Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Ndipuso Uteŵeti
MARCH 3-9
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 3
Muthembengi Yehova
ijwbv 14 ¶4-5
Nthanthi 3:5, 6—“Ungathembanga Lusu Laku Lakuvwisa Vinthu Cha”
“Gomezga Yehova ndi mtima waku wosi.” Asani tichita vinthu nge mo Chiuta wakhumbiya tilongo kuti titimugomezga. Tigomezgengi Chiuta ndi mtima widu wosi. Mu Bayibolu mazu ngakuti mtima kanandi ngang’anamuwa mo munthu waliri mukati, vo visazgapu maŵanaŵanu, chifukwa cho wachitiya vinthu, mo waŵanaŵaniya ndipuso mo wawone vinthu. Mwaviyo, kugomezga Chiuta ndi mtima widu wosi kusazgapu vinandi, mo tivwiya pe cha. Kusazgapu vo tisankha chifukwa tisimikiza kuti Mlengi widu waziŵa cho ntchamampha kwaku isi.—Aroma 12:1.
“Ungathembanga lusu laku lakuvwisa vinthu cha.” Tikhumbika kugomezga Chiuta chifukwa maŵanaŵanu ngidu ngambula kufikapu tingangathemba cha. Asani titijithemba pakusankha vinthu, tingasankha vinthu vo pakwamba tingawona nge veumampha kweni pakumaliya tingakumana ndi masuzgu. (Nthanthi 14:12; Yeremiya 17:9) Zeru zaku Chiuta zapachanya kuphara zidu. (Yesaya 55:8, 9) Asani tilongozgeka ndi maŵanaŵanu ngaki, vitiyendiyengi umampha ukongwa.—Salimo 1:1-3; Nthanthi 2:6-9; 16:20.
ijwbv 14 ¶6-7
Nthanthi 3:5, 6—“Ungathembanga Lusu Laku Lakuvwisa Vinthu Cha”
“Umuŵanaŵaniyengi mu nthowa zaku zosi.” Tiyendiyengi maŵanaŵanu ngaku Chiuta pa chechosi cho tichita ndipuso asani tisankha vinthu vakukhumbika ukongwa. Tilongo kuti titimuthemba asani tipemphera kwaku iyu kuti watilongozgi ndipuso asani tigwiriskiya ntchitu vo Mazu ngaki, Bayibolu likamba.—Salimo 25:4; 2 Timote 3:16, 17.
“Iyu wanyoloskengi nthowa zaku.” Chiuta wanyoloska nthowa zidu mwa kutiwovya kuti tiyendiyengi fundu zaki zaurunji. (Nthanthi 11:5) Asani tichita viyo, tikhwecha masuzgu ndipu tikondwa ndi umoyu.—Salimo 19:7, 8; Yesaya 48:17, 18.
be 76 ¶4
Mulutengi Panthazi
Munthu yo wakumana ndi vinandi pa umoyu, wangaja ndi maŵanaŵana ngakuti: ‘Ivi ndikukumanapu navu kali. Ndaziŵa vakuchita.’ Kumbi kuŵanaŵana viyo ndi zeru? Lemba la Nthanthi 3:7 litititcheŵeska kuti: “Ungajiwonanga kuti ndiwi wazeru cha.” Kuziŵa vinandi kungatiwovya kuti tiŵanaŵaniyengi vinandi asani tisankha vinthu. Kweni asani tikuwa mwauzimu, kuziŵa vinandi kutiwovyengi kuziŵa fundu yakuti tikhumbika kulongozgeka ndi Yehova kuti vitiyendiyengi umampha pa umoyu. Mwaviyo, tingaziŵa kuti tikuwa mwauzimu asani titijithemba cha pakusankha vinthu, kweni asani tithemba Yehova kuti watilongozgengi pa umoyu widu. Tingalongo kuti titijithemba cha asani tiziŵa kuti tingachita cha vinthu pakutija kwambula kulongozgeka ndi iyu kweniso asani tilutirizga kuŵathemba ndi kuŵanja Awusefwi akuchanya.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w06 9/15 17 ¶7
Fundu Zikulu za mu Buku la Nthanthi
3:3. Tiwonengi kuti chanju chambula kumala kweniso kugomezgeka vakuzirwa ukongwa nge mo tiwone nekelesi yakudula. Kweniso tilembengi mijalidu yeniyi pamtima widu, kung’anamuwa kuti tiyiwonengi kuti njakukhumbika ukongwa kwaku isi.
MARCH 10-16
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 4
‘Uvikiliyi Mtima Waku’
Kumbi Mungavikiliya Wuli Mtima Winu?
Pa Nthanthi 4:23 mazu ngakuti mtima ngang’anamuwa vo tiŵanaŵana, mo tivwiya, vo tikhumba ndi chifukwa cho tichitiya vinthu. (Ŵerengani Salimo 51:6.) Mwaviyo, mtima ung’anamuwa mo tiliri “mukati,” mo tiwoneke ŵaka kubwalu cha.
Kumbi Mungavikiliya Wuli Mtima Winu?
Kuti tivikiliyi mtima widu, titenere kuziŵa vo vingawunanga ndi kuchitapu kanthu mwaliŵi. Mazu ngo akungafwatuliya kuti “kuvikiliya” pamwenga kuti kusunga pa Nthanthi 4:23, ngatitikumbusa ntchitu yo mulonda wachitanga. Mu nyengu yakali, alonda amanga pachanya pa mpanda wa tawuni ndipu atcheŵeskanga ŵanthu asani awona kuti kutuza arwani. Kuŵa ndi chithuzi chenichi, kungatiwovya kuziŵa vo titenere kuchita kuti Satana waleki kunanga maŵanaŵanu ngidu.
Mu nyengu yakali, alonda wo ajanga pachanya pa mpanda agwiranga ntchitu mwakukoliyana ukongwa ndi alonda a pageti. (2 Samu. 18:24-26) Wosi awovyanga kuvikiliya tawuni chifukwa awonesesanga kuti mageti ngakujala asani kutuza arwani. (Nehe. 7:1-3) Njuŵi yo yasambizika fundu za mu Bayibolu yingagwira ntchitu nge mulonda ndipu yingatitcheŵeska asani Satana wakhumba kunanga mtima widu pamwenga kuti maŵanaŵanu ngidu. Asani njuŵi yidu yatitcheŵeska titenere kuvwiya ndi kujala chisasa, kung’anamuwa kuchita vosi vo tingafiska kuti tikhwechi vinthu viheni.
