Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Ndipuso Uteŵeti
JULY 7-13
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 21
Fundu zo Zingawovya Kuti Muje ndi Nthengwa Yalikondwa
w03 10/15 4 ¶5
Kumbi ndi Vinthu Wuli vo Vingakuwovyani Kuti Musankhengi Vinthu Mwazeru?
Tingasankha mwambula zeru asani tisankha mwakuthaŵiriya. Lemba la Nthanthi 21:5 likamba kuti: “Vinthu vo munthu waphamphu waŵanaŵana vichitiska kuti vinthu viyendi umampha, kweni wosi wo achita vinthu mwakupupuluma akavukengi.” Mwakuyeruzgiyapu, chinanga kuti achinyamata wo ŵe ndi vyaka va pakati pa 13 mpaka 19 angaŵa ndi khumbiru la kugonana, kweni akhumbika cha kuthawiliya kusaniya munthu wakuti azitolani nayu chifukwa chakuti pa nyengu iyi maŵanaŵanu ngawu ngasinthasintha. Asani angaleka, angazikumana ndi vo William Congreve yo walembanga maseŵeru mu vyaka va m’ma 1700 wangukamba. Wangukamba kuti: “Kutolana mwakuthaŵiriya kungachitiska kuti muzikumani ndi masuzgu kunthazi.”
g 7/08 7 ¶2
Kumbi ndi Vinthu Wuli vo Vingawovya Kuti Vinthu Viyendengi Umampha mu Nthengwa?
Mujiyuyuwengi. “Mungachitanga cha chinthu chechosi mwamaphara pamwenga mwakujikuzga, kweni mwakujiyuyuwa, muwonengi kuti anyinu atikuluskani.” (Afilipi 2:3) Kanandi mphindanu mu banja zitamba asani ŵanthu akutolana akutiyana kuti munyawu ndiyu wayambisa masuzgu, mumalu mwa kujiyuyuwa ndi kupenja nthowa zo zingawovya kuti mphindanu zimali. Kujiyuyuwa kungakuwovyani kuti muleki kungangamiya kuti yimwi pe ndimwi muneneska asani mwapambana maŵanaŵanu.
w06 9/15 28 ¶13
“Ukondwi ndi Munthukazi wa pa Unyamata Waku”
Kumbi mungachita wuli asani vinthu vitenda umampha cha mu nthengwa yinu? Pakhumbika kufwiyapu kuti musaniyi nthowa zakumalisiya masuzgu. Mwakuyeruzgiyapu, vingachitika kuti mwayamba kukambiskana mwambula ulemu ndipu chaja waka nge chiziŵiliza. (Nthanthi 12:18) Nge mo tinguwone mu nkhani yajumpha, venivi vingatimbanyizga nthengwa. Bayibolu likamba kuti: “Nkhanthu kuja muchipululu kuluska kuja ndi munthukazi wapamulomu kweniso mukali.” (Nthanthi 21:19) Asani ndimwi munthukazi mungajifumba kuti, ‘Kumbi mulumu wangu watondeka kusanirika pa nyumba chifukwa cha nkharu yangu?’ Bayibolu likambiya anthulumi kuti: “Mwaŵanthulumi, lutirizgani kwanja awolu ŵinu, ndipu mungaŵakwiyiyanga ukongwa cha.” (Akolose 3:19) Asani ndimwi munthulumi mungajifumba kuti, ‘Kumbi mo ndichitiya vinthu vichitiska kuti muwolu wangu wapemphengi chovyu ku ŵanthu anyaki?’ Kweni masuzgu ngenanga ngangaŵa chifukwa chakuchitiya chigololu cha. Chifukwa chakuti masuzgu ngenanga ngangachitika mu nthengwa, akutolana akhumbika kukambiskana mwakufwatuka masuzgu ngawu.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w05 1/15 17 ¶9
Vinthu vo Tikhaza mu Ufumu Waku Chiuta Vazamufiskika
9 Yesu sonu ndi munthu yo wakwera waka pa mwana bulu cha, kweni ndi Fumu yanthazi. Bayibolu likamba kuti wakwera pa hachi. Mu Bayibolu kukwera pa hachi kumiya nkhondu. (Nthanthi 21:31) Pa Chivumbuzi 6:2 pakamba kuti: “Awonani! . . . hachi yituŵa. Yo wangukwerapu wenga ndi uta ndipuso wangupaskika chisoti cha ufumu. Iyu wanguluta kuchithereska ndi kuchimaliza kuthereska kwaki.” Kusazgiyapu yapa, Davidi yo wakulembaku buku la Masalimo, wangulemba vakukwaskana ndi Yesu kuti: “Yehova watambasuwengi nthonga ya nthazi zaku kutuwa mu Ziyoni, ndipu wakambengi kuti: ‘Luta pakati pa arwani ŵaku ukaŵathereski.’”—Salimo 110:2.
JULY 14-20
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 22
Fundu zo Zingawovya Pakulera Ŵana
Kumbi Ŵana Ŵinu Azamuteŵete Chiuta Asani Akuwa?
