Esi hi si hevbulago khu malito nyo hegise Jakobe a embedego 8 sanana saye

1. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

SANANA sa Jakobe si di mu randrede, si engiseya gwadi esi a nga ba a vbweta gu ganeya maningano khiso. Kha nga hi nga si wona ga ndrima yi vbindridego, malito Jakobe a embedego Rubheni, Simiyoni, Levhi ni Judha adzina saye ma samadziside simbe sanana saye. Khu kharato, adzina saye si vbwetide gupwa esi a nga hadzi gu ganeya khu simbe sanana saye nya 8. Hongoleni hi wona esi hi nga si hevbulago khu malito a embedego Zebhuloni, Isakari, Dhani, Gadhi, Aseri, Nafitali, Josefa ni Bhejami.a

ZEBHULONI

2. Ginani Jakobe a embedego Zebhuloni, nigu malito yaye ma tadzisegide kharini? (Genesi 49:13) (Wona kwadru.)

² Leri Genesi 49:13. Jakobe ganede gu khuye situgulwana sa Zebhuloni si di hadzi gu vbanya vbafuvbi ni yiphwa yi nga ba yi romo khu norte nya Litigo nya Gitumbiso. Hwane nya 200 myaga, situgulwana sa Zebhuloni si di hakha thomba yaso, nigu litigo laso li di gu gira vbingano ni yiphwa ya Galileya ni yiphwa ya Mediterrâneo. Mosi profetide gu khuye: “Uwe Zebhuloni, tsaka malendroni gwago ya phwani.” (Dhet. 33:18) Isoso adzina saye so thula gu khiso lihundzu la Zebhuloni li di gu li vbevbugeya gu endra ni gu gira dzinogosi ni mambe mayigo kholu li nga ba li romo vbafuvbi ni yiphwa. Gu diga satshavbo, situgulwana sa Zebhuloni si diri ni sighelo nya singi nyo tsaki.

3. Ginani gi na hi phasago gu tsaka khesi hi gu naso?

³ Esi hi si hevbulago. Ethu tepo yatshavbo hi na ni sighelo nya singi nyo tsaki, kha si khatadzisegi omu hi vbanyago mwendro siemo sathu. Gasi hi simama na hi tsakide hi yede gu eneledwa khesi hi gu naso. (Ndzi. 16:6; 24:5) Dzimbe dzitepo, si ngu hi vbevbugeya gu vega gupima ga esi hi gu mwalo naso guvbindra ga esi nya sadi si hi girago hi tsaka. Khu kharato, zama gu dundruga silo nya sadi u gu naso u bwe u tsaka. — Gal. 6:4.

ISAKARI

4. Ginani Jakobe a embedego Isakari, nigu malito yaye ma tadzisegide kharini? (Genesi 49:14, 15) (Wona kwadru.)

⁴ Leri Genesi 49:14, 15. Jakobe a di zundza Isakari khu gu thuma khu gu dzi garadza. Uye ganede gu khuye Isakari a diri ni tshivba ngudzu gu fana ni girengo gi nga ba gi rwala silo nyo lemeye. Jakobe ganede gambe gu khuye Isakari a di hadzi gu mana litigo nya ladi. Gasi malito ya Jakobe ma tadzisega, situgulwana sa Isakari si di hakha litigo nyo none li nga ba li romo vbafuvbi ni tsongo wa Joridhani. (Jos. 19:22) Nya mba kanakana, situgulwana sa Isakari si thumide ngudzu gasi gu sayisa litigo laso ni gu phasa vambe. (1 Dzipf. 4:7, 17) Khu giyeyedzo, tepo mulamuli Bharaki ni muprofeti nya nyamayi Dhebhora va nga lomba giphaso Vaisrayeli gasi gu dwana ni Sisera, lihundzu la Isakari li diri limwedo nya mahundzu li nga dzi ningedzeya gasi gu phasedzeya. Nigu avo va di gu dzi emisede gu dwana ga simbe siemo. — Val. 5:15.