Kumbi Mungavikiliya Wuli Mtima Winu?
Kuti tivikiliyi mtima widu, titenere kukanizga vinthu viheni kuti vileki kuseremu ndi kuzomereza vinthu vamampha kuti visere. Ŵanaŵaniyani so alonda wo avikiliyanga tawuni mu nyengu yakali. Mulonda wa pageti wajalanga geti kuti arwani aleki kusere kweni nyengu zinyaki walijulanga kuti musere vakurya ndi vinthu vinyaki. Asani geti lajanga viyo kwambula kujula, ŵanthu atingi afwengi ndi nja. Mwakuyanana ŵaka, nasi tikhumbika kujula mtima widu ku fundu zaku Chiuta. Ivi vitiwovyengi kuti tiŵanaŵanengi nge iyu nyengu zosi.
w12 5/1 32 ¶2
‘Uvikiliyi Mtima Waku!’
Ntchifukwa wuli tikhumbika kuvikiliya mtima widu wakuyeruzgiya? Chiuta wangukambiya Fumu Solomoni kulemba kuti: “Pa vinthu vosi vo utivivikiliya, uvikiliyi ukongwa mtima waku, chifukwa ndimu mwe akasupi a umoyu.” (Nthanthi 4:23) Kuti tije ndi umoyu wamampha sonu ndipuso munthazi, vithemba mo mtima widu wakuyeruzgiya uliri. Chifukwa wuli? Chifukwa Chiuta wawona vo ve mumtima widu. (1 Samuyeli 16:7) Kuti Chiuta watiyanji pamwenga cha, vithemba mo tiliri mukati, “munthu wakubisika wa mumtima.”—1 Peturo 3:4.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
Kumbi Yimwi Mukhumbisiska Kulindizga Yehova?
Lemba la Nthanthi 4:18 lititikambiya kuti “nthowa ya ŵanthu arunji ye nge ukweru wa matandakucha wo uŵaliyaŵaliya mpaka po kwachiya limu.” Mazu yanga ngalongo mwakuvwika umampha kuti Yehova watovya ŵanthu ŵaki kuvwisa khumbu laki kamanakamana. Kweni vesi ili lingatiwovya so kuvwisa mo Mkhristu wasinthiya vinthu pa umoyu waki kweniso kundere kwaku Yehova. Vito nyengu kuti munthu wakuwi mwauzimu. Asani tifwiyapu kusambira kweniso kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wakutuliya mu Mazu ngaku Chiuta kweniso gulu laki, kamana ndi kamana tingayamba kuja ndi mijalidu yo Khristu we nayu. Ndipuso tingamuziŵa umampha ukongwa Chiuta. Tiyeni tiwoni mo Yesu wangukonkhoske fundu yeniyi.
MARCH 17-23
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 5
Thaŵani Ureŵi
w00 7/15 29 ¶1
Mungalutirizga Kuja Akutowa Mucharu cho Chikuzaza ndi Mijalidu Yiheni
Mu chaputala 5 cha buku la nthanthi, munthu wankharu yiheni ndi “munthukazi mureŵi.” Mazu ngo munthukazi uyu wagwiriskiya ntchitu kuti wakopi ŵanthu ngakunowa nge uchi ndipuso ngakusilirika nge mafuta nga maolivi. Mazu ngakukopa ndingu ngachitiska kuti ŵanthu aje ndi khumbiru lakuchita nayu ureŵi. Mwakuyeruzgiyapu, wonani vo vinguchitikiya munthukazi munyaki wa vyaka 27 zina laki Amy, yo wagwira ntchitu ya usekilitale. Iyu wanguti: “Munthulumi munyaki yo ndigwira nayu ntchitu watindiŵanaŵaniya ukongwa ndipu walumba chechosi cho ndingachita. Ndituvwa umampha kuti ŵanthu anyaki atindiŵerenge. Kweni ndiwona kuti wachita vosi ivi kuti ndizichiti nayu ureŵi. Ini wangandikopa cha chinanga nkhamanavi.” Tingakopeka cha ndi mazu nga ŵanthu akukopa pijapija asani taŵanika vo akhumba. Mwaviyo, tikhumbika kugwiriskiya ntchitu lusu lidu la kuŵanaŵana.
w00 7/15 29 ¶2
Mungalutirizga Kuja Akutowa Mucharu cho Chikuzaza ndi Mijalidu Yiheni
Masuzgu ngo munthu wangakumana nangu chifukwa cha kuchita ureŵi ngaŵaŵa nge kamiti kakuŵaŵa, ngahoma nge lipanga lawuyi kosikosi ndipuso ngabaya. Munthu yo wachita ureŵi wangasuzgika ndi njuŵi, wangato nthumbu yapadondu, pamwenga wangato matenda ngakupasiyana pakugonana. Kweniso muwolu pamwenga mulumu wa munthu yo wachita ureŵi wangasuzgika maŵanaŵanu. Munthu wangakumana ndi masuzgu kwa umoyu waki wosi chifukwa cha kuchita ureŵi kamoza pe. Ureŵi upwetekesa nadi.
w00 7/15 29 ¶5
Mungalutirizga Kuja Akutowa Mucharu cho Chikuzaza ndi Mijalidu Yiheni
Tikhumbika kuchita vosi vo tingafiska kuti tije patali ndi ŵanthu ŵo angatichichizga kuti tichiti ureŵi. Tikhumbika cha kuchita vinthu vo vingachitiska kuti tichiti ureŵi nge kuvwisiya sumu ziheni, kuwonere vakusangaluska viheni pamwenga vakusikuwa. (Nthanthi 6:27; 1 Akorinto 15:33; Aefeso 5:3-5) Ndipu nkhuŵavi zeru kuŵakopa ŵanthu ŵenaŵa chifukwa cha mo tivwaliya ndipuso mo titijitowese!—1 Timote 4:8; 1 Peturo 3:3, 4.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w00 7/15 29 ¶7
Mungalutirizga Kuja Akutowa Mucharu cho Chikuzaza ndi Mijalidu Yiheni
Solomoni wakonkhoska masuzgu ngo munthu wangakumana nangu asani wangachita ureŵi. Ŵanthu atimutumbika cha munthu yo wachita chigololu. Kumbi ndi vinthu vakuchitiska soni cha kuchita ureŵi kuti ukondwesi makhumbiru ngaku pamwenga nga munyaku? Munthu yo wagonana ndi munthu yo wakutorana nayu cha watijipasa ulemu cha.