7 Asani mwe pa banja ndipu mukhumba kuja ndi ŵana, mungajifumba kuti: ‘Kumbi te akujiyuyuwa, titanja Yehova kweniso Mazu ngaki, mwakuti iyu wangatisankha kuti tiphwere mwana yo wawengeku?’ (Salimo 127:3, 4) Asani mwe ndi ŵana kali, mungajifumba kuti: ‘Kumbi nditiŵasambiza ŵana ŵangu kukhumbika kwa kugwira ntchitu mwaphamphu?’ (Waku. 3:12, 13) ‘Kumbi nditesesa kuti ndivikiliyi ŵana ŵangu ku vinthu vakofya vo vingananga umoyu wawu mucharu chaku Satana ichi?’ (Nthanthi 22:3) Mungaŵavikiliya cha ŵana ŵinu ku masuzgu ngosi ngo angakumana nangu. Venivi vingachitika cha chinanga nkhamanavi! Kweni mungaŵawovya kuziŵa masuzgu ngo angakumana nangu pa umoyu wawu, mwakuŵasambiza kuti athembengi Mazu ngaku Chiuta kuti ngaŵawovyi. (Ŵerengani Nthanthi 2:1-6.) Mwakuyeruzgiyapu, asani munthu munyaki pa banja linu waleka kuteŵete Yehova, muŵawovyengi ŵana ŵinu kutuliya mu Mazu ngaku Chiuta kuziŵa kukhumbika kwa kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova. (Salimo 31:23) Pamwenga asani munthu yo mwamuyanjanga watayika, muŵasambizengi ŵana ŵinu mo angagwiriskiya ntchitu Mazu ngaku Chiuta kuti chitima chimali ndi kusaniya chimangu.—2 Akori. 1:3, 4; 2 Timo. 3:16.
Apapi, Musambizengi Ŵana Ŵinu Kuti Ayanjengi Yehova
Muyambengi kusambiza ŵana ŵinu ŵeche anamana. Ŵana akuwa umampha asani mwayamba kuŵasambiza ŵeche anamana. (Nthanthi 22:6) Venivi ndivu anguchita apapi aku Timote, yo wati wakuwa wayendanga ndi wakutumika Paulo. Anyina aku Timote a Yunisi ndi ambuyaki a Loyisi, angumusambiza “kutuliya pa ulitema.”—2 Timo. 1:5; 3:15.
Mubali Jean-Claude ndi muwolu waki Peace a ku Côte d’Ivoire, angusambiza ŵana ŵawu wosi 6 kuti ayanjengi Yehova ndipuso kumuteŵete. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguŵawovya? Angwamba kusambiza ŵana ŵawu ŵeche anamana nge mo wanguchitiya Yunisi ndi Loyisi. Yiwu angukamba kuti: “Tingwamba kusambiza ŵana ŵidu Mazu ngaku Chiuta ŵati awaku waka.”—Mara. 6:6, 7.
Kumbi ‘kusambiza’ ŵana ŵinu Mazu ngaku Yehova kung’anamuwanji? Mazu nga Chiheberi ngo akungafwatuliya kuti “ungasambizengi,” ngangang’anamuwa so kuti “kuwerezgapu pamwenga kudidimizga.” Kuti achiti viyo, apapi atenere kupatuwa nyengu. Nyengu zinyaki vingaŵa vakugongowesa kuwerezgapu kananandi ŵaka chinthu chimoza pakusambiza ŵana. Kweni apapi atenere kuwona kuti kuchita viyo ndi nthowa yakuwovye ŵana ŵawu kuti avwisi Mazu ngaku Chiuta ndi kungagwiriskiya ntchitu.
w06 4/1 9 ¶4
Apapi Jani Chakuwoniyapu Chamampha ku Ŵana Ŵinu
Ŵana angasambira mijalidu yiheni ndipu nyengu zinyaki angagaluka. (Genezesi 8:21) Kumbi apapi angachita wuli? Bayibolu likamba kuti: “Uzereza umangika mumtima mwa mnyamata, kweni nthonga yakumulangiya ndiyu yiwutuzgengemu.” (Nthanthi 22:15) Ŵanthu anyaki awona kuti kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa pa lemba ili ndi nkhaza ndipu ngwachikali. Mbuneneska kuti Bayibolu likaniza kuchita nkhaza za mtundu wewosi. Kweni mazu ngakuti “nthonga,” nyengu zinyaki ngang’anamuwa udindu wo apapi ŵe nawu wakupereka chilangu ku ŵana ŵawu mwachanju ndipuso mwakwenere chifukwa cha kuŵakhumbiya umoyu wamampha.—Aheberi 12:7-11.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
Mukondwengi Chifukwa cha vo Muchita Pakuteŵete Yehova
Mwakuyanana ŵaka, nasi tingasazgiyaku likondwa lidu asani titangwanika kugwira ntchitu yeyosi yo tingapaskika pakuteŵete Yehova. ‘Titangwanikengi’ ndi ntchitu yakupharazga kweniso ndi vakuchita vinyaki mu mpingu. (Machi. 18:5; Ahe. 10:24, 25) Munozgekiyengi umampha maunganu kuti mukaperekengi ndemanga zakuchiska. Nkhani yeyosi yo mwapaskika pa unganu wa mukati mwa sabata, muyinozgekiyengi mwakukwana. Asani mwapempheka kuti muwovyi ntchitu yinyaki pa mpingu, mugomezgekengi kweniso musungengi nyengu. Mungaŵanaŵananga cha kuti uteŵeti wo mwapaskika ngwambula kuzirwa ndipu mukhumbika cha kumaliyapu nyengu yinu. Muyesesengi kusazgiyaku malusu nginu. (Nthanthi 22:29) Asani mutangwanika ndi vinthu vauzimu ndipuso mauteŵeti ngo mwapaskika, mulutengi panthazi liŵi mwauzimu ndipu mukondwengi ukongwa. (Aga. 6:4) Mukondwengi so asani ŵanthu anyaki apaskika uteŵeti wo yimwi mwakhumbanga.—Aro. 12:15; Aga. 5:26.
