BA CAMILLA ROSAM | MAKANI AAKULUULA
Ndakalibikkila Mbaakani Yakuti Kandimumvwida Jehova
Mu 1906, basyaanene abaneene bakaiya zisyomezyo zya Bwami bwa Jehova ciindi nobakafwidwa mwanaabo. Musilisi wakabagwasya wakali Sikwiiya Bbaibbele, kweelana ambobakali kwiitwa kaindi Bakamboni ba Jehova. Wakabaambila bulangizi bwamu Bbaibbele buumbulizya kubikkilizya abubuke. Akaambo kaceeci, baneene, basyaanene, bamaama abapati babo, boonse bakaba Basikwiiya Bbaibbele.
Bacibbululu aaba bakamubelekela Jehova cabusungu kwamyaka minji. Ciindi nokwakali kweebelelwa vidiyo yakuti “Photo-Drama of Creation” mu Chicago, Illinois, ku United States bamakaintu aaba abalo bakali kugwasya bantu kujana masena aakukkala. Pele cuusisya ncakuti, bamaama balikke mbakazumanana kubelekela Jehova. Eeci tiicakali cuuba-uba kulimbabo akaambo kakuti mukwasyi lyoonse wakalikamantene, akukomba Jehova antoomwe kusikila kuma 1930. Ndakakulwaizyigwa kapati kubona mbobakali kusyomeka bamaama ambobakali kumuvwida Jehova, kubikkilizya acikozyanyo cibotu cabataata ibakali Sikwiiya Bbaibbele uusyomeka.
Fwoto yamukwasyi mu 1948
Ndakazyalwa mu 1927, alimwi ndendime wakusaanguna akati kabana bali 6. Toonse twakali mukasimpe. Aciindi eeco, twakali kukkala kunze aadolopo lya Chicago kwalo bataata nkobakali kubeleka mulimo wakubeza, alimwi twakali bukkede. Twakajisi gaadeni mpati yacisyumani alimwi twakali kuvwuba nkuku amadada.
Ndakali kukukkomanina kubeleka. Imulimo umwi ngondakali kuyandisya kapati ngwakusuma masookesi aabanamukwasyi. Mazuba aano, kusuma masookesi aadonkokede takudumide pe, pele kaindi twakali kucita oobo. Twakali kusuma kubelesya nyeleti antali. Kwiiya kusuma cakali cintu cibotu nkaambo kwakandigwasya kapati mubuumi kumbele.
Bazyali Bangu Bakali Cikozyanyo Cibotu
Bataata bakali kuba masimpe kuti banamukwasyi boonse balazibikkila maano zintu zyakumuuya. Aboobo twakali kujanika kumiswaangano ya Bunakristo yoonse, kutola lubazu mubukambausi, alimwi akulanga-langa tupango twamu Bbaibbele abuzuba. Lyoonse mu Mujibelo kumangoleza, twakali kucita kukomba kwamumukwasyi ikubelesya Ngazi Yamulindizi.
Kutegwa tukambaukile bantu banji, bataata bakabikka cikwankwani cakali kubeleka aamalaiti awindo lyamusitiŋilumu. Cikwankwani eeci icakapangwa abakwesu, cakali kwaambilizya makani aabuleya naa bbuku lyesu limbi. Laiti lyakali mukati lyakali kumweka mweka, calo cakali kukwelelezya basimweenda nzila. Kunze lyaboobo, bataata bakabikka zikwankwani zyobilo akumoota wesu.
Katuli mubukambausi abamaama kumwi katujisi azilimba zyamalekkoodi
Bataata bakali kutuyiisya tobana mbociyandika kumvwida Jehova, kwiinda muzintu nzyobakali kucita akwaamba. Bamaama bakali kubagwasyilizya lyoonse bataata. Kumane bakatalika mulimo wabupainiya ciindi mwanookwesu musimbi iwakali muniini naakakkwanya myaka iili 5 alimwi bakazumanana kucita oobo mubuumi bwabo boonse. Bazyali bangu bakali cikozyanyo cibotu.
Buumi mbotwakali kupona kaindi buliindene kapati abwamazuba aano. Tiitwakajisi TV, pele twakalijisi wailesi, aboobo mebo abanabokwesu twakali kukkala aansi akuswiilila mapulogilamu mabotu. Kwiinda zyoonse, mukwasyi wesu wakali kukkomana kuswiiilila mapulogilamu aakumuuya alo aakali kumwaigwa ambunga ya Jehova kwiinda mukubelesya wailesi.