MARCH 24-30
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 6
Kumbi Tingasambiranji Kutuliya ku Nyere?
it-1 115 ¶1-2
Nyere
‘Zeru Zakuwa Nazu.’ Zeru zo nyere ze nazu zikutuliya kwaku yo wakuzilenga. Bayibolu likamba kuti nyere zinozga vakurya vawu mu chihanya, ndipu “ziwunjika chakurya pa nyengu yakuvuna.” (Nth 6:8) Mtundu unyaki wa nyere zo zisanirika ukongwa ku Palestine (Messor semirufus), zisunga chakurya chinandi mu chipwepwi ndi chihanya, ndipu ziturya chakurya cho zingusunga pa nyengu yo vakurya visoŵa ukongwa. Kanandi zisanirika mumalu ngakukhwemiyamu mbewu mo musanirika mbewu zinandi. Asani mbewu zazumbwa zechendafiki pamalu po zisunga vakurya vawu, nyere zenizi zituzgiya mbewu kulumwi kuti zimiri. Vilongo kuti nyere izi zicheketa kamtima ka mbewu kuti zileki kume. Pamalu po paja nyere izi paziŵika chifukwa zikula timisewu kweniso zisiya makantha kubwalu kwa zenji.
Vo Tisambira Kutuliya ku Nyere. Chifukwa cha fundu zimanavi waka izi zo tasaniya zakukwaskana ndi nyere, mphaki kuti Bayibolu lititichiska kuti: “Yiwi wa munthu mulesi, luta ukawoni nyere; ukawonesesi mo zichitiya vinthu kuti uje wazeru.” (Nth 6:6) Nyere izi ziziŵika ndi jalidu la kunozgeke vamunthazi kweniso kugwira ntchitu mwakulimbikiya. Kanandi ziguza chinthu chizitu ukongwa maulendu ngaŵi kujumpha uzitu waki, zitesesa kuchita vosi vo zingafiska kuti zimalizi ntchitu yawu ndipuso ziwere vuli cha chinanga zingawa pamwenga kukunkhuluka mumalu ngakusendemuka. Nyere izi zikoliyana ukongwa, ziphwere malu ngo zija ndipuso ziŵanaŵaniyana. Nyengu zinyaki zitovya nyere zinyawu zo zapwetekeka kweniso zinyamuwa zo zavuka ndikuluta nazu ko zija.
w00 9/15 26 ¶3-4
Vikiliyani Mbiri Yinu
Nasi tikhumbika kulimbikiya ntchitu nge mo nyere zichitiya. Tilimbikiyengi kugwira ntchitu kweniso kuti ntchitu yidu yijengi yamampha ukongwa kwali ŵanthu atitiwonere pamwenga cha. Kwali te kusukulu, kuntchitu ndipuso tichita vinthu vauzimu, tichitengi vosi vo tingafiska. Nyere ziyanduwa ukongwa chifukwa zilimbikiya kugwira ntchitu. Chiuta wakhumba kuti nasi ‘tikondwengi chifukwa cha ntchitu zosi zo tigwira mwaphamphu.’ (Wakutawula 3:13, 22; 5:18) Asani tagwira ntchitu mwaphamphu tija ndi njuŵi yamampha ndipuso tikondwa.—Wakutawula 5:12.
Solomoni wangugwiriskiya ntchitu mafumbu ngaŵi kuti wawovyi munthu mulesi. Iyu wangufumba kuti: “Yiwi wamunthu mulesi, kumbi ulutirizgengi kugona mpaka zuŵanji? Kumbi uyukengi nyengu wuli?” Fumu yingukamba so kuti: “Asani ulutirizgengi kugona kamanavi, asani usiwengepu kamanavi, asani upetengi manja kamanavi kuti upumuwi, ukavu waku uzengi nge munkhungu, ndipu kusoŵa vinthu vakukhumbika kukuziyengi nge munthu yo we ndi vidya.” (Nthanthi 6:9-11) Munthu mulesi weche gada pakugona, ukavu utimuziya nge munkhungu ndipuso kusoŵa vinthu kutimuziya nge munthu yo we ndi vidya. Mumunda mwa munthu mulesi muswera cha kume vimadondu. (Nthanthi 24:30, 31) Bizinesi yaki yiswera cha kuwa. Kumbi munthu mulesi abwana ŵaki angamuzizipizgiya mpaka zuŵanji? Ndipuso kumbi mwana wa sukulu yo wachita mphwayi kuŵerenga wangakwera mayesu?
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w00 9/15 27 ¶3
Vikiliyani Mbiri Yinu
Vinthu 7 vo vizumbulika mu buku la nthanthi ndi maubudi nga mtundu wosi. “Masu ngakujikuzga” ndipuso “Mtima wakunozga viŵembu” ndi maubudi ngo tichita chifukwa cha vo tiŵanaŵana. “Lilimi laboza” ndipuso “kaboni waboza yo wapusika” ndi maubudi ngo tichita chifukwa cha vo tilongoro. “Manja ngo ngadira ndopa zambula mulandu” ndipuso “maphazi ngo ngatchimbiriya vinthu viheni” ndi vinthu viheni vo tichita. Chinthu chiheni ukongwa cho Yehova watinkha, ndi munthu yo watanja kutimbanyizga chimangu pakati pa ŵanthu wo aja mwachimangu. Kusazgikiyaku kwa nambala kutuwa pa 6 kufika pa 7 mbukaboni wakuti mundandanda wa vinthu viheni wechekulutiliya, chifukwa ŵanthu alutirizga kuchita vinthu viheni.