JULY 21-27
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 23
Ulongozgi Wakovya pa Nkhani ya Moŵa
w04 12/1 19 ¶5-6
Mungamwanga Ukongwa cha Moŵa
Wuli asani munthu watumwa moŵa kweni waphwere kuti ŵanthu aleki kumuziŵa kuti waloŵe? Ŵanthu anyaki aziŵika viŵi cha kuti aloŵe chinanga kuti angamwa moŵa unandi. Kweni kuŵanaŵana kuti palivi suzgu lelosi chinanga kuti angachita viyo nkhujipusika. (Yeremiya 17:9) Kamana ndi kamana munthu wangayamba kuwuyanja ukongwa moŵa ndipu waja ‘kapolu wa vinyu munandi.’ (Tito 2:3) Munthu munyaki yo walemba mabuku zina laki Caroline Knapp, wangukamba vo vichitika kuti munthu waje muloŵevu. Wangukamba kuti: “Vichitika kamanakamana, kwambula kuziŵa ndipuso ungakonkhoska cha kuti vachitika wuli.” Kumwa ukongwa moŵa ntchiŵana chakofya ukongwa!
Yesu wangutcheŵeska kuti: “Phweriyani kuti mitima yinu yileki kuzitiskika ndi kurya ukongwa, kumwa ukongwa kweniso vinthu vakufipiska mtima pa umoyu, kuchitiya kuti zuŵa lo lingazikuziyani mwakubuchizga nge chiŵana. Chifukwa zuŵa lo liziyengi ŵanthu wosi wo aja pachisku cha charu chosi chapasi.” (Luka 21:34, 35) Mungamwanga ukongwa cha moŵa mpaka kufika pa kuloŵe, kusiwa ndipuso kuchita ulesi. Kumbi munthu waviyo asani zuŵa laku Yehova lazimusaniya waloŵe, vazakumumaliya wuli?
it-1 656
Kuloŵe
Bayibolu likaniza. Bayibolu likaniza kumwa ukongwa moŵa mpaka kuloŵe. Munthu wazeru yo wakulemba buku la Nthanthi wakukonkhoska mwakuvwika umampha uheni wa kumwa ukongwa moŵa. Iyu wangutcheŵeska kuti: “Ndiyani yo we ndi soka? Ndiyani yo we ndi masuzgu? Ndiyani yo we ndi mphindanu? Ndiyani yo wadandawula? Ndiyani yo we ndi vilonda kwambula chifukwa? Ndiyani yo we ndi masu ngakutchesama? Mbanthu wo aja nyengu yitali pa vinyu; wo apenjapenja vinyu wakusazga. Ungamulereskanga cha vinyu po wawoneka muyera po wagabuka mukapu [vinyu wakopa asani wagabuka], [wasikiya kukhosi umamphaumampha]. Pakuti pakumaliya waluma nge njoka, ndipu watuzga poyizoni nge chipi [moŵa ungatamisa munthu (mwakuyeruzgiyapu, ungayambisa matenda nga chiŵindi ndipuso nga muwongu) kweniso ubaya]. Masu ngaku ngawonengi vinthu vachilendu, [moŵa ulamuliya wongu wamunthu ndipu wawona vinthu mwambula kwenere, wawona vizgezgi; wakamba vinthu vakukondwesa vo vamuchitikiyapu ndipuso kuchita vinthu viheni] ndipu mtima waku ulongorongi vinthu viheni [watamba kulongoro vo waŵanaŵana kweniso vo wakhumba kuchita pa umoyu waki].”—Nth 23:29-33; Hos 4:11; Mt 15:18, 19.
Yo wakulemba buku la Nthanthi wangukamba so vinthu vinyaki vo munthu yo watumwa ukongwa moŵa wakumana navu. Iyu wanguti: “Ujengi nge munthu yo wagona pakati pa nyanja [munthu yo waloŵe wawona nge wabira mumaji ndipu asani waloŵe ukongwa waziŵa cha vo vichitika], nge munthu yo wagona pasongu ya mlongoti wa sitima [asani sitima yimbendyambendya pasongu ya mlongoti wa sitima ndipu pandengandenga ukongwa. Mwakuyanana waka, munthu yo waloŵe umoyu waki utuŵa pangozi chifukwa wangachita ngozi, wangachita sitiloku, wangayambana ndi anyaki ndi vinyaki vaku vo]. ‘Andiwomba kweni ndavwapu cha. Andipuma kweni ndaziŵaku kekosi cha [ndimu munthu yo waloŵe wakambiya, walongoro yija; waziŵa cha vo vitimuchitikiya ndipuso chilangu cho walonde]. Kumbi ndiyukengi nyengu wuli? Ndikhumba nkhamwepu so [wagona chifukwa cha kuloŵe, kweni chifukwa chakuti ndi kapolu wa moŵa wawona kuswera kuti wakamwi so unyaki].’” Wakavuka chifukwa cha kumaliya ndalama zinandi kugula moŵa kweniso waja wambula kuthembeka ndipuso watondeka kugwira ntchitu.—Nth 23:20, 21, 34, 35.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w04 11/1 31 ¶2
Vo Akuŵerenga Afumba
Mwakuyeruzgiyapu, tingakamba kuti munthu ndimunkharyi chifukwa chakuti ngwakututuŵa ukongwa, kweni ndimu viŵiya nyengu zosi cha. Nyengu zinyaki munthu wangatutuŵa ukongwa chifukwa cha matenda. Nyengu zinyaki va kumtundu. Tikumbukengi so kuti kututuŵa ukongwa ndi mo munthu wawoneke, penipo unkharyi ndi mo munthu waŵanaŵaniya. Munthu wakututuŵa ukongwa waja kuti we ndi mafuta nganandi muliŵavu, penipo munkharyi ndi muskoli pamwenga watanja kurya ukongwa. Mwaviyo, tingaziŵa kuti munthu ndi munkharyi chifukwa cha mo wawoneke cha kweni asani watanja kurya ukongwa. Munthu wangaja ndi liŵavu lamampha waka pamwenga mumana kweni ndi munkharyi. Ndipuso mo ŵanthu amuchigaŵa chinyaki awone nkhani ya kututuŵa ukongwa vingapambana ukongwa ndi mo ŵanthu a muchigaŵa chinyaki awone.
