Cibalo 1
Lukamantano Mubukombi Kuciindi Cesu—Ino Lwaamba Nzi?
1, 2. (a) Nkusoleka kuli buti ikukondelezya kuli mukucitwa kuciindi cesu? (b) Mbulangizi buli buti bukondelezya mbobajisi bantu babombe myoyo?
KUSOLEKA kukondelezya kuli mukucitwa nyika yoonse mboizulwa kutegwa kube lukamantano mubukombi. Kuli mukukamantanya tuulunzuma twabantu kuzwa mumasi, misyobo alimwi amyaambo yoonse. Abambi bali mukuyobololwa mwakaa mwaka. Mu Bbaibbele, tuulunzuma twabantu ootu twaambwa kuti “bakamboni” ba Jehova alimwi twiitwa kuti “inkamu impati.” Bali mukumanina Leza “milimo isikati amasiku.” (Isaya 43:10-12; Ciyubunuzyo 7:9-15) Nkaambo nzi ncobacitila boobo? Nkaambo kakuti balizyi kuti Jehova ngo Leza mwini-mwini uuli alikke. Eeci cilabakulwaizya ikupona munzila yeendelanaa zyeelelo zyakwe ziluleme. Alimwi baiya kuti tukkede “kumazuba aakumamanino” aabweende bwanyika iino mbyaabi, akuti Leza uyooyinyonyoona ino-ino alimwi akuti mubusena bwanjiyo uyooleta nyika yakwe mpya yaparadaiso.—2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Petro 3:10-13.
2 Jwi lya Leza lisyomezya kuti: “Kaba kaindi kaniini sizibi takooyooba wo . . . Pele babombemyoyo bayoovuba nyika, bayookondwa muluumuno lunji.” (Intembauzyo 37:10, 11) “Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.” (Intembauzyo 37:29) “[Leza] uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, takukooyooba limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.”—Ciyubunuzyo 21:4.
3. Ino mbuti lukamantano lwini-lwini mubukombi mbolujanwa?
3 Aabo ibakamantene lino mubukombi bwakasimpe mbabayoosaanguna kukkala munyika eeyo mpya. Baiya nzyayanda Leza alimwi balazitobela kweelanaa mbobakonzya. Katondezya mbociyandika ikuziba kuyanda kwa Leza alimwi akukutobela, Jesu wakaamba kuti: “Mboobu buumi ubutamani, kuti bazibe nduwe, Leza mwini-mwini, ooli olike, ayooyo ngookatuma, nguwenya Jesu Kristo.” (Johane 17:3) Imwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Nyika ilamana, azisusi zyayo, pele oyo uucita makanze aa-Taata ulakalilila kukabe kutamani.”—1 Johane 2:17.
Icini Ncolwaamba Lukamantano
4. (a) Ino kuyobololwa kwabantu banji boobu bakamantene mubukombi ikucitwa kuciindi cesu kwaamba nzi? (b) Ino Bbaibbele likupandulula buti kuyobololwa ooku?
4 Ino ikuyobololwa kwabantu banji boobu ibakamantene mukukomba ikucitwa kuciindi cesu kwaamba nzi? Mbumboni bulimvwisya bwakuti tuli afwaafwi akumamanino anyika mbyaabi eeyi, akuti kube nyika mpya ya Leza mboitiikamanine buyo nyika eeyi mbyaabi. Twalibonenaa meso eesu kuzuzikizigwa kwabusinsimi bwamu Bbaibbele bwalo bwakasinsima zyakuyobololwa ooku kuyandika kapati. Bumwi businsimi akati kaboobu bwaamba kuti: “Kumazuba aaciza [mazubaano aakumamanino], cilundu caŋanda ya-Jehova [bukombi bwakwe bwakasimpe busumpukide] ciyooimikwa atala lyazilundu [atala lyabukombi buli boonse] . . . nkabela bantu bayookunka kulincico. Bantu bamisyobo minji bayooinka cakuti, Amuboole, tutante kucilundu ca-Jehova, tuye kuŋanda ya-Leza wa-Jakobo, nkabela uyootwiiyisya ziyanza zyakwe, tweende munzila zyakwe.”—Mika 4:1, 2; Intembauzyo 37:34.