MARCH 31–APRIL 6
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 7
Mukhwechengi Vinthu vo Vingachitiska Kuti Muchiti Ureŵi
w00 11/15 29 ¶5
“Usungi Marangu Ngangu Kuti Uje ndi Umoyu”
Windu lo Solomoni wangulingiziyapu, angujalapu chinthu cho chenga ndi timphowu to walereskiyangapu kubwalu. Viwoneka kuti windu lenili lenga la mathabwa. Lumwi lati lasere, mumsewu mungwamba kuchita mdima. Iyu wanguwona munyamata yo wenga pangozi. Chifukwa chakuti munyamata uyu wengavi zeru, wachitanga waka vo mtima waki ukhumba. Iyu wangaziŵanga umampha malu ngo wenga kweniso vo vingamuchitikiya. Munyamata uyu wajumphanga mumsewu wakufupi ndi mphatukanu ya nthowa yakuluta ku nyumba ya “munthukazi muyaya.” Kumbi munthukazi mwenuyu wapenjanganji?
w00 11/15 30 ¶4-6
“Usungi Marangu Ngangu Kuti Uje ndi Umoyu”
Munthukazi uyu ngwakuchenje pamlomu. Waŵeleŵeta mwambula soni kweniso mwachiganga. Vosi vo wakamba wativikamba munthowa yakuti wakopi munyamata uyu. Iyu wakamba kuti wapereka sembi za chimangu ndipuso wafiska vo wangulayizga kuti wajilongo kuti ndi murunji kweniso kuti we ndi mijalidu yamampha. Sembi za chimangu zo aperekanga munyumba yakusopiyamu ku Yerusalemu zasazgapu nyama, ufwa, mafuta, ndipuso vinyu. (Levitiko 19:5, 6; 22:21; Numeri 15:8-10) Pakuti yo waperekanga sembi ya chimangu watongaku chigaŵa chinyaki cha sembi kuti wakaryiyi limoza ndi ŵanthu a mubanja laki, ndichu chifukwa chaki munthukazi uyu wakamba kuti kunyumba kwaki kwe vakurya ndi vakumwa vinandi. Iyu wang’anamuwa kuti: Munyamata uyu wamunjoya asani waluta kunyumba kwaki. Iyu watuwa kunyumba kwaki kuzipenja waka iyu. Vingaŵa vakuchitiska chitima ukongwa asani munthu wangagomezga vo munthukazi uyu wakambanga. Kaswiri munyaki wa Bayibolu wangukamba kuti: “Mbuneneska kuti munthukazi uyu wapenjanga munthu, kweni kumbi wapenjanga nadi munyamata uyu?” Munthu muzereza pe ndiyu wangamugomezga.
Munthukazi uyu wanguvwala vakuvwala vakutowa, walongoronga timazu takukopa, wangumuvumbatiya, kumufyofyontha kweniso wangupaka mafuta ngakununkhira kuti wamukopi. Iyu wangukamba kuti: “Ndatandikapu salu zamampha ukongwa pabedi langu, Salu zakutowa za ku Ijipiti. Pabedi langu ndawazapu mure, aloyi ndi sinamoni.” (Nthanthi 7:16, 17) Iyu wangutandika pabedi laki salu zakutowa za ku Ijipiti ndi kuwazapu vakununkhira nge mure, aloyi ndi sinamoni.
Iyu wangukamba kuti: “Iza, tiyi tikhorwi ndi chanju mpaka mlenji, tiyi tikondwe pamoza chifukwa cha chanju.” Mudanu uwu wenga wa chakurya pe cha. Iyu wamulayizganga kuti amukondwa ndi kugonana. Kwa munyamata uyu mudanu uwu wenga wakukopa kweniso wakukondwesa. Iyu wangukamba so kuti: “Pakuti mulumu wangu watuwapu; waluta kutali ukongwa. Iyu wapinga thumba la ndalama, ndipu wawengeku cha mpaka po mwezi wazamuwoneke wamphumphu.” (Nthanthi 7:18-20) Iyu wangumusimikiya kuti palivi yo waŵasaniyengi chifukwa mulumu waki wakutuwapu ndipu wawengeku liŵi cha. Iyu wenga ndi lusu ukongwa pa nkhani yakunyengere munyamata! “Munthukazi yo, wangumulandizga ndi mazu ngakukopa ndipu wangumunyengere ndi mazu ngakusilirika.” (Nthanthi 7:21) Munthu wazeru ndipuso wachiganga nge Yosefi ndiyu watingi wanyengekengi cha ndi munthukazi uyu. (Genezesi 39:9, 12) Kumbi munyamata uyu wangufiska kukana kuluta kunyumba ya munthukazi uyu?
w00 11/15 31 ¶2
“Usungi Marangu Ngangu Kuti Uje ndi Umoyu”
Vakusuzga kuti munyamata uyu wakani mudanu uwu. Chifukwa chakuti walivi zeru, walondo munthukazi uyu “nge ng’ombi yo yiluta kuchibayika.” Munyamata uyu wanyengeka kuti wachiti ubudi nge mo munthu yo wamangika ndi simbi mumalundi wangatondeke kuthaŵa chilangu. Iyu watiyiwona cha ngozi “mpaka penipo muvu walasiya chiŵindi chaki,” kung’anamuwa kuti mpaka po wajaliya ndi chilonda cho chingamubayisa. Iyu wangafwa chifukwa chakuti wato matenda ngakupasiyana pakugonana. Chakupasa chitima ntchakuti wangafwa so mwauzimu. Venivi vakwasa umoyu waki wosi ndipuso ubwezi waki ndi Chiuta. Iyu wangafwa mwaliŵi nge kayuni ko katchimbiriya kuchiŵana!
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w00 11/15 29 ¶1
“Usungi Marangu Ngangu Kuti Uje ndi Umoyu”
Solomoni wangukamba kuti; ‘Umangiriyi [marangu ngangu] kuvikumbu vaku; ndipu ungalembi pamtima waku.’ (Nthanthi 7:3) Vikumbu titiviwona nyengu zosi ndipu vakukhumbika chifukwa vigwira ntchitu zakupambanapambana, fundu za mu Bayibolu zo tingusambira pawunamana zititikumbuska kweniso kutilongozga pa chechosi cho tichita. Tikhumbika kuzilemba pamtima widu kweniso kuzigwiriskiya ntchitu.