JULY 28–AUGUST 3
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 24
Vo Mungachita Kuti Muzilutirizgi Kuja Akugomezgeka pa Nyengu ya Masuzgu
it-2 610 ¶8
Kutombozgeka
Akhristu aziŵa kuti ŵanthu wo akunthiyapu ndiwu azamulonde mphotu. Pakukamba va mphotu yeniyi Yesu wangukamba kuti: “Mbakukondwa wo atombozgeka chifukwa cha urunji, pakuti Ufumu wakuchanya ngwawu.” (Mt 5:10) Yiwu achiskika chifukwa cha chilindizga cha chiyuka kweniso chifukwa cha kumuziŵa umampha yo wakulayizga. Vitiŵawovya kuti alutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Chiuta chinanga kuti ŵanthu wo atiŵatombozga atiŵawofya kuti aŵabayengi. Yiwu atopa nyifwa cha chifukwa chakuti ŵe ndi chivwanu mu sembi yaku Yesu. (Ah 2:14, 15) Maŵanaŵanu ngenanga ngangawovya Mkhristu kuti walutirizgi kuja wakugomezgeka asani watombozgeka. Bayibolu likamba kuti: “Jani ndi maŵanaŵanu ngenanga ngo Khristu Yesu nayu wenga nangu, yo . . . wanguja wakuvwiya mpaka nyifwa, nyifwa yaki nayu yapachimiti chakutombozgekiyapu.” (Afi 2:5-8) “Chifukwa cha likondwa lo linguŵikika panthazi paki, [Yesu] wangukunthiyapu chimiti chakutombozgekiyapu.”—Ah 12:2; wonani so 2Ak 12:10; 2At 1:4; 1Pe 2:21-23.
w09 12/15 18 ¶12-13
Lutirizgani Kukondwa Chinanga Kuti Mukumana ndi Masuzgu
Lemba la Nthanthi 24:10 likamba kuti: “Asani walopwa pa zuŵa la soka, nthazi zaku zijengi zimana.” Nthanthi yinyaki yikamba kuti: “Kuŵaŵa kwa mtima kutekenyuwa mzimu.” (Nthanthi 15:13) Abali ndi azichi anyaki asani aguŵa aleka kusambira Bayibolu pakuŵija ndi kuŵanaŵaniyapu. Yiwu apemphera mwadangu waka ndipu atijipatuwa kwa Akhristu anyawu. Kukamba uneneska, kuchita viyo nkhwakofya.—Nthanthi 18:1, 14.
Kweni kuja ndi maŵanaŵanu ngakwenere kungatiwovya kuti tilutirizgi kuchita vinthu vauzimu vo vititiwovya kuti tikondwengi. Davidi wangulemba kuti: “Ini ndikondwa kuchita khumbu linu yimwi Chiuta wangu.” (Salimo 40:8) Asani vinthu vititiyende umampha cha, tingalekanga cha kuchita vinthu vauzimu. Ndipu asani taguŵa, munkhwala waki nkhuchita vinthu vo vingatiwovya kuti tikondwengi. Yehova wakamba kuti tikondwengi asani tiŵerenga Mazu ngaki nyengu zosi. (Salimo 1:1, 2; Yako. 1:25) Mu Bayibolu kweniso pa maunganu, tituvwa “mazu ngamampha” ngo ngatitichiska ndipuso kukondwesa mtima widu.—Nthanthi 12:25; 16:24.
Vo Akuŵerenga Afumba
Lemba la Nthanthi 24:16, likamba kuti: “Munthu murunji wangawa maulendu 7, kweni wayuka so.” Kumbi lemba ili likamba va munthu yo wachita maubudi mwakuwerezawereza kweni Chiuta watimugowoke?
Awa. Ivi ndivu vesi ili ling’anamuwa cha. Mumalu mwaki, likamba za munthu yo watuwa, kung’anamuwa kuti wakumana ndi masuzgu kaŵikaŵi ndipu wayuka so, kung’anamuwa kuti wakunthiyapu.
Venivi vauneneska. Mumalu mwakukamba kuti mazu ngakuti “kuwa” ngang’anamuwa kuchita ubudi, lemba la Nthanthi 24:16, ling’anamuwa kukumana ndi masuzgu mwakuwerezawereza. Mucharu chiheni ichi, munthu murunji wangatama pamwenga wangakumana ndi masuzgu nganyaki. Nyengu zinyaki wangatombozgeka ndi boma chifukwa cha vo wagomezga. Kweni wagomezga kuti Chiuta ndiyu watimuwovya ndipu wamuwovyengi kuti wakunthiyepu kweniso kuti vinthu vimuyende umampha. Aŵanaŵaniyani ŵaka, ‘kanandi isi ateŵeti aku Chiuta vinthu vititiyende umampha.’ Chifukwa wuli? Chifukwa tigomezga kuti, “Yehova watovya wosi wo apenja kuwa ndipu wasoska wosi wo asindama.”—Salimo 41:1-3; 145:14-19.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w09 10/15 12
Vo Akuŵerenga Afumba
Mu nyengu yakali, asani munthu wakhumba kuja ndi banja pamwenga kuto, wakhumbikanga kujifumba kuti, ‘kumbi ndanozgeka kuti ndazakumuphwere munthukazi kweniso ŵana wo tazamubala?’ Munthulumi wechendato, wakhumbikanga kulima minda ndi kuphwere mbewu zo wapanda. Ndichu chifukwa chaki lemba la Nthanthi 24:27 likamba kuti: “Nozga ntchitu yaku yakubwalu kweniso nozga vosi mumunda waku; pavuli paki, zenga nyumba yaku.” Kumbi fundu ya pa lemba ili yigwira so ntchitu mazuŵa nganu?