5. Khu ginani hi yedego gu thuma khu gu dzigaradza?

⁵ Esi hi si hevbulago. Jehovha a ngu ninga lisima thumo wathu nyo dzigaradze hi wu girago, gu fana ni edzi a nga ba a ninga lisima thumo nyo dzigaradze wu nga ba wu girwa khu lihundzu la Isakari. (Muh. 2:24) Khu giyeyedzo, dundrugeya khu vandriyathu va thumago khu gu dzigaradza gasi gu khathaleya libandla. (1 Thim. 3:1) Lisine gu avo kha va dwani dzinyimbi khu gu kongoma, ganiolu avo va ngu dzi garadza gasi gu vhikeya vathu va Nungungulu ga silo si vegago wupari wawe ni Jehovha mhangoni. (1 Kor. 5:1, 5; Judha 17-23) Avo va ngu dzi garadzeya gu dongiseya ni gu vega dziganelo dzi tiyisago libandla. — 1 Thim. 5:17.

DHANI

6. I thumo muni lihundzu la Dhani li hakhidego? (Genesi 49:17, 18) (Wona kwadru.)

⁶ Leri Genesi 49:17, 18. Jakobe fananiside Dhani ni nyoga yi dwanago ni simbe sirengo nya sikhongolo nya nga kavhalu ni mukhileyi wakone. Lihundzu la Dhani li di hadzi gu tiya-hwambo li bwe li khala na li dongide gasi gu dwana ni valala va Israyeli. Tepo va nga ba va hongola Tigoni nya Gitumbiso, lihundzu la Dhani li di gu khala khu hwane gasi gu vhikeya Vaisrayeli. (Mite. 10:25) Owu wu diri thumo nya lisima ngudzu ambari wu nga ba wu si wonwi khu vathu vatshavbo.

7. Jehovha a gu wona kharini mithumo hi mu gireyago?

⁷ Esi hi si hevbulago. Ina u di nga tshuka u gira thumo nyo khaguri, ganiolu u dzipwa nga khatshi mwalo a nga si wona esi u nga gira? Adzina saye u phasedzede avba nya gu agise ni gu gira manutensawu nya Salawu nya Mufumo, gu phasedzeya mithumo yi girwago omu nya dziasembleya, dzikongresu mwendro adzina saye gu gira yimbe mithumo. Gwadi nu phasedzede khu dzindziya dzedzi! Dundruga gu khuwe Jehovha a ngu wona ni gu ninga lisima satshavbo u mu gireyago. Nigu uye a ngu ninga lisima tepo u mu thumeyago na siri khu gu vbweta gu wonwa khu vambe, ganiolu kholu u vbwetago gu yeyedza lihaladzo lago khuye. — Mat. 6:1-4.

GADHI

8. Khu ginani si nga ba si vbevbugeya valala gu dhumeya lihundzu la Gadhi? (Genesi 49:19) (Wona kwadru.)

⁸ Leri Genesi 49:19. Jakobe profetide gu khuye dzimbafa nyo khaguri dzi di hadzi gu dhumeya Gadhi. 200 myaga hwane, lihundzu la Gadhi li di hakha litigo li khalago khu bambe nya tsongo wa Joridhani, a gu litigo li nga ba la sa vhikelega. Khu kharato, valala si di hadzi gu va vbevbugeya gu dhumeya lihundzu leli. Ganiolu, lihundzu la Gadhi li di gu vbweta gu vbanya tigoni mule kholu gu diri ni malanga nya mangi gasi gu havisa sirengo sawe. (Mite. 32:1, 5) Khu lisine situgulwana sa Gadhi si diri vathu nyo tiye ngudzu hwambo. Gu diga isoso, avo va di gu tumba gu khavo Jehovha a di hadzi gu va phasa gu vhikeya litigo lawe ga valala vawe. Khu myaga nya yingi, avo va rumede masotshwa gasi gu ya phasa mambe mahundzu gu wandra gimbe gipandre nya Litigo nya Gitumbiso khu muhwa-dambo ga Joridhani. (Mite. 32:16-19) Avo va di gu tumba gu khavo Jehovha a di hadzi gu vhikeya vagadzi vawe ni sanana sawe tepo va na ba vari mwalo. Jehovha kategiside gu tiya-hwambo gwawe ni gu dziemiseya gwawe nya gu phase vambe. — Jos. 22:1-4.