APRIL 7-13
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 8
Vwisiyani Zeru Zaku Yesu
cf 131 ¶7
“Nditanja Ada”
Pa vesi 22, zeru zikamba kuti: “Yehova wakundipanga nge chiyambi cha nthowa zaki, ndenga wakwamba pa vinthu vo wakupanga kali ukongwa.” Vesi ili likamba zeru chayizu cha chifukwa zeru zikuchita kulengeka cha. Zeru zilivi chiyambi chifukwa Yehova waliku kwamba kali ndipu ngwazeru kwamba kali. (Salimo 90:2) Kweni Mwana waku Chiuta “ndiyu wakwamba kuwaku pa chilengedu chosi.” Iyu wangupangika pamwenga kuti wangulengeka vinthu vosi vechendalengeki. Yehova wangwamba kulenga iyu. (Akolose 1:15) Nge mo likambiya buku la Nthanthi, Mwana wangulengeka, charu ndi kuchanya vechendalengeki. Ndipu nge Mazu, yo walongoronga mumalu mwaku Chiuta, iyu wangulongo mwakufikapu zeru zaku Yehova.—Yohane 1:1.
cf 131-132 ¶8-9
“Nditanja Ada”
Kumbi Mwana wajanga pani kuchanya wechendazi pacharu chapasi? Vesi 30 lititikambiya kuti iyu wenga pafupi ndi Chiuta “nge mumisili walusu.” Kumbi fundu yeniyi ying’anamuwanji? Lemba la Akolose 1:16 likamba kuti: “kuporote mwaku iyu, vinthu vinyaki vosi vikulengeka kuchanya ndi pacharu chapasi . . . Vinthu vinyaki vosi vikulengeka kuporote mwaku iyu ndipuso chifukwa chaku iyu.” Mwaviyo, Yehova Mlengi wangugwiriskiya ntchitu Mwana waki, yo ndi Mumisili Walusu kuti walengi vinthu vinyaki vosi. Wangwamba kulenga vakulengeka vauzimu kuchanya ndipuso vinthu vamumulengalenga mpaka vakulengeka vapacharu chapasi vakume, vinyama ndipuso ŵanthu wo aphala chakulengeka chechosi pacharu chapasi. Kukoliyana ko kwenga pakati pa Ada ndi Mwana tingakuyeruzgiya ndi ko kutuŵa pakati pa yo wapanga mapulanu nga nyumba ndi yo wazenga. Ndipu wakuzenga wazenga vinthu vo wakupanga mapulanu wajambula. Asani tazizwa ndi chilengedu ndikuti tithamika Wakupanga Mapulanu Mura. (Salimo 19:1) Kweniso tingakumbuka kukoliyana ko kwengapu pakati pa Mlengi ndi “mumisili walusu.” Yiwu angugwiriya limoza ntchitu kwa nyengu yitali kweniso akondwanga.
Asani ŵanthu ŵaŵi ambula kufikapu agwiriya ntchitu limoza, nyengu zinyaki vija vakusuzga kukoliyana. Kweni ndimu venge cha pakati paku Yehova ndi Mwana waki! Mwana wangugwiriya ntchitu limoza ndi Awisi kwa vyaka vinandi. Iyu wangukamba kuti: “Ndipu ndakondwanga pa masu paki nyengu zosi.” (Nthanthi 8:30) Iyu wakondwanga kugwira ntchitu ndi Awisi ndipu ayanjananga ukongwa. Mwana wangutoliyaku mijalidu ya Awisi ndipu wachitanga vinthu nge yiwu. Ndichu chifukwa chaki, Mwana ndi Awisi angwamba kuyanjana ukongwa! Tingakamba kuti wenuwu ndi ubwezi wa kanda yapa nani ndikandepu kweniso wo waja vyaka vinandi.
w09 4/15 31 ¶14
Kuziŵa Yesu yo ndi Davidi Mura Ndipuso Solomoni Mura
Munthu yumoza pe ndiyu wenga ndi zeru zinandi kuphara Solomoni. Munthu yo wangujikonkhoska kuti ‘waluska Solomoni,’ ndi Yesu Khristu. (Mate. 12:42) Yesu wangukamba “mazu ngakupaska umoyu wamuyaya.” (Yoha. 6:68) Mwakuyeruzgiyapu, pa upharazgi waki wa pa Phiri, Yesu wangukonkhoska mwakuvwika umampha fundu zo zingatiwovya kuvwisa nthanthi zaku Solomoni. Solomoni wangukonkhoska vinthu vinandi vo vichitiska kuti munthu yo wateŵete Yehova wakondwengi. (Nthanthi 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yesu wangukamba umampha kuti munthu wasaniya likondwa chayiru chifukwa chakuti wateŵete Yehova kweniso kuwona mo malayizgu ngaku Chiuta ngafiskikiya. Iyu wangukamba kuti: “Mbakukondwa wo aziŵa kuti akhumbika Chiuta, chifukwa Ufumu wakuchanya ngwawu.” (Mate. 5:3) Wo agwiriskiya ntchitu fundu zo zisanilika mu vinthu vo Yesu wangusambiza aja pa ubwezi wamampha ndi Yehova yo ‘ntchisimi cha umoyu.’ (Sali. 36:9; Nthanthi 22:11; Mate. 5:8) Khristu wakutole “zeru zaku Chiuta.” (1 Akori. 1:24, 30) Mesiya, yo ndi Fumu ya Ufumu waku Chiuta, we ndi “mzimu wa zeru.”—Yesa. 11:2
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
g 5/14 16
Kumbi Mungavwisiya Wuli ku ‘Zeru zo Zidaniriza’?
▪ Buku linyaki likamba kuti Bayibolu ndi “buku lo lisanilika ndi ŵanthu anandi. Ŵanthu alifwatuliya kananandi ŵaka kweniso muvineneru vinandi kuluska buku lelosi.” (The World Book Encyclopedia) Bayibolu losi lamphuphu pamwenga kachigaŵa lisanilika muvineneru vakujumpha 2,600, mwakuti pa ŵanthu 100, ŵanthu 90 ndiwu asanilika nalu.
▪ Zeru “zilutirizga kudaniriza.” Lemba la Mateyu 24:14, likamba kuti: “Uthenga wamampha uwu wa Ufumu, wazamupharazgika pacharu chosi chapasi kuti uje ukaboni ku ŵanthu amitundu yosi, ndipu pavuli paki umaliru [wa charu chinu] uzengi.”
