‘Zina Lamampha Liluska Chuma Chinandi’

KUJA ndi zina pamwenga mbiri yamampha nkhwakukhumbika ukongwa. Ndipu muvyaru vinyaki mwe marangu ngo ngavikiriya mbiri ya munthu kuti yileki kunangika (kaya mu vakukamba, kulemba, pamwenga kupharazga). Ivi vititikumbusa nthanthi yinyaki yakali yo yikamba kuti, “Mbumampha kuja ndi zina lamampha kuluska kuja ndi chuma chinandi; mbumampha kuti ŵanthu akutumbikengi kuluska kuja ndi siliva ndi golidi.” (Nthanthi 22:1) Kumbi tingachita wuli kuti tije ndi zina lamampha kweniso kuti ŵanthu atitumbikengi? Bayibolu le ndi ulongozgi wo ungatiwovya.

Mwakuyeruzgiyapu, wonani vo Bayibolu likamba mu Sumu 15. Munthu munyaki yo wakulemba Sumu yeniyi wangufumba kuti, “Ndiyani yo wangaja mulendu mu hema [laku Chiuta]?” Pakumuka, iyu wanguti: “Ndi yo . . . wachita vinthu vamampha ndipuso wakamba uneneska mumtima waki. Iyu wakamba boza cha . . . , wachitiya munyaki vinthu viheni cha, kweniso wakamba vinthu viheni cha va anyaki. Wakoliyana cha ndi munthu weyosi muheni, . . . Iyu wasintha cha vinthu vo walayizga chinanga kuti vinthu vo vijengi viheni kwaku iyu. . . . Ndipu wakana kulonde chinyeda.” (Sumu 15:1-5) Kumbi tingamutumbika cha munthu yo wagwirisiya ntchitu ulongozgi wenuwu?

Kujiyuyuwa ndi jalidu linyaki lo lingawovya kuti ŵanthu atitumbikengi. Lemba la Nthanthi 15:33 likamba kuti, “Ulemu utuza pavuli pa kujiyuyuwa.” Ŵanaŵaniyani ivi: Ŵanthu akujiyuyuwa afufuza kuti aziŵi asani pe vinthu vinyaki vo akhumbika kusintha ndipu atesesa kuti asinthi. Yiwu apepesa asani anangiya anyawu. (Yakobe 3:2) Kweni ŵanthu akujikuza achita viyo cha. Yiwu atijiŵikiya kuvuli asani ananga. Lemba la Nthanthi 16:18 likamba kuti, “Kujikuzga kuchitisa kuti munthu wabayiki, ndipu mtima wakujikuzga uchitisa kuti munthu waguŵi.”

Kumbi mungachita wuli asani munthu munyaki wakamba vinthu viheni vakukwaskana ndi imwi? Kumbi mungachita vinthu mwabundi pamwenga mwaukali? Jifumbeni kuti, ‘Asani ndingajiŵikiya kuvuli, kumbi ŵanthu alutirizengi kuwandisa nkhani yaboza yeniyi?’ Chinanga kuti kumutole kukhoti munthu waviyo kungaja kwamampha, kweni Bayibolu lipereka ulongozgi wazeru. Ndipu ilu likamba kuti: “Leka kuthaŵiliya kuchimangala kwaku wo ayeruzga milandu.” M’malu mwaki, “kambisana mlandu waku ndi munyaku.” (Nthanthi 25:8, 9)a Kumalisa nkhani munthowa iyi, kungawovya kuti muleki kunanga ndalama zinandi.

Bayibolu likamba ŵaka vakukwaskana ndi chisopa cha. Kweni musanirika so fundu zo zingatiwovya pa umoyu widu. Ŵanthu wo agwirisiya ntchitu fundu zaki zazeru aja ndi mijalidu yamampha yo yichitisa kuti atumbikikengi kweniso kuti aje ndi zina lamampha.