Miswaangano Yacooko, Zilimba Zyamalekkodi, Alimwi Azikwankwani
Twakalikukkomana kujanika kumiswaangano yacooko ya Bakamboni ba Jehova. Kumuswaangano wakacitwa mu 1935, twakaiya kuti “nkamu mpati,” yabantu ibayoofwutuka lya ‘lyamapenzi mapati,’ ibaambidwe ku Ciyubunuzyo 7:9, 14, bajisi bulangizi bwakuyoopona anyika mu Paradaiso lyoonse kukabe kutamani. Kautanasika mwaka wa 1935, bazyali bangu bakali kulya mukamu alimwi akunywa waini lya Ciibalusyo. Nokuba boobo, nowakainda muswaangano ooyu bataata balikke mbobakazumanana kucita oobo. Bamaama bakazyi kuzyiba kuti bulangizi bwabo bwakali bwakupona anyika kukabe kutamani, kutali kulela a Kristo kujulu.
Kumuswaangano wacooko wakali ku St. Louis, Missouri, mu 1941 mukwesu Joseph Rutherford, iwakali kusololela aciindi eeco, wakamwaya bbuku lyamu Cikuwa lyakuti Children. Bantu bakakambilila citaambiki! Aciindi eeci ndakajisi myaka iili 14 alimwi kwakaindide buyo mwaka omwe kuzwa ciindi nondakabbapazyigwa. Ndiciyeeya kabotu-kabotu kandiimvwi mumulaini abana bambi kuya kucibumbili kuyoobweza bbuku lyangu.
Katuli aba Lorraine 1944
Mumyaka eeyo mulimo wabukambausi wakaliindene amboubede mazuba aano. Kuma 1930 twakali kubelesya zilimba zyamalekkoodi kulizyila bamukamwiniŋanda makani aamu Bbaibbele aakalekkoodwa. Katutanasika aŋanda yabantu, twakali kuba masimpe kuti cilimba twacisetiŋila limwi aawo makani mpaayelede kutalikilila. Ikuti twabajana bamukamwiniŋanda, twakali kusaanguna kuba amubandi mufwaafwi ambabo, notuya tubalizile makani aa Bbaibbele amaminiti aali 4 acisela, mpoonya akubapa cakumwaya. Bantu bamucilawo cesu bakali kuswiilila kapati. Tandiyeeyede naba omwe ikukaka. Nondakatalika mulimo wabupainiya kandili amyaka iili 16, bataata bakandipa cilimba camalekkoodi calo ncondakali kubelesya mubukambausi. Ndakali kubeleka amucizyi Lorraine mumulimo wabupainiya walo wakajisi cikozyanyo cibotu.
Inzila imbi yabukambausi njotwakali kubelesya yakali yakumacciŋa mumugwagwa. Kwakali kunga bakwesu basama zikwankwani kumbele akusyule, zyalo zyakalembedwe kuti “Religion Is a Snare and a Racket” alimwi akuti “Serve God and Christ the King.”
Fwoto iitondezya notwakali kukambauka kubelesya zikwankwani
Miswaangano yesu yakatugwasya kulibambila kukazyigwa akutuyiisya nzyotwakali kuyakwaamba kwiiminina kasimpe. Kukazyigwa ooku kwakaboola ncobeni. Mucikonzyanyo, notwakali kwaabila mamagazini kuzintoolo ikwakali kujanika bantu banji, bakapokola bakatujata akutulola kupolisi. Nokwakainda mawoola aali mbwaabede bakazyikutwaangununa. Nokuba kuti twakapenzyegwa twakalikkomene nkaambo twakamvwida Jehova
Cikwati, Cikolo ca Gileadi, Akwiitwa Kumulimo wa Busikalumamba
Buzuba bwamucado wesu
Mukuya kwaciindi, mucizyi Lorraine wakanditola kuti tukazyibane amukwesu Eugene Rosam, walo ngobakali limwi kumuswaangano ku Minneapolis, Minnesota. Wakakomenena mudolopo lya Key West ku Florida. Naakali mugiledi 10, wakatandwa cikolo akaambo kakukaka kutola lubazu mupobwe lyakusekelela cisi. Mpoonya-mpoonya wakatalika mulimo wabupainiya. Bumwi buzuba, wakajana musimbi ngobakali kwiiya limwi. Musimbi ooyu wakamubuzya cakapa kuti atandwe cikolo, nkaambo wakali kucita kabotu. Bwiinguzi bwamu Magwalo mbobakamupa ba Eugene bwakapa kuti azumine kwiiya Bbaibbele. Aboobo wakatalika kupona kweelana akasimpe kumane wakazyikuba mucizyi uusyomeka.
Ku Key West mu 1951
Mebo aba Eugene twakakwatana mu 1948. Mbowakaindila buyo mucado wesu twakaunka kuyocita bupainiya ku Key West. Mukuya kwaciindi, twakatambwa kuyoonjila cikolo ca Gileadi kkilasi yanamba 18, calo cakamana kumatalikilo aamwaka wa 1952. Zimwi ziindi mukkilasi bakali kubelesya mwaambo waci Spanish, aboobo twakali kulangila kuti twakali kuyootumwa kuyoobelekela mucisi mobabelesya mwaambo ooyu katuli bamisyinali. Pele eeci tiicakacitika. Katucili kucikolo ca Gileadi, kwakatalika nkondo ku Korea, mpoonya balumi bangu bakaitwa kuti bakasangane basikalumamba. Eeci cakatugambya kapati nkaambo lya Nkondo Yanyika Yoonse Yabili, bakazumizyigwa amulawo kutatola lubazu munkondo. Akaambo kaceeci, twakaambilwa kuti tuzumanane kukkala mu United States. Ndakatyompwa kapati cakuti ndakatalika kulila. Nokwakainda myaka yobilo, balumi bangu bakazumizyigwa amulawo kuti batanootoli lubazu munkondo. Nokuba boobo, bukkale oobu bwakatuyiisya ciiyo ciyandika kapati, ciindi coolwe cimwi nocamana, Jehova ulajalula cimbi ciindene, amana buya eeci ncecakacitika. Twakeelede buyo kukkazika moyo.
Kkilasi yesu ya Gileadi
Mulimo Wakweendeenda Mpoonya Akuunka ku Canada!
Mu 1953, notwakamana kubeleka mulimo wabupainiya mumbungano iibelesya mwaambo waci Spanish mudolopo lya Tucson ku Arizona, twakatumwa kubeleka mulimo wamubbazu. Mukuya kwaciindi, twakabeleka mumabazu aamu Ohio, ku California alimwi aku New York City. Kumane mu 1958, twakatalika mulimo wacookoa ku California aku Oregon. Twakali kusikila mumaanda aabakwesu. Mpoonya mu 1960, twakaunka ku Canada, kwalo balumi bangu nkobakaakuba mwiiyi wa Cikolo Camulimo wa Bwami cabalangizi bambungano. Twakakkala ku Canada kusikila mu 1988.
Cintu cimwi nconditakalubi icakacitika notwakali ku Canada, nciindi notwakajana mukwasyi umwi mubukambausi bwakuŋanda aŋanda mebo amucizyi uumwi. Twakajana muzyali mukaintu wazina lya Gail, iwakatwaambila kuti bana bakwe balinyemede akaambo kakuti basyaanene babo bakafwa. Bakali kubabuzya banyina kaambo ncobakafwida alimwi ankobakaunka. Banyina tiibakajisi bwiinguzi. Aboobo twakabapa bwiinguzi bwamu Bbaibbele kwiinda mukubabalila tupango tuumbulizya.
Aciindi eeci, twakaswaide mbungano, aboobo twakakkala buyo nsondo yomwe. Nokuba boobo, mucizyi ngotwakali limwi, wakapilukila alimwi kuli ba Gail. Ino ncinzi cakazwa mpawo? Mukwasyi woonse wakakatambula kasimpe, ba Gail abalumi babo ba Bill, kubikkilizya abana babo botatwe, Christopher, Steve, a Patrick. Lino Christopher mwaalu ku Canada. Kumane Steve mwiiyi kubusena bucitilwa zikolo zya Bbaibbele mudolopo lya Palm Coast ku Florida. Mpoonya Patrick ngwamu Kkomiti ya Mutabi ku Thailand. Kwamyaka iili mbwiibede, cilongwe cesu amukwasyi ooyu cazumanana. Ndilikkomene kuti ndakatola lubazu kugwasya mukwasyi ooyu kumuzyiba Jehova!
Kuzwa Kukuswaya Muzibbadela Akutalika Kubelekela Mumakkomiti aa Hospital Liaison
Katucili ku Canada, Jehova wakapa balumi bangu mulimo uumbi mupya alimwi uukkomanisya. Amuleke ndimulwiide.
Kwamyaka minji yainda, bantu tiibakali kumvwisya kaambo ncotutazumini kubikkwa bulowa, calo cakapa kuti ibanji kabatuyeeyela zintu zibyaabi. Mumanyuuzipepa aaku Canada kwakamwaide makani aakuti bana ba Bakamboni bakali kufwa akaambo kakuti bazyali babo bakali kubakasya kubikkwa bulowa. Aboobo balumi bangu bakajisi coolwe cakugwasya bantu kuzyiba kuti makani aaya taakaluzi.
Kautacitika muswaangano wamasi wakali mu 1969 mudolopo lya Buffalo ku New York, balumi bangu abakwesu bamwi bakaunka kuzibbadela zipati-pati zyakubusena oobo, kuyoozyibya basilisi kuti Bakamboni babalilwa ku 50,000 ibazwa ku Canada aku United States bakali kuyooba amuswaangano wacooko. Makanze aabakwesu aaba aakali aakupandulwida bamadokota makani aajatikizya bulowa, ikutegwa naa umwi waciswa amuswaangano, cakali kuyakuuba-uba nkaambo bamadokota bakalaazyi kale makani. Kumane bakapa bamadokota zibalo zyaamba nzila zyabusilisi zitajatikizyi kubikkwa bulowa izizwa mumabbuku aayo bamadokota ngobakali kulemeka. Mbobakaatambula kabotu makani aaya bamadokota, kwakakulwaizya balumi bangu alimwi abakwesu bambi kutalika kuswaya zibbadela zyamu Canada. Mpoonya bakagwasya abaalu bakubusena oobu kuzyiba ncobakonzya kucita ikuti naa kwaba malwazi aacibukila mbuta.
Asyoonto-syoonto, milimo yabo yakazyala micelo. Amana buya, yakapa kuti kucitike cintu cimwi catakali kuyeeyelwa! Ino ncinzi cakacitika?
Ndakali kukukkomanina kusuma
Kuma 1980, mukwesu Milton Henschel wakumaofesi mapati ku Brooklyn, mu New York, wakatumina balumi bangu fooni. Bamu Kabunga Keendelezya bakali kuyanda kuti pulogilamu eeyi yakuswaya muzibbadela kaicitwa amumasena aambi aamu United States. Aboobo mebo abalumi bangu twakalongela ku Brooklyn, kumane mu January 1988 bamu Kabunga Keendelezya bakapanga dipatimenti mpya kumaofesi mapati iitwa kuti Hospital Information Services. Mukuya kwaciindi, balumi bangu abakwesu bambi bobilo bakatumwa kuyakweendelezya miswaangano yakuyiisya bakwesu mbobakonzya kubandika abamadokota mumakani aajatikizya bulowa, kusaanguna mu United States mpoonya amumasi aambi. Tiilayakalampa, mumitabi kwakapangwa madipatimenti aaitwa kuti Hospital Information mpoonya mumadolopo manji kwakapangwa makkomiti aaitwa kuti Hospital Liaison. Eelo kaka Bakamboni banji alimwi abana bagwasyigwa kapati abubambe oobu bubotu buzwa kuli Jehova. Ciindi balumi bangu nobakali kusololela miswaangano akuswaya muzibbadela, mebo ndakali kugwasyilizya amutabi wakubusena oobu, kanji-kanji ndakali kubelekela kuncikini naa kukusuma.
Kkilasi ya Hospital Liaison Committee, ku Japan
Cintu Cuusisya Kapati Cakacitika
Mu 2006, balumi bangu bakafwa. Eelo kaka ndilabayeeya kapati! Ino ncinzi candigwasya kuliyumya? Zinji. Mucikozyanyo, lyoonse ndilapaila kuli Jehova alimwi akubala Bbaibbele. Kunze lyaboobo, abuzuba ndilaswiilila kukomba kwamafwumofwumo abamukwasyi wa Beteli. Ndilabala caandaano coonse lugwalo lwabuzuba oobo moluzwa. Kuyungizya waawo ndilazumanana kujata bubi mumulimo wangu wakusuma a Beteli. Mumyaka yakumatalikilo, ndakaba acoolwe cakugwasya kupanga makketani aamu Maanda Aakucitila Miswaangano Mipati ku New Jersey alimwi aku New York. Lino ndili ku Mutabi waku Fishkill, kwalo nkondibeleka tulimo tuniini-niini.b
Kuyanda Jehova alimwi akumvwida mbunga, nzyezintu ziyandika kapati kulindime. (Bahebrayo 13:17; 1 Johane 5:3) Cikkomanisya ncakuti, eezyi nzyezintu mebo abalumi bangu nzyotwakali kubikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwesu. Akaambo kaceeci, ndilaalusyomo lwakuti Jehova uyootulongezya kwiinda mukutupa buumi butamani mu paradiso anyika, akubonana alimwi abalumi bangu.—Johane 5:28, 29.
a Balangizi bamabazu baswaya mbungano imwi aimwi, mpoonya mulangizi wacooko wakali kuswaya mabazu alimwi akupa makani kumiswaangano yabbazu.
b Mucizyi Camilla Rosam wakafwa mu March 2022 cibalo eeci nocakali kulembwa. Wakali amyaka iili 94.