APRIL 14-20
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 9
Jani Munthu Wazeru, Wakunyoza Cha
“Uvwisiyi Mazu nga Ŵanthu Azeru”
4 Kukamba uneneska, nyengu zinyaki vingatisuzga kuvwisiya kweniso kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wo munthu munyaki watipaska, mwakuti tingaguŵa. Chifukwa wuli? Chinanga kuti tiziŵa kuti te ambula kufikapu, kweni vingatisuzga kuvwisiya ulongozgi wo munthu munyaki wangatipaska asani watikambiya vo tanangisa. (Ŵerengani Wakutawula 7:9.) Tingasaniya vifukwa vakujigowoke. Tingakayikiya vifukwa vo watipaskiya ulongozgi pamwenga kuguŵa ndi mo wapereke ulongozgi. Tingawona kuti nayu wanangisa ndipu tingakamba kuti: ‘Ndiyani iyu kuti wandipaski ulongozgi? Nayu we ndi maubudi ngaki!’ Ndipu asani ulongozgi wo tapaskika takoliyana nawu cha, tingasulaku waka pamwenga tingapempha ulongozgi ku munthu munyaki chifukwa tiwona kuti watikambiyengi vo isi tikhumba.
“Uvwisiyi Mazu nga Ŵanthu Azeru”
Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tivwiyengi ulongozgi? Tikhumbika kuja akujiyuyuwa ndipu tikumbukengi kuti te ambula kufikapu, ndipu nyengu zinyaki tinganangisa ukongwa. Nge mo takambiskiyanapu kali, Yobu wangwamba kuwona vinthu mwambula kwenere. Kweni pavuli paki, wangusintha maŵanaŵanu ngaki ndipu Yehova wangumutumbika chifukwa cha venivi. Chifukwa wuli? Chifukwa Yobu wenga wakujiyuyuwa. Iyu wangulongo kuti wenga wakujiyuyuwa mwa kuzomera ulongozgi wo Elihu wangumupaska, chinanga kuti Elihu wenga munamana ukongwa kwaku iyu. (Yobu 32:6, 7) Mwakuyanana ŵaka, kujiyuyuwa kungatiwovya kuti tigwiriskiyengi ntchitu ulongozgi chinanga tiwona kuti ulongozgi wo tapaskika utitiyenere cha pamwenga yo watipaska ndi mwana kuluska isi. Mura munyaki ku Canada wanguti: “Chifukwa chakuti titijiwona nge mo anyidu atitiwone cha, kumbi tingaluta wuli panthazi asani palivi munthu wakutipaska ulongozgi?” Tosi tikhumbisiska kuja ndi mijalidu yo mzimu utuzga kweniso kuwuchita umampha uteŵeti widu.—Ŵerengani Salimo 141:5.
Tiwonengi kuti ulongozgi ulongo kuti Chiuta watitiyanja. Yehova watitikhumbiya vamampha. (Nthanthi 4:20-22) Asani watitipaska ulongozgi kuziya mu Mazu ngaki, mabuku ngakukonkhoska Bayibolu pamwenga kuziya mwa Mkhristu wakukhwima mwauzimu, iyu walongo kuti watitiyanja. Lemba la Aheberi 12:9, 10 likamba kuti iyu ‘wachita venivi kuti tiyanduwi.’
Tiŵanaŵaniyengi ulongozgi, mo waperekeke cha. Nyengu zinyaki tingawona kuti ulongozgi wo tapaskika, waperekeka mu nthowa yamampha cha. Mbuneneska kuti weyosi yo wapereka ulongozgi watenere kwesesa kuwupereka mu nthowa yakwenere kuti munthu wawulonde. (Aga. 6:1) Kweni asani isi ndisi tipaskika ulongozgi, tingachita umampha kuŵanaŵaniya ulongozgi wo tapaskika chinanga tingawona kuti wakhumbikanga kuperekeka mu nthowa yakwenere. Tingajifumba kuti: ‘Chinanga kuti ndikoliyana cha ndi mo ulongozgi uwu waperekeke, kweni kumbi pe chinthu chinyaki cho ndingasambirapu? Kumbi ndingasulaku waka vinthu vo munthu yo wandipaska ulongozgi wanangiska ndi kuyanduwa ndi ulongozgi waki?’ Tingachita umampha kusaniya nthowa yo tingayanduliya ndi ulongozgi wo tapaskika.—Nthanthi 15:31.
w01 5/15 30 ¶1-2
‘Mazuŵa Ngidu Ngazamuja Nganandi Asani te ndi Zeru’
Vo munthu wazeru wachita asani wachenyeka vipambana ndi vo munthu wakunyoza wachita. Solomoni wangukamba kuti: “Uchenyi munthu wazeru ndipu wakuyanjengi. Pereka ulongozgi ku munthu wazeru ndipu wajengi wazeru ukongwa.” (Nthanthi 9:8b, 9a) Munthu wazeru waziŵa kuti “palivi chilangu cho chituŵa chakukondwesa pa nyengu yo chiperekeka kweni chituŵa chakuŵaŵa. Kweni pavuli paki chibala chipasu cha chimangu cho mburunji, ku ŵanthu wo asambirapu kanthu.” (Aheberi 12:11) Chinanga kuti tingapasika ulongozgi wo watiŵaŵa, ntchifukwa wuli tikwiya pamwenga kujigowoke uku tiziŵa kuti kungatiwovya kuti tije ndi zeru?
Fumu Solomoni yingukamba so kuti: “Sambiza munthu murunji ndipu wasazgiyengeku vo wakusambira.” (Nthanthi 9:9b) Munthu weyosi wakhumbika kulutirizga kusambira kwali we ndi zeru ukongwa pamwenga ngwakukota ukongwa. Tikondwa asani akukota asambira uneneska ndi kujipatuliya kwaku Yehova mpaka kubatizika! Nasi tijengi ndi mtima wakhumbisiska kusambira ndi kugwiriskiya ntchitu wongu widu mwazeru.