Hinya. Munthulumi yo wakhumba kuto watenere kunozgeke umampha udindu wa kuphwere banja. Asani watama cha, wagwirengi ntchitu. Munthulumi wakhumbika kulimbikiya kuphwere banja laki mwakuliŵavu ndipuso mwauzimu. Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti munthulumi waphweriyengi muwolu waki mwakuliŵavu, wamuŵanaŵaniyengi ndipuso wamuwovyengi kuti waje pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Kweni asani watondeka kuchita vinthu ivi, waja muheni ukongwa kuluska munthu wambula chivwanu. (1 Timo. 5:8) Mwaviyo, asani munyamata wakhumba kuto, wajifumbengi mafumbu yanga: ‘Kumbi ndanozgeka kusaniriya vinthu vakukhumbika ŵanthu a mubanja langu? Kumbi ndanozgeka kuzilongozganga banja langu pa vinthu vauzimu? Kumbi ndazamufiska kusambira Bayibolu nyengu zosi ndi muwolu wangu kweniso ŵana?’ Mazu ngaku Chiuta ndingu ngakamba kuti mufiskengi maudindu ngenanga.—Doto. 6:6-8; Aefe. 6:4.
Mwaviyo, munyamata yo wakhumba kuto waŵanaŵaniyengi mwakuphwere fundu yo yisanilika pa Nthanthi 24:27. Msungwana nayu wakhumbika kuŵanaŵaniyapu asani ngwakunozgeka kufiska maudindu nga mu banja. Achinyamata wo atorana waka ndipu aŵanaŵana kuti azibali ŵana, angajifumba mafumbu ngo nge mu ndimi yapachanya kuti awoni asani azamufiska kuŵalera. (Luka 14:28) Kugwiriskiya ntchitu ulongozgi uwu kungawovya ŵanthu aku Chiuta kuti alekengi kukumana ndi masuzgu mu banja kweniso kuti akondwengi.
AUGUST 4-10
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 25
Ulongozgi wo Ungatiwovya Kuti Tilongorongi Umampha
w15 12/15 19 ¶6-7
Mugwiriskiyengi Ntchitu Umampha Lilimi Linu
Nchifukwa wuli kusankha nyengu yakwenere kulongoro nkhwakukhumbika? Lemba la Nthanthi 25:11 likamba kuti: “Mazu ngakukambika pa nyengu yakwenere nge nge vipasu va maapozi nga golidi m’mbali zasiliva.” Maapozi nga golidi ngangaŵa ngakutowa pakungija. Kweni ngangatowa ukongwa kungaŵika pa mbali zasiliva. Mwakuyanana waka, tingakhumba kumukambiya chinthu chamampha munyidu. Kweni asani tasankha nyengu yakwenere, tingamuwovya ukongwa. Nchifukwa wuli tikamba viyo?
Vo tipenja kulongoro vingamuwovya nadi munyidu, kweni asani tavikamba pa nyengu yambula kwenere wangavwisa cha vo ting’anamuwa. (Ŵerengani Nthanthi 15:23.) Mwakuyeruzgiyapu, mu March 2011, ku Japan kunguchitika chidilirisi ndipu maji ngangutola ukongwa. Matawuni nganandi ngangunangika. Ndipu ŵanthu akujumpha 15,000 angufwa. Chinanga kuti Akaboni aku Yehova nawu angukumana ndi masuzgu, anguwona kuti nyengu iyi yenga yamampha kuchiska ŵanthu wo ŵenga ndi chitima. Kweni ŵanthu anandi muchigaŵa cho kunguchitika chidilirisi ŵe mu chisopa cha Chibuda ndipu aziŵa vinthu vinandi cha vo ve m’Bayibolu. Abali ndi azichi anguwona kuti iyi yenga nyengu yakwenere cha kuŵakambiya kuti akufwa azamuyuka. M’malu mwaki, angugwiriskiya ntchitu mphasu yawu yakulongoro kuŵachiska. Yiwu aŵakambiyanga kutuliya m’Bayibolu chifukwa cho vinthu viheni vichitikiya ŵanthu amampha.
w15 12/15 21 ¶15-16
Mugwiriskiyengi Ntchitu Umampha Lilimi Linu
Mo tiŵereŵete ndi anyidu nchinthu chakukhumbika so ukongwa. Ŵanthu akondwanga kuvwisiya Yesu chifukwa walongoronga ‘mwaulemu.’ (Luka 4:22) Asani nasi tilongoro mwaulemu, ŵanthu angakondwa kutivwisiya. Kulongoro mwaulemu kungawovya kuti ŵanthu azomeri vo titiŵakambiya. (Nthanthi 25:15) Tingalongoro umampha ndi anyidu asani titiŵatumbika ndipuso asani titiŵaŵanaŵaniya. Ivi ndivu Yesu wachitanga. Mwakuyeruzgiyapu, wati wawona kuti ŵanthu akhumbisisa kuti avwisiyi uthenga waki, wanguŵavwiya lisungu ndipu “wangwamba kuŵasambiza vinthu vinandi.” (Marko 6:34) Chinanga mpha nyengu yo ŵanthu amunenanga, iyu wamukanga mwaukali cha.—1 Petu. 2:23.
