Kubapa Bulemu Bantu

IMAGWALO atwaambila kuti “amubalemeke bantu boonse” akuti ‘mutanoosampauli muntu uuli oonse.’ (1 Pet. 2:17; Tit. 3:2) Masimpe, bantu boonse mbotuyaanya “bakalengwa mucikozyano ca-Leza.” (Jak. 3:9) Aumwi muntu Kristo wakamufwida. (Joh. 3:16) Alimwi boonse baleelede kumvwa makani mabotu ikutegwa bacite kweelana ancaamba akufwutulwa. (2 Pet. 3:9) Bamwi bantu balijisi bube naa nguzu zyalo zipa kuti kabapegwa bulemu bulibedelede.

Ino nkaambo nzi bamwi bantu ncobatatondezyi bulemu bwalo Bbaibbele mbolikulwaizya? Muziinga zimwi kuli beelede kupegwa bulemu kweelana amukowa, mubala, mwaalumi naa musimbi, mbwali muyumu, ciimo, buvwubi naa cuuno ncajisi. Ikuulana makulo kucitwa ababelesi bamumfwulumende kwapa kuti bali muzyuuno zyabweendelezi kabatapegwi bulemu. Muzisi zimwi bantu balityompedwe kapati mubuumi bwabo, ambweni balabeleka kwamaola manji ikutegwa bajane cakulya aakoona alimwi bakkede abantu banyina bulemu. Ibakubusi balayungwa abeenzyinyina kuzangila bamaiyi mbobatayandi alimwi abamwi bali muzyuuno zyabweendelezi. Ibanji balayungwa abana mbobeebelela mucipekupeku balo ibaboneka mbuli kuti mbasongo akuti kube balaanguzu kapati kwiinda bazyali babo. Tuyandika kusoleka canguzu ikutegwa tutoongwi amicito mibi iikonzya kutubuzya bulemu kubantu. Pele notubalemeka bantu, eeci ciletela kukondwa alimwi cilabapa kwaanguluka akwaamba twaambo ntobajisi.

Ikubasikila Cabulemu. Imuntu uutola lubazu mumulimo wabukombi ulalangilwa ikutondezya bulemu kwiinda munsamino ambwalilemeka. Bulemu bulatondezyegwa munzila zisiyene-siyene kubusena bumwi abumwi. Ibamwi bacibona kuti nkubula bulemu kwaambauzya muntu kumwi kosamide nzyeete naa kuti janza limwi kalili munkomwi. Kumasena amwi kucita boobu inga cili buyo kabotu. Amubikkile maano mbobalimvwa bantu ooko nkomubede ikutegwa mutabakalazyi. Kucita boobo kulakonzya kumugwasya kutegwa kutabi cimusinkila mukwaambilizya makani mabotu.

Ncimwi buyo anotwaambaula abamwi, ikapati bapati kulindiswe. Kanji-kanji cibonwa kuti nkubula bulemu kubana ikugama bapati zina lyabo, ccita kuti baambilwa kucita boobo. Kumasena amwi tuuli mulawo ibapati abalo kwaanzya beenzu kwiinda mukubagama zina lyabo. Alimwi mumyaambo minji kubelesyegwa bbala lyakuti “ba” naa mabala amwi ikutondezya bulemu kumuntu mupati naa uuli mubweendelezi.

Kutondezya Kuti Mwamubona Muntu. Muminzi misyoonto kulangilwa kuti mwayaanya muntu mulatondezya kuti mwamubona, libe nomweenda munzila naa nomunjila muŋanda. Eeci cilacitwa kwiinda mukumwaanzya, kumweta-mweta, kuguna-guna mutwe antela kwiile kunyamuna zikoye. Ikwiile kumwiinda muntu kubonwa kuti nkubula bulemu.

Pele bamwi balakonzya kulimvwa kuti tababalwi nokuba kuti mwabaanzya. Mubuti? Nkaambo kakuti inga babona kuti kunyina nomubabikkila maano kuti mbantu. Cili dumide kwaandaanya bantu kweelana ambobaboneka. Ibantu balemene abaciswa kanji-kanji balasulwa. Pele Ijwi lya Leza lilatondezya mbotweelede kweendelezya bantu bali boobu caluyando acabulemu. (Mt. 8:2, 3) Toonse kuli motulezya akaambo kacibi ncotwakakona kuli Adamu. Sena inga mwakkomana ikuti bamwi kabamuzyi buyo atumpenda twanu? Tee inga mwakkomana kuti mwazyibwa akaambo kabube bwanu bubotu?

Ibulemu bulabikkilizya akulemeka busilutwe. Mumasena amwi cilayandika kusaanguna kukanana asilutwe waŋanda kamutana kambaukila bamukwasyi. Nokuba kuti mulimo wakukambauka akuyiisya uzwa kuli Jehova, tulizyi kwaamba kuti bazyali mbabazumizyidwe a Leza ikuyiisya, kulela akulailila bana babo. (Ef. 6:1-4) Aboobo, notusika aŋanda, ncibotu ikusaanguna kwaambaula abazyali katutananjizya bana mumubandi.

