NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 19
SUMU 6 Vinthu Vakuchanya Vipharazga Unkhankhu Waku Chiuta
Muyezgengi Angelu Akugomezgeka
“Thamikani Yehova yimwi angelu ŵaki wosi.”—SALIMO 103:20.
FUNDU YIKULU
Tiwonengi vo tingasambira kwa angelu akugomezgeka.
1-2. (a) Kumbi taŵanthu tipambana wuli ndi angelu? (b) Kumbi tiyanana wuli ndi angelu?
NGE ŵanthu aku Yehova, te mu banja la ŵanthu wo atanjana kweniso wo atimusopa. Mu banja lenili mwe abali ndi azichi pacharu chosi chapasi kweniso mwe mamiliyoni nganandi nga angelu akugomezgeka. (Dani. 7:9, 10) Kweni angelu apambana ukongwa ndi isi. Mwakuyeruzgiyapu, angelu akulengeka kali ukongwa isi techendalengeki. (Yobu 38:4, 7) Yiwu mbanthazi ukongwa kuphara isi. Ndipu mbakupaturika ukongwa kweniso mbarunji mwakuti isi ŵanthu ambula kufikapu tingayanana nawu cha.—Luka 9:26.
2 Chinanga kuti tipambana ndi angelu pa vinthu venivi, kweni pe vinthu vinandi vo tiyanana nawu. Mwakuyeruzgiyapu, nasi tilongo mijalidu yamampha yaku Yehova. Te ndi wanangwa wakusankha vakuchita nge angelu. Nge yiwu, nasi te ndi mazina, mijalidu kweniso maudindu ngakupambanapambana. Ndipuso nasi tiziŵa kuti tikhumbika kulongozgeka ndi Mlengi widu.—1 Petu. 1:12.
3. Kumbi tingasambiranji kwa angelu akugomezgeka?
3 Pakuti tiyanana vinthu vinandi ndi angelu, chakuwoniyapu chawu chingatichiska kweniso kutisambiza. Kukamba uneneska tingasambira vinthu vinandi ukongwa kwa angelu. Munkhani iyi, tikambiskanengi mo tingayezge angelu pa nkhani ya kujiyuyuwa, kwanja ŵanthu, kukunthiyapu kweniso kuwovya kuti mpingu ulutirizgi kuja wakutowa.
ANGELU MBAKUJIYUYUWA
4. (a) Kumbi angelu alongo wuli kuti mbakujiyuyuwa? (b) Ntchifukwa wuli angelu mbakujiyuyuwa? (Salimo 89:7)
4 Angelu akugomezgeka mbakujiyuyuwa ukongwa. Chinanga kuti aziŵa vinandi, ŵe ndi nthazi ndipuso mbazeru, kweni atimuvwiya Yehova. (Salimo 103:20) Pakuchita uteŵeti wawu, atijikuzga cha pamwenga kulongo kuti yiwu mbapachanya ukongwa kuphara ŵanthu. Yiwu akondwa kuchita khumbu laku Chiuta chinanga kuti mazina ngawu ngazumbulika cha.a (Gene. 32:24, 29; 2 Mafu. 19:35) Yiwu akana kulonde unkhankhu wo utenere kuluta kwaku Yehova. Ntchifukwa wuli angelu mbakujiyuyuwa viyo? Ntchifukwa chakuti atimwanja ukongwa Yehova kweniso atimutumbika ukongwa.—Ŵerengani Salimo 89:7.
5. Kumbi mungelu munyaki wangulongo wuli kuti ngwakujiyuyuwa pa nyengu yo wapaskanga ulongozgi wakutumika Yohane? (Wonaniso chithuzi.)