Kuŵereŵeta mwaulemu kungaŵa kwakusuzga asani yo tilongoro nayu tikuziŵiliyana nayu ukongwa. Tingafwatuka kulongoro chechosi cho takhumba. Tingachita viyo asani tilongoro ndi mubali widu pamwenga mubwezi widu mumpingu. Kumbi Yesu wakambanga nawu mwankhaza akusambira ŵaki chifukwa chakuti ŵenga abwezi ŵaki? Awa! Nyengu yinyaki po alimbananga kuti mura ndiyani, Yesu wanguŵawovya mwaulemu. Wangugwiriskiya ntchitu chakuyeruzgiyapu cha mwana munamana. (Marko 9:33-37) Ŵara mumpingu angalondo vo Yesu wanguchita asani apereka ulongozgi mwakufwasa.—Aga. 6:1.
w95 4/1 17 ¶8
Kumbi Tingalongo Wuli Kuti Titanjana Kweniso Tichiskana pa Ntchitu Zamampha?
Tichiska anyidu asani titeŵete Chiuta mwaphamphu. Yesu nayu wachiskanga wo amuvwisiyanga. Iyu wayiyanjanga ukongwa ntchitu yakupharazga ndipu ndiyu yenga pakwamba. Wangukamba kuti yenga chakurya chaki. (Yohane 4:34; Aroma 11:13) Anyidu angatoliyaku asani te ndi phamphu. Kumbi namwi mulongo kuti mukondwa ndi uteŵeti? Mungakambiyaku abali ndi azichi vinthu vamampha vo vakuchitikiyani mu uteŵeti kweni mukhumbika kuphwere kuti anyinu aleki kuwona nge mutijiŵikamu. Asani mwapempha munthu kuti musere nayu mu uteŵeti, mumuwovyengi kuti wakondwengi ndi ntchitu yakukambiyaku ŵanthu vakukwaskana ndi Mlengi widu, Yehova.—Nthanthi 25:25.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
it-2 399
Kuzika
Chivwanu ndichu chitovya munthu kuti waje wakuzika pamwenga kuti walekengi kukwiya liŵi. Iyu wajalikiskika maŵanaŵanu pamwenga wasankha vinthu mwazeru. Asani munthu watijikayikiya, waguŵa, walivi chivwanu, chilindizga ndipuso wamala zeru, wazikira cha. Munthu wambula kuzika, Bayibolu litimukonkhoska kuti: “We nge tawuni yo mpanda waki wagumulika.” (Nth 25:28) Iyu waja wambula kuvikilirika ku maŵanaŵanu ngaheni, vo vingamuchitiska kuti wachiti vinthu viheni.
AUGUST 11-17
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 26
Mujengi Kutali ndi Munthu “Muzereza”
it-2 729 ¶6
Vuwa
Zinyengu. Nyengu ziŵi zikuluzikulu mu Charu Chakulayizgika, zenga chihanya ndi chipwepwi. Mu chipwepwi kwanyanga so vuwa. Mwaviyo, nyengu ziŵi zenizi tingazidana waka kuti chihanya ndi chifuku. (Yeruzgiyani ndi Sl 32:4; Ss 2:11, mazu ngamumphata.) Kwambiya cha mukatikati mwa mwezi wa April ndi October kwaŵanga vuwa yimana. Munyengu yakuvuna vuwa yanyanga viŵi cha. Lemba la Nthanthi 26:1 lilongo kuti mu nyengu yakuvuna vuwa yanyanga mwanjomba. (Yeruzgiyani ndi 1Sa 12:17-19.) Nyengu yeniyi vuwa yanyanga mwambula kujalikiskika ndipu nyengu zinyaki kuchanya kwaŵangavi mtambu wewosi. Pakuti yenga nyengu yakuzizira asani vuwa yakuwiya wavwanga kuzizira ukongwa. (Ezr 10:9, 13) Mwaviyo, munthu wakhumbikanga kuja ndi malu ngamampha ngakubisamapu.—Yes 4:6; 25:4; 32:2; Yb 24:8.
w87 10/1 19 ¶12
Chilangu Chibala Chipasu cha Chimangu
Ŵanthu anyaki akhumbika kupaskika chilangu chikulu nge mo lemba la Nthanthi 26:3 likambiya kuti: “Kamiti nkhakukhwechuliya hachi, vingwi amangiya bulu, ndipu likhwechu ndakukhwechuliya msana wa ŵanthu azereza.” Nyengu zinyaki Yehova waŵalekanga Ayisirayeli kuti akumani ndi masuzgu chifukwa cha kuleka kuvwiya. Bayibolu likamba kuti: “Yiwu angugarukiya mazu ngaku Chiuta anguyuyuwa ulongozgi wa Wapachanya Limu. Mwaviyo, wanguŵachitiska kuti asuzgiki ndi chilatu chakuti aje ndi mitima yakujiyuyuwa; yiwu anguguŵa ndipu pengavi munthu wakuti waŵawovyi. Yiwu angudana Yehova kuti waŵawovyi pa nyengu yo asuzgikanga; iyu wanguŵataska ku masuzgu ngawu.” (Masalimo 107:11-13) Ŵanthu anyaki anonopesa mitima yawu ndipu akana kuchenyeka. Bayibolu likamba kuti: “Munthu yo wanonopesa khosi laki pavuli pakuti wachenyeka mwakuwerezawereza, wafyokengi mwamabuchibuchi ndipu wachilengi cha.”—Nthanthi 29:1.
