LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • gt cibalo. 35
  • Imulumbe Uuzibidwe Kwiinda Iwakakambaukwa

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Imulumbe Uuzibidwe Kwiinda Iwakakambaukwa
  • Muntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Mbaani Balaacoolwe Ncobeni?
  • Iceelelo Cisumpukide ca Basikumutobela
  • Mupailo Akusyoma Leza
  • Inzila Iitola Kubuumi
  • Mulumbe Waacilundu Uuzyibidwe Kapati
    Jesu—Nenzila, Ngokasimpe, Mbobuumi
  • Amuzumanane Kucita Zibotu
    Ngazi Yamulindizi—2008
  • Sena Majwi Aa Jesu Alayeendelezya Mipailo Yenu?
    Ngazi Yamulindizi—2009
  • Majwi Aa Jesu Aabujatikizye Bukkale Bwenu
    Ngazi Yamulindizi—2009
Muntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
gt cibalo. 35

Cibalo 35

Imulumbe Uuzibidwe Kwiinda Iwakakambaukwa

IBUSENA mbumwi bwayaayo aayeeyegwa kapati mumakani aa Bbaibbele: Jesu kakkede acilundu kakambauka Mulumbe wakwe uuzibidwe waa Cilundu. Obu busena buli munsi-munsi a Lwizi lwa Galilaya ambweni aafwaafwi aku Kapernauma. Naamana kupaila busiku boonse, Jesu wazwaa kusala basikwiiya bakwe ibali 12 kuti babe baaposotolo. Mpoonya antoomwe ambabo boonse waboola kubusena obu bubambasede acilundu.

Aciindi awa mulakonzya kuyeeya kuti Jesu wakatala kapati alimwi ulakonzya wayanda koona. Pele makamu aabantu baboola bamwi kuzwa ku Judaya aku Jerusalemu, ikulampa makkilomita aali 97 naa 113. Bamwi bazwa kunkomwe yalwizi yaku Turo ayaku Sidoni aali kulubazu lwakunyika. Baboola kuswiilila Jesu akuzikuponesyegwa malwazi aabo. Alimwi nkobali abantu bapenzyegwa abadaimona, bangelo babyaabi ba Saatani.

Mbwayaabuselemuka Jesu, ibantu baciswa baswena munsi lyakwe kutegwa bamugume elyo wabaponya boonse. Mpoonya, Jesu watanta abusena bulaatala acilundu. Awo wakkala akutalika kuyiisya makamu aabantu bakkede abusena bubambasede kumbele lyakwe. Amuciyeeyele buyo! Lino kunyina muntu uuli munkamu yoonse eyi uuciswa bulwazi bupati!

Ibantu baliyandide kuswiilila kumwiiyi uukonzya kucita maleele aya aagambya. Nokuba boobo, Jesu waamba mulumbe wakwe kuti ugwasye kapati kuli basikwiiya bakwe, balo babungene munsi lyakwe. Pele kutegwa aswebo tugwasigwe, boonse bobile, Matayo a Luka bakaalemba.

Icibalo ca Matayo camakani aya ncilamfwu cakuti caa Luka cilanjila ziindi zyone. Kunze lyaboobo, izibeela Matayo nzyaamba, Luka walo uzilembede kuti zyakaambwa a Jesu kuciindi cimbi mumulimo wakwe mbuli mbotunga twabona kwiinda mukweelanya bbuku lya Matayo 6:9-13 alimwi alya Luka 11:1-4, Matayo 6:25-34 alimwi alya Luka 12:22-31. Pele eci taceelede kutugambya pe. Jesu wakayiisya zintu zikozyanya ziindi zinji elyo Luka wakasala kulemba zintu ezi munzila yaandeene.

Icipa kuti mulumbe wa Jesu uyandike kapati takuli buyo kuti nkaambo kakubota kwazintu zyakumuuya pele anzila nguba-uba alimwi iisalala njaakabelesya kuzyaamba. Ubelesya twaambo alimwi azintu zizibidwe kale abantu aboobo upa kuti mizeezo yakwe iteelelwe kakunyina buyumuyumu abantu boonse bayandaula buumi bubotu munzila ya Leza.