w01 5/15 30 ¶5
‘Mazuŵa Ngidu Ngazamuja Nganandi Asani te ndi Zeru’
Mbudindu widu kuti tichitengi phamphu kuti tije ndi zeru. Solomoni wangukamba kuti: “Asani waja ndi zeru, zeru zaku zikuwovyengi wamweni, kweni asani ndiwi wakunyoza, ujipwetekengi wamweni.” (Nthanthi 9:12) Munthu wazeru wayanduwa kweni muzereza wakumana ndi masuzgu. Mbuneneska kuti, tivuna vo tipanda. Mwaviyo, tiyeni ‘tikhazengeku gutu kuti tivwisiyi zeru.’—Nthanthi 2:2.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
9:17—Kumbi “maji ngakuba” ndi vinthu wuli, nanga ntchifukwa wuli “nganowa”? Pe vifukwa vakuvwika vo titenere kukhweche ureŵi. “Munthukazi muzereza” wakonkhoskeka kuti wakamba kuti: “Maji ngakuba nganowa ukongwa.” Kumbi “maji ngakuba” ndi vinthu wuli? Bayibolu liyeruzgiya kugonana kwa ŵanthu akutorana ndi maji ngakusisipuwa. (Nthanthi 5:15-18) Munthulumi ndi munthukazi wo akutorana mwa dangu, mbakufwatuka kugonana. Kweni venivi vakupambana ndi “maji ngakuba.” Ivi vingang’anamuwa kugonana kwambula kuzomerezeka. Kanandi ŵanthu wo achita ureŵi achita venivi mwakubisa nge mo munkhungu wachitiya asani watuba. “Maji ngakuba” ngangawoneka ngakunowa ukongwa asani ŵanthu wo atingamwa awona kuti palivi yo waziŵengi ubudi wawu. Kweni kwenuku nkhujipusika, chifukwa Yehova wawona vosi. Vingawa vakuŵaŵa ukongwa asani ubwezi widu ndi Yehova wanangika. Mwaviyo chingaja chinthu ‘chakunowa’ cha. (1 Akori. 6:9, 10) Kweni pe masuzgu so nganyaki ngo munthu wangakumana nangu chifukwa chakuchita ureŵi.
APRIL 21-27
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 10
Kumbi Tingachita Wuli Kuti Tikondwengi?
w01 7/15 25 ¶1-3
‘Ŵanthu Arunji Atumbikika’
Munthu murunji watumbikika munthowa zinyaki. “Mwana yo wachita vinthu mwazeru, wawunjika chakurya mu chihanya, kweni mwana wakuchitiska soni wagona tulu pa nyengu yakuvuna.”—Nthanthi 10:4, 5.
Mazu ngo fumu yingukamba ngawovya ukongwa ŵanthu wo agwira ntchitu yakuvuna. Nyengu yakuvuna ndi nyengu yakugone cha. Ndi nyengu yakugwiriya ntchitu mwaphamphu kwa maola nganandi. Kukamba uneneska, iyi ndi nyengu yakuchitiya vinthu mwaliŵi.
Yesu waŵanaŵananga va kuvuna mbewu chayichu cha kweni wakambanga va kuvuna ŵanthu po wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Ntchitu yakuvuna njikulu kweni antchitu mbamana. Mwaviyo, pemphani Mweneku wa ntchitu yakuvuna [Yehova Chiuta] kuti watumizi antchitu ku ntchitu yaki yakuvuna.” (Mateyu 9:35-38) Mu chaka cha 2000, ŵanthu akujumpha 14 miliyoni anguza pa Chikumbusu cha nyifwa yaku Yesu ndipu chiŵerengeru cha Akaboni aku Yehova chabiliyangamu maulendu ngaŵi. Kumbi ndiyani yo wangakana kuti ‘minda yacha kali kuti yivuniki?’ (Yohane 4:35) Akhristu auneneska apempha mweneku wa ntchitu kuti watumizi antchitu anandi kweni nawu aŵikiyapu mtima kugwira ntchitu yakusambiza ŵanthu kuti aje akusambira. (Mateyu 28:19, 20) Yehova watumbika ukongwa phamphu lawu. Mu chaka cha uteŵeti cha 2000, ŵanthu akujumpha 280,000 angubatizika. Ŵanthu ŵenaŵa mbasambizi a Mazu ngaku Chiuta. Nasi tingakondwa kweniso kukhorwa asani tigwiraku ntchitu yakusambiza ŵanthu kuti aje akusambira.
w01 9/15 24 ¶3-4
Yendani ‘Munthowa ya Munthu Murunji’
Solomoni wangukamba kukhumbika kwa kuja munthu murunji. Iyu wanguti: “Chuma cha munthu wakukhupuka, ndi tawuni yaki ya mpanda wakukho. Kweni akavu aparanyika chifukwa cha ukavu wawu. Vinthu vo munthu murunji wachita, vilongozge ku umoyu; kweni vipasu va munthu muheni, vilongozge ku ubudi.”—Nthanthi 10:15, 16.
Chuma chingavikiliya pa vinthu vinyaki vamabuchibuchi, nge mo tawuni ya mpanda wakukho yingavikiliya ŵanthu wo aja mwenimo. Munthu mukavu wasoŵa pakuko asani vamabuchibuchi vamuwiya. (Wakutawula 7:12) Fumu yazeru yingukamba uheni wakuja wakukhupuka kweniso mukavu. Munthu wakukhupuka wangathemba ukongwa chuma chaki ndipu mumaŵanaŵanu katundu waki we “nge mpanda wakumuvikiliya.” (Nthanthi 18:11) Ndipu munthu mukavu wangawona kuti vinthu vingazimuyende cha kunthazi. Mwaviyo, wosi ŵaŵi angaja ndi zina lamampha cha kwaku Chiuta.
it-1 340
Vitumbiku
Yehova Watumbika Ŵanthu. “Vitumbiku vaku Yehova ndivu vichitiska kuti munthu wakhupuki, ndipu Iyu wasazgiyapu urwirwi cha.” (Nthanthi 10:22) Yehova watumbika ŵanthu wo watiŵayanja mwakuŵaviliya, kuŵawovya kuti vinthu viŵayendiyengi umampha, kuŵalongozga kweniso kuŵapasa vinthu vakukhumbikiya.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w06 5/15 30 ¶18
Likondwa lo Tisaniya Asani te Akugomezgeka
“Vitumbiku vaku Yehova” ndivu vichitiska kuti ŵanthu ŵaki akhupuki mwauzimu. Ndipu watitisimikiziya kuti “iyu wasazgiyapu urwirwi cha.” (Nthanthi 10:22) Nanga ntchifukwa wuli ateŵeti aku Chiuta anandi akugomezgeka akumana ndi mayeseru ngo ngachitiska kuti avwengi kuŵaŵa kweniso asuzgikengi? Pe vifukwa vitatu vo vichitiska kuti tisuzgikengi. (1) Ubudi widu. (Genezesi 6:5; 8:21; Yakobe 1:14, 15) (2) Satana ndi viŵanda vaki. (Aefeso 6:11, 12) (3) Charu chiheni. (Yohane 15:19) Chinanga kuti Yehova wazomerezga kuti tikumanengi ndi masuzgu kweni ndiyu cha wachitiska. Ndipu Bayibolu likamba kuti, “mphasu yeyosi yamampha ndipuso yakufikapu yituliya kuchanya. Yisika kutuwa kwa Ada a maukweru ngosi ngakuchanya.” (Yakobe 1:17) Vitumbiku vaku Yehova vituza ndi masuzgu cha.