Mbwaaya bukomena muntu ulaba aluzibo lunji lwalo lweelede kulemekwa. (Job. 32:6, 7) Ikuzyiba kaambo aaka kwakamugwasya mucizyi umwi mupainiya mwana-mwana mucisi ca Sri Lanka walo wakaswaide mudaala. Mudaala kusaanguna wakali kakide ategwa: “Mbuti mwana mbuli nduwe mbwakonzya kundiyiisya Bbaibbele?” Pele wakavwiila kuti: “Masimpe, tiindaboolela kuzyikumuyiisya pele ikuzyikumwaambila cimwi cintu ncindakaiya cakandikonda calo ncondiyanda kuti ndaambile bamwi.” Ikuvwiila kwabulemu kwamupainiya kwakapa kuti mudaala abe aluyando lwakuswiilila. “Nkooko kwaamba tumvwe, ncinzi ncookaiya?” wakabuzya mudaala. “Ndakaiya mbondikonzya kupona kukabe kutamani,” wakaamba mucizyi. Mudaala wakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova. Tabali boonse bantu bapati bayootwaambila kubalemeka munzila eeyi, pele ibanji bayookkomana ikuti twacita boobo.

Nokuba boobo, cilakonzyeka ikutondezya bulemu bwiindilide. Munsumbu zyamulwizi lwa Pacific akumbi, ikutobela ziyanza zimwi nokusikilwa mwami wamunzi naa sibbuku, kulakonzya kubagwasya Bakamboni kujana bantu baswiilila alimwi mane akukanana amwami kubikkilizya abalelwa bakwe. Pele, ibulemu bwakuupa-upa ameso tabuyandiki alimwi tabuluzi pe. (Tus. 29:5) Mbubwenya buyo, imwaambo umwi inga kaujisi mabala aabulemu, pele bulemu bwa Bunakristo tabweelede kwiindilila.

Ikukanana Cabulemu. Ibbaibbele litukulwaizya kupandulula makani aalusyomo lwesu “amoyo mutete akulemeka.” (1 Pita. 3:15) Aboobo, nokuba kuti inga twalonda kwaambila muntu kuti nzyayeeya taziluzi, sena ncamaano ikucita oobo munzila iikonzya kumumvwisya nsoni? Sena inga taciboti kumukkazyikila moyo ambweni akumubuzya ncaambila boobo, mpoonya akubikkila maano mbwalimvwa notusalazya twaambo kwiinda mu Magwalo?

Ibulemu bupegwa kumuntu aumwi bweelede kubonwa aleelyo notukanana kunkamu acibumbili. Imwaambi uulemeka bamuswiilila kunyina nayootalika kubakalalila naa kumvwika mbuli kuti ubaambila kuti: “Nomwakalutobela lulayo oolu ikuti nomwali kuyanda ncobeni.” Ikukanana munzila iili boobo kutyompya buyo bantu. Ncibotu ikubona baswiilizi kuba nkamu yabantu ibamuyanda Jehova alimwi bayanda kumubelekela. Kwiinda mukwiiya Jesu, tweelede kubeetelela aabo bakompeme kumuuya, batajisi luzibo lunji naa ibatola ciindi kubona kaambo kajanika mululayo lwamu Bbaibbele.

Ibaswiilizi bayoobona kuti mwaambi ulabalemeka ikuti kalibikkilizya alakwe akati kabaabo ibayandika kapati kutobela Jwi lya Leza. Aboobo, tacili kabotu ikuzumanana kubelesya mabala aagama muntu, mbuli akuti “mu . . ,” nomubelesya magwalo. Mucikozyanyo, amubone kwiindana kuliko akati kamubuzyo wakuti, “Sena mulasoleka kusikila mpomugolela?” amajwi aakuti, “Umwi aumwi wesu weelede kulibuzya kuti: ‘Sena ndilasoleka kusikila mpondigolela?’” Ikaambo kaambwa mumibuzyo yobilo eeyi nkamwi buyo, pele iwakusaanguna utondezya kuti imwaambi talibikki muciimo comwe abamuswiilila. Iwabili ukulwaizya muntu aumwi, kubikkilizya amwaambi kumugama, ikulangala-langa bukkale bwakwe amakanze ngajisi.

Mutabi acilengwa cakwaamba twaambo tusesya kucita kuti musesye baswiilizi. Eeci cuubya-ubya mulumbe wamu Bbaibbele. Inzya, tweelede kuukkomanina mulimo ngotubelekela Leza. Kulakonzya kuba zibeela zimwi mumakani ngotwapegwa zijisi twaambo tusesya. Pele ikusandula makani aayandika kapati kuba makani aasesya kutondezya kubula bulemu kubaswiilizi akuli Leza.

Mbotubasikila bantu, mbotulilemeka ambotwaambaula lyoonse, azitondezye kuti bantu tubabona munzila njaakatuyiisya Jehova kuti katubabona.