Mbaani Balaacoolwe Ncobeni?

Toonse tulaciyanda coolwe. Akaambo kakuziba kaambo aka, Jesu wautalika Mulumbe wakwe waa Cilundu kwiinda mukupandulula baabo balaacoolwe ncobeni. Mbubonya mbotunga twayeeyela, oyu mulumbe upa kuti baswiilizi bakwe mpoona-mpoona babikkile maanu. Pele majwi akwe aakusaanguna aboneka kuti ngakulikazya kubanji.

Kagamika mulumbe wakwe kuli basikwiiya bakwe, Jesu watalika ategwa: “Muli acoolwe nobacete, nkaambo bwami bwa-Leza mbubwanu. Muli acoolwe nomufwa nzala sunu, nkaambo muzookuta. Muli acoolwe nomulila sunu, ukuti muzooseka. Muli acoolwe bantu nobamusulide, . . . Amubotelwe kubuzuba obo, musekelele, ukuti bulumbu bwanu mbupati kujulu.”

Eci ncibalo ca Luka ncaluula mbuli mbwatalika mulumbe wa Jesu. Pele kweelana amalembe aa Matayo, Jesu ulaamba akuti ibalibombya, beetelezi, basalala mumyoyo alimwi abasikutontozya abalo balaacoolwe. Jesu ulaamba aba balaacoolwe nkaambo bayookona nyika, bayoocitilwa luzyalo, bayoobona Leza alimwi bayooambwa kuti mbana ba Leza.

Nokuba boobo, icoolwe ncaamba Jesu tacili cakubaa lukkomano lwaatalatala buyo mbuli ciindi muntu nasobana. Coolwe eci ncalukkomano lwini-lwini lukkalikide, lwakukondwa akuzulila mubuumi.

Aboobo Jesu utondezya kuti abo balaacoolwe ncobeni, mbantu baziba kuti bayandika zyakumuuya, ibausa akaambo kaciimo cabo cakubisya akumuziba Leza akumubelekela. Mpoonya nokuba kuti balasulwa naa kupenzyegwa akaambo kakucita kuyanda kwa Leza, balaacoolwe nkaambo balizi kuti bakkomanisya Leza alimwi bayootambula bulumbu bwabo bwabuumi butamani.

Nokuba boobo ibanji baswiilizi ba Jesu mbumbwena mbuli bantu bamwi sunu, basyoma kuti kubaa lubono naa kulikondelezya nkokupa kuti muntu abe acoolwe. Jesu walo uzi bumbi. Kaamba kwaandaana ikugambya baswiilizi bakwe banji, ulaamba:

“Kwalo maawe kulindinywe nobavubi, nkaambo mwaakutambula kale kubotelwa kwanu. Maawe nywebo nomukuta sunu, nkaambo muyoofwa nzala, maawe nywebo nomuseka sunu, nkaambo muyoolila akuungumana. Maawe kulindinywe bantu boonse nobamwaamba kabotu, nkaambo bamawisaabo bakacita mbubonya obo kubasinsimi babeji.”

Ino Jesu waamba nzi awa? Nkaambo nzi buvubi, kuyandaula kulikondelezya cakukkomana alimwi akukkomanina masesya aabantu ncozileta mapenzi? Nkaambo kakuti naa muntu kajisi alimwi kaziyandisya zintu ezi, mpoonya mulimo kuli Jehova iweelede kutuletela kukkomana kwini-kwini ulagwisigwa mubuumi bwakwe. Alimwi Jesu tanaakali kwaamba kuti ikwalo kuba mucete, kufwa nzala alimwi akulila nkokupa kuti muntu abe acoolwe. Nokuba boobo, kanjikanji bantu bali mubukkale buli boobu balakonzya kuswiilila nzyayiisya Jesu kwamana balongezyegwa acoolwe cini-cini.