9. Ha gu tumba Jehovha hi na hatha gu gira ginani?

⁹ Esi hi si hevbulago. Hi yede gu tumba Jehovha gasi hi simama gu mu thumeya ambari ha gu emisana ni sigaradzo. (Ndzi. 37:3) Nya vangi muhuno va ngu yeyedza gu khavo va ngu tumba Jehovha khu gu dzi hiya silo nyo khaguri gasi gu seketeya dziprojetu nyo vbahe, gu phasedzeya omu gu vbwetegago ngudzu giphaso mwendro gu gira yimbe mithumo. Avo va gu gira isoso kholu va tumbago gu khavo Jehovha tepo yatshavbo a na va khataleya. — Ndzi. 23:1.

ASERI

10. Ginani egi lihundzu la Aseri li nga mba gira? (Genesi 49:20) (Wona kwadru.)

¹⁰ Leri Genesi 49:20. Jakobe profetide gu khuye lihundzu la Aseri li di hadzi gu dugeleya, nigu khiso kamo si nga girega. Lihundzu la Aseri li di hakha litigo li nga ba li nonide. (Dhet. 33:24) Ilo gambe li di gu khala vbafuvbi ni yiphwa ya Mediterrâneo ni wulanga nya gu emise dzinavhiyu Sidhoni, gu nga ba gu giredwa avbo dzinogosi. Ganiolu, lihundzu la Aseri kha la si kodza gu tutumisa Vakhanani khu tigoni mule. (Val. 1:31, 32) Khu kotani nya olu li nga ba li dugeleya ni mikutsedzelo ya Vakhanani, so wonega gu khatshi lihundzu la Aseri li di pheya gu mba gira gugola ga Jehovha. Khu giyeyedzo, tepo mulamuli Bharaki a nga lomba giphaso gasi gu dwana ni Vakhanani, lihundzu la Aseri li di bomba gu va phasa. Kha nga handro wakone, avo va luzide gu wona gilewugiso egi Jehovha a giridego gasi gu phasa Vaisrayeli gu pala “vbafuvbi ni mati ya Megidho.” (Val. 5:19-21) Lihundzu la Aseri adzina li khade dzitshoni tepo Bharaki ni Dhebhora va nga gira ndzimo yi gu khiyo: “Aseri, a di khala funguni nya yiphwa.” — Val. 5:17.

11. Khu ginani hi yedego gu manega ni mawonelo nya yadi khu dzitsapawu?

¹¹ Esi hi si hevbulago. Hi ngu dzina gu gireya nya singi Jehovha. Ganiolu gasi hi si kodza isoso, hi yede gu dzi woneya gasi hi si pimisi nga vathu nya litigo leli va pimisago gu khavo dzitsapawu dzi ngu renga silo nya lisima ngudzu womini. (Mav. 18:11) Ambari olu hi vbwetago dzitsapawu gasi hi dzi sayisa, kha hi woni dzitsapawu nga gilo nya lisima ngudzu guvbindra gu thumeya Jehovha. (Muh. 7:12; Hebh. 13:5) Ethu kha hi digi gu thumeya Nungungulu khu gu khaleya gu vbwetedzeya silo si gu mba phasa gilo. Vbavbandze nya isoso, ethu hi ngu thumisa tepo ni tshivba yathu gasi gu thumeya Jehovha, kholu hi ngu dziti gu khethu ha gu tumbega gwaye, uye a na hi kategisa khu womi nyo khadzisege mafuni nya maphya. — Ndzi. 4:8.