APRIL 28–MAY 4
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 11
Kukamba Cha!
w02 5/15 26 ¶4
Kugomezgeka Kulongozga Ŵanthu Arunji
Vo ŵanthu arunji kweniso aheni achita vikwaska so ŵanthu anyaki. Fumu ya Ayisirayeli yingukamba kuti: “Ndi mulomu waki, munthu wampatuku wachitiska kuti munyaki waparanyiki, kweni ŵanthu arunji ataskika chifukwa cha kuziŵa vinthu.” (Nthanthi 11:9) Palivi yo wangakana kuti munthu yo wakamba vinthu viheni va ŵanthu anyaki, wakutuka kweniso yo pamulomu paki pabota nyezi cha wapweteka anyaki. Kweni mazu nga munthu murunji ngaja ngamampha, wasankha umampha mazu wechendalongoro kweniso waŵanaŵaniya ŵanthu. Vinthu vo munthu murunji waziŵa vitimuponoska, chifukwa kugomezgeka kwaki kutimuwovya kuŵa ndi fundu zakujivikiliya ku ŵanthu wo atimumba mulandu.
w02 5/15 27 ¶2-3
Kugomezgeka Kulongozga Ŵanthu Arunji
Ŵanthu akugomezgeka achiska anyawu kuja mwachimangu, umoyu wamampha kweniso atovya anyawu muchigaŵa. Ndipu muchigaŵa chenichi vinthu vitiŵayende umampha. Kweni ŵanthu wo akamba vinthu vakunanga mbiri ya anyawu, vakupweteka kweniso vinthu viheni atambisa ndewu, kuleka kukoliyana kweniso masuzgu nganyaki. Venivi vichitika ukongwa asani ŵanthu wo achita venivi ŵe ndi udindu muchigaŵa. Muchigaŵa chenichi muja chimutimbaheka, vinyeda, mijalidu yiheni ndipuso nyengu zinyaki masuzgu nga vachuma.
Fundu yo ye pa Nthanthi 11:11 yingawovya so ŵanthu aku Yehova po achita vinthu limoza mumipingu yawu. Asani ŵanthu wo alongozga mpingu we paubwezi wamampha ndi Yehova kweniso mbakugomezgeka, ŵanthu akondwa, ateŵete Yehova mwaphamphu ndipuso atovya mu mpingu. Ndipu venivi vithamika Chiuta. Yehova watumbika mpingu ndipu vinthu vitenda umampha mwauzimu. Kweni nyengu zinyaki mumpingu mungasanilika ŵanthu amanavi wo akhorwa cha ndi mo vinthu vitende ndipu angayamba kusaniya tivifukwa ndi kwamba kulongoro vinthu viheni. Ŵanthu ŵenaŵa ŵe nge “msisi wapoyizoni” wo ungasapaliya ndikunanga ŵanthu amampha. (Aheberi 12:15) Kanandi ŵanthu ŵenaŵa achita viyo chifukwa chakuti akhumba udindu kweniso kutchuka. Yiwu awandisa nkhani zaboza kuti mumpingu muchitika vinthu vambula urunji, sankhu pamwenga vinthu vinyaki. Vo alongoro vingayambisa kugaŵikana mumpingu. Mwaviyo, tikhumbika cha kuvwiya vo akamba ndipu tiyesesi kuja ŵanthu auzimu wo atovya kuti mumpingu muŵi chimangu kweniso kukoliyana.
w02 5/15 27 ¶5
Kugomezgeka Kulongozga Ŵanthu Arunji
Munthu yo wasankha umampha cha vinthu pamwenga “wambula zeru” watambisa masuzgu ngakulu. Iyu walutirizga kulongoro vinthu viheni vo vinanga mbiri ya anyaki. Ŵara akhumbika kuchitapu kanthu mwaliŵi kuti amalisi jalidu liheni lenili. Mwakupambana ndi munthu “wambula zeru,” munthu wakuwamu waziŵa nyengu yakujaliya cheti. Wasunga chisisi mumalu mwakuwandisa vinthu vachisisi. Munthu wakuwamu waja “wakugomezgeka” chifukwa waziwa kuti asani waleka kuko lilimi laki lingayambisa masuzgu. Wagomezgeka kwa Akhristu anyaki ndipu wasumuwa cha nkhani zachisisi zo zingaŵaŵika pa ngozi. Ndimwaŵi ukulu ukongwa kuja ndi ŵanthu akugomezgeka mumpingu!
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
g20.1 11, bokosi
Kumbi Mungachita Wuli Kuti Mulekengi Kusuzgika Maŵanaŵanu?
“LISUNGU LINGAKUWOVYANI KUTI MULEKENGI KUSUZGIKA UKONGWA MAŴANAŴANU”
“Munthu walisungu wasaniya phindu, kweni munthu wankhaza watijidaniya masuzgu.”—NTHANTHI 11:17.
Mubuku lakuti Overcoming Stress lo likulembeka ndi Dr. Tim Cantopher, mwe mutu wakuti “Lisungu Lingakuwovyani Kuti Mulekengi Kusuzgika Maŵanaŵanu.” Venivi vilongo kuti kuchitiya ŵanthu lisungu kutovya kuti munthu waje ndi umoyu wamampha kweniso walikondwa. Vilongo so kuti munthu wankhaza pamwenga yo walivi lisungu, wakondwa cha chifukwa ŵanthu aleka kucheza nayu.
Kuti tileki kusuzgika ukongwa maŵanaŵanu titenere so kuleka kujimba mlandu. Mwakuyeruzgiyapu, tikhumbika cha kuja akali pamwenga kujimba mlandu ndi vo tachita. Kweniso tingajideleranga cha. Yesu Khristu wangukamba kuti “Uyanjengi munyaku nge mo utijiyanjiya wamweni.”—Mariko 12:31.