Mpoonya kaambila basikwiiya bakwe Jesu ulaamba: “Ndinywe munyo wanyika.” Taambi kuti balo munyo ncobeni. Pele, munyo upa kuti nyama ikkale kwaciindi cilamfwu. Kwakali mulwi wamunyo wakali munsi lyacipaililo kutempele lya Jehova aboobo ibapaizi bakali kubelekela nkuko bakali kuubelesya kulunga zituulo.

Basikwiiya ba Jesu “munyo wanyika” nkaambo kakuti bagwasya bantu kuti bakkale kwaciindi cilamfwu. Masimpe, mulumbe ngobajisi uyoopa kuti abo bautobela kabapona lyoonse! Uyooletela ciimo calukakatilo, acakusyomeka mumaumi aabo ikubakasya kujokoloka munzila yakumuuya ayakulilemeka.

Jesu waambila basikwiiya bakwe kuti: “Ndinywe mumuni wanyika.” Ilambe talibikkwi kunsi acisuwo pe, pele libikkwa aciimikilo aboobo Jesu ulaamba: “Mbubonya obo mumuni wanu umunike kunembo lyabantu.” Basikwiiya ba Jesu balicita obo kwiinda mubumboni bwabo bwakubuleya alimwi akuba zikozyanyo zimweka mukulilemeka kweendelana a njiisyo zya Bbaibbele.

Iceelelo Cisumpukide ca Basikumutobela

Basololi bacikombelo bayeeya kuti Jesu muntu uutyola Mulawo wa Leza alimwi mane balakanza akumujaya. Elyo kazumanana Mulumbe wakwe waa Cilundu Jesu wapandulula ategwa: “Mutayeeyi kuti ndeza kuzoojaya Mulao nibaba basinsimi. Teensi kujaya nkunzidide pe, ndizide kukulondola.”

Jesu ulaulemeka kapati Mulawo wa Leza alimwi ukulwaizya bamwi kuti kabacita obo. Mane ulaamba: “Nkaambo kaako umwi aumwi uusotoka nikaba komwe kaniini akati kamilazyo eyi, alimwi ulaiisya bantu mbubonya obo, oyo uzootegwa muniini mu-Bwami bwakujulu,” nkokwaamba kuti muntu uli boobu takanjili pe mu Bwami bwa Leza.

Ikutondezya kuti ulaulemeka Mulawo wa Leza, Jesu ulacisinganya aciimo cipa kuti muntu autyole mulawo. Naamana kutondezya kuti Mulawo waamba kuti, “Utajayi,” Jesu wayungizya ategwa: “Pele mebo ndamwaambila kuti, Umwi aumwi uukalalila munyina uleelede kubetekwa.”

Mbwaanga kuzumanana kukalalila muntu ncibyaabi, ambweni inga caleta bujayi, Jesu wapa cikozyanyo mbuli muntu mbwayelede kusoleka kuti ajane luumuno. Walailila ategwa: “Nkaambo kaako kuti koli mukutuula cipo cako acipaililo, nkabela awo waibulukwa kuti munyoko ulijisi kaambo kulinduwe, usie cipo cako nkukonya oko kunembo lyacipaililo, uye, ukasaangune kuyanzana amunyoko, elyo musule uboole kuzootuula cipo cako.”

Kaamba Mulawo waciloba akati kaili kkumi, Jesu wazumanana ategwa: “Mwakamvwa mbukwakaambwa kuti, Utaciti bumambi.” Nokuba boobo Jesu ulacisinganya aciimo cibyaabi kumakani aabumambi. “Pele mebo ndamwaambila kuti umwi aumwi uulangilila mwanakazi cakumusukama ulimucitide kale bumambi mumoyo wakwe.”