NAFITALI

12. Malito Jakobe a nga embeya Nafitali ma tadzisegide kharini? (Genesi 49:21) (Wona kwadru.)

¹² Leri Genesi 49:21. Jakobe profetide gu khuye Nafitali a di hadzi gu ganeya ‘magana nya gu mbure.’ Isoso adzina saye si nga thula ndziya eyi Jesu a nga ganeya khiyo ndrani nya thumo waye. Jesu a di gu tidwa kha nga muhevbudzi nya wadi nigu vbedzide tepo nya yingi Kafarinawume, li nga ba liri lidhoropa nya lihundzu la Nafitali. (Mat. 4:13; 9:1; Joh. 7:46) Isaya profetide gu khuye Jesu a di hadzi gu khala “wenengedzo nya wukhongolo” ga vathu va Zebhuloni ni Nafitali. (Isa. 9:1, 2) Jesu khade “guwonegeya nya lisine tigoni, gu wenengedzago vathu nya mafumbo yatshavbo” khu kotani nya sihevbudzo saye. — Joh. 1:9.

13. Hi nga tiyisega kharini gu khethu magana yathu ma ngu tsakisa Jehovha?

¹³ Esi hi si hevbulago. Jehovha a ngu khatala khesi hi ganeyago ni edzi hi ganeyago khidzo. ‘Magana nya gu mbure’ ma nga tsakisa kharini Jehovha? Gu pheya, hi nga ganeya lisine. (Ndzi. 15:1, 2) Khu gu landreya, hi nga ganeya silo si nga tiyisago vambe, khu giyeyedzo hi nga va zundza tepo va girago gilo nya gyadi, ganiolu kha hi yeli gu ganeya khu sihoso sawe mwendro gu gungurangura. (Efes. 4:29) Nigu hi nga manega ni misuwo nya gu tshukwadzise edzi hi pheyago khidzo mabhulo gasi hi ninga wufakazi.

JOSEFA

14. Giprofeto gi ganeyago khu Josefa gi tadzisegide kharini? (Genesi 49:22, 26) (Wona kwadru.)

¹⁴ Leri Genesi 49:22, 26. Jakobe a dzipwide matshandza khu gyanana gyaye Josefa. Jehovha a mu ‘hathide vbakari nya vandriyaye’ nigu mu thumiside khu ndziya nyo hathege ngudzu. Jakobe ranide Josefa gu khuye “litamo nya mihandro.” Jakobe a diri simbo wakone, nigu Josefa a diri litamo nya simbo wowo. Josefa a diri gyanana nya nandra gya Rakeli, a gu mwangadzi Jakobe a nga ba a mu gola ngudzu. Jakobe profetide gu khuye Josefa a di hadzi gu hakha thomba yi nga hadzi gu manwa khu Rubheni a gu gyanana nya koma a nga velega ni Liya. (Gen. 48:5, 6; 1 Dzik. 5:1, 2) Gipandre gegi nya giprofeto, gi tadzisegide tepo sanana sivili sa Josefa, Efrayimi ni Manasi si nga khala mahundzu mavili ya Israyeli ni gu hakha thomba nya mayigo yawe Tigoni nya Gitumbiso. — Gen. 49:25; Jos. 14:4.