5, 6. (a) Ino ncamasimpe buti kwaamba kuti imasi ali mukuyobolokela kuli Jehova? (b) Mibuzyo nzi njotweelede kulibuzya?
5 Nokuba kuti taali masi oonse aayoboloka kuboola kuŋanda ya Jehova yakumuuya kuzookomba, tuulunzuma twabantu bazwa mumasi oonse bali mukucita oobo. Nobayiya zyamakanze aaluyando ngajisi Jehova Leza alimwi abube bwakwe bukondelezya, balajatikizigwa alimwi akukulwaizigwa anzizyo. Cakulicesya balayandisya ikuziba zintu Leza nzyayanda kuli mbabo. Abalo balapaila mbubwenya bwakali kupaila sintembauzyo walo wakaamba kuti: “Undiiyisye kucita luyando lwako, nkaambo nduwe Leza wangu.”—Intembauzyo 143:10.
6 Mukweezyeezya, sena mulalibona ncobeni kamuli akati kankamu mpati yabantu aabo Jehova mbali mukuyobolola kubaleta antoomwe mubukombi bukamantene? Sena ikutambula kwanu kwamalailile ngomupedwe kwiinda mu Jwi lyakwe kulatondezya kuti ncobeni mulazumina kuti kuli Jehova Nkokuzwa malailile aayo? Ino muyoosika ali mukweenda kwanu “munzila zyakwe”?
Lukamantano Mubukombi Mboluzuzikizigwa
7. (a) Ino lukamantano mubukombi luyoozuzikizigwa kusikila aali? (b) Nkaambo nzi ncociyandika kufwambaana ikuba sikukomba Jehova lino, alimwi ino mbuti mbotukonzya kugwasya bamwi kucita boobo?
7 Makanze aa Jehova ngakuti zilenge zyoonse zijisi maanu kazikamantene mubukombi bwakasimpe. Elo kaka tulacilombozya ciindi bantu boonse bapona nobayookomba Leza mwini-mwini uuli alikke! (Intembauzyo 103:19-22) Pele kacitanasika ciindi eeco, Jehova weelede kugwisya bantu boonse ibakaka kucita kuyanda kwakwe kululeme. Calubomba, ulacenjezya katanacita ncayanda kucita kupa ciindi kubantu boonse cakuti bacince bukkale bwabo. (Isaya 55:6, 7) Aboobo, kuciindi cesu cino “kubamasi boonse akumisyobo yoonse akumyaambo yoonse akumikowa yoonse,” kuli kutambwa kuyandika kapati kwakuti: “Amuyoowe Leza akumupa bulemu, nkaambo casika ciindi calubeteko lwakwe. Amukombe oyo iwakalenga ijulu anyika alwizi atusensa twamaanzi.” (Ciyubunuzyo 14:6, 7) Sena mwakuzumina kutamba ooku? Ikuti naa mwakakuzumina, ncoolwe cenu lino cakutamba abamwi kutegwa bamuzibe Leza mwini-mwini alimwi akumukomba.
8. Twamana kwiiya njiisyo zyamu Bbaibbele zyantalisyo, ino nkuyaambele kuli buti nkotweelede kusoleka kucita cabunkutwe?
8 Taali makanze aa Jehova aakuti kakombwa abantu balyaamba kuti balamusyoma, pele ibacizumanana kuyandaula zintu zibakkomanisya lwabo beni. Leza uyanda kuti bantu babe “[a]luzibo lwakuziba makanze aakwe” mpoonya akulutondezya mubukkale bwabo. (Ba-Kolose 1:9, 10) Nkakaambo kaako, ibantu balumba ibaiya njiisyo zyamu Bbaibbele zyantalisyo, balayandisya kuyaambele mane akuba Banakristo basimide. Ncobayanda nkuziba Jehova kabotu, ikuyungizya alimwi akukomezya luzibo lwabo lwa Jwi lyakwe alimwi akulibelesya kabotu mubukkale bwabo. Balasoleka ikubaa bube mbwajisi Taateesu wakujulu alimwi akulanga zintu mbuli mbwazilanga. Eeci cilabakulwaizya kujana nzila mobanga batola lubazu mumulimo wakufwutula bantu walo ngwabikkide kuti ucitwe munyika kuciindi cesu ecino. Sena aayo ngamakanze ngomujisi andinywe?—Marko 13:10; Ba-Hebrayo 5:12-6:3.