Awa Jesu taambi kuba buyo amuzeezo wakutalilemeka pele waamba ‘kulangilila.’ Ikuzumanana kulanga kuli boobu kubusya luyando lwakoonana cakuti naa kacikonzyeka, inga capa kuti muntu acite bumambi. Ino muntu inga wacikwabilila buti eci kuti citacitiki? Jesu watondezya mbuli kusolekesya kwini-kwini mbokuyandika, ulaamba: “Nkabela kuti liso lyako lyalulyo lyakulebya, uligwisye, ulisowe. . . . Alimwi kuti ijanza lyako lyalulyo lyakulebya, ulikosole, ulisowe.”

Kanjikanji bantu balalisungula kugwisya cizyo camubili iciciswa kutegwa bafwutule buumi bwabo. Pele kweelana a Jesu, mane kulayandika ‘akusowa’ cili coonse nociba cintu ciyandika kapati mbuli liso naa janza kutegwa tutantamuke mizeezo naa micito yakutalilemeka. Jesu ulapandulula kuti buyo-buyo bantu bali boobu bayoosowelwa mu Gehena (busena busowelwa matombe kutazimi mulilo munsi aaku Jerusalemu), calo citondezya kunyonyoodwa limwi.

Jesu ulabandika ambokweeledwe kweendelezya bantu baleta ntenda naa ibalubizya. “Utamutonteeki muntu mubi, pele muntu umwi aumwi uukuuma isaya lyalulyo, umusandwide limwi alyalo,” ngamalailie aakwe. Jesu awa taambi kuti muntu taelede kulikwabilila mukamwini naa mukwasyi wakwe naa basikilwa sinkondo. Ilubayi taluuminwi kuti lumucise muntu pe, pele ndwakumutukila. Aboobo Jesu ncaamba awa ncakuti, kuti umwi wasoleka kutalisya nkondo naa mazwanga, kufwumbwa naa wabelesya lubayi lwini naa majwi aakutukila, inga tacilulami pe kujosya.

Naamana kwaamba mulawo wa Leza wakuyanda mweenzinyoko, Jesu ulaamba: “Mebo ndamwaambila kuti, Amuyande basinkondonyoko, amubakombele bamupenzya.” Kapa kaambo kabotu kakucitila boobu, wayungizya ategwa: “[Kutegwa] mube bana bakwe Usowanu uuli kujulu, nkaambo ulapasuzya izuba lyakwe kubabi akubabotu.”

Jesu wamanizya cibeela eci camulumbe wakwe kwiinda mukulailila ategwa: “Nkaambo kaako amulondoke mbuli Usowanu uuli kujulu mbwalondokede.” Jesu awa taambi kuti bantu balakonzya kulondoka cakumaninina. Ncaamba nkuti balakonzya kucita obo kwiinda mukwiiya Leza, ikutondezya luyando akuli basinkondonyina. Cibalo ca Luka cikozyenye caamba obuya majwi aa Jesu: “Amweetelele mbuli Usowanu mbweetelela.”

Mupailo Akusyoma Leza

Mbwayabuzumanana Jesu amulumbe wakwe, wasinganya kuupaupa ameso kwabantu ibacita mambonwa kubunaleza bwabo. Ulaamba: “Ciindi ncoabila bantu zipo utasibi impeta kubusyu bwako mbuli mbubacita basikuupaupa ameso.”

Jesu wazumanana ategwa: “Alimwi ciindi ncomukomba mutabi mbuli basikuupaupa ameso, nkaambo balayanda kukomba bwiimvwi muzikombelo amuzyooko zyamigwagwa mipati, kuti babonwe kubantu.” Pele walailila ategwa: “Ciindi ncokomba, njila mucimpetu cako, ulijalile kumulyango, ukombe kuli-Uso uuli kumbali.” Jesu mwini wakali kwaamba mipailo antangalala aboobo taambi kuti ncibyaabi kucita boobu pe. Ncakasya, mmipailo yaambilwa kuti ikondelezye baswiilizi kutegwa muntu alumbaizigwe.

