Ek 30:22-33; Sl 133:2.
(Levitiko 9:1-5) Pa zuŵa la 8, Mozesi wangudana Aroni ndi ŵana ŵaki anthulumi ndipuso ŵara ŵa Ayisirayeli. 2 Wangukambiya Aroni kuti: “Uto tholi la sembi ya ubudi ndipuso mbereri yinthulumi ya sembi yakupiriza, zije nyama zambula kalema ndipu uzipereki kwaku Yehova. 3 Kweni ukambiyi Ayisirayeli kuti, ‘Toni phongu wa sembi ya ubudi, kweniso muto tholi ndi mwana wa mbereri munthulumi kuti vije sembi yakupiriza. Tholi ndi mwana wa mbereri vije va chaka chimoza ndipu nyama yeyosi yije yambula kalema. 4 Muto so ng’ombi yinthulumi ndi mbereri yinthulumi kuti vije sembi ya chimangu ndipu muvipereki pa masu paku Yehova ndipuso mupereki sembi ya mbewu yakudaku mafuta, pakuti Yehova wakuwonekiyeningi msanawale.’” 5 Mwaviyo, Ayisirayeli anguto vinthu vo Mozesi wanguŵalamula ndipu anguza navu panthazi pa chihema chakukumanaku. Pavuli paki Ayisirayeli wosi anguza ndi kuma pa masu paku Yehova.
it-1 1208 ¶8
Kuŵika munthu pa udindu
Pa zuŵa la 8, asembi wo angusankhika waka sonu angupereka kakwamba sembi zawu (kwambula kuwovyeka ndi Mozesi) aperekanga sembi zo mumalu mwa Ayisirayeli wosi kuti atoweseki ku maubudi ngawu ngakuwa nangu kweniso vo anguchita pakupanga mwana wa ng’ombi wagolidi vo vingukwiyisa Yehova. (Lv 9:1-7; Ek 32:1-10) Yehova wangulongo kuti wangukondwa ndi asembi wo angusankhika mwa kutumiza motu kuziya mu mtambu wo ungubenekere chihema ndipu unguwotcha sembi yo yingujaku pa guŵa la sembi.—Lv 9:23, 24.
(Levitiko 9:23, 24) Pakumaliya, Mozesi ndi Aroni angusere muchihema chakukumanaku ndipu ŵati atuwamu, angutumbika ŵanthu. Sonu unkhankhu waku Yehova unguwoneke ku ŵanthu wosi, 24 ndipu motu ungutuwa kwaku Yehova ndi kwamba kotcha sembi yakupiriza kweniso vinthu va mafuta vo venga paguŵa la sembi. Ŵanthu wosi ŵati awona venivi, angwamba kudaniriza ndipu angujikama ndi kusindama mpaka visku vawu pasi.
Kufufuza Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
(Levitiko 8:6) Mwaviyo, Mozesi wanguza ndi Aroni kweniso ŵana ŵaki anthulumi ndipu wanguŵasambisa ndi maji.
w14 11/15 9 ¶6
Nchifukwa Wuli Tikhumbika Kuja Akutowa
Vo asembi akhumbikanga kuchita kuti aje akutowa mwakuliŵavu nasi vititiwovya mazuŵa nganu. Kanandi ŵanthu wo tisambira nawu Bayibolo awona kuti malu ngidu ngakusopiyapu ngakutowa ndipuso kuti tivwala umampha. Kweni kutowa kwa ŵanthu wo ateŵetiyanga nge asembi kutitiwovya kuziŵa kuti weyosi yo wakwere kuphiri lakusopiyaku laku Yehova watenere kuja ndi “mtima wakutowa.” (Ŵerengani Sumu 24:3, 4; Yes. 2:2, 3.) Titenere kuteŵete Chiuta ndi maŵanaŵanu, mtima ndipuso liŵavu lakutowa. Ivi vingachitika asani titijisanda ndi chilatu chakuti tisinthi vinthu vinyaki pa umoyu widu kuti tije akutowa. (2 Ŵakor. 13:5) Mwakuyeruzgiyapu, munthu wakubatizika yo wawonere vinthu vakuyuska chiryokuryoku chakugonana, wangajifumba kuti, ‘Kumbi nditesesa kuti ndije wakutowa?’ Pavuli paki, wangakhumbika kuti wawovyeki ndi chilatu chakuti waleki lusu liheni lenili.—Yak. 5:14.
(Levitiko 8:14-17) Sonu Mozesi wanguza ndi ng’ombi yinthulumi ya sembi ya ubudi, ndipu Aroni ndi ŵana ŵaki anthulumi anguŵika manja ngawu pamutu wa ng’ombi yo. 15 Mozesi wanguyibaya, wanguto ndopa ndi chikumbu chaki ndipu wanguzipaka kumasengwi ngosi nga guŵa la sembi. Venivi vinguchitiska kuti guŵa la sembi litoweseki ku ubudi. Kweni ndopa zinyaki zosi wanguzipunguliya musina mwa guŵa la sembi kuti litoweseki kweniso kuti wabenekere maubudi. 16 Pavuli paki, wanguto mafuta ngosi ngo ngenga kumatumbu, mafuta nga kuchiŵindi, sana zosi ziŵi ndi mafuta nga kusana zo, ndipu Mozesi wanguviwotcha paguŵa la sembi kuti visunkhi josi. 17 Mozesi wanguto ng’ombi yosi, chikopa chaki, nyama yaki ndi mavi ngaki, ndipu wanguchiviwotche kubwalu kwa msasa, nge mo Yehova wangumulamuliya.
it-2 437 ¶3
Mozesi
Chiuta wangusankha Mozesi kuti waje mwendapakati wa phanganu la Dangu, udindu wo Chiuta wangupaskapu munthu munyaki weyosi cha kupatuwaku Yesu Khristu, yo ndi mwendapakati wa phanganu lifya. Mozesi wanguto ndopa ndipu wanguwaziya buku la phanganu lo lamiyanga Yehova ndipu zinyaki wanguwaziya ŵanthu (anthulumi arara). Pavuli paki wanguŵerenge ŵanthu buku la phanganu, ndipu angumuka kuti, “Vosi vo Yehova wakamba, tichitengi ndipu tivwiyengi.” (Chitu. 24:3-8; Ahe. 9:19) Pa nyengu yo Mozezi wenga mwendapakati, wawoneriyanga ntchitu yakuzenga chihema kweniso yakupanga viyaŵi vaki, mwakulondo pulanu yo Chiuta wangumupasa. Kweniso wanguŵika asembi paudindu, kudira mafuta chihema ndi kudira Aroni wasembi mura, mafuta ngakusazgika umampha. Ndipu wawoneriyanga ntchitu za asembi wo angusankhika waka sonu.—Eki. chap. 25-29; Levi. chap. 8, 9.