9. Muunzila nzi mwalo lukamantano lwini-lwini molukonzya kujanwa lino?
9 Ibbaibbele litondezya kuti aabo ibabelekela Jehova beelede kuba bantu bakamantene. (Ba-Efeso 4:1-3) Lukamantano oolu lweelede kubako lino nokuba kuti tukkede munyika mutakwe lukamantano alimwi tucili bantu batalondokede. Jesu camoyo woonse wakabapailila basikwiiya bakwe boonse kuti kabakamantene, kabali alukamantano lwini-lwini. Ino eci cakali kwaamba nzi? Cakusaanguna, bakeelede kubaa cilongwe cibotu aa Jehova alimwi a Mwanaakwe. Cabili, bakeelede kukamantana akati kabo. (Johane 17:20, 21) Kutegwa kube lukamantano luli boobu, mbungano ya Bunakristo nembunga yalo Jehova mwapeda bantu bakwe malailile.
Nzintu Zili Buti Zigwasilizya Mukubaa Lukamantano?
10. (a) Ncinzi ncotuyungizya ciindi notubelesya Bbaibbele mukutelaika notubelesya maanu kujana bwiinguzu kumibuzyo itujatikizya? (b) Amulange-lange twaambo tugwasilizya mukubaa lukamantano lwa Bunakristo kwiinda mukwiingula mibuzyo iibikkidwe mumuncali ooyu.
10 Kwabikwa twaambo ituli ciloba ansaawa tugwasilizya kubaa lukamantano mukukomba. Nomwiingula mibuzyo yabikkilizigwa, amutelaike kaambo kamwi akamwi mbokajatikizya cilongwe canu a Jehova alimwi a Banakristonyoko. Ikutelaikaa twaambo ootu kwiinda mukubelesya maanu alimwi akulanga magwalo aabikkidwe buyo, pele aatazubuludwe kuyoomugwasya kapati mukuyaambele kwanu mubusongo bwa Leza, muluzibo alimwi amukumvwisya—ibube bwalo mbotuyandika toonse. (Tusimpi 5:1, 2; Ba-Filipi 1:9-11) Amutulange-lange twaambo ootu kamwi akamwi.
(1) Tulazumina kuti Jehova nguujisi nguzu zyakubikka zyeelelo zyazintu zibotu alimwi azibi. “Syoma Jehova amoyo wako woonse; utalifunkizyi kumaanu aako omwini. Umuzibye munzila zyako zyoonse, nkabela uyooenzya myeendelo yako.”—Tusimpi 3:5, 6.
Nkaambo nzi ncotweelede kuyandaula lulayo alimwi abusolozi bwa Jehova ciindi notusala zintu zyakucita? (Intembauzyo 146:3-5; Isaya 48:17)
(2) Tulijisi Jwi lya Leza litusololela. “Ciindi nimwakatambula Majwi aa Leza aayo ngomwakamvwa kulindiswe, tiimwakaatambula mbuli majwi aabantu buyo, pele mbuli mbwaabede kuti Mmajwi aa Leza ncobeni aabeleka akati kanu nywebo nobasyomi.”—1 Batesalonika 2:13, Ci.
Nintenda nzi iiliko mukwiide kucita kufwumbwa “ncotuyeeya” kuti cililuzi? (Tusimpi 14:12; Jeremiya 10:23, 24; 17:9)
Ikuti katutazi ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya makani aamwi, ncinzi ncotweelede kucita? (Tusimpi 2:3-5; 2 Timoteo 3:16, 17)
(3) Toonse tulagwasyigwaa pulogilamu yomwe yacakulya cakumuuya. “Bana bako boonse bayooiyisigwa[a] Jehova.” (Isaya 54:13) “Katunga katuyeeyana, k[a]tubusyanya-busyanya mukuyandana akucita milimo mibotu. Tutanoonga katuleka kulibunga-bunga, mbuli bamwi mbubaleka, anu kamucenjezyanya twaambo, kamucita obuya lyoonse mbomukubwene kuti buzuba [bwalunyonyooko] buli afwaafwi.”—Ba-Hebrayo 10:24, 25.
Nzilongezyo nzi nzyobajana aabo ibabikkila maanu kububambe bwa Jehova bwacakulya cakumuuya? (Isaya 65:13, 14)
(4) Jesu Kristo, ikutali muntu uuli woonse, ngo Musololi wesu. “Nywebo mutaitwi kuti mwiiyi pe, nkaambo mulijisi mwiiyi omwe, nkabela nywebo nyoonse muli babunyina. Alimwi mutaiti muntu naba omwe ansi ano kuti Taata, nkaambo mujisi Uso omwe, ooyo uuli kujulu. Alimwi mutaitwi kuti basololi, nkaambo mujisi musololi omwe, walo uuli ngo Munanike wa Leza.”—Mateyo 23:8-10, Ci.
Sena kuli umwi wandiswe weelede kulisumpula kwiinda boonse? (Ba-Roma 3:23, 24; 12:3)
(5) Tusyoma mfwulumende ya Bwami bwa Leza kuti mbobulangizi bulikke mbobajisi bantu. “Mbuboobu mbumweelede kukomba:—Taateesu ooli kujulu, alilemekwe izina lyako, abuze Bwami bwako, alucitwe luyando lwako, ansi ano mbubonya mbuli kujulu. Pele amusaangune kuyandaula Bwami bwa-Leza abululami bwakwe.”—Matayo 6:9, 10, 33.
Ino ‘kusaanguna kuyandaula Bwami’ kutugwasya buti mukukwabilila lukamantano lwesu? (Mika 4:3; 1 Johane 3:10-12)
(6) Muuya uusalala ulabagwasya bakombi ba Jehova kuba abube buyandika kapati mulukamantano lwa Bunakristo. “Micelo ya-Muuya njeeyi:—luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, lubombo, kulyeendele[zy]a.”—Ba-Galatiya 5:22, 23.
Ncinzi ncotuyandika kucita kutegwa muuya wa Leza uzyale micelo yanguwo mulindiswe? (Incito 5:32)
Mbuti ikubaa muuya wa Leza mbokujatikizya cilongwe cesu a Banakristoma? (Johane 13:35; 1 Johane 4:8, 20, 21)
(7) Bakombi ba Leza boonse bakasimpe balatola lubazu mukukambauka makani mabotu aa Bwami bwakwe. “Aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.”—Matayo 24:14.
Ncinzi ceelede kutukulwaizya kuyanda kutola lubazu mumulimo ooyu wakukambauka? (Matayo 22:37-39; Ba-Roma 10:10)
11. Elyo notubelesya kasimpe kamu Bbaibbele mubukkale bwesu, ncinzi cijanika?
11 Ikukomba Jehova katukamantene kuyumya cilongwe cesu anguwe alimwi kutupa kuti katukkomene aluyanzano lukatalusya ndotujisi abasyomima. Intembauzyo 133:1 (BT) yaamba kuti: “Ncibotu alimwi cilakondelezya, cilakondelezya kuti babunyina bakkala antoomwe mulukamantano.” Cilakatalusya kaka ikuzwa munyika iizwide bantu baliyanda, batalilemeki alimwi balaalunya akubunganaa bantu aabo ibamuyanda ncobeni Jehova alimwi ibatobela milawo yakwe!