it-2 191 ¶4
Kupunduka, Chilema
Ntharika. Fumu yazeru Solomoni yingukamba kuti, “Munthu yo wasiliya nkhani muzereza. We nge munthu yo watijipunduwa malundi kweniso watijipweteka.” (Nth 26:6) Uwu mbuneneska nadi. Yo walemba ntchitu munthu muzereza wapunduwa ntchitu yaki. Ntchakuwoneke limu kuti ntchitu yo wakhumba kuti yichitiki yitondekengi ndipu venivi vangamupweteka.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
it-1 846
Muzereza
Kumuka munthu muzereza “mwakukoliyana ndi uzereza waki” pamwenga kuchita vinthu nge upindana nayu kungapangisa kuti nawi uje muzereza. Kuti tileki kuyanana ndi muzereza, lemba la Nthanthi 26:4 lititikambiya kuti: “Muzereza ungamumukanga mwakukoliyana ndi uzereza waki cha.” Kweni pa Nthanthi 26:5 palongo kuti kumuka munthu “mwakukoliyana ndi uzereza waki” pa fundu ya kumuwovya kuti waziŵi kuti mphindanu zaki zauzereza kweniso kumulongo kuti vo waŵanaŵana ndi vo wakamba vikoliyana cha, kungawovya.
AUGUST 18-24
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 27
Kumbi Tiyanduwa Wuli ndi Mabwezi Chayingu?
Yehova Wawona Kuti Ateŵeti Ŵaki Akujiyuyuwa Mbakuzirwa
Munthu wakujiyuyuwa wawonga ulongozgi wo wapaskika. Tiyeruzgiyi kuti mwe pa unganu. Mwati mwatawuzgana ndi abali ndi azichi anandi, munthu munyaki watikudaniyani pamphepeti ndipu watikukambiyani kuti mphangwi yakuphatani mu minyu. Tikayika cha kuti mungachita soni. Kweni mungawonga ukongwa kuti wakukambiyani. Mwakuti mungaŵanaŵana kuti mphanyi munthu munyaki wangukukambiyani ŵanthu anandi ŵechendakuwoneni! Mwakuyanana waka, titenere kumuwonga ukongwa mubali pamwenga mzichi yo wachita chiganga kuti watipaski ulongozgi. Munthu waviyo titimuwona nge murwani cha kweni titimuwona nge mubwezi widu.—Ŵerengani Nthanthi 27:5, 6; Aga. 4:16.
it-2 491 ¶3
Munyaku yo Uja Nayu Pafupi
Lemba la Nthanthi 27:10 likamba kuti: “Ungamujowonga cha mubwezi waku kweniso mubwezi wa awusu, ndipu ungaserenga munyumba ya mubali waku cha, pa zuŵa la soka laku; munyaku yo uja nayu pafupi ngwamampha kuluska mubali widu yo we kutali.” Lemba ili lititichiska kuti tikhumbika kugomezga kweniso kuthemba munyidu pa nyengu yo tikhumba chovyu ndipu timudanengi pa nyengu ya masuzgu. Yo wakulemba buku la Nthanthi watenere kuti wakamba mubwezi wapafupi kuti ngwakukhumbika ukongwa ndipu ndiyu tikhumbika kumupempha chovyu pa nyengu ya suzgu, kuphara mubali yo we kutali, chifukwa yo we kutali wangatiwovya liŵi cha pa nyengu yo isi tikhumba chovyu.
Vo Achinyamata Angachita Kuti Aje ndi Umoyu Wamampha?
7 Fundu yinyaki yo tingasambira pa vo Yehowashi wangunangisa njakuti tikhumbika kusankha mabwezi ngo ngatanja Yehova kweniso ngo ngangatiwovya kuchita vinthu vamampha. Tikhumbika cha kuja ndi mabwezi nga msinkhu widu pe. Kumbukani kuti Yehowashi wenga munamana ukongwa pakumuyeruzgiya ndi mubwezi waki Yehoyiyada. Pa nkhani yakusankha mabwezi jifumbeni kuti: ‘Kumbi mabwezi ngangu ngatindiwovya kuti ndimugomezgengi ukongwa Yehova? Kumbi ngatindichiska kuti ndigwiriskiyengi ntchitu fundu zaku Chiuta pa umoyu wangu? Kumbi ngatanja kukamba vakukwaskana ndi Yehova kweniso uneneska waki wakuzirwa? Kumbi ngatumbika fundu zaku Chiuta? Kumbi ngatindikambiya ŵaka vo ini ndingayanja kuvwa pamwenga ngachita chiganga kundichenya asani ndalanda?’ (Nthanthi 27:5, 6, 17) Kukamba uneneska, asani mabwezi nginu ngatanja Yehova cha, mbwenu ngamampha cha. Kweni asani mwe ndi mabwezi ngo ngatanja Yehova, kungataya cha, ngakuwovyeningi ukongwa!—Nthanthi 13:20.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w06 9/15 19 ¶12
Fundu Zikulu za Mubuku la Nthanthi
27:21. Vo tichita asani ŵanthu atitilumba vingatiwovya kuziŵa kuti te ŵanthu a mtundu wuli. Asani ŵanthu atitilumba tingalongo kuti te akujiyuyuwa asani tiwonga Yehova kuti ndiyu watiwovya ndipu kujiyuyuwa ndiku kutitichiska kuti tilutirizgi kumuteŵete. Tingalongo kuti te akujikuzga asani titijiwona kuti te akukhumbika ukongwa asani anyidu atilumba.