Jesu wazumanana kulailila ategwa: “Mukukomba kwanu mutaindululi mbuli mbubacita bamasi.” Awa Jesu taambi kuti kwiindulula ncibyaabi. Cimwi ciindi lwakwe mwini wakabelesya “majwi ngaonya” ciindi naakali kukomba. Pele ncatazumini awa ncakwaamba twaambo twakapetwa ‘twiindululwa-indululwa’ mbuli bucita babaya babala nungu ciindi nobaindulula mipailo yabo njobazi kale.

Ikugwasya baswiilizi bakwe kuti kabapaila, Jesu wapa mupailo wacikozyanyo uujisi nkumbizyo zili ciloba. Zyotatwe zitaanzi cakweelela zizibya bulelo bwa Leza amakanze aakwe. Ninkumbizyo zyakuti zina lya Leza lilemekwe, Bwami bwakwe buze alimwi aluyando lwakwe kuti lucitwe. Azimwi zyone zyacaala, ninkumbizyo zigama muntu mbuli, cakulya caabuzuba, kulekelelwa kwazibi, ikutasunkwa kwiinda muntu mpaela alimwi akuvwunwa kumubi.

Kacizumanana, Jesu waamba cilebyo cakubikkila kapati maanu kuzintu zyakumubili. Walailila ategwa: “Mutaliyobwedi lubono ansi ano, mpaabisya mapempya ankalaya, ababbi mpubatulula kuti babbe.” Lubono luli boobu talumani buyo pele talupi coolwe kuli Leza.

Aboobo Jesu ulaamba: “Amuliyobwede lubono kujulu.” Eci cilacitwa kwiinda mukubikka mulimo wa Leza kauli cintu cakusaanguna mubuumi bwanu. Kunyina uunga wabweza coolwe ncotujisi a Leza naa bulumbu bupati. Mpoonya Jesu wayungizya ategwa: “Lubono lwako nkulubede, nkukonya oko nkuubede moyo wako.”

Kacizumanana kwaamba bubi bwazintu zyakumubili, Jesu wapa cikozyanyo ategwa: “Ilampi lyamubili ndiliso. Nkaambo kaako liso lyako kuti kalili sibuuya, mubili wako woonse ulazula mumuni. Anukuti liso lyako kuti kalili litavu, mubili wako woonse ulasia.” Iliso libeleka kabotu lili mbuli lampi limunikidwe mumudima kumubili. Pele kutegwa libone kabotu, liso lyeelede kuti kaliluleme, ligaminide buyo acintu comwe. Iliso litalangi kabotu lipa kuti kube kuziyeeyela bumbi zintu, ikubikka zintu zyakumubili kumbele pele mulimo wa leza munsi icipa kuti “mubili wako woonse” usiye mbi.

Jesu wamanizya kaambo aka acikozyanyo cibotu ategwa: “Taakwe muntu uukonzya kumanina bami bobile milimo, nkaambo ulasula umwi, ulayanda umwi, na ulakakatila umwi, ulasampaula umwi. Tamukonzyi kubelekela Leza antoomwe alubono.”

Naamana kupa malailile aya, Jesu wasyomezya baswiilizi bakwe kuti tabayandiki kulibilika zintu zyakumubili ikuti naa babikka mulimo wa Leza abusena bwakusaanguna. Ulaamba: “Amulange bayuni bakujulu, nkaambo tababyali, tabatebuli, tabayoboli mumatala, nekubaboobo Usowanu uuli kujulu ulabasanina.” Mpoona wabuzya ategwa: “Sa inywe tamuyandiki kwiinda mbabo?”

Mpoonya Jesu wagama makani aampana zyamusokwe ulaamba, “naba Solomoni mubulemu bwakwe boonse teewakasamide mbuli imwi akati kanzizyo.” Amane wazumanana kaamba kuti, “Lino Leza kuti kasamika boobo mani aamusokwe, . . . sa takaindi loko kumusamika anywebo nubasilusyomo-luniini.” Aboobo Jesu wamanizya ategwa: “Mutalibiliki cakwaamba kuti, Tukalyenzi? Tukanywenzi? Tukasamenzi? . . . Usowanu uuli kujulu ulizi kuti zintu ezi zyoonse zilayandwa kulindinywe. Pele amusaangune kuyandaula Bwami bwa-Leza abululami bwakwe, elyo zintu ezi zyoonse mulaziyungizizigwa azyalo.”