Amuzyeelebe Ziyanza Ziletela Kwaandaana
12. Nkaambo nzi ncotuyandika kweeleba muuya wakwiile kulicitila zintu?
12 Ikutegwa lukamantano lwesu lwamunyika yoonse mboizulwa lutanyonganizyigwi, tweelede kweeleba ziyanza ziletela kwaandaana. Cimwi cazeezi nciimo cakutayanda kweendelezyegwaa Leza alimwi amilawo yakwe. Jehova ulatugwasya kuceeleba kwiinda mukumubikka antangalala sikucitalisya, walo uuli ngu Saatani Diabolosi. (2 Ba-Korinto 4:4; Ciyubunuzyo 12:9) Saatani nguwakayunga ba Adamu a Eva kuunduluzya ncaakabaambilide Leza akusala kucita zintu mukukazyanyaa kuyanda kwa Leza. Cakatobela akali mmapenzi kubantu aaba alimwi akulindiswe. (Matalikilo 3:1-6, 17-19) Nyika eyi izwide muuya wakutayanda kweendelezyegwaa Leza alimwi amilawo yakwe. Aboobo tuyandika kuukazya muuya uuli boobu kutegwa utatutambukili.
13. Ncinzi ciyootondezya kuti ncobeni tuli mukulibambila kuyoopona munyika mpya ya Leza yabululami?
13 Mucikozyanyo, amulange-lange cisyomezyo ca Jehova cikondelezya cakugwisya nyika iino mbyaabi akuleta julu pya alimwi anyika mpya oomo “muyooba bululami.” (2 Pita 3:13, Ci) Sena eci taceelede kutukulwaizya kutalika kulibambila kuyoopona kuciindi eeco nokuyoovwula bululami? Eeci ciyanda kutobela lulayo lwamu Bbaibbele olu lwakuti: “Mutayandi nyika, neziba zintu zyamunyika. Kuti muntu wayanda nyika, luyando lwa-Taata taluli mulinguwe.” (1 Johane 2:15) Aboobo tulaweeleba muuya ngobajisi bantu banji munyika—muuya wakulicitila kufwumbwa ncoyanda, muuya wakuliyanda, muuya wakutalilemeka alimwi alunya. Tulasoleka kucicita kuba cilengwa cesu kuswiilila Jehova alimwi akumumvwida amoyo woonse nokuba kuti zimwi ziindi tulabaa mizeezo iinyongene akaambo kakutalondoka kwesu. Bukkale bwesu boonse bupa bumboni bwakuti mizeezo yesu alimwi amakanzeesu ziimvwi akucita luyando lwa Leza.—Intembauzyo 40:8.
14. (a) Nkaambo nzi ncociyandika kapati ikubelesya coolwe ncotujisi lino kwiiya nzila zya Jehova alimwi akuzitobela mubukkale bwesu? (b) Ncinzi ncotwiiya swebo lwesu kutugama kuzwa kumagwalo aambwa mumuncali?
14 Ciindi cibikkidwe caakusika cakuti Jehova anyonyoone bweende oobu bwazintu bubyaabi alimwi abaabo boonse bajatikizidwe mubukkale bwambubo, takooyoomuka pe. Takooyoosumpya ciindi eco naa kucinca zyeelelo zyakwe kupa ciindi kuli baabo ibaciyanda kucita zintu zyanyika kumwi kabajisi myoyo yobilo mukwiiya makanze aa Leza alimwi akucita ncayanda. Ecino nceciindi cakusala akubweza ntaamu! (Luka 13:23, 24; 17:32; 21:34-36) Cilakulwaizya ikaka kubona bankamu impati nkobacijatisya coolwe eci cibotu kapati, kabalombozya malailile Jehova ngaapa kwiinda mu Jwi amumbunga yakwe alimwi kabakamantene mukweenda munzila zyakwe kuya kunyika mpya! Mbotuyabwiiya zintu zinji kujatikizya Jehova, alwalo luyando lwesu kulinguwe luyooyumizigwa alimwi ciyootukulwaizya kuyanda kumubelekela.
Mubandi Wakwiinduluka
• Mmakanze nzi ngajisi Jehova kujatikizya bukombi?
• Twamana kwiiya njiisyo zyantalisyo zyamu Bbaibbele, nkuyaambele kuli buti nkotweelede kucita cakusungwaala?
• Ncinzi ncotukonzya kucita swebo lwesu kutugama kutegwa tube mulukamantano abakombi ba Jehova bambi?
[Cifwanikiso icili apeeji 4]
‘Babombe myoyo bayoovwuba nyika akukondwa muluumuno lunji’