AUGUST 25-31
CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA NTHANTHI 28
Mphambanu Pakati pa Muheni ndi Murunji
w93 5/15 26 ¶2
Kumbi Mulondo Yehova ndi Mtima Wosi?
“ŴANTHU arunji ŵe ndi chiganga nge nkharamu.” (Nthanthi 28:1) Yiwu aja ndi chivwanu, athemba Mazu ngaku Chiuta ndipuso alutirizga kuteŵete Yehova mwachiganga chinanga kuti umoyu wawu ungaja pangozi.
it-2 1139 ¶3
Kuvwisa Vinthu
Kuleka kulondo ulongozgi wakutuliya kwa Mlengi. Munthu yo waleka kuchita vinthu vamampha ndi kwamba kuchita vinthu viheni watimutoliyaku kanthu cha Chiuta pakusankha vakuchita. (Yb 34:27) Munthu waviyo wazomereza mtima waki kuti umulandizgi ndipu wachita vinthu mwambula zeru. (Sl 36:1-4) Chinanga kuti wakamba kuti wasopa Chiuta, kweni wazirwisa ukongwa maŵanaŵanu nga ŵanthu mumalu mwa maŵanaŵanu ngaku Chiuta. (Yes 29:13, 14) Watijiŵikiya kuvuli asani wachita vinthu viheni ndipu wawona nge ndi “saza waka.” (Nth 10:23) Ndipuso wachita vinthu vambula kwenere, vankhaza kweniso waŵanaŵana nge walivi mutu mpaka kufipa pa kuŵanaŵana kuti Chiuta wawona cha viheni vo wachita. (Sl 94:4-10; Yes 29:15, 16; Yer 10:21) Chifukwa cha vo wakamba ndipuso kuchita, waja nge wakamba kuti, “Kulivi Yehova” (Sl 14:1-3) ndipuso watimuŵanaŵaniyaku cha. Munthu mwenuyu walongozgeka ndi fundu zaku Chiuta cha, wasankha umampha cha vinthu, wawona vinthu mwambula kwenere kweniso waŵanaŵaniyapu fundu zosi cha. Venivi vingachitiska kuti waleki kusankha umampha vinthu.—Nth 28:5.
it-1 1211 ¶4
Kugomezgeka
Munthu wangaja wakugomezgeka chifukwa cha nthazi zaki cha kweni asani we ndi chivwanu, wathemba Yehova ndipuso nthazi Zaki zakutaska. (Sl 25:21) Chiuta wakulayizga kuti wajengi “chishangu” ndipuso “malu ngakuvikilirika,” kuti wavikiliyi nthowa ya ŵanthu wo atenda mwakugomezgeka. (Nth 2:6-8; 10:29; Sl 41:12) Yiwu aja akukho chifukwa chakuti nyengu zosi akhumbisiska kumukondwesa ndipu ivi vitiŵawovya kuti ayendengi mu nthowa yakunyoloka. (Sl 26:1-3; Nth 11:5; 28:18) Yobu chifukwa cha kutimbanyizgika maŵanaŵanu wangukamba kuti, munthu wambula kafukwa wasuzgika limoza ndi munthu muheni kweniso watufwa limoza ndi muheni chifukwa cha ulamuliru wa ŵanthu aheni. Kweni Yehova wakamba kuti waziŵa vinthu vo munthu wambula kafukwa wakumana navu ndipu wakamba mwakusimikiza kuti chihara chaki chazamuŵaku mpaka muyaya. Wakamba so kuti kuti wazamusaniya chimangu kweniso wazamuhara cho ntchamampha. (Yb 9:20-22; Sl 37:18, 19, 37; 84:11; Nth 28:10) Nge mo venge ndi Yobu, munthu waja wakuzirwa chifukwa cha ndalama cha kweni asani ngwakugomezgeka kwaku Chiuta ndipu munthu waviyo wapaskika ulemu. (Nth 19:1; 28:6) Ŵana ŵa munthu wakugomezgeka mbamwaŵi ndipu akondwa. (Nth 20:7) Atuŵa ndi mwaŵi wakutoliyaku nkharu yaki yamampha, kuhara mbiri yaki yamampha kweniso ulemu wo wapaskikanga.
Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu
w01 12/1 11 ¶3
Mungakhwecha Kutama Mtima Wauzimu
Kujithemba. Ŵanthu anandi wo akutamapu matenda nga mtima awonanga kuti ŵeumampha waka ŵechendayambi kutama matenda yanga. Kanandi, awonanga kuti kuchipimisa kuti aziŵi mo aliri kwenga kwakukhumbika cha. Mwakuyanana waka, Akhristu wo aja mu gulu kwa nyengu yitali angawona kuti palivi cho chingaŵachitikiya. Yiwu angatondeka kujifufuza kuti aziŵi mo umoyu wawu wauzimu uliri mpaka po suzgu yaŵawiya. Nyengu zosi tikumbukengi ulongozgi wamampha wo wakutumika Paulo wangukamba wo utititcheŵeska kuti tingajithembanga cha. Iyu wangukamba kuti: “Yo waŵanaŵana kuti wama, waphwere kuti wangawa.” Tingachita umampha kuziŵa kuti ndisi ambula kufikapu ndipu nyengu zosi tijifufuzengi kuti tiziŵi mo tiliri mwauzimu.—1 Akorinto 10:12; Nthanthi 28:14.