Inzila Iitola Kubuumi

Inzila iitola kubuumi njiyeeyo yakutobela nzyayiisya Jesu. Pele eci tacili cuuba kucita. Mucikozyanyo, iba Farisi bavwula kusinganya bamwi alimwi banji balabayiya. Aboobo mbwayabuzumanana Mulumbe wakwe waa Cilundu, Jesu wapa malailile aaya: “Mutabeteki, kuti mutabetekwi anywebo, nkaambo kakuti lubeta ndumubetesya bamwi anywebo mulabetesegwa ndulonya olo.”

Nintenda kutobela bama Farisi baciindizya kutongooka. Kweelana acibalo ca Luka, Jesu utondezya ntenda eyi kwiinda mucikozyanyo kaamba kuti: “Moofu ulasolwedela buti moofunyina? Sena boonse bobile tabakoowida mumulindi?”

Ikwiindila kutongooka bamwi, ikukomezya twaambo ntobalubizya akutogooka mmulandu mupati. Aboobo Jesu wabuzya kuti: “Ino ulaambila buti munyoko kuti, Nkufule kapapu kali muliso lyako, anukuti mulili itanda muliso lyako numwini? Nusikuupaupa ameso, usaangune kulifula itanda lili muliso lyako, lino ulabonesya kuti ufule munyoko kapapu kali muliso lyakwe.”

Eci tacaambi kuti basikwiiya ba Jesu tabeelede kubelesya bupampu kulanganya bantu bambi nkaambo ulaamba: “Mutapi babwa zintu zisalala, angale zyanu mutazisoweli kunembo lyangulube.” Ikasimpe kazwa ku Jwi lya Leza kalasalala. Kali mbuli ngale zyacikozyano. Pele kuti bantu bamwi bali mbuli babwa naa ngulube tabatondezyi kulumba kukasimpe aka, basikwiiya ba Jesu beelede kubasiya bantu abo akuyandaula baabo bayanda kuswiilila.

Nokuba kuti Jesu wabandikide kale makani aakupaila mu Mulumbe wakwe waa Cilundu, lino wakankaizya mbokuyandika kuzumanana. Wakulwaizya ategwa: “Amukumbile, mulapegwa.” Ikutondezya mbwalibambide kwiingula mipailo Leza, Jesu wabuzya ategwa: “Nguli muntu akati kanu uupa mwanaakwe ibbwe, akumbila insima? . . . Lino mbuli mbumuzi kupa bana banu zintu zibotu, inywe nubabi, alakwe Usowanu uuli kujulu sa tazooindi loko kupa zintu zibotu kulibaabo bamukumbila?”

Mpoonya Jesu wapa mulawo wakulilemeka iwaduma kapati ngotunga twaita kuti Mulawo Mubotu. Ulaamba: “Nkaambo kaako zintu zyoonse zili buti nzimuyanda kuti bantu bamucitile, anywebo amubacitile nzizyonya.” Ikutobelesya mulawo oyu kubikkilizya kutola ntaamu cakuliyandila ikucita zibotu kuli bamwi ikubeendelezya mbubwena mbotunga twayanda kuti batweendelezye.

Kulabonwa kuti nzila iitola kubuumi taili ngubauba, mumalailile aa Jesu aakuti: “Amunjile mumulyango uumanikide, nkaambo mulyango uukwazeme anzila impati njiitola kukunyonyooka, nkabela abo banjila mulinjiyo mbanjibanji. Mulyango uumanikide anzila iipatide njiitola kubuumi, nkabela abo biijana mbace.”