5 Tiyeni tikambiskani nkhani yimoza yo yilongo kuti angelu mbakujiyuyuwa. Cha mu 96 C.E., mungelu yo wakuzumbulika cha zina laki, wangulongo wakutumika Yohane chiwona cha vinthu vakuziziswa. (Chivu. 1:1) Kumbi Yohane wanguchitanji wati wawona chiwona chenichi? Iyu wangusindama kuti wasopi mungelu. Kweni mungelu wakugomezgeka mwenuyu mwaliŵiliŵi wangumukaniza ndipu wangukamba kuti: “Phwere! Ungachitanga viyo cha! Nani nde kapolu munyaku ŵaka ndipuso nde kapolu munyawu wa abali ŵaku . . . Sopa Chiuta!” (Chivu. 19:10) Yapa mungelu uyu wanguchita vinthu mwakujiyuyuwa ukongwa! Iyu wakhumbanga cha kuti wathamikiki pamwenga kulonde unkhankhu. Mwaliŵiliŵi iyu wangukambiya Yohane kuti wasopi Yehova Chiuta. Ndipuso mungelu uyu wanguchitapu cha vinthu vakulongo kuti Yohane ngwakusika ukongwa. Chinanga kuti iyu wenga wakuti wateŵete Yehova kwa vyaka vinandi kweniso kuti ngwanthazi ukongwa kuphara Yohane, kweni mwakujiyuyuwa wangukamba kuti wakutumika Yohane ndi kapolu munyaki. Ndipu chinanga kuti mungelu wakhumbikanga kupereka ulongozgi kwaku Yohane, wangumuchawuta cha pamwenga kuchita nayu vinthu mwankhaza Yohane yo wenga wakukota pa nyengu iyi. Mumalu mwaki, mungelu wangulongoro nayu mwachanju. Iyu wanguziŵa kuti Yohane wakhumbanga kumusopa chifukwa chakuti wanguzizwa ukongwa ndi vinthu vo wanguwona.
Mungelu wangulongo kuti ngwakujiyuyuwa pa nyengu yo walongoronga kweniso kumupaska ulongozgi Yohane (Wonani ndimi 5)
6. Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani ya kujiyuyuwa?
6 Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani ya kujiyuyuwa? Nasi tingachita mauteŵeti ngidu kwambula kujikuzga pamwenga kukhumba kuti ŵanthu atithamikengi chifukwa cha vo tafiska kuchita. (1 Akori. 4:7) Chinyaki ntchakuti, tikhumbika cha kujiwona kuti te apachanya ukongwa chifukwa chakuti tateŵete Yehova kwa vyaka vinandi pamwenga chifukwa chakuti tichita mauteŵeti nganyaki ngapade. Asani tichita mauteŵeti nganandi, penapa ndipu tikhumbika kujiwona kuti te amana ukongwa kuphara ŵanthu wosi. (Luka 9:48) Nge angelu, nasi titeŵetiyengi anyidu. Tikhumbika cha kuchita vinthu vakulongo kuti isi te akuzirwa ukongwa kuphara ŵanthu anyaki.
7. Kumbi tingalongo wuli kuti te akujiyuyuwa asani titimupaska ulongozgi munthu munyaki?
7 Tingalongo so kuti te akujiyuyuwa asani titimupaska ulongozgi Mkhristu munyidu pamwenga mwana widu. Nyengu zinyaki asani tipereka ulongozgi, tikhumbika kuchita venivi mwanthazi. Kweni nge mungelu yo wangupereka ulongozgi kwaku Yohane mwachanju, isi nasi tingamupaska ulongozgi wanthazi Mkhristu munyidu kweni kwambula kumuguŵisa. Asani titijiwona kuti te apachanya cha kuphara anyidu, tingapereka ulongozgi wakutuliya mu Bayibolu mwaulemu kweniso mwachanju.—Ako. 4:6.
ANGELU ATANJA ŴANTHU
8. (a) Nge mo lemba la Luka 15:10 likambiya, kumbi angelu alongo wuli kuti atanja ŵanthu? (b) Kumbi angelu achitanji pa ntchitu yakupharazga? (Wonaniso chithuzi.)
8 Angelu atijipatuwa cha ku ŵanthu. Yiwu atanja ŵanthu. Akondwa asani munthu wakubuda walapa kung’anamuwa mbereri yakulanda yo yawere kwaku Yehova pamwenga munthu yo wasintha nkharu yaki ndi kusambira uneneska. (Ŵerengani Luka 15:10.) Angelu achita so phamphu kuwovya pa ntchitu yakupharazga. (Chivu. 14:6) Chinanga kuti ndiwu cha wo apharazgiya ŵanthu, kweni angalongozga mupharazgi kuti wakakumani ndi munthu munyaki yo wakhumba kusambira vakukwaskana ndi Yehova. Mbuneneska kuti tingasimikiza cha kuti mungelu wangutilongozge ku munthu munyaki. Ve viyo chifukwa Yehova wangagwiriskiya so ntchitu nthowa zinyaki nge mzimu wakupaturika kuti wawovyi ŵanthu pamwenga walongozgi ateŵeti ŵaki. (Machi. 16:6, 7) Kweni wagwiriskiya ntchitu ukongwa angelu pa ntchitu yakupharazga. Asani tipharazga uthenga wamampha, tingasimikiza kuti angelu atitiwovya.—Wonani bokosi lakuti “Mapempheru Ngawu Ngangumukika.”b
Banja linyaki lamaliza ŵaka kupharazga kumalu ngo kusanirika ŵanthu anandi. Achiweku, mzichi wawona ma munyaki yo wawoneka kuti ngwakutimbanyizgika maŵanaŵanu. Mzichi uyu wakumbuka kuti angelu angatilongozge ku ŵanthu wo akhumba kuti awovyeki mwauzimu. Iyu wakhumba kulongoro nayu kuti wamuchiski (Wonani ndimi 8)
9. Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani ya kwanja ŵanthu?
9 Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani ya kwanja ŵanthu? Asani tavwa chipharazgu chakuti munthu yo wangumikika dankha wawezeke mu mpingu, tingakondwa nge mo angelu achitiya. Tingamulonde ndi manja ngaŵi mubali widu ndi kumusimikiziya kuti titimuyanja. (Luka 15:4-7; 2 Akori. 2:6-8) Tingayezga so angelu mwakuyesesa kuchita vosi vo tingafiska pa ntchitu yakupharazga. (Waku. 11:6) Nge mo angelu atitiwovye asani tipharazga uthenga wamampha, nasi tingasaniya nthowa zo tingawovye abali ndi azichi ŵidu mu uteŵeti. Mwakuyeruzgiyapu, tinganozga vakuti tikapharazgiyengi limoza ndi apharazgi wo aleka kuziŵa vinandi. Pamwenga tingachipharazgiya limoza ndi Akhristu akukota pamwenga wo ŵe ndi masuzgu nganyaki.
10. Kumbi tingasambiranji pa vo vinguchitikiya Sara?
10 Kumbi tingachita wuli asani titondeka kuchita vinandi chifukwa cha mo vinthu vilili pa umoyu widu? Tingasaniya mbwenu nthowa zinyaki kuti tigwirengi ntchitu yakupharazga limoza ndi angelu. Tiyeni tikambiskani vo Sarac wa ku India wanguchita. Wati wachita upayiniya kwa vyaka pafufupi 20, Sara wangwamba kutama ndipu wayendanga cha pamwenga kuyuka pabedi. Tikayika cha kuti iyu wanguguŵa ukongwa. Kweni chifukwa chakuwovyeka ndi abali ndi azichi mu mpingu, kweniso kusambira Bayibolu nyengu zosi, kamana ndi kamana Sara wangwamba so kuwona vinthu mwakwenere. Iyu wangusaniya nthowa zinyaki zakupharazgiya. Chifukwa chakuti watondekanga kuja uja kuti walembi makalata, iyu wapharazganga kuziya pa foni pe. Mwaviyo iyu wachitanga maulendu ngakuweriyaku kuziya pa foni ndipu ŵanthu ŵenaŵa amukambiyanga so ŵanthu anyaki wo angayanja kusambira Bayibolu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pavuli paki? Pati pajumpha ŵaka myezi yimanavi, Sara wenga ndi masambiru nga Bayibolu 70 ndipu ngenga ngakuti wangafiska cha kungachitiska! Mwaviyo, wangupereka masambiru ngenanga kwa abali ndi azichi anyaki mu mpingu. Anandi mwa ŵanthu ŵenaŵa sonu awungana. Angelu akondwa ukongwa kugwira ntchitu limoza ndi abali ndi azichi nge Sara, wo achita vosi vo angafiska pa ntchitu yakupharazga!
ANGELU AKUNTHIYAPU
11. Kumbi angelu akugomezgeka alongo wuli kuti mbakukunthiyapu?
11 Angelu akugomezgeka ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya kukunthiyapu. Yiwu aja achikunthiyapu vinthu vambula urunji kweniso vinthu viheni kwa vyaka masawuzandi nganandi. Yiwu anguwona Satana kweniso angelu anyaki anandi wo ateŵetiyanga nawu limoza achigarukiya Yehova. (Gene. 3:1; 6:1, 2; Yuda 6) Kweniso mu Bayibolu mwe nkhani ya mungelu munyaki wakugomezgeka yo wangulimbana ndi mungelu muheni kwa mazuŵa nganandi. (Dani. 10:13) Chinyaki so ntchakuti kwambiya mu nyengu yaku Adamu ndi Heva, angelu awona ŵanthu amanavi ŵaka achisankha kuteŵete Yehova. Chinanga kuti ve viyo, angelu akugomezgeka ŵenaŵa alutirizga kuteŵete Yehova mwalikondwa kweniso mwaphamphu. Yiwu aziŵa kuti pa nyengu yakwenere, Chiuta wazamutuzgapu vinthu vosi vambula urunji.
12. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tikunthiyepu?
12 Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani ya kukunthiyapu? Nge angelu, nasi tingawona vinthu vambula urunji vichichitika pamwenga ŵanthu anyaki angatisuska. Kweni nge angelu, nasi tiziŵa kuti pa nyengu yakwenere Chiuta wazamutuzgapu vinthu viheni vosi. Mwaviyo, nasi ‘tivuka cha kuchita vamampha.’ (Aga. 6:9) Ndipu Chiuta walayizga kuti watiwovyengi kukunthiyapu. (1 Akori. 10:13) Tingamupempha Yehova kuti watipaski mzimu waki wo ungatiwovya kuti tizikirengi kweniso kuti tikondwengi. (Aga. 5:22; Ako. 1:11) Kumbi mungachita wuli asani ŵanthu anyaki atikususkani? Mumuthembengi ukongwa Yehova ndipu mungawopanga cha. Nyengu zosi Yehova wakuwovyeningi kweniso wakupaskeningi nthazi.—Ahe. 13:6.
ANGELU ATOVYA KUTI MPINGU ULUTIRIZGI KUJA WAKUTOWA
13. Kumbi angelu ŵe ndi ntchitu wuli yapade mu mazuŵa nganu ngakumalilya? (Mateyu 13:47-49)
13 Mazuŵa nganu ngakumaliya, Yehova waŵapaska uteŵeti wapade angelu. (Ŵerengani Mateyu 13:47-49.) Ŵanthu mamiliyoni nganandi pacharu chosi chapasi, akhumbisiska kuvwisiya uthenga wamampha. Anyaki mwa ŵanthu ŵenaŵa asintha vinthu pa umoyu wawu kuti aje Akhristu auneneska. Penipo anyaki achitapu kanthu cha. Angelu akupaskika ntchitu ya “kupatuwa ŵanthu aheni mukati mwa arunji.” Venivi ving’anamuwa kuti yiwu akupaskika ntchitu yakuwovya mpingu kuti ulutirizgi kuja wakutowa. Kweni ving’anamuwapu cha kuti munthu weyosi yo waleka kuwungana pa chifukwa chechosi wangawere cha mu mpingu pamwenga ving’anamuwapu cha kuti palivi munthu weyosi mu mpingu yo wanangisengi vinthu vinyaki. Kweni tingasimikiza kuti angelu alutirizgengi kuchita phamphu kuti mipingu yilutirizgi kuja yakutowa.
14-15. Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani yakovya mpingu kuti ulutirizgi kuja wakutowa? (Wonaniso vithuzi.)
14 Kumbi tingaŵayezga wuli angelu pa nkhani yakovya mpingu kuti ulutirizgi kuja wakutowa? Mwakuyesesa kovya kuti mpingu ulutirizgi kuja wakutowa mwauzimu. Kuti tifiski kuchita venivi, tiyesesa kuvikiliya mtima widu mwakusankha mabwezi ngo ngatanja Chiuta kweniso mwakukhwecha vinthu viheni vo vingananga ubwezi widu ndi Yehova. (Salimo 101:3) Tingawovya so Akhristu anyidu kuti alutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi tikhumbika kuchitanji asani taziŵa kuti Mkhristu munyidu wachita ubudi ukulu? Chifukwa chakuti titimuyanja, tingamupempha kuti wakakambiyi ŵara ubudi wo wachita. Asani iyu waluta cha kuchikambiya ŵara, isi tikhumbika kuchiŵakambiya. Tikhumba kuti Mkhristu munyidu yo wachita ubudi, walonde chovyu mwaliŵi!—Yako. 5:14, 15.
15 Vachitima kuti anyaki wo achita ubudi ukulu, amikika dankha mu mpingu. Asani vaŵa viyo, ‘tileka kwanjana’ nawu.d (1 Akori. 5:9-13) Venivi vitovya kuti mpingu ulutirizgi kuja wakutowa. Chinyaki ntchakuti asani tileka kwanjana ndi ŵanthu wo akumikika dankha mu mpingu ndikuti titiŵalongo lisungu. Kuchita venivi kutovya kuti yiwu achitepu kanthu ndi kuwere so kwaku Yehova. Asani yiwu achita viyo, tikondwe limoza ndi Yehova kweniso angelu ŵaki.—Luka 15:7.
Kumbi titenere kuchitanji asani taziŵa kuti Mkhristu munyidu wachita ubudi ukulu? (Wonani ndimi 14)e
16. Kumbi yimwi muyesesengi kuyezga angelu mu nthowa nizi?
16 Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuti Yehova watizomereza kuti tiziŵi vakukwaskana ndi angelu kweniso kugwiriya nawu ntchitu limoza! Tiyeni tilutirizgi kuyezga mijalidu yawu yamampha nge kujiyuyuwa, kwanja ŵanthu, kukunthiyapu kweniso kuwonesesa kuti mpingu ngwakutowa. Asani tiyezga angelu akugomezgeka, nasi tingaja kwamuyaya mu banja laku Yehova la ŵanthu wo atimusopa.
SUMU 123 Mujithereskengi ku Ndondomeku Yaku Chiuta
a Kuchanya kwe angelu mamiliyoni nganandi kweni mbangelu ŵaŵi pe wo azumbulika ndi mazina mu Bayibolu. Angelu ŵaki ndi Mikayeli ndi Gabiriyeli.—Dani. 12:1; Luka 1:19.
b Mungasaniya nkhani zo zikonkhoska vo vinguchitikiya ŵanthu anyaki mu Watch Tower Publications Index, pamutu wakuti “Angels” pa kamutu kakuti “angelic direction (examples).”
c Zina lasinthika.
d Nge mo Lipoti Lachiŵi la Wupu Wakulongozga la 2024 lingukambiya, asani munthu yo wakumikika dankha mu mpingu waza ku maunganu, Mkhristu wangasankha yija mwakukoliyana ndi njuŵi yaki, kumulondere ndi kumutawuzga mwakudumuwa.
e CHITHUZI: Mzichi wachiska munyaki kuti wakakambiskani ndi ŵara. Pajumpha nyengu ndipu mubwezi waki watondeka kuchikambiya ŵara, mzichi yo wakambiya ŵara ubudi wo munyaki wachita.