15. Ginani Josefa a giridego tepo a nga giredwa wuvivbi?

¹⁵ Jakobe ganede gambe khu vathu va nga ba va thumisa wulahu, va nga ‘nyenya Josefa va bwe va mu bayisa.’ (Gen. 49:23) Vathu vovo va nga thumisa wulahu, va gu thula vandriyaye va nga mu pweya lidiwo, va mu phara khu ndziya nya mba yadi va bwe va mu vangeya sigaradzo nya singi a nga tshangana naso. Ambari ulolo, Josefa kha nyenya vandriyaye ambari kamo gu ninga nandru Jehovha khesi si nga mu giregeya. Jakobe a di khuye: “[Josefa] simamide gu tiya ni misivba nya mawogo yaye yi simamide ni tshivba.” (Gen. 49:24) Tepo a nga ba a tshangana ni sigaradzo, Josefa tumbide Jehovha nigu uye kha divaleya basi vandriyaye ganiolu a va pharide khu ndziya nya yadi. (Gen. 47:11, 12) Josefa a di dzumeleya sigaradzo a nga tshangana naso si mu gira a khala muthu nya wadi. (Ndzi. 105:17-19) Kha nga handro wakone, Jehovha a mu thumiside khu dzindziya nya dzingi.

16. Hi nga pimedzeya kharini giyeyedzo gya Josefa tepo hi emisanago ni sigaradzo?

¹⁶ Esi hi si hevbulago. Tepo hi emisanago ni sigaradzo kha hi yeli gu diga gu haladza Jehovha ni vandriyathu. Dundruga gu khuwe Jehovha a nga hi trenari ha gu simama gu mu thumeya ambari ha gu emisana ni sigaradzo. (Hebh. 12:7, nota, Tradução do Novo Mundo.) Uye a nga hi phasa gu pimedzeya makhalelo yaye, nya nga wuhindzi ni gu divaleya. (Hebh. 12:11) Jehovha a na hi tshatshazeya khu gu timiseya gwathu, gufana ni edzi a giredego Josefa.

BHEJAMI

17. Giprofeto gi ganeyago khu Bhejami gi tadzisegide kharini? (Genesi 49:27) (Wona kwadru.)

¹⁷ Leri Genesi 49:27. Jakobe a profetide gu khuye lihundzu la Bhejami li di hadzi gu manega ni makodzelo nya gu dwani nga lisolwa. (Val. 20:15, 16; 1 Dzik. 12:2) Pfhumu nyo pheye ya Israyeli khu Sawule, oyu a nga ba ari gitugulwana gya Bhejami. Uye a dwanide ni Vafilistiya na tiyide. (1 Sam. 9:15-17, 21) Hwane nya myaga nya yingi, pfhumugadzi Esiteri ni primu waye Moridhekayi, va nga ba vari va lihundzu la Bhejami va di vbulugisa Vaisrayeli. — Est. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Hi nga pimedzeya kharini gutumbega nya situgulwana sa Bhejami?

¹⁸ Esi hi si hevbulago. Situgulwana sa Bhejami si tsakide ngudzu tepo Sawule, oyu a nga ba a gira gipandre nya lihundzu lawe a nga khala Pfhumu. Ganiolu, tepo Jehovha a nga hatha Dhavhidhe a nga ba ari wa lihundzu la Judha gasi gu khala Pfhumu, situgulwana sa Bhejami si di seketeya guvbindrugedza gogo. (2 Sam. 3:17-19) Hwane nya myaga nya yingi, tepo 10 mahundzu ma nga wugeya lihundzu la Judha, situgulwana sa Bhejami si di simama na si tumbegide ga lihundzu la Judha ni ga pfhumu yi hathidwego khu Jehovha. (1 Dzipf. 11:31, 32; 12:19, 21) Anethu muhuno, hi yede gu seketeya khu gu tumbega ava Jehovha ava hathidego gasi gu thangeya vathu vaye. — 1 Tes. 5:12.

19. Ha gu wuyedwa kharini khu malito Jakobe a embedego sanana saye?

¹⁹ Hi ngu wuyedwa khu malito Jakobe a ganedego na romo vbafuvbi ni gufa. Gu wona edzi siprofeto sesi si tadzisegidego khidzo, si ngu tiyisa gukhodwa gwathu nya gu khethu Jehovha a na tadzisa satshavbo siprofeto saye. Nigu gu wona edzi sanana sa Jakobe si kategisidwego khidzo si ngu hi phasa gu pwisisa esi hi nga girago gasi gu tsakisa Jehovha.