Ikuyoowa kwakuti tulakonzya kucengwa nkokuli kapati aboobo Jesu wacenjezya kuti: “Amucenjele basinsimi babeji beza kulindinywe basamide zyakusama zyambelele anukuti mukati lyabo mbaumpe babutambo.” Jesu ulaamba, mbubwena masamu mabi amasamu mabotu mbwaanga azibwa kwiinda mumicelo yangayo, basinsimi babeji balakonzya kuzibwa kwiinda mukulilemeka kwabo akuyiisya.

Kacizumanana, Jesu wapandulula ategwa, tacili buyo ncaamba muntu icimupa kuti abe sikwiiya Wakwe pele ncacita. Ibantu bamwi baamba kuti Jesu Mwami wabo, pele kuti kabataciti kuyanda kwa Usyi, ulaamba: “Nzoobaambila kuti, Nsimuzi pe, amuzwe kulindime inywe nubamucita zibi.”

Mpoonya Jesu wamanizya mulumbe wakwe. Ulaamba: “Umwi aumwi uuswiilila majwi aangu aya akwaacita uzookozyanisigwa amuntu uucenjede iwakayaka iŋanda yakwe atala amwala. Lino yakawa imvula, milonga yakapaya, amyuuwo yakaunga, yakauma aŋanda eyo, nekubaboobo teeyakawa pe, nkaambo yakatalikidwe amwala.”

Kulubazu lumwi, Jesu ulaamba: “Umwi aumwi uuswiilila majwi aangu aya akutaacita uzookozyanisigwa amuntu mufubafuba iwakayaka iŋanda yakwe amuse, lino yakawa mvula, milonga yakapaya, myuuwo yakaunga, yakauma aŋanda eyo, elyo yakawa, nkabela buwe bwayo bwakakomena.”

Jesu naamanizya mulumbe wakwe, makamu aabantu akankamana kukuyiisya kwakwe nkaambo wabayiisya cabwami kutali mbuli basololi bacikombelo. Luka 6:12-23; Matayo 5:1-12; Luka 6:24-26; Matayo 5:13-48; 6:1-34; 26:36-45; 7:1-29; Luka 6:27-49.

▪ Nkuli nkwabede Jesu ciindi naapa mulumbe wakwe uutalubiki, mbaani baliko alimwi ncinzi cacitika katana buyo kuupa?

▪ Nkaambo nzi ncocitagambyi kuti Luka walemba amwi makani munzila imbi?

▪ Ncinzi capa kuti mulumbe wa Jesu kauyandika kapati?

▪ Mbaani balaacoolwe ncobeni alimwi nkaambo nzi?

▪ Mbaani batambula mapenzi alimwi nkaambo nzi?

▪ Munzila nzi basikwiiya ba Jesu mobali “munyo wanyika” alimwi a “mumuni wanyika”?

▪ Ino Jesu utondezya buti kuti ulaulemeka Mulawo wa Leza?

▪ Mmalailile nzi Jesu ngaapa ikuzwisya ciletelezya kujaya abumambi?

▪ Ncinzi ncapandulula Jesu ciindi naamba makani aakusandwida limwi saya?

▪ Mbuti mbotunga twalondoka mbuli Leza mbwalondokede?

▪ Mmalailile nzi ngapa Jesu kujatikizya kupaila?

▪ Nkaambo nzi lubono lwakujulu ncolusumpukide alimwi lujanwa buti?

▪ Nzikozyanyo nzi zipedwe ikugwasya umwi kuti atantamuke kuyandisya zyakumubili?

▪ Nkaambo nzi Jesu ncaambila kuti takuyandiki kulibilika?

▪ Ncinzi ncaamba Jesu kujatikizya kubeteka bamwi; pele utondezya buti kuti basikwiiya bakwe bayandika kubelesya bupampu kujatikizya bamwi?

▪ Ncinzi acimbi ncaamba Jesu kujatikizya kupaila alimwi mulawo nzi wakulilemeka ngwapa?

▪ Ino Jesu watondezya buti kuti nzila iitola kubuumi taili ngubauba akuti kuli kuyoowa kwakuti inga twacengwa?

▪ Waumanizya buti mulumbe wakwe Jesu alimwi wabajatikizya